Rozdział 9
Jak komputer zarządza energią? 272 Opcje zamykania
Oszczędzaj energię we wszystkich
systemu
komputerach  nawet komputerach
biurowych! 273
i zarządzania
Oszczędzanie energii
na komputerach przenoS
nych 284
energią
Ochrona danych podczas przerw
w dopływie prądu 285
CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Standardy ACPI i APM 288
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią
W przeszłoS
ci zarządzanie energią było przede
wszystkim problemem użytkowników kompute-
rów przenoS
nych. Baterie o niewielkiej pojemnoS
ci
 niektóre z nich pozwalały na zaledwie godzinną
pracę  wymagały od użytkowników ciągłego
kontrolowania poziomu ich naładowania oraz
troski o jak najoszczędniejszą pracę. Komputer
automatycznie wyłączał nieużywane urządzenia
i po okreS
lonym okresie nieaktywnoS
ci przełączał
cały system w tryb oszczędnoS
ci energii.
Od kilku lat jesteS
my jednak S
wiadkami rozwoju
technologicznego baterii. Ponadto, najnowsze
modele urządzeń takich jak monitory i dyski
twarde zużywają znacznie mniej energii niż ich
starsi bracia. To połączenie dwóch nurtów postę-
pu technologicznego doprowadziło do wydłuże-
nia żywotnoS
ci baterii zasilających komputery
przenoS
ne  sugerując tym samym, iż zarządza-
nie energią nie jest już tak istotne jak kiedyS
. Jed-
nak w rzeczywistoS
ci oszczędzanie energii stało
się jeszcze ważniejsze!
U progu nowego wieku obserwujemy znaczne
obciążenie sieci energetycznych wielu państw, co
prowadzi do nieuchronnych przerw w dostawie
prądu oraz winduje ceny energii elektrycznej.
Zarządzanie energią stało się równie ważne dla
komputerów biurowych i domowych, jak i dla
komputerów przenoS
nych. (Chociaż postęp tech-
niczny pozwala na oszczędniejsze użycie energii
przez poszczególne urządzenia, to jednak odpo-
wiednie systemy zarządzania energią oferowane
przez system operacyjny w dalszym ciągu mogą
znacząco wydłużyć czas pracy na bateriach).
272 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Zarządzanie energią i funkcje zamykania systemu oferują wszystkim użytkownikom
trzy podstawowe korzyS
ci:
obniżenie zużycia energii, co wiąże się ze zmniejszeniem kosztów dla wszystkich

użytkowników oraz wydłużeniem czasu pracy na bateriach w przypadku użyt-
kowników komputerów przenoS
nych,
gotowoS
ć komputera do natychmiastowej pracy,

pewnoS
ć właS
ciwego zamknięcia systemu w wypadku przerwy w dostawie energii.

Jak komputer zarządza energią?
Microsoft Windows XP  wraz z komputerem obsługującym funkcję OnNow oraz od-
powiednimi programami  zarządza zasilaniem komputera, tak aby zminimalizować
pobór energii (i hałas) przy zachowaniu ciągłej dostępnoS
ci komputera i urządzeń zew-
nętrznych. W oparciu o ustawienia wybrane przez użytkownika, Windows XP
przełącza komputer i urządzenia zewnętrzne w stan niskiego zużycia energii, gdy
użytkownik go nie używa. Pełne zasilanie przywracane jest, gdy komputer otrzyma
informację od programu, modemu, połączenia sieciowego lub innego urządzenia. Poz-
wala to na skonfigurowanie następujących scenariuszy:
Komputer jest hostem usługi Udostępnianie połączenia internetowego i podłączo-

na jest do niego udostępniona drukarka. Komputer ten może pracować w trybie
niskiego zużycia energii, aż do momentu, gdy inny komputer w sieci zażąda
połączenia z drukarką.
W twoim komputerze skonfigurowano usługę automatycznej sekretarki. Każde

połączenie telefoniczne powoduje wyjS
cie komputera ze stanu niskiego zużycia
energii.
Do komputera podłączone jest takie urządzenie, jak czujnik antywłamaniowy lub

kamera. Urządzenia te mogą włączyć komputer, umożliwiając mu automatyczne
wysłanie wiadomoS
ci e-mail lub informacji na pager.
SkonfigurowałeS
zadania konserwacji systemu lub inne zadania, tak aby urucha-

miały się, gdy komputer nie jest przez nikogo używany. Zadania w folderze Za-
planowane zadania można skonfigurować w taki sposób, aby uruchamiały kom-
puter o okreS
lonej porze w celu ich wykonania.
Niektóre z tych możliwoS
ci zależą od tego, czy twój komputer jest zgodny ze standar-
dem ACPI (Advanced Configuration and Power Interface).
Więcej informacji na temat ACPI znajdziesz w podrozdziale  Standardy ACPI i APM na stronie 288.
Konfiguracja BIOS-u komputera
Aby funkcje zarządzania energią w Windows XP mogły działać prawidłowo, musisz
wyłączyć wszystkie opcje zarządzania energią w BIOS-ie komputera. Uruchom BIOS
(zazwyczaj można to zrobić naciskając klawisz [Del] lub [F1] podczas uruchomiania
komputera  instrukcja jest wyS
wietlana na ekranie) i przejdx
do menu, w którym
znajdują się ustawienia zarządzania energią (np. Power Management). W przypadku
standardu ACPI zarządzanie energią powinno zostać powierzone całkowicie syste-
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 273
mowi operacyjnemu. Jeżeli pozwolisz współzawodniczyć o kontrolę systemowi ope-
racyjnemu i BIOS-owi, ryzykujesz pojawieniem się problemów.
Co to jest OnNow?
OnNow jest inicjatywą przemysłową firmy Microsoft mającą na celu zapewnienie
wsparcia programowego dla urządzeń komputerowych przez umożliwienie
wyłączenia nieużywanych urządzeń przy zachowaniu natychmiastowej gotowo-
S
ci do pracy (urządzenie nieużywane zużywa niewiele energii lub wcale i nie wy-
daje dx
więków). Rozwiązanie to pozwala komputerowi uzyskać gotowoS
ć do pra-
cy natychmiast po jego włączeniu; zezwala także na przełączanie komputera ze
stanu niskiego zużycia energii przez programy i urządzenia zewnętrzne. Oto cele
projektowe, jakie firma Microsoft wyznaczyła dla typowego komputera pra-
cującego pod kontrolą systemu operacyjnego Windows XP:
Włączenie systemu w ciągu 30 sekund.

Przywrócenie systemu ze stanu hibernacji w ciągu 20 sekund.

Przywrócenie systemu ze stanu wstrzymania w ciągu 5 sekund.

