Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego
Dział Analiz Chorobowości Hospitalizowanej
Zawał Serca
w świetle danych z chorobowości
hospitalizowanej
Katowice
2005
Dyrektor Śląskiego Centrum Zdrowia Publicznego:
mgr Jolanta Pietrzak
Kierownik Działu Analiz Chorobowości Hospitalizowanej
Ewa Kucharska
Koncepcja opracowania oraz wykonanie tablic i wykresów:
Renata Guja
Joanna Majka
Joanna Jurecka
Aleksandra Pojda
Sonia Riedel
Komentarz epidemiologiczny: lek. Med. Mariusz Zieliński
Przy publikacji danych prosimy o podanie z
ródła
SPIS TREŚCI
1. Wstęp
2. Zawał serca
3. Stan zdrowia osób w wieku 19 lat i więcej objętych opieką w podstawowej ambulatoryjnej opiece
zdrowotnej w województwie śląskim w latach 2001 - 2004 (choroby układu krążenia)
4. Zgony z powodu układu krążenia i zawału serca w latach 2000  2004
5. Zgony z powodu chorób układu krążenia mieszkańców woj. śląskiego w latach 2000  2004
6. Zgony rejestrowane z powodu chorób układu krążenia w woj. śląskim w latach 2000  2004
7. Struktura hospitalizowanych z powodu chorób układu krążenia (I00-I99) w szpitalach woj. śląskiego
w latach 2002-2004
8. Pacjenci hospitalizowani w szpitalach woj. śląskiego z powodu ostrego zawału serca I21 wg powiatów
i miast na prawach powiatu w latach 2002-2004
9. Hospitalizowani z powodu ostrego zawału serca w szpitalach woj. śląskiego wg płci i wieku
w latach 2002-2004
10.Pacjenci zmarli w szpitalach woj. śląskiego z powodu ostrego zawału serca (I21)
przyczyna zgonu bezpośrednia- w latach 2002-2004 (średni wiek pacjenta)
11.Pacjenci zmarli w szpitalach woj. śląskiego z powodu ostrego zawału serca (I21)
przyczyna zgonu bezpośrednia- w latach 2002-2004 (procentowy udział grup wiekowych)
12.Hospitalizowani z powodu ostrego zawału serca w szp. woj.śląskiego wg oddziałów i czasu pobytu
w latach 2002-2004
13.Komentarz statystyczno - epidemiologiczny
Wstęp
Oddajemy do Państwa dyspozycji opracowanie poświęcone pacjentom hospitalizowanym w szpitalach
województwa śląskiego z powodu ostrego zawału serca w latach 2002  2004.
O tym, jak ważne jest zdrowe serce dla każdego z nas nie trzeba nikogo informować, dlatego uważam, że
przedstawione informacje będą przydatne przy podejmowaniu ważnych decyzji odnośnie profilaktyki, a także
przyśpieszą decyzje ułatwiające stworzenie sieci szpitali, tzw. interwencyjnych centrów kardiologicznych w naszym
województwie.
Na podstawie przedstawionych w naszym wydawnictwie informacji można zaobserwować wzrost liczby pacjentów
hospitalizowanych w szpitalach województwa śląskiego z powodu chorób układu krążenia, w tym z powodu na
ostrego zawału serca ( z 6,42 % na 6,99 % ). Malejąca liczba zgonów, nasuwa wniosek, jak ważna jest szybka ,
właściwa i fachowa interwencja w przypadku ww. chorób.
W Polsce każdego roku na zawał mięśnia sercowego zapada około 100 tysięcy osób
i pomimo istotnego postępu w leczeniu, śmiertelność w zawale mięśnia serca pozostaje nadal wysoka. W okresie
przedszpitalnym umiera 23-35% chorych, w czasie hospitalizacji 7-15% i w okresie następnych 12 miesięcy około
5-10% - zależnie od stosowanych metod leczenia. Dlatego wielokrotnie podkreśla się, jak ważne jest właściwe
monitorowanie choroby sercowo-naczyniowej w populacji. Umożliwia to bowiem badaczom analizę potencjalnych
czynników przyczynowych i ocenę skuteczności różnych interwencji profilaktycznych, takich jak zmiana diety czy
stylu życia oraz skuteczności leków. Zapadalność na zawał serca i częstość występowania zawałów dokonanych są
ważnymi wskaz
nikami epidemiologicznymi. Wprowadzenie w ostatnich latach nowych, czulszych kryteriów
diagnostycznych zawału serca spowoduje wzrost liczby rejestrowanych zawałów serca i zmniejszenie częstości
zgonów.
