Materiał dla nauczycieli sprawdzających próbny egzamin maturalny z historii sztuki
w marcu 2008
Ocenianie zadań egzaminu maturalnego z historii sztuki na poziomie podstawowym
oraz pierwszej, testowej części arkusza na poziomie rozszerzonym powinno odbywać się
ściśle według wskazówek zawartych w modelu odpowiedzi i schemacie punktowania. Jedynie
w ocenie zadania 13. i 27. w arkuszu na poziomie podstawowym i w ocenie zadania 11.
w teście arkusza z poziomu rozszerzonego egzaminator powinien uwzględniać również inne,
właściwe, a nieujęte w model odpowiedzi spostrzeżenia ucznia. W trakcie oceniania zadań nie
wolno przyznawać punktów cząstkowych, ocenia się tylko odpowiedz
pełną i całkowicie
poprawną. Jeśli uczeń udziela dwóch wykluczających się odpowiedzi (np. pytany o autora
dzieła wskazuje dwóch różnych twórców), punktów nie przyznaje się, nawet gdy jedna
z udzielonych odpowiedzi jest właściwa.
Sprawdzanie drugiej i trzeciej części arkusza egzaminu maturalnego
z historii sztuki na poziomie rozszerzonym wielu sprawdzającym, szczególnie tym, którzy nie
ukończyli kursów dla egzaminatorów organizowanych przez okręgowe komisje
egzaminacyjne, może nastręczyć wielu trudności. Model odpowiedzi do zadań rozszerzonej
wypowiedzi jest stosunkowo ogólny i nie zawiera wszystkich możliwych odpowiedzi ucznia
ani wariantów skomponowania przez niego rozprawki syntezującej. Uściślenia prezentowane
poniżej powstały w celu ułatwienia pracy sprawdzającym. Przedstawiono tu szczegółowe
zasady dotyczące przyznawania punktów za analizę wskazanych dzieł sztuki a także szerzej
zinterpretowano poszczególne kategorie oceniania wypracowania. Zawarto tu również
informacje na temat sprawdzania rozprawek niezgodnych z tematem lub realizujących go
jedynie częściowo.
Część II - Analiza porównawcza
Zadanie 12.
Odnośnie kategorii:
" A  Kompozycja
" B  Światłocień
" C  Kolorystyka
" D  Ekspresja
Sprawdzający poza propozycjami zamieszczonymi w modelu odpowiedzi winien
uwzględniać również inne, słuszne spostrzeżenia ucznia. W żadnej z tych kategorii
sprawdzający nie można przyznać punktacji maksymalnej, jeśli odpowiedz
zawiera poważny
błąd rzeczowy. Odpowiedzi wzajemnie wykluczające się nie podlegają punktacji. Ze względu
na pewną umowność wskazanych do analizy kategorii sprawdzający powinien na korzyść
ucznia rozpatrywać wszelkie wskazane przez niego cechy obrazu, które zostały umieszczone
w innej części tabeli, niż zakłada to model odpowiedzi (np. jeśli w trakcie analizy kolorystyki
obrazu Poussina piszący zauważy, że kolor podporządkowany jest rysunkowi, egzaminator
winien to spostrzeżenie punktować z puli punktów przeznaczonej na analizę ekspresji dzieła
sztuki).
Uwaga: Informacje wpisane przez ucznia w kategoriach od A do D nie podlegają
 przeniesieniu do Krótkich wniosków końcowych. Ten element zadania wymaga
umiejętności syntezy i wnioskowania z uprzednio przeprowadzonej analizy, więc punktowany
jest odrębnie.
Krótkie wnioski końcowe 0-2 pkt
" 2 punkty można przyznać, gdy:
- uczeń trafnie rozpoznał styl obu dzieł
- zauważył, że reprezentują one różne środowiska malarskie
- wskazał przynajmniej jedno podobieństwo lub różnicę
" 1 punkt można przyznać wyłącznie wówczas, gdy uczeń prawidłowo nazwał styl obu
dzieł
Część III - Dłuższa wypowiedz
na temat
Zadanie 13.
1.
Konstrukcja wypowiedzi i sposób formułowania myśli:
a) Kompozycja pracy  właściwa struktura i proporcje między poszczególnymi
częściami (graficznie i merytorycznie)  1 punkt
Punkt przyznaje się, gdy praca ma wyraz
nie zaznaczoną trójdzielną budowę,
główne części zostały wyodrębnione, cała praca została napisana na temat, zawiera
wnioski, nie ma w niej powtórzeń tej samej myśli.
b) logika wywodu, poprawność merytoryczna, klarowność, interpretacja zjawisk  1
punkt
Punkt przyznaje się, gdy w pracy wystąpił nie więcej niż jeden błąd rzeczowy i nie
zawiera ona rażących błędów merytorycznych.
2.
Trafność przytoczonych przykładów i umiejętność ich omówienia w związku z tematem
(sposób werbalizowania wrażeń wizualnych)
a) Poprawność analizy formalnej wskazanej liczby dzieł (dotyczy tylko trafnie
dobranych przykładów)  2 punkty
2 punkty przyznaje się, jeśli uczeń dokonał poprawnej analizy formy (nie musi ona
być pełna, ważne, by wskazane w niej cechy istotnie charakteryzowały dzieło i określały
jego specyfikę) czterech dzieł w przypadku wybrania tematu pierwszego i trzech dzieł
w przypadku wybrania tematu drugiego.