Nowa funkcja!
Chociaż te cele są możliwe do osiągnięcia tylko przez zgodne urządzenia, to jednak
wiele zależy od kilku nowych funkcji Windows XP. Na przykład zmiany wprowa-
dzone do programu ładującego system znacznie skracają czas poszukiwania da-
nych na dyskach twardych. Sam proces ładowania systemu także został zoptymali-
zowany i pozwala teraz na wykonywanie kilku czynnoS
ci równoczeS
nie oraz unik-
nięcie uruchamiania procesów i usług, które w fazie rozruchu nie są potrzebne.
Oszczędzaj energię we wszystkich
komputerach  nawet komputerach
biurowych!
Do niedawna toczyła się następująca debata: czy należy wyłączać komputer, czy też
pozwolić mu działać bez przerwy? Zwolennicy tego drugiego rozwiązania twierdzili,
że częste wyłączanie i włączanie komputera  powodujące uruchamianie i zatrzymy-
wanie silniczków oraz rozgrzewanie się i ochładzanie innych komponentów  skróci
życie komputera. Takie stanowisko nigdy się nie przyjęło, a przeciwnicy argumento-
wali, że pozostawienie komputera włączonego przez cały czas spowoduje szybsze
zużycie łożysk i innych ruchomych elementów. Tak więc nigdy nie znaleziono odpo-
wiedzi na pytanie, czy komputer wytrzyma dłużej, jeS
li będzie pracował bez prze-
rwy, czy też wtedy, gdy będzie wyłączany. (Zresztą i tak, bez względu na to, który
sposób używania komputera szybciej doprowadzi do jego awarii, najprawdopodob-
niej stanie się przestarzały na długo przed pierwszymi objawami uszkodzenia). Skoro
nie ma potrzeby dłużej się już nad tym zastanawiać, dochodzimy do wniosku, że war-
to wyłączać komputer (lub też przełączać go w stan niskiego poboru energii) dla
oszczędnoS
ci.
274 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
UWAGA
Wygaszacze ekranu  programy, które wyS
wietlają różne wzorki na ekranie komputera, gdy go nie używasz
 mogą dostarczać rozrywki, ale wcale nie oszczędzają energii. W rzeczywistoS
ci wymagają nawet dodat-
kowej energii, zajmując procesor i zmuszając monitor do ciągłego wyS
wietlania obrazu.
Ile energii zużywa przeciętny komputer? W przeciwieństwie do wielu innych
urządzeń elektrycznych, nie znajdziesz z tyłu obudowy informacji o zużyciu energii.
Brak takiej informacji w specyfikacji komputerów wynika z tego, że jest ona uzale-
żniona od zbyt wielu czynników. Każda dodatkowa karta lub inne urządzenie insta-
lowane w komputerze zużywa energię, więcej energii zużywa komputer używany
niż nieaktywny, włączenie funkcji zarządzania energią może ograniczyć zużycie itd.
IloS
ć energii elektrycznej zużywanej przez twój komputer możesz zmierzyć ampero-
mierzem. Możesz także odwiedzić stronę firmy American Power Conversion Corp.,
która produkuje zasilacze awaryjne oraz listwy przepięciowe. Na tej stronie będziesz
mógł w przybliżeniu obliczyć potrzeby energetyczne twojego komputera:
http://www.apcc. com/template/size/apc.
Ile energii możesz oszczędzić? Załóżmy, że twój komputer zużywa 300 watów, a ty
pracujesz przy nim 8 godzin dziennie. Bez systemu zarządzania energią (czyli innymi
słowy, jeS
li będzie włączony na pełną moc przez cały czas), w ciągu pozostałych 16
godzin zużyje 4,8 kilowatogodzin (KWh). Jedna kilowatogodzina kosztuje obecnie
około 35 groszy (opłata przesyłowa plus cena za faktycznie zużytą energię). Jeżeli
masz kilka komputerów, to oszczędnoS
ci w skali roku mogą okazać się znaczne.
OczywiS
cie oszczędzać można bez względu na komputer i system operacyjny: wy-
starczy pamiętać o wyłączaniu komputera za każdym razem, gdy go nie potrzebu-
jesz. Jednak połączenie Windows XP i komputera zgodnego ze standardem OnNow
pozwala na automatycznie przełączanie komputera w stan niskiego zużycia energii
(lub całkowite jego wyłączenie) po okreS
lonym okresie nieaktywnoS
ci. Nie licząc
wyłączania komputera na noc, ACPI pomoże obniżyć zużycie energii także wtedy,
gdy udajesz się na obiad lub pracujesz przez chwilę z dala od komputera. Jednak jest
jeszcze jedna, zasadnicza różnica między komputerem z Windows XP a ręcznym
wyłączaniem komputera: funkcje zarządzania energią nowego systemu pozwalają na
bardzo szybki powrót do pracy.
Aby skonfigurować funkcję zarządzania energią w Windows XP, dwukrotnie kliknij
ikonę Opcje zasilania w Panelu sterowania. (Jeżeli korzystasz z widoku kategorii,
znajdziesz Opcje zasilania w WydajnoS
ć i konserwacja). Na rysunku 9-1 pokazana jest
zakładka Schematy zasilania okna dialogowego WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania.
DLA EKSPERTÓW
Otwieranie Panelu sterowania i przechodzenie do Opcji zasilania jest doS
ć czasochłonne. Oto szybszy spo-
sób, który sprawdza się, jeS
li widoczny jest przynajmniej fragment pulpitu: prawym przyciskiem myszy
kliknij pulpit i z menu skrótów wybierz WłaS
ciwoS
ci. W oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Ekran wybierz
zakładkę Wygaszacz ekranu i kliknij przycisk Zasilanie.
Natomiast osobom lubiącym pracę z wierszem poleceń polecamy jeszcze szybszy sposób dotarcia do
tego okna: w wierszu poleceń wpisz powercfg.cpl.
JeS
li często odwiedzasz okno WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania, to możesz umieS
cić jego ikonę w obszarze powia-
domień. W tym celu zaznacz pole wyboru Zawsze pokazuj ikonę na pasku zadań na zakładce Zaawansowane.
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 275
Rysunek 9-1. Wygląd okna WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania zależy od konfiguracji twojego komputera: czy jest zasilany
bateryjnie, czy jest podłączony do zasilacza awaryjnego (UPS) itp.
Stan wstrzymania a zmniejszenie zużycia energii
W stanie wstrzymania komputer zużywa tylko tyle energii, ile potrzeba, aby zacho-
wać zawartoS
ć pamięci  zazwyczaj tylko kilka watów. Zaletą wstrzymania w stosun-
ku do hibernacji jest to, że nie wymaga wolnego miejsca na dysku twardym i umożli-
wia niemal natychmiastowy powrót do pracy. Przełączaj komputer w tryb wstrzyma-
nia, gdy planujesz kilkuminutową lub kilkugodzinną przerwę w pracy, jeS
li przerwa
ma potrwać dłużej, przełączaj komputer w stan hibernacji.
DLA EKSPERTÓW
JeS
li nastąpi przerwa w dopływie prądu w chwili, gdy komputer będzie znajdował się w stanie wstrzyma-
nia, stracisz wszystkie dane z pamięci. JeS
li będziesz miał wtedy jakieS
niezapisane dokumenty, stracisz je.
Jednak dzięki zasilaczowi UPS, który zapewnia nieprzerwany dopływ prądu do komputera, możesz zapo-
biec utracie danych. Jest to możliwe nawet wtedy, gdy przerwa będzie trwała dłużej niż przewidziano
w specyfikacji urządzenia i nie będzie ono miało zmagazynowanej wystarczającej iloS
ci energii, aby za-
pewnić nieprzerwaną pracę komputera. Co więcej, twój komputer może w tym czasie znajdować się w sta-
nie wstrzymania, a ty wcale nie musisz go pilnować. Wystarczy odpowiednio skonfigurować opcje
zarządzania energią:
Aby włączyć lub wyłączyć ekran powitalny za pomocą zasad, wykonaj następujące czynnoS
ci:
Włącz hibernację. (Na zakładce Hibernacja zaznacz pole wyboru Włącz hibernację).

OkreS
l czas  krótszy niż czas działania baterii zasilacza awaryjnego  po którym komputer będzie