Statystyka potwierdza słuszność uznania chorób układu krążenia za jedno z dominujących zagrożeń zdrowia
i życia populacji XXI wieku. Opracowanie, które Państwu proponujemy stanowi kompendium wiedzy statystycznej o
ostrym zawale serca na terenie województwa śląskiego.
 Serce to nie tylko miłość, serce to także Twoje życie
Ewa Kucharska
Katowice, dnia 26 września 2005 roku
1
ZAWAA
SERCA to martwica części serca spowodowana poważnym niedotlenieniem mięśnia
sercowego.
Przyczyny
Istnieje bardzo wiele możliwych przyczyn zawału serca. Zawał najczęściej jest powikłaniem choroby
niedokrwiennej serca. Często jest poprzedzony objawami dusznicy bolesnej. Kiedy chora tętnica
wieńcowa całkowicie się zamknie, dochodzi do zawału, bo krew nie dociera do części mięśnia sercowego.
Zamknięcie naczynia wieńcowego może być związane z krzepnięciem krwi na nierównych ściankach
chorej tętnicy albo z oderwaniem się blaszki miażdżycowej, która zatyka naczynie wieńcowe.
Czasem zawał serca jest spowodowany długotrwałym skurczem tętnicy wieńcowej. Tak dzieje się
w dusznicy bolesnej Prinzmetala.
Zawał rzadko ma związek z innymi chorobami, na przykład zatkaniem tętnicy wieńcowej przez zakrzepy,
które powstały w innych częściach układu krwionośnego, albo zamknięciem światła naczyń wieńcowych
przez rozwarstwiający tętniak aorty.
Objawy
Pierwszym objawem zawału może być nagły ból w klatce piersiowej, który jest podobny do bólu
wieńcowego, ale trwa dłużej, nie ustępuje po podaniu leków i jest o wiele silniejszy. Często towarzyszy
mu duszność, zwolnienie albo przyspieszenie akcji serca, niepokój, zimne poty i ochłodzenie skóry.
W ciężkich przypadkach może pojawiać się niewydolność krążenia i obrzęk płuc.
U mniej więcej trzydziestu procent chorych uszkodzenie serca prowadzi do poważnych zaburzeń
rytmu serca, na przykład do migotania komór. Wtedy należy natychmiast wykonać pośredni masaż serca
i sztuczne oddychanie, bo w przeciwnym wypadku chory umrze ciągu kilku minut.
Aż u kilkudziesięciu procent pacjentów objawy zawału są niecharakterystyczne i trudne do
rozpoznania. Ból często promieniuje do brzucha; wtedy zawał można pomylić z zatruciem pokarmowym.
Czasem zawał bywa całkowicie bezbolesny. Jeśli nie dojdzie do powikłań (na przykład do
zatrzymania akcji serca), chory może się dowiedzieć o swoim zawale dopiero po kilku latach, podczas
zwykłego badania EKG.
Diagnostyka
Zawał serca trzeba jak najszybciej rozpoznać na podstawie: objawów; wyniku badania EKG;
laboratoryjnego oznaczenia poziomu enzymów, które są uwalniane do krwi z komórek uszkodzonego
serca (np. LDH i CPK).
Jeżeli dwa z tych trzech kryteriów są spełnione, lekarz rozpoznaje zawał.
Leczenie
Leczenie zawału trzeba rozpocząć jak najszybciej. Gdy chory traci przytomność i dochodzi do
zatrzymania akcji serca, trzeba jak najszybciej zacząć masaż serca i sztuczne oddychanie.
Do przybycia lekarza chory musi leżeć w łóżku.
2
Jeśli chory szybko trafi do dobrego ośrodka kardiologicznego, można zastosować terapię
trombolityczną, która polega na podaniu do chorej tętnicy wieńcowej środka rozpuszczającego zakrzep.
Rozpuszczenie i wypłukanie zakrzepu pozwala przywrócić przepływ krwi przez zamknięte naczynie
wieńcowe. Niestety, leczenie środkami trombolitycznymi jest trudne i kosztowne; można je przeprowadzać
tylko w niektórych polskich szpitalach.
Lekarz podaje choremu silne środki przeciwbólowe, które łagodzą ból w klatce piersiowej, oraz leki
uspokajające. Oprócz tego stosuje się wiele innych leków, między innymi beta-blokery, nitroglicerynę i
zwykłe środki przeciwzakrzepowe, takie jak aspiryna. Tylko lekarz może na podstawie objawów wybrać
odpowiedni dla pacjenta zestaw leków. Następnie karetka pogotowia przewozi chorego na oddział
intensywnej opieki kardiologicznej. Tam specjaliści zajmują się leczeniem pacjenta.
W leczeniu zawału ważna jest też rehabilitacja, czyli zabiegi poprawiające sprawność układu krążenia.