1 punkt przyznaje się, jeśli uczeń dokonał poprawnej analizy formy trzech dzieł
w przypadku wybrania tematu pierwszego i dwóch dzieł w przypadku wybrania tematu
drugiego.
b) interpretacja treści  umiejętna, bogata, obfitująca w skojarzenia i porównania
wskazanej liczby dzieł (dotyczy tylko trafnie dobranych przykładów)  2 punkty
2 punkty przyznaje się, jeśli uczeń dokonał poprawnej analizy treści (nie musi ona być
pełna) czterech dzieł w przypadku wybrania tematu pierwszego i trzech dzieł
w przypadku wybrania tematu drugiego.
1 punkt przyznaje się, jeśli uczeń dokonał poprawnej analizy treści trzech dzieł
w przypadku wybrania tematu pierwszego i dwóch dzieł w przypadku wybrania tematu
drugiego.
Uwaga 1.: W przypadku tematu pierwszego punkty z tego kryterium przyznaje się
tylko wtedy, kiedy wymienione dzieła przedstawiają (zgodnie z tematem) motyw rodziny.
Aby uzyskać maksymalną punktację z obu kategorii uczeń musi także dobrać dzieła
pochodzące przynajmniej z dwóch różnych epok. Np. praca zawierająca opis czterech
barokowych dzieł o tej tematyce może być w kategorii analizy oceniona maksymalnie na
2 punkty (1- analiza formy, 1- analiza treści), jeśli oczywiście nie zawiera ona innych
błędów odnośnie treści punktowanych w tych kategoriach.
W przypadku tematu drugiego uczeń uzyskuje punkty tylko wtedy, gdy wymienia
dzieła powstałe w baroku. Aby uzyskać maksymalną liczbę punktów z obu kategorii,
uczeń musi także dobrać dzieła reprezentujące przynajmniej dwie różne odmiany tego
stylu (np. caravaggionistyczną i klasycyzującą itp.). Na przykład praca zawierająca opis
trzech barokowych dzieł prezentujących tę samą tendencję stylistyczną może być
w kategorii analizy oceniona maksymalnie na 2 punkty (1  analiza formy, 1  treści),
jeśli oczywiście nie zawiera ona innych błędów odnośnie treści punktowanych w tych
kategoriach.
Uwaga 2.: Analizy dzieł reprodukowanych w arkuszu przy ocenie rozprawki syntezującej
nie ocenia się, zgodnie z zaleceniem zawartym w sformułowaniu tematu.
Uwaga 3.: Ocenianiu podlegają tylko te dzieła, które zostały jednoznacznie określone
przez piszącego, np. przez wskazanie tytułu, autora, miejsca, w którym dzieło się znajduje
itd.
Uwaga 4.: Ocenie w żadnej kategorii nie podlegają dzieła z błędnie wskazanym
autorstwem, np. Rodzina linoskoczków Matisse a czy Portret Innocentego X Caravaggia.
3.
Znajomość materiału historyczno-artystycznego
Znajomość opisywanego okresu  ludzie, fakty, wydarzenia, daty, kierunki, style
i tendencje oraz ich wpływ na indywidualny styl artysty  2 punkty
2 punkty przyznaje się, jeśli uczeń przywołał przynajmniej 7 prawdziwych i zgodnych
z tematem informacji z tej kategorii: należy uznać wszystkie właściwie przywołane
i związane logicznie z wywodem piszącego informacje, np. inne wymienione (poza
analizowanymi) dzieła, nazwiska mecenasów, wydarzenia historyczne, prądy filozoficzne
itp., które miały wpływ na ukształtowanie się dzieła, konteksty literackie, biograficzne
i inne, istotne daty, powiązanie cech omawianych dzieł ze stylem typowym dla artysty,
środowiska czy epoki.
1 punkt przyznaje się, jeśli uczeń przywoła przynajmniej 4 informacje z tej kategorii.
4. Terminy i pojęcia
Poprawność terminologiczna  przytaczanie terminów z dziedziny historii sztuki
(nazwy stylów, kierunków, epok, terminy związane z opisem dzieł architektury
i sztuk plastycznych itp.)  1 punkt
Punkt przyznaje się, gdy uczeń zastosował w pracy przynajmniej 5 terminów
punktowanych w tej kategorii (nazwy kierunków, specjalistyczna terminologia stosowana
podczas analizy dzieła plastycznego). Punktu nie przyznaje się, jeśli uczeń popełnił
poważny błąd terminologiczny.
5. Język i styl
Estetyka języka i jego poprawność  1 punkt
Punkt przyznaje się, gdy praca jest napisana językiem komunikatywnym,
niezawierającym rażących błędów fleksyjnych i składniowych, piszący posługuje się stylem
dostosowanym do sytuacji komunikacyjnej (pozbawionym kolokwializmów).
Uwaga 1.: poprawność/brak poprawności w zakresie ortografii i interpunkcji nie jest
nadrzędnym kryterium oceny języka.
Uwaga 2.: drobne błędy w zapisie obcojęzycznych nazwisk traktuje się jako usterkę,
niewpływającą na ocenę języka pracy. Jeśli jednak zapis nazwiska artysty powoduje
uzasadnione wątpliwości i uniemożliwia jednoznaczne określenie, o jakiego artystę chodzi
(błędy typu Maglis, bracia Limburzetti), traktuje się to jako błąd merytoryczny i obniża
punktację w stosownych kategoriach.