przechodził w stan hibernacji podczas pracy na bateriach. (Na zakładce Schematy zasilania okreS
l
czas przejS
cia w stan hibernacji, wybierając wartoS
ć z listy Hibernacja systemu).
276 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Stany energii: Wstrzymanie kontra hibernacja
Chociaż możesz sądzić, że komputer może być tylko włączony lub wyłączony, to
jednak specyfikacje ACPI definiują szeS
ć różnych stanów energii, które opisano
w poniższej tabeli:
Stan Opis
S0 Działa Komputer jest włączony. Procesor działa normalnie. W zależnoS
ci od ustawień
systemu operacyjnego lub poszczególnych urządzeń, urządzenia te mogą
pracować w trybie zmniejszonego poboru energii.
S1 Wstrzymanie Komputer wydaje się wyłączony. (W niektórych komputerach o tym stanie
komputera informuje migająca dioda). Monitor oraz dyski są wyłączone, jednak
nadal zasilany jest procesor, pamięć i wentylatory.
S2 Wstrzymanie Komputer wydaje się wyłączony. Stan podobny do S1, ale wyłączony jest także
procesor i pamięć podręczna.
S3 Wstrzymanie Komputer wydaje się wyłączony. Dostarczana jest jedynie niewielka iloS
ć energii
do podtrzymania pamięci RAM; wszystkie inne urządzenia są wyłączone.
S4 Hibernacja Komputer wydaje się wyłączony. Komputer jest całkowicie wyłączony, ale
zawartoS
ć pamięci RAM została zapisana na dysk twardy.
S5 Wyłączony Komputer wyłączony. Komputer jest całkowicie wyłączony; żadne informacje nie
zostały zapisane na dysku.
Nie wszystkie komputery obsługują aż szeS
ć stanów, a Windows XP oferuje użyt-
kownikowi tylko cztery stany. (S1, S2, i S3 są odmianami stanu wstrzymania.) Dos-
tępne stany oszczędzania energii w Windows XP to stan wstrzymania i hibernacja.
Na czym polega różnica między stanem wstrzymania a hibernacją? W skrócie moż-
na powiedzieć, iż stan wstrzymania ogranicza zużycie energii przez komputer,
wyłączając twarde dyski, wentylatory, procesor i inne prądożerne urządzenia, ale
pobiera nieco energii, zachowując zawartoS
ć pamięci i umożliwiając szybki powrót
do stanu pełnej gotowoS
ci. Natomiast przełączenie w stan hibernacji wiąże się z za-
pisaniem zawartoS
ci pamięci na dysku twardym komputera, a następnie wyłącze-
niem go. W poniższej tabeli porównano oba te stany:
Zaleta Stan wstrzymania Hibernacja
Brak zużycia prądu
Szybsze przełączanie w wybrany stan
Szybszy powrót do pełnej gotowoS
ci
Nie wymaga miejsca na dysku twardym
Zachowuje dane nawet w przypadku przerwy
w dopływie prądu
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 277
W komputerach, które obsługują stan wstrzymania, możesz włączyć automatyczne
przełączanie w ten stan po okreS
lonym okresie nieaktywnoS
ci lub też robić to ręcznie.
Aby włączyć automatyczne przełączanie, wykonaj następujące czynnoS
ci:
1. W oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania, pokazanym na rysunku 9-1,
wybierz zakładkę Schematy zasilania.
2. Z listy Wstrzymywanie systemu wybierz czas, po którym komputer będzie wstrzy-
mywany.
Od tej pory komputer będzie przełączany w stan wstrzymania po upływie okreS
lone-
go czasu, jeS
li nie zarejestruje żadnej aktywnoS
ci klawiatury, myszy lub innych
urządzeń. JeS
li chcesz skonfigurować inne opcje wstrzymywania, wykonaj nastę-
pujące czynnoS
ci:
1. W oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania, pokazanym na rysunku 9-2,
wybierz zakładkę Zaawansowane.
Rysunek 9-2. Na zakładce Zaawansowane możesz okreS
lić działania związane z przyciskami zasilania.
2. JeS
li chcesz zabezpieczyć komputer przed osobami, które mogą uzyskać do niego
dostęp podczas twojej przerwy w pracy z komputerem, zaznacz pole wyboru Mo-
nituj o podanie hasła, wznawiając pracę komputera po stanie wstrzymania. Zabez-
pieczenie to nie będzie działało, jeS
li nie używasz hasła logowania do Windows.
3. W sekcji Przyciski zasilania wybierz Stan gotowoS
ci lub inną akcję. (Stan gotowo-
S
ci to inne okreS
lenie stanu wstrzymania. Pamiętaj, że nie wszystkie komputery
mają przycisk US
pij).
WSKAZÓWKA
Jeżeli wybierzesz inne działanie przycisku zasilania niż Zamknij system (domyS
lna funkcja), to nadal
możesz zmusić komputer do wyłączenia się w tradycyjny sposób. Wystarczy nacisnąć przycisk zasilania
i przytrzymać go przez kilka sekund.
278 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
ROZWIąZYWANIE PROBLEMÓW
Komputer nie chce przejS
ć w stan wstrzymania lub hibernacji
Funkcje zarządzania energią  zwłaszcza wstrzymywanie i hibernacja  zależą w dużej mierze od sterowni-
ków urządzeń oraz samych urządzeń. Zwłaszcza niezgodne karty graficzne mogą uniemożliwić właS
ciwe
działanie tych funkcji. Na przykład podstawowy sterownik VGA nie obsługuje zarządzania energią. Jeżeli
nie możesz wprowadzić komputera w stan wstrzymania i hibernacji, zainstaluj aktualny sterownik dla kar-
ty graficznej.
Aby ręcznie przełączyć komputer w stan wstrzymania:
NaciS
nij przycisk w komputerze lub na klawiaturze (na przykład przycisk zasila-

nia lub usypiania), który skonfigurowałeS
jako przycisk przełączający w stan
wstrzymania.
W menu Start kliknij przycisk Wyłącz komputer. W oknie dialogowym pokaza-

nym na rysunku 9-3 kliknij przycisk Stan wstrzymania.
Rysunek 9-3. Czwarta opcja  Hibernacja  jest ukryta. Pojawi się, dopiero gdy naciS
niesz klawisz [Shift].
JeS
li twój komputer jest członkiem domeny, procedura jest nieco inna: w menu
Start kliknij przycisk Wyłącz komputer. W oknie dialogowym pokazanym na ry-
sunku 9-4 wybierz z listy pozycję Stan wstrzymania i kliknij przycisk OK.
Rysunek 9-4. Użytkownicy komputerów będących częS
cią domeny zobaczą takie okno.
System Windows oferuje także narzędzie uruchamiane z wiersza poleceń,
Shutdown.exe, które umożliwia wylogowywanie się oraz zamykanie lub po-
nowne uruchamianie komputera. Na dołączonym do książki CD-ROM-ie
znajduje się inna wersja tego programu, która pozwala także na wprowadzanie kom-
putera w stan wstrzymania lub hibernacji.
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 279
Zamykanie systemu
Pomimo możliwoS
ci szybkiego przywracania gotowoS
ci komputera, związanych ze
stanem wstrzymania oraz hibernacji, wciąż od czasu do czasu będziesz chciał
całkowicie zamykać swój system. Możesz to zrobić na dwa sposoby:
W menu Start wybierz Wyłącz komputer i kliknij przycisk Wyłącz. (JeS
li komputer

jest częS
cią domeny, kliknij Start, Wyłącz komputer, wybierz Zamknij system
i kliknij OK).
NaciS
nij przycisk zasilania komputera. (Jeżeli skonfigurowałeS
go w taki sposób,