Jeśli ciągle utrzymują się objawy choroby niedokrwiennej serca, należy pomyśleć o jej leczeniu - na
przykład przez angioplastykę wieńcową (balonikowanie, stenty).
Rokowanie
Poważne - zawał serca jest przyczyną wielu groz
nych powikłań, które mogą stać się przyczyną
śmierci. Niektóre z nich to: migotanie komór i inne zaburzenia akcji serca; niewydolność serca, obrzęk
płuc i wstrząs; pęknięcie ściany komory serca, które może prowadzić do tamponady serca i śmierci;
pęknięcie przegrody międzykomorowej; uszkodzenie zastawek serca; zapalenie osierdzia i opłucnej,
występujące kilka tygodni po zawale (tzw. zespół Dresslera); powstanie tętniaka serca (uwypuklenia
ściany serca); utworzenie się zakrzepów w chorym sercu (takie zakrzepy mogą płynąć z prądem krwi do
różnych części organizmu i zatykać wąskie tętniczki, powodując np. zatory mózgowe); nowy zawał serca.
Chory po wyjściu ze szpitala musi pozostawać pod opieką kardiologa.
y
ródło: strona internetowa www.kardiologia.pl
3
ZGONY Z POWODU CHORÓB UKA
ADU KR
ŻENIA MIESZKAC
CÓW
WOJ. ŚL
SKIEGO W LATACH 2000 - 2004
30000
25000
20000
22515
22798
22279
21491
21366
15000
10000
5000
4760
4594
4266
4219 4197
0
2000 2001 2002 2003 2004
w tym zawał serca (I21 - I21.9) ukł.krążenia (I00 - I99)
ZGONY REJESTROWANE Z POWODU CHORÓB UKA
ADU KR
ŻENIA W WOJ. ŚL
SKIM
W LATACH 2000 - 2004
30000
4728
4912
4367
4322
25000 4292
20000
15000
23478
23214
22893
22092
21964
10000
5000
0
2000 2001 2002 2003 2004
ukł.krążenia (I00 - I99) w tym zawał serca (I21 - I21.9)
4
STRUKTURA HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU CHORÓB UKA
ADU KR
ŻENIA (I00-I99)
W SZPITALACH WOJ. ŚL
SKIEGO W 2002 ROKU
Inne i nieokreślone
Ostra choroba
zaburzenia układu
Ch.żył,naczyń limf.i
reumatyczna (I00-I02)
krążenia (I95-I99)
węzłów chł.,nieskl.gdzie
0,01%
Przewlekła choroba
0,61%
in.(I80-I89)
reumatyczna serca (I05-
11,45%
I09)
1,17%
Choroby tętnic,tętniczek i
naczyń włosowatych (I70-
Choroba nadciśnieniowa
I79)
(I10-I15)
6,91%
12,12%
Choroby naczyń
mózgowych (I60-I69)
12,12%
Chroba niedokrwienna
serca (I20, I22-I25)
30,94%
Inne choroby serca (I30-
I52)
Zespół sercowo-płucny i
ostry zawał serca (I21)
18,12%
ch.krąż.płuc.(I26-I28)
5,99%
0,55%
Ostra choroba reumatyczna (I00-I02) Przewlekła choroba reumatyczna serca (I05-I09)
Choroba nadciśnieniowa (I10-I15) Chroba niedokrwienna serca (I20, I22-I25)
ostry zawał serca (I21) Zespół sercowo-płucny i ch.krąż.płuc.(I26-I28)
Inne choroby serca (I30-I52) Choroby naczyń mózgowych (I60-I69)
Choroby tętnic,tętniczek i naczyń włosowatych (I70-I79) Ch.żył,naczyń limf.i węzłów chł.,nieskl.gdzie in.(I80-I89)
Inne i nieokreślone zaburzenia układu krążenia (I95-I99)
STRUKTURA HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU CHORÓB UKA
ADU KR
ŻENIA (I00-I99)
W SZPITALACH WOJ. ŚLASKIEGO W 2003 ROKU
Inne i nieokreślone
Ostra choroba
zaburzenia układu
Ch.żył,naczyń limf.i
Przewlekła choroba
reumatyczna (I00-I02)
krążenia (I95-I99)
węzłów chł.,nieskl.gdzie
reumatyczna serca (I05-
0,01%
0,57%
in.(I80-I89)
I09)
11,20%
1,33%
Choroba nadciśnieniowa
Choroby tętnic,tętniczek i
(I10-I15)
