P ods t a wowe P oj ę c i a i P ra wa . . . wz ó r s u ma r y c z n y i s t r u k t u r a l n y . . .
" " "
Podstawowe prawa chemiczne " " "
równania reakcji chemicznych
Prawo zachowania masy: w układzie zamkniętym łączna masa substratów jest Pełna interpretacja zapisu reakcji chemicznej została opisana w poniższej tabeli:
równa łącznej masie produktów.
N2 + 3 H2 = 2 NH3
substrat 1
substrat 2
1 mol czÄ…steczek N2 3 mole czÄ…steczek H2 2 mole czÄ…steczek NH3
produkt 1 6,02 · 1023 czÄ…steczek N2 3 · 6,02 · 1023 czÄ…steczek H2 2 · 6,02 · 1023 czÄ…steczek NH3
mp1
m m
s1 s2
2 · 14 g = 28 g 3 · 2 · 1 g = 6 g 2 · (14 g+ 3 · 1 g) = 34 g
produkt 2
m
p2
34 g (masa substratów) 34 g (masa produktu)
stosunek molowy substratów 1:3
m + m = m m = m + m
s1 s2 p1 p2
22,4 dm3 N2 2 · 22,4 dm3 NH3
3 · 22,4 dm3 H2
Prawo stałości składu związku chemicznego (stosunków stałych): pierwiastki,
stosunek objętościowy substratów 1:3
tworząc dany związek chemiczny, łączą się w stałych stosunkach wagowych, co
oznacza, że skład chemiczny danego związku jest stały i ściśle określony.
Wydajność reakcji chemicznej:
m przy określonej
p
W = · 100% wydajnoÅ›ci W
mt
gdzie:
przy wydajności
m  masa praktyczna
p
100%
(rzeczywista ilość otrzymanego produktu)
zwiÄ…zek chemiczny XY
pierwiastek X pierwiastek Y
mt  masa teoretyczna
m
mX mY x
= const.
(teoretyczna możliwa do otrzymania ilość produktu)
m
y
Jeżeli proces chemiczny realizowany jest poprzez kilka etapów o różnej wydajności
Prawo Avogadra (dotyczy tylko substancji gazowych): w danych jednakowych
W1, W2, itd., to wydajność całkowitą procesu należy obliczyć ze wzoru:
objętościach różnych gazów, w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury,
W = (W1 /100%) · (W2/100%) · & · 100%
znajduje siÄ™ jednakowa liczba czÄ…steczek.
V - objętość gazu
" " "
wzór sumaryczny i strukturalny
N  liczba czÄ…steczek
gazu zwiÄ…zku chemicznego
CO2 O2 CH4 N2 Dowolny
gaz
Wzór sumaryczny określa skład jakościowy i ilościowy związku chemicznego.
Wzór strukturalny (wzór kreskowy) określa skład jakościowy i ilościowy oraz
sposób powiązania poszczególnych atomów w cząsteczce (kreska obrazuje wiąza-
V1 = V2 = V3 = V4 = Vdow = V
NCO = NO = NCH = NN = Ndow = N nie chemiczne).
2 2 4 2
wzór sumaryczny wzór strukturalny wzór Lewisa
Prawo stałych stosunków objętościowych: objętości reagujących ze sobą gazów
NH3
H N H H N H
oraz gazowych produktów reakcji odmierzone w tych samych warunkach ciśnienia
H H
i temperatury pozostają do siebie w stosunku niewielkich liczb całkowitych.
68
68 69