aby naciS
nięcie go powodowało przejS
cie w stan wstrzymania lub hibernacji, na-
ciS
nij przycisk i przytrzymaj go kilka sekund).
Nowa funkcja!
W Windows XP oba te sposoby powodują zamknięcie systemu dokładnie w ten sam
sposób: system operacyjny powiadamia wszystkie aplikacje o zamknięciu (dając im
możliwoS
ć zapisania pracy), czeka na odpowiedzi i zamyka system. Różni się to za-
sadniczo od Windows 2000, w którym naciS
nięcie przycisku zasilania oznaczało  zam-
knięcie krytyczne , w którym Windows co prawda informował programy i urządze-
nia o planowanej akcji, ale nie czekał na odpowiedx
. Niektórzy użytkownicy Win-
dows 2000 wykorzystywali to w celu szybszego zamknięcia systemu. Nie zdawali so-
bie jednak sprawy z ryzyka utraty niezachowanych informacji. Windows XP roz-
wiązuje ten problem, likwidując różnicę między dwoma sposobami zamykania syste-
mu.
ROZWIąZYWANIE PROBLEMÓW
Brak odpowiedzi programu uniemożliwia zamknięcie systemu
Jeżeli musisz szybko zamknąć komputer  lub też jeS
li błąd jakiegoS
programu uniemożliwia zakończenie
pracy w zwykły sposób  możesz skorzystać z procedury opisanej poniżej. Musisz jednak pamiętać, że nie
będziesz miał okazji zapisania otwartych dokumentów. Windows zamknie system natychmiast  nie wyS
-
wietlając żadnych komunikatów w stylu  Trwa zamykanie systemu . JeS
li musisz zakończyć pracę syste-
mu w trybie awaryjnym, naciS
nij [Ctrl+Alt+Del], aby wyS
wietlić okno Menedżera zadań Windows. Rozwiń
menu Zamknij i wybierz pozycję Zamknij, trzymając wciS
nięty klawisz [Ctrl]. Komputer zostanie natych-
miast zamknięty.
Jeżeli komputer jest członkiem domeny, procedura awaryjnego zamykania wygląda podobnie. NaciS
nij
[Ctrl+Alt+Del], wybierz z listy polecenie Zamknij system i, trzymając wciS
nięty klawisz [Ctrl], kliknij przy-
cisk OK. Tym razem zostanie wyS
wietlony komunikat informujący  zgodnie z prawdą  że takie zamknię-
cie powinno być wykorzystywane tylko w ostatecznoS
ci.
Hibernacja jako sposób maksymalnego oszczędzania energii
Hibernacja jest sposobem na zamknięcie komputera bez koniecznoS
ci kończenia pra-
cy systemu operacyjnego. Wiele komputerów, nawet tych, które nie są zgodne ze
standardem APM (Advanced Power Management) czy ACPI, obsługuje stan hiberna-
cji. Podczas hibernowania Windows XP kopiuje zawartoS
ć pamięci na dysk twardy
i wyłącza wszystkie urządzenia komputera. Przywracając komputer ze stanu wstrzy-
mania (poprzez naciS
nięcie przycisku zasilania), system przywraca obraz pamięci
skopiowany na dysk, umożliwiając kontynuowanie pracy.
Hibernacja pozwala na oszczędzenie czasu, ponieważ zwalnia system Windows
z obowiązku wykonywania wszystkich zadań wiążących się z zamykaniem systemu
280 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
i jego ponownym uruchamianiem. System operacyjny nie musi zamykać plików, po-
nownie wykrywać sprzętu, odtwarzać częS
ci rejestru odpowiedzialnej za właS
ciwą
konfigurację sprzętu, ponownie ładować sterowników i uruchamiać programów. Za-
miast tego system musi tylko zapisać i przywrócić stan komputera.
OSTRZEżENIE
Nigdy nie ładuj innego systemu operacyjnego, gdy komputer jest w stanie hibernacji. Niektóre komputery
pozwalają na ładowanie innego systemu operacyjnego niż Windows XP, nawet jeS
li zamknięto go poprzez
hibernację. Jednak zrobienie tego może uszkodzić lub zniszczyć zachowane dane. Gdy Windows przecho-
dzi w stan hibernacji, zapisuje na dysku zawartoS
ć pamięci RAM  w której zwykle znajduje się główna ta-
blica plików (MFT). Jeżeli uruchomisz inny system plików, dokonasz zmian danych na dysku, a następnie
przywrócisz system z hibernacji, Windows przywróci główną tablicę plików z pliku hibernacji  co skutkuje
nadpisaniem zmian. Tak więc, jeS
li chcesz załadować inny system operacyjny, musisz najpierw zamknąć
lub ponownie uruchomić komputer.
DLA EKSPERTÓW
Podczas hibernowania system Windows zapisuje zawartoS
ć pamięci na dysku rozruchowym komputera
w pliku o nazwie Hiberfil.sys. Tak długo, jak hibernacja jest włączona, nie wolno ci go usunąć, zmieniać
nazwy lub przenosić na inną partycję. Plik ten odgrywa zasadniczą rolę podczas ładowania systemu. Gdy
włączasz komputer, Ntldr (podstawowy program ładowania Windows XP) szuka pliku Hiberfil.sys na par-
tycji rozruchowej. (Na tym etapie rozruchu nie działają żadne inne programy ani sterowniki i niedostępny
jest rejestr  tak więc nie możesz okreS
lić innej lokalizacji tego pliku). JeS
li plik znajduje się w okreS
lonej
lokalizacji, Ntldr sprawdza flagę, która okreS
la, czy komputer jest w stanie hibernacji. JeS
li tak, przywraca
zawartoS
ć pliku do pamięci. (Jeżeli Ntldr nie znajdzie pliku lub też flaga hibernacji nie jest ustawiona, prog-
ram uruchamia standardową procedurę rozruchu).
JeS
li chcesz odzyskać miejsce na dysku zajmowane przez plik Hiberfil.sys, musisz wyłączyć hibernację,
czyszcząc pole wyboru na zakładce Hibernacja.
Ponieważ hibernacja zapisuje zawartoS
ć pamięci w miejscu, które nie jest narażone na
uszkodzenia, jest bezpieczniejszym sposobem zmniejszenia poboru energii niż stan
wstrzymania. Jeżeli nastąpi przerwa w dopływie prądu w momencie, gdy komputer
znajduje się w stanie hibernacji, nie stracisz niezapisanych danych, ponieważ zostały
one skopiowane na dysk twardy. Jednak z drugiej strony hibernacja wymaga posia-
dania odpowiedniej iloS
ci wolnego miejsca na dysku  tyle, ile pamięci zainstalowano
w komputerze. Na przykład jeS
li twój komputer ma 128 MB pamięci RAM, to musisz
dysponować 128 MB wolnego miejsca na dysku twardym, aby wprowadzić komputer
w stan hibernacji. Ponadto przywrócenie systemu z hibernacji trwa dłużej niż ze sta-
nu wstrzymania, ponieważ system operacyjny musi przywrócić dane z dysku.
Aby skonfigurować swój system do obsługi hibernacji, w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
-
ci: Opcje zasilania wybierz zakładkę Hibernacja i zaznacz pole wyboru Włącz hibernację.
Możesz skonfigurować inne opcje hibernacji:
OkreS
lenie czasu nieaktywnoS
ci, po upływie którego system automatycznie

przełącza się w stan hibernacji (zakładka Schematy zasilania).
Przydzielenie przycisku komputera, którego naciS
nięcie spowoduje przełączenie

komputera w stan hibernacji (zakładka Zaawansowane).
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 281
Monitowanie o podanie hasła przy wznawianiu pracy komputera (zakładka Za-

awansowane). Chociaż opis pola wyboru sugeruje, że opcja ta dotyczy tylko stanu
wstrzymania, to jednak pozwala ona również na zabezpieczenie hibernacji.
DLA EKSPERTÓW
JeS
li zabezpieczasz swój komputer hasłem  co powinieneS
robić w zasadzie zawsze, o ile nie stoi on w zam-
kniętym pomieszczeniu  to możliwe także, że używasz zasady zabezpieczeń, która powoduje okresowe
wygasanie ważnoS
ci hasła. Jeżeli stanie się to w chwili, gdy komputer znajdował się w stanie hibernacji
(a ty włączyłeS
opcję monitowania o podanie hasła) możesz mieć problem: Windows nie pozwoli ci na
przywrócenie systemu ze stanu hibernacji i co za tym idzie na utworzenie nowego hasła. OczywiS
cie jest to
doS
ć mało prawdopodobny zbieg okolicznoS
ci, jednak z własnego doS
wiadczenia wiemy, że jest to możli-
we. Na szczęS
cie jest pewne rozwiązanie: używając trybu awaryjnego (podczas uruchamiania systemu na-
ciS
nij klawisz [F8] i wybierz Tryb awaryjny), zaloguj się jako Administrator. Administrator systemu może
zmienić hasło dla konta, z którego hibernowano system. Następnie należy ponownie uruchomić komputer.
Aby przełączyć komputer w stan wstrzymania ręcznie:
NaciS
nij przycisk w komputerze lub na klawiaturze (na przykład przycisk zasila-

nia lub usypiania), który skonfigurowałeS
jako przycisk przełączający w stan hi-
bernacji.
W menu Start kliknij przycisk Wyłącz komputer. W oknie dialogowym, pokaza-