naczyń włosowatych (I70-
11,95%
I79)
7,09%
Chroba niedokrwienna
serca (I20, I22-I25)
29,67%
Choroby naczyń
mózgowych (I60-I69)
12,07%
ostry zawał serca (I21)
6,42%
Inne choroby serca (I30-
Zespół sercowo-płucny i
I52)
ch.krąż.płuc.(I26-I28)
19,08%
0,61%
Ostra choroba reumatyczna (I00-I02) Przewlekła choroba reumatyczna serca (I05-I09)
Choroba nadciśnieniowa (I10-I15) Chroba niedokrwienna serca (I20, I22-I25)
ostry zawał serca (I21) Zespół sercowo-płucny i ch.krąż.płuc.(I26-I28)
Inne choroby serca (I30-I52) Choroby naczyń mózgowych (I60-I69)
Choroby tętnic,tętniczek i naczyń włosowatych (I70-I79) Ch.żył,naczyń limf.i węzłów chł.,nieskl.gdzie in.(I80-I89)
Inne i nieokreślone zaburzenia układu krążenia (I95-I99)
5
STUKTURA HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU CHORÓB UKA
ADU KR
ŻENIA (I00-I99)
W SZPITALACH WOJ. ŚL
SKIEGO W 2004 ROKU
Inne i nieokreślone
Ostra choroba
zaburzenia układu
reumatyczna (I00-I02)
krążenia (I95-I99)
Ch.żył,naczyń limf.i
0,01%
0,53%
węzłów chł.,nieskl.gdzie
Przewlekła choroba
in.(I80-I89)
reumatyczna serca (I05-
10,64%
I09)
1,11%
Choroby tętnic,tętniczek i
naczyń włosowatych (I70-
Choroba nadciśnieniowa
I79)
(I10-I15)
6,56%
13,06%
Chroba niedokrwienna
serca (I20, I22-I25)
24,79%
Choroby naczyń
mózgowych (I60-I69)
12,17%
ostry zawał serca (I21)
6,99%
Zespół sercowo-płucny i
Inne choroby serca (I30-
ch.krąż.płuc.(I26-I28)
I52)
0,60%
23,54%
Ostra choroba reumatyczna (I00-I02) Przewlekła choroba reumatyczna serca (I05-I09)
Choroba nadciśnieniowa (I10-I15) Chroba niedokrwienna serca (I20, I22-I25)
ostry zawał serca (I21) Zespół sercowo-płucny i ch.krąż.płuc.(I26-I28)
Inne choroby serca (I30-I52) Choroby naczyń mózgowych (I60-I69)
Choroby tętnic,tętniczek i naczyń włosowatych (I70-I79) Ch.żył,naczyń limf.i węzłów chł.,nieskl.gdzie in.(I80-I89)
Inne i nieokreślone zaburzenia układu krążenia (I95-I99)
6
HOSPITALIZOWANI Z POWODU OSTREGO ZAWAA
U SERCA W SZPITALACH WOJ. ŚL
SKIEGO WG PA
CI I WIEKU
W LATACH 2002-2004 (BEZ RUCHU MI
DZYODDZIAA
OWEGO)
2002 2003 2004
OGÓA
EM Mężczyz
ni Kobiety OGÓA
EM Mężczyz
ni Kobiety OGÓA
EM Mężczyz
ni Kobiety
OGÓA
EM 9104 5902 3202 9979 6437 3542 11086 7095 3991
15-19 lat 3 3 0 0 0 0 2 1 1
20-34 lat 51 46 5 51 44 7 67 57 10
35-44 lat 488 406 82 542 446 96 501 431 70
45-54 lat 1993 1568 425 2197 1714 483 2227 1745 482
55-64 lat 2329 1658 671 2407 1717 690 2691 1927 764
65 i więcej 4237 2220 2017 4779 2513 2266 5596 2933 2663
Brak daty urodzenia 3 1 2 3 3 0 2 1 1
HOSPITALIZOWANI Z POWODU OSTREGO ZAWAA
U SERCA W SZPITALACH WOJ.ŚL
SKIEGO WG PA
CI I WIEKU
W LATACH 2002-2004 (BEZ RUCHU MI
DZYODDZIAA
OWEGO)
3000
2500
2000
2002 Mężczyz
ni
2002 Kobiety
1500
2003 Mężczyz
ni
2003 Kobiety
2004 Mężczyz
ni
1000
2004 Kobiety
500
0
15-19 lat 20-34 lat 35-44 lat 45-54 lat 55-64 lat 65 i więcej
7
W celu uzyskania pełnej wersji elektronicznej wydawnictwa
 Zawał Serca w świetle danych z chorobowości
hospitalizowanej prosimy o kontakt z Działem Analiz
Chorobowości Hospitalizowanej.
Śląskie Centrum Zdrowia Publicznego
ul.Dworcowa 17
40-012 Katowice
tel. [phone] wew.126/130
fax. [phone]
e-mail: [e-mail]