nym na rysunku 9-3, wciS
nij klawisz [Shift]. Przycisk Stan wstrzymania zostanie
zastąpiony przez przycisk Hibernacja. Kliknij go, nie zwalniając przycisku [Shift].
(JeS
li twój komputer nie obsługuje stanu wstrzymania, przycisk Hibernacja będzie
widoczny od razu i nie będziesz musiał naciskać klawisza [Shift]).
ROZWIąZYWANIE PROBLEMÓW
System ponownie się uruchamia lub zamyka zamiast hibernować
Błąd Stop podczas hibernacji powodowany jest najprawdopodobniej przez niewłaS
ciwy sterownik
urządzenia. Aby sprawdzić, czy tak rzeczywiS
cie jest, otwórz okno dialogowe WłaS
ciwoS
ci systemu (na-
ciS
nij [Windows+Break] lub w Panelu sterowania w kategorii WydajnoS
ć i konserwacja dwukrotnie kliknij
ikonę System). Wybierz zakładkę Zaawansowane i w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie kliknij przycisk
Ustawienia. W oknie dialogowym Uruchamianie i odzyskiwanie zaznacz pole wyboru Zapisz zdarzenie do
dziennika systemu i usuń zaznaczenie pola wyboru Automatycznie uruchom ponownie. Zamknij wszystkie
okna dialogowe i spróbuj wprowadzić komputer w stan hibernacji. JeS
li wystąpi błąd Stop, to komunikat
pozostanie wyS
wietlony i będziesz mógł przeczytać informację o przyczynie problemu.
Jeżeli twój komputer jest zgodny ze standardem APM i zamiast hibernacji system jest zamykany, spróbuj
rozwiązać ten problem w następujący sposób: Otwórz Menedżera urządzeń (Devmgmt.msc) i wybierz Wi-
dok, Pokaż ukryte urządzenia. Rozwiń Obsługa NT Apm/Legacy i upewnij się, że urządzenie Węzeł interfej-
su NT Apm/Legacy jest włączone.
Windows oferuje także narzędzie uruchamiane z wiersza poleceń, Shut-
down.exe, które umożliwia wylogowywanie się, zamykanie komputera lub
ponowne uruchamianie komputera. Na dołączonym do książki CD-ROM-ie
znajduje się inna wersja tego programu, która pozwala także na wprowadzanie kom-
putera w stan wstrzymania lub hibernacji.
282 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Przywracanie systemu
Możesz przywrócić system ze stanu wstrzymania lub hibernacji naciskając po prostu
przycisk zasilania. W ciągu kilku sekund będziesz mógł podjąć pracę od miejsca,
w którym ją skończyłeS
w momencie hibernacji  lub też będziesz musiał najpierw po-
dać swoją nazwę użytkownika i hasło. Jednak możesz także skonfigurować system
w taki sposób, aby różne urządzenia i programy budziły komputer. Na przykład, jeS
li
skonfigurujesz w ten sposób klawiaturę, to naciS
nięcie dowolnego klawisza urucho-
mi komputer.
ROZWIąZYWANIE PROBLEMÓW
Komputer nie chce wyjS
ć ze stanu wstrzymania
Najpierw upewnij się, że masz najnowszą wersję BIOS-u. JeS
li to nie rozwiąże problemu, wtedy najpraw-
dopodobniej jego przyczyną jest sterownik urządzenia. Spróbuj usunąć lub wyłączyć wszystkie urządzenia
peryferyjne. Jeżeli teraz będziesz już mógł przywrócić komputer do pracy, dodawaj pojedynczo urządze-
nia, aż odnajdziesz to, które sprawia problemy. Skontaktuj się z producentem tego urządzenia i poszukaj
aktualnego sterownika.
W niektórych przypadkach niewłaS
ciwy sterownik urządzenia nie pozwala na przywrócenie go do pracy.
Na przykład twój komputer właS
ciwie wychodzi ze stanu wstrzymania, ale nie działa mysz. Czasem możesz
rozwiązać ten problem wyłączając opcję, która umożliwia danemu urządzeniu budzenie całego komputera.
JeS
li jest to mysz, przejdx
do okna dialogowego tego urządzenia (patrz opis poniżej) i wyczyS
ć pola wybo-
ru na zakładce Zarządzanie energią.
W celu skonfigurowania urządzenia  takiego jak klawiatura, mysz, modem, karta
sieciowa itp.  aby pozwalało na wyjS
cie komputera ze stanu wstrzymania, wykonaj
następujące czynnoS
ci:
1. W oknie Menedżera urządzeń (wpisz w wierszu polecenia devmgmt.msc), dwukrot-
nie kliknij nazwę urządzenia, dla którego chcesz włączyć opcje zarządzania energią.
2. W oknie dialogowym właS
ciwoS
ci urządzenia kliknij zakładkę Zarządzanie ener-
gią, widoczną na rysunku 9-5. (Jeżeli w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci nie ma
zakładki Zarządzanie energią, to znaczy, że urządzenie to nie może wyprowadzać
komputera ze stanu wstrzymania).
3. Zaznacz odpowiednie pole wyboru.
Nowa funkcja!
Programy zgodne ze standardem OnNow również można skonfigurować tak, aby bu-
dziły komputer. Na przykład zadania znajdujące się w folderze Zaplanowane zada-
nia mogą być uruchamiane w okreS
lonych porach, nawet jeS
li komputer jest wtedy
w stanie wstrzymania.
DLA EKSPERTÓW
Czy twój komputer włącza się w nocy, nawet jeS
li nikt go nie dotknął? Niektórzy dostawcy szerokopasmo-
wych usług internetowych okresowo sprawdzają łącze, aby upewnić się, że komputer abonenta nadal jest
podłączony. JeS
li twoja karta sieciowa umożliwia budzenie komputera, to właS
nie ona jest przyczyną jego
włączania w S
rodku nocy. JeS
li nie chcesz całkowicie wyłączać funkcji wyprowadzenia komputera ze stanu
wstrzymania (wake-on-LAN), musisz pamiętać, aby całkowicie wyłączać go z sieci: zamknij system
i wyłącz listwę przepięciową lub zasilacz awaryjny. (Pamiętaj, aby nie odłączać komputera od sieci, gdy
jest on w stanie wstrzymania).
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 283
po zaznaczeniu tego pola wyboru urządzenie będzie mogło
wyprowadzać komputer ze stanu wstrzymania
Rysunek 9-5. Na zakładce Zarządzanie energią możesz włączyć opcję zezwalającą urządzeniu na wyprowadzanie
komputera ze stanu niskiego użycia energii.
Wykonaj poniższe czynnoS
ci, aby włączyć opcje zarządzania energią dla zaplanowa-
nego zadania:
1. Otwórz folder Zaplanowane zadania (wskazując Start, Wszystkie programy, Ak-
cesoria, Narzędzia systemowe, Zaplanowane zadania).
2. Utwórz nowe zadanie lub wybierz istniejące.
3. Dwukrotnie kliknij nazwę zadania, aby otworzyć jego okno właS
ciwoS
ci i wybierz
zakładkę Ustawienia.
4. W sekcji Zarządzanie energią zaznacz odpowiednie pola wyboru (patrz rysu-
nek 9-6).
ROZWIąZYWANIE PROBLEMÓW
Komputer zgodny ze standardem APM nie wychodzi ze stanu wstrzymania
JeS
li twój komputer zarządza energią zgodnie ze specyfikacją APM i czasem nie udaje mu się wyjS
ć ze sta-
nu wstrzymania, sprawdx
w BIOS-ie ustawienia czasu, po którym komputer ma być przełączany w inny
stan. JeS
li wartoS
ci w BIOS-ie są mniejsze niż w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania, to cza-
sem mogą wystąpić problemy z przywracaniem komputera. Aby je rozwiązać, okreS
l maksymalne wartoS
-
ci czasu w BIOS-ie.
284 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Rysunek 9-6. Możesz skonfigurować zadania w taki sposób, aby budziły komputer, lub też aby nie uruchamiały się,
jeS
li komputer pracuje na bateriach.
Schematy zasilania
Schemat zasilania jest zbiorem ustawień mających na celu zmniejszenie użycia ener-
gii. Windows XP zawiera kilka gotowych schematów, które można wybrać z listy
Schematy zasilania na zakładce o tej samej nazwie w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci:
Opcje zasilania (patrz rysunek 9-1). Możesz zmodyfikować istniejące schematy lub
też utworzyć własne.
Aby zmienić schemat, wybierz go z listy Schematy zasilania, dostosuj ustawienia
i kliknij przycisk OK. JeS
li chcesz utworzyć nowy schemat, dokonaj edycji istniejącego
schematu, kliknij przycisk Zapisz jako i podaj nazwę.
Oszczędzanie energii na komputerach
przenoS
nych
Wszystkie funkcje zmniejszające zużycie energii w komputerach biurkowych równie
dobrze działają w komputerach przenoS
nych. Oprócz tego, użytkownicy najnow-
szych modeli komputerów przenoS
nych skorzystają z kilku dodatkowych funkcji:
Nowa funkcja!
Ekran wyłączany jest, jeS
li pokrywa komputera przenoS
nego jest zamknięta.

Nowa funkcja!
Gdy komputer pracuje na bateriach, wyS
wietlacz jest przyciemniony; pełna jas-

noS
ć przywracana jest automatycznie, gdy komputer zostanie podłączony do
prądu.
Nowa funkcja!
PrzenoS
ny komputer można skonfigurować w taki sposób, aby podczas pracy na

bateriach procesor działał wolniej i pobierał tym samym mniej energii. (Aby
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 285
włączyć tę opcję, przejdx
na zakładkę Zaawansowane w oknie dialogowym
WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania).
PrzenoS
ne komputery można tak skonfigurować, aby informowały użytkownika

o wyczerpywaniu się baterii, przełączały się w stan niskiego poboru energii lub
uruchamiały okreS
lony program. Funkcja ta jest szczególnie przydatna w sytuacji,
gdy pozostawiasz komputer w stanie wstrzymania  gdy baterie będą na wyczer-
paniu, komputer przełączy się w stan hibernacji, ratując twoje dane przed skaso-
waniem z pamięci. (Tę opcję możesz skonfigurować na zakładce Alarmy w oknie
dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania).
WyS
wietlanie miernika stanu energii
Zakładka Zaawansowane w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania, podob-
nie jak wiele innych okien tego typu w Windows XP, w rzeczywistoS
ci nie zawiera
żadnych zaawansowanych opcji. Jest to po prostu miejsce, w którym zgromadzono
różne elementy, które nie mieS
ciły się lub nie pasowały na innych zakładkach.
Jednym z takich elementów w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania jest
pole wyboru umożliwiające wyS
wietlenie ikony zasilania w obszarze powiadomień.
Ikona baterii pojawi się, gdy komputer działa na bateriach, natomiast ikona przewo-
du elektrycznego będzie widoczna, gdy komputer podłączony jest do gniazdka. Gdy
poziom naładowania baterii spadnie poniżej 50 procent jej pojemnoS
ci, ikona zmieni
się, przedstawiając baterię opróżnioną do połowy.
Dwukrotne kliknięcie ikony pozwala na przejrzenie szczegółowych informacji o sta-
nie baterii. JeS
li klikniesz ikonę prawym przyciskiem myszy, pojawi się menu kontek-
stowe umożliwiające otworzenie okna dialogowego WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania.
Ochrona danych podczas przerw
w dopływie prądu
Wyobrax
sobie, że od kilku godzin pracujesz nad swoją pracą doktorską, nową kom-
pozycją czy projektem finansowym. Nagle z ekranu znika obraz i na ułamek sekundy
gaS
nie żarówka. Ciekawe, że właS
nie w tej samej chwili zapala się w głowie niewielka
żarówka i oS
wieca cię jedna myS
l:  Powinienem był zapisać ten dokument! Nawet
najkrótsza przerwa w dopływie prądu jest równoznaczna ze skasowaniem pamięci
komputera, w której znajdowały się między innymi wszystkie zmiany niezachowa-
nych plików.
Podstawową zasadą ochrony danych jest częste wykonywanie kopii zapasowych:
JeS
li program ma funkcję autozapisywania, korzystaj z niej. Możesz na przykład

skonfigurować program Microsoft Word tak, aby zapisywał informacje potrzebne
do odtworzenia pliku co kilka minut. (Z menu Narzędzia wybierz polecenie Opcje
i kliknij zakładkę Zapisywanie). Przy pierwszym uruchomieniu programu Word
po awarii (gdy ponownie zacznie płynąć prąd) otworzy on dokument, odtwa-
rzając go z ostatnich zapisanych informacji.
Wyrób w sobie nawyk częstego zapisywania dokumentów. W większoS
ci progra-

mów do zapisywania bieżącego dokumentu służy kombinacja klawiszy [Ctrl+S].
286 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Naciskaj [Ctrl+S] co kilka minut, za każdym razem gdy wstajesz od biurka, a na-
wet za każdym razem gdy robisz sobie krótką przerwę na przemyS
lenie dalszych
słów. CzynnoS
ć ta powinna wejS
ć ci w krew i powinieneS
wykonywać ją automa-
tycznie.
Opracuj plan regularnego wykonywania kopii zapasowych. JeS
li nastąpi awaria

sieci energetycznej i bieżące dokumenty zostaną uszkodzone, będziesz mógł przy-
najmniej przywrócić je w takiej formie, w jakiej zapisałeS
je w ostatniej kopii zapa-
sowej. Lepsze to niż zaczynać od nowa. Więcej informacji na ten temat znajdziesz
w podrozdziale  Strategie archiwizacji na stronie 709.
OczywiS
cie wszystkie te S
rodki zaradcze pozwalają wyjS
ć obronną ręką również z in-
nych sytuacji. Jednak najlepszą ochronę przed utratą danych spowodowaną przerwą
w dostawie energii elektrycznej daje zasilacz awaryjny (UPS) zapewniający nieprzer-
wany dopływ prądu do momentu, gdy sam zamkniesz system. UPS jest zasadniczo
systemem bateryjnego zasilania awaryjnego  gdy zabraknie prądu, urządzenie
przełącza komputer na zasilanie bateryjne. WiększoS
ć zasilaczy awaryjnych zabez-
piecza komputer także przed innymi zakłóceniami w sieci energetycznej  przepięcia-
mi, gwałtownymi skokami napięcia oraz spadkiem napięcia. Wszystkie te zakłócenia
mogą uszkodzić sprzęt elektroniczny oraz dane.
Konfiguracja zasilacza awaryjnego
Zasilacze podłączane poprzez port USB są najłatwiejsze do skonfigurowania. JeS
li po-
siadasz właS
nie takie urządzenie, włącz je do jednego z gniazd USB w komputerze 
nie podłączaj go do koncentratora USB. System automatycznie zainstaluje odpowied-
ni sterownik i zmodyfikuje opcje okna dialogowego WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania, do-
dając do niego zakładkę Alarmy oraz Miernik energii. System dodaje także na
zakładce Schematy zasilania ustawienia pozwalające na okreS
lenie czasu pracy na ba-
teriach. (Nie martw się, jeS
li zniknie zakładka Zasilacz UPS  jest ona potrzebna tylko
dla zasilaczy podłączanych poprzez porty równoległe).
WSKAZÓWKA
Zapisuj otwarte dokumenty, zanim odejdziesz od komputera
Nawet jeS
li posiadasz zasilacz UPS, powinieneS
zapisywać otwarte dokumenty i zamykać programy, zanim
odejdziesz od komputera. WiększoS
ć zasilaczy awaryjnych przeznaczonych dla komputerów domowych
podtrzymuje komputer zaledwie przez kilka minut, zanim zamkną komputer. Natomiast jeS
li nie masz zasi-
lacza, każda przerwa w dopływie prądu jest równoznaczna z natychmiastową utratą wszystkich otwartych
dokumentów. Zapisuj otwarte dokumenty przed odejS
ciem od komputera. Unikniesz w ten sposób utraty
dokumentów w sytuacji, gdy przerwa będzie trwała dłużej niż czas pracy zasilacza na bateriach. OczywiS
cie
jeS
li zdarzy ci się raz zapomnieć o tej zasadzie, to możesz być pewien, że za chwilę wystąpią jakieS
zakłóce-
nia w sieci. Windows XP oferuje rozwiązanie tego problemu: możesz tak skonfigurować komputer, aby au-
tomatycznie przełączał się w stan hibernacji, gdy naładowanie baterii osiągnie poziom krytyczny. W tym
celu w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania kliknij przycisk Konfiguruj na zakładce Zasilacz UPS
lub wybierz zakładkę Alarmy. (Umiejscowienie opcji zależy od modelu zasilacza).
Jeżeli zasilacz UPS jest podłączony do twojego komputera przez port szeregowy,
w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania pojawi się dodatkowa zakładka
Zasilacz UPS (patrz rysunek 9-8). Możesz tu sprawdzić, czy zasilacz jest odpowiednio
skonfigurowany. JeS
li na zakładce nie ma informacji o producencie i modelu zasila-
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 287
cza, kliknij przycisk Wybierz. W następnym oknie dialogowym możesz wybrać z listy
nazwę producenta, model zasilacza oraz port, do którego jest podłączony.
Rysunek 9-7. Na zakładce Zasilacz UPS możesz skonfigurować zasilacz podłączany przez port równoległy.
Aby skonfigurować działanie zasilacza UPS i systemu Windows XP na wypadek
przerw w dostawie prądu, kliknij przycisk Konfiguruj. W oknie dialogowym widocz-
nym na rysunku 9-8 możesz między innymi wybrać program, który będzie urucha-
miany, gdy baterie zasilacza zaczną się wyczerpywać lub też gdy komputer będzie
zasilany bateryjnie przez okreS
lony czas.
Rysunek 9-8. W oknie dialogowym Konfiguracja UPS możesz okreS
lić działanie Windows XP w sytuacji braku prądu
z sieci i gdy wyczerpują się baterie zasilacza.
288 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Standardy ACPI i APM
Windows zapewnia trzy poziomy obsługi zarządzania energią:
W komputerach w pełni zgodnych ze standardem ACPI (Advanced Configuration

and Power Interface)  wymaganym przez OnNow  system operacyjny kontrolu-
je zasilanie monitora, dysków, urządzeń zewnętrznych i urządzeń płyty głównej,
zmniejszając użycie energii, gdy komputer jest nieaktywny.
W wielu komputerach niezgodnych ze standardem ACPI, ale korzystających ze

standardu APM (Advanced Power Management) 1.2 BIOS Windows oferuje
dobrą, choć może nieco mniej wszechstronną formę zarządzania energią.
W starszych komputerach, które nie mają APM 1.2 BIOS, system operacyjny także

może oferować oszczędnoS
ć energii, wyłączając w okresach nieaktywnoS
ci moni-
tor i dyski twarde. JeS
li BIOS twojego komputera jest jeszcze starszy i nie obsługuje
APM BIOS, to możesz ręcznie wprowadzić komputer w stan hibernacji, gdy nie
planujesz używać go przez jakiS
czas.
WyższoS
ć standardu ACPI nad APM polega na tym, że oddaje on całkowicie za-
rządzenie energią systemowi operacyjnemu. Ponieważ ACPI jest zgodny ze specyfi-
kacją systemu operacyjnego, Windows XP zapewnia jednolite podejS
cie do zarządza-
nia energią we wszystkich komputerach, co zmniejsza koszty, ułatwia obsługę i daje
pewnoS
ć właS
ciwego działania. Współpracując ze zgodnymi programami, ACPI
może także S
ledzić stan działających lub mających działać w okreS
lonym czasie pro-
gramów i koordynować zarządzanie energią w programach i sprzętach.
APM jest natomiast związany z BIOS-em. (BIOS (Basic Input/Output System) jest ni-
skopoziomowym interfejsem, który poS
redniczy między systemem operacyjnym
a urządzeniami). Aby zarządzać energią w komputerze z BIOS-em APM, ale nie
w pełni zgodnym z ACPI, Windows musi blisko współpracować z BIOS-em. Ponie-
waż poszczególne BIOS-y APM różnią się między sobą, różne też są możliwoS
ci
zarządzania energią. Dlatego właS
nie nie można przewidzieć, które funkcje będą do-
stępne w twoim komputerze, w jaki sposób będą działały oraz czy zapewnią w 100
procentach stabilnoS
ć systemu.
Oprócz zwiększonej niezawodnoS
ci i zgodnoS
ci, ACPI oferuje także inne zalety:
Kontrola urządzeń USB i FireWire. Komputery zgodne ze standardem ACPI

mogą kontrolować stan urządzeń podłączonych do komputera poprzez USB
(Universal Serial Bus) lub IEEE 1394 (FireWire). Ponieważ APM nie może monito-
rować takich urządzeń, komputer z APM może próbować przejS
ć w stan wstrzy-
mania lub hibernacji przy aktywnym urządzeniu.
Obsługa funkcji wake-on-LAN i wake-on-ring. Komputery zgodne ze standar-

dem ACPI umożliwiają przywrócenie komputera ze stanu wstrzymania lub hiber-
nacji, gdy napływają dane z sieci lub modemu. Windows nie korzysta z funkcji
wake-on-LAN ani wake-on-ring w komputerach zgodnych ze standardem APM.
Definiowanie przycisków zasilania i resetowania. W komputerach obsługujących

ACPI możesz skonfigurować przycisk zasilania i resetowania w dowolny sposób.
Na przykład możesz tak skonfigurować komputer, aby naciS
nięcie przycisku zasila-
nia przenosiło go w stan wstrzymania lub hibernacji. W ten sposób możesz zabez-
pieczyć komputer przed przypadkowym odłączeniem zasilania od komputera.
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 289
Lepsze zarządzanie pracą na bateriach. W komputerach obsługujących ACPI

Windows oddzielnie mierzy stan każdej baterii w systemie. Natomiast w kompu-
terach obsługujących standard APM Windows przedstawia wszystkie baterie jako
jedną.
Dynamiczna konfiguracja kart PC. W komputerach zgodnych ze standardem

ACPI możesz instalować i usuwać karty PC (PCMCIA) bez koniecznoS
ci ponow-
nego uruchamiania systemu za każdym razem.
Obsługa wieloprocesorowa. Zarządzanie energią w standardzie APM nie działa

w komputerach wieloprocesorowych.
Jak sprawdzić, czy komputer obsługuje standard ACPI
W trakcie instalacji Windows XP sprawdza, czy twój komputer jest zgodny ze stan-
dardem ACPI. JeS
li jest (według oceny instalatora), program instalacyjny instaluje
warstwę abstrakcji sprzętowej (HAL) ACPI. W przeciwnym razie instalowany jest
standardowy HAL APM (nie-ACPI).
Proces decyzyjny wygląda następująco:
1. Instalator sprawdza, czy BIOS komputera znajduje się na liS
cie BIOS-ów, o których
wiadomo, iż nie są zgodne z ACPI. (Lista ta znajduje się w sekcji [NWACL] pliku
Txtsetup.sif, który znajduje się w folderze \i386 na płycie instalacyjnej Windows
XP). Jeżeli BIOS wykryty w twoim komputerze znajduje się na tej liS
cie, zainstalo-
wany zostanie HAL APM.
2. Jeżeli BIOS nie znajduje się na liS
cie, program instalacyjny sprawdza datę BIOS-u.
JeS
li jest póx
niejsza niż 1 stycznia 1999, zainstalowany zostanie HAL ACPI.
3. Jeżeli data BIOS-u jest wczeS
niejsza niż 1 stycznia 1999, program instalacyjny
sprawdza listę BIOS-ów, które są zgodne ze standardem ACPI (zlokalizowana
w sekcji [GoodACPIBios] pliku Txtsetup.sif). Jeżeli na liS
cie tej znajduje się BIOS
twojego komputera, zainstalowany zostanie HAL ACPI. JeS
li nie, instalator insta-
luje HAL APM.
Jak można się dowiedzieć, czy instalator zainstalował HAL ACPI czy APM? Możesz
sprawdzić to w Menedżerze urządzeń:
1. Otwórz Menedżera urządzeń (w wierszu polecenia wpisz devmgmt.msc).
Okno Menedżera urządzeń możesz także otworzyć w oknie dialogowym WłaS
ci-
woS
ci systemu. NaciS
nij klawisze [Windows+Break], wybierz zakładkę Sprzęt
i kliknij przycisk Menedżer urządzeń.
2. Rozwiń pozycję Urządzenia systemowe.
JeS
li twój komputer jest zgodny ze standardem ACPI (i instalator Windows XP za-
instalował HAL ACPI), znajdziesz na liS
cie pozycję System zgodny ze standardem
Microsoft ACPI.
WSKAZÓWKA
Obsługę ACPI możesz także sprawdzić w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania. JeS
li znajduje
się w nim zakładka Zaawansowane zarządzanie energią (APM), to znaczy, że twój komputer nie obsługuje
standardu ACPI. (Jednak z drugiej strony, brak zakładki APM nie oznacza jeszcze, że twój komputer jest
zgodny z ACPI).
290 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Aktualizacja systemu do obsługi ACPI
W niektórych przypadkach aktualizacja BIOS-u wystarczy, aby dodać obsługę stan-
dardu ACPI. Jeżeli w Menedżerze urządzeń widnieje informacja, że twój komputer
jest standardowym komputerem PC, i chcesz dodać do niego obsługę ACPI, powinie-
neS
skontaktować się z producentem komputera i uzyskać od niego najnowszą wersję
BIOS-u. W większoS
ci przypadków operacja ta nie wiąże się z wymianą chipa BIOS-u
(jak miało to miejsce w starszych komputerach); obecnie wystarczy skopiować prog-
ram na dyskietkę i uruchomić komputer za jej pomocą. Program automatycznie zapi-
suje nowe informacje w BIOS-ie.
Jeżeli chcesz poprzez aktualizację BIOS-u zmienić standard APM na ACPI, będziesz
musiał ponownie zainstalować Windows XP. KoniecznoS
ć ta jest spowodowana tym,
że obsługa ACPI zależy od HAL ACPI, który można zainstalować tylko podczas in-
stalacji Windows. Wystarczy aktualizować system (nie musisz wykonywać czystej in-
stalacji systemu). Jest to stosunkowo prosta operacja zachowująca wszystkie twoje
ustawienia, programy i pliki.
DLA EKSPERTÓW
NIe używaj Kreatora aktualizacji sprzętu ani jakiejkolwiek innej procedury aktualizacji sterowników do zmiany
obsługi APM na ACPI (lub odwrotnie). Po takiej zmianie komputer najprawdopodbniej nie da się uruchomić,
a nawet jeS
li się to uda, póx
niej mogą wystąpić inne problemy. Wynika to z tego, że HAL jest o wiele bardziej
skomplikowany niż sterownik  nie da się go tak łatwo zastąpić. Wszystkie urządzenia muszą zostać wykryte
na nowo, obsługa standardu Plug and Play oraz innych urządzeń musi zostać zmieniona, podobnie jak częS
ć
rejestru, w której znajdują się informacje o zainstalowanym sprzęcie. Jedynym zalecanym sposobem doko-
nania tych zmian jest ponowne uruchomienie programu instalacyjnego, zgodnie z powyższym opisem.
JeS
li już popełniłeS
ten błąd i spróbowałeS
zainstalować nową wersję HAL, możesz spróbować go napra-
wić. Uruchom komputer z płyty instalacyjnej Windows XP i pozwól programowi instalacyjnemu odnalex
ć
bieżącą instalację. Program zaproponuje naprawę systemu i, gdy się na to zgodzisz, ponownie zainstaluje
właS
ciwy HAL, pozostawiając pozostałe pliki i ustawienia bez zmian.
W trakcie instalacji systemu możesz zmusić program instalacyjny do zainstalowania
HAL PC lub HAL ACPI i nie musisz polegać na tym, iż program automatycznie wy-
kryje właS
ciwą wersję. Jednak w rzeczywistoS
ci rzadko kiedy istnieje taka koniecz-
noS
ć  program instalacyjny zazwyczaj bezbłędnie wykrywa komputery zgodne ze
standardem ACPI  choć czasem możesz w ten sposób rozwiązać problemy związane
z niewłaS
ciwym zarządzaniem energią. Aby okreS
lić wersję HAL do zainstalowania,
wykonaj następujące czynnoS
ci:
1. Załaduj system z płyty instalacyjnej Windows XP, uruchamiając program instala-
cyjny.
2. Gdy u dołu ekrany zobaczysz komunikat  NaciS
nij klawisz [F6], aby zainstalować
sterownik SCSI lub RAID innego producenta , naciS
nij klawisz [F5]. (Tak, to nie
pomyłka, naciS
nij [F5], zamiast [F6]).
3. Wybierz z listy typ twojego komputera i naciS
nij klawisz [Enter].
Włączanie obsługi zarządzania energią APM
Jeżeli twój komputer nie jest zgodny ze specyfikacją ACPI i w oknie dialogowym
WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania pojawi się zakładka APM, wtedy możesz korzystać
Rozdział 9: Opcje zamykania systemu i zarządzania energią 291
z tego standardu zarządzania energią. W niektórych komputerach program instala-
cyjny Windows XP automatycznie włącza obsługę APM. Dzieje się tak w kompute-
rach, o których BIOS-ach wiadomo, że dobrze współpracują z Windows XP. W innych
komputerach Windows również oferuje możliwoS
ć zarządzania energią w standar-
dzie APM, ale musisz sam ją włączyć. W tym celu należy przejS
ć na zakładkę Zaawan-
sowane zarządzanie energią (APM) w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasila-
nia i zaznaczyć pole wyboru Włącz obsługę Zaawansowanego zarządzania energią.
Włączając obsługę zaawansowanego zarządzania energią nie musisz ponownie uru-
chamiać komputera, jest to jednak konieczne przy wyłączaniu jej.
ROZWIąZYWANIE PROBLEMÓW
Windows nie pozwala włączyć obsługi APM
JeS
li nie możesz włączyć APM, należy zainstalować urządzenie Węzeł interfejsu NT Apm/Legacy. W tym
celu uruchom Kreatora dodawania sprzętu. Na stronie z listą zainstalowanego sprzętu wybierz polecenie
Dodaj nowe urządzenie sprzętowe (ostatnia pozycja listy). Wybierz ręczną instalację, a następnie z listy
sprzętu wybierz Węzeł interfejsu NT Apm/Legacy. Więcej informacji na temat Kreatora dodawania nowego
sprzętu znajdziesz w rozdziale 6  Konfigurowanie urządzeń i rozwiązywanie problemów z nimi .
APM kontroluje na poziomie BIOS-u przerwania sprzętowe oraz ruch We/Wy w por-
tach w celu okreS
lenia, czy komputer jest aktywny, czy też nie. BIOS porównuje
długoS
ć okresu nieaktywnoS
ci z wartoS
ciami progowymi okreS
lonymi przez użyt-
kownika w programie BIOS. Jeżeli komputer będzie nieaktywny dłużej niż okreS
lony
czas, BIOS wysyła do systemu Windows żądanie zmiany stanu zasilania energią (na
przykład przejS
cie w stan wstrzymania). Windows sprawdza, czy komputer jest goto-
wy do przejS
cia w wybrany stan i pozwala BIOS-owi na wprowadzenie go. W kompu-
terach przenoS
nych BIOS może także monitorować stan baterii i wysyłać systemowi
Windows żądanie ograniczenia zużycia energii, gdy poziom naładowania baterii
spadnie poniżej okreS
lonej wartoS
ci.
ROZWIąZYWANIE PROBLEMÓW
W oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci: Opcje zasilania nie ma zakładki Zaawansowane zarządzanie
energią (APM)
JeS
li sądzisz, że twój komputer jest zgodny ze standardem APM, ale w oknie dialogowym WłaS
ciwoS
ci:
Opcje zasilania nie ma zakładki Zaawansowane zarządzanie energią (APM), powinieneS
sprawdzić usta-
wienia w BIOS-ie. Jeżeli APM był wyłączony podczas instalacji Windows XP, program instalacyjny nie za-
instalował obsługi APM. W takiej sytuacji włącz obsługę APM w BIOS-ie i ponownie zainstaluj Windows.
Jeżeli to nie pomoże i w dalszym ciągu Windows nie będzie obsługiwał standardu APM, twój BIOS może
znajdować się na liS
cie BIOS-ów powodujących problemy w Windows XP. Możesz to sprawdzić, urucha-
miając program Apmstat.exe, który znajduje się na płycie instalacyjnej Windows XP. Aby zainstalować ten
program wraz z innymi programami pomocniczymi, przejdx
do folderu \Support\Tools na CD-ROM-ie
i uruchom program instalacyjny (setup.exe).
Program Apmstat najlepiej jest uruchamiać z parametrem  v, wpisując w wierszu polecenia:
apmstat -v
JeS
li Apmstat potwierdzi, że BIOS twojego komputera nie będzie właS
ciwie współpracował z Windows XP,
musisz skontaktować się z producentem komputera i sprawdzić, czy nie oferuje on aktualizacji BIOS-u.
Microsoft nie zaleca zmiany ustawień okreS
lonych przez program instalacyjny.
292 CzęS
ć II: Dostosowywanie Windows XP
Niestety, Windows nie potrafi rozróżnić różnych przyczyn dla żądań zmiany trybu
zasilania. Nie wie na przykład, czy BIOS prosi o zmniejszenie zużycia energii, ponie-
waż system jest bezczynny, wyczerpują się baterie, czy też użytkownik nacisnął przy-
cisk zasilania.
DLA EKSPERTÓW
Ponieważ Windows stara się dawać pierwszeństwo żądaniom BIOS-u bez względu na okolicznoS
ci, może
on przełączać komputer w stan wstrzymania lub hibernacji nawet wtedy, gdy komputer nie jest w rzeczy-
wistoS
ci bezczynny. Aby uniknąć takich problemów w komputerze z obsługą APM, wybierz w BIOS-ie naj-
większe dostępne wartoS
ci czasu lub wyłącz je. (W niektórych systemach obsługa APM nie działa przy
wyłączonych progach bezczynnoS
ci). Po wyłączeniu tych ustawień w BIOS-ie okresy nieaktywnoS
ci, po
których komputer zmienia stan, zarządzane są przez system Windows. (Informacje na temat zmiany usta-
wień zarządzania energią w BIOS-ie znajdziesz w instrukcji obsługi komputera).