Najważniejsze fakty z prawa i instytucje Unii Europejskiej - dla studentów kierunku administracja










Najważniejsze fakty z
prawa i instytucje Unii Europejskiej - dla studentów kierunku
administracja


Spis treści

Koncepcje
integracji
Status prawny




Koncepcje
integracji
Federacyjna - powstanie jednej wspólnoty ponadnarodowej,państwa zamieniają
się w federacje Funkcjonalna - koncepcja integracji ograniczonej , gdyż państwa
utrzymać miały swoją suwerenność narodową, tylko pewne funkcje zostałyby
przekazane jednostce integracyjnej Integracja po II wojnie św.
U podstaw dążeń integracyjnych krajów Europy Zachodniej po II wojnie
światowej leżała oczywista potrzeba zaspokajania wielkich potrzeb gospodarczych
i realizacja nowych celów politycznych. Pierwszym organem utworzonym
16kwietnia1948r. była Europejska Organizacja Współpracy Gospodarczej do
organizacji przystąpiło 16 państw zachodnioeuropejskich. Głównym zadaniem było
rozdział pomocy w ramach planu Marshalla/plan pomocy USA dla krajów
europejskich/ pomiędzy jej sygnatariuszami i sprawowanie kontroli nad jego
realizacją.
Na podstawie Traktatu Brukselskiego 17 marca 1948r. utworzono Pakt
Północnoatlantycki zwany NATO 5 maja 1949 powstała RADA EUROPY -główne cele to
stanie na straży praw człowieka oraz norm demokracji/polska należy do Rady
Europy od 1991r.
Plan Schumana -trzeba stworzyć europejską organizacje zapewniającą
równouprawnienie w zakresie produkcji- węgla i stali
18 kwietnia 1951 traktat paryski ustanawiający EWWiS - celem prowadzenie
wspólnej polityki w zakresie przemysłu węglowego i hutnictwa, stworzenie strefy
wolnego handlu ,a potem unii celnej w zakresie węgla i stali. Korzyści z
utworzenia EWWiS zniknęły subwencje ,a co zatym idzie pojawiły się oszczędności
w budżecie, zlikwidowano przedsiębiorstwa niedochodowe, pobudzono gospodarkę .

27 maja 1952r. podpisano traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Obronną
przez 6państw
25 marca1957r. doszło do podpisania Traktatu Rzymskiego o ustanowieniu 2
wspólnot :EWG /organizacja prawna państw członkowskich przestrzegająca prawa
człowieka i zasady demokracji, rządząca się regułami wolnego rynku/ i
EWEA-Euroatom /zajmuje się wyłącznie sektorem dotyczącym produkcji i
eksploatacji energii atomowej ,dążenie do szybkiego kształtowania i wzrostu
przemysłu nuklearnego/ Cel Traktatu Rzymskiego: unia celna -dot. wszystkich
towarów i usług , wspólny rynek -wprowadzono te same podatki i regulacje
administracyjne ,cele gospodarcze - poprawa warunków życia ,znoszenie barier
pomiędzy regionami, cele pokojowe- realizacja założeń Karty Narodów
Zjednoczonych ONZ Na mocy tej konwencji dokonano fuzji Zgromadzenia
Parlamentarnego i Trybunału Sprawiedliwości i w konsekwencji pojawił się
Parlament Europejski i wspólny dla 3Wspólnot Trybunał Sprawiedliwości
17 luty 1986r. podpisany został w Luksemburgu tzw Jednolity Akt Europejski,
określał zapowiedź utworzenia UE , poszanowanie demokracji , praw człowieka ,
pokoju i bezpieczeństwa , priorytet prawa , doskonalenie polityki pieniężnej ,
wzmocnienia współpracy monetarnej, ochronę środowiska, badania naukowe.
7 luty 1992 kraje członkowskie podpisały Traktat w Mastricht o utworzeniu UE.
Dzieli się na 3 filary, 1 dot. Wspólnot Europ., 2 wspólna polityka zagraniczna,
3 wymiar sprawiedliwości i spraw wewn.. Określał stworzenie w państwach
członkowskich przestrzeni bez granic, cele jakie stawia sobie UE, popieranie
wzrostu gosp. i społ., wprowadzenie Unii Gospodarczej i Monetarnej, jednolitej
waluty Unii, wprowadzenie instytucji obywatelstwa europejskiego .
2 październik 1997r.Traktat Amsterdamski podpisany przez 15 państw . Zawierał
i uzupełniał zapisy traktatu z Mastricht , celem rozszerzenie współpracy w
dziedzinie politycznej min. reforma organów -utworzenie Sekretarza Generalnego ,
zwalczanie bezrobocia , zwiększenie kompetencji Unii, rozbudowanie wspólnej
Policji EUROPOL,
Status prawny

Wspólnoty wyróżnia ponadpaństwowość /wolny od wpływów niezależny od państw/ i
ponadnarodowość Norma europejska jest źródłem praw i obowiązków nie tylko dla
państw członkowskich , lecz również dla ich obywateli. Pierwszeństwo normy
europejskich jest także wobec konstytucji . współnoty Europejskie wyposażone
zostały przez traktaty założycielskie w osobowość prawną ,są one podmiotami
prawa międzynarodowego lecz ich zdolność do działań limitowana jest traktatowymi
zadaniami. Projekt konstytucji UE stanowi w art1 iż Unia posiada osobowość
prawną zadaniem jest organizowanie stosunków pomiędzy państwami członkowskimi i
ich społeczeństwami , z nie prowadzenie działalności międzynarodowej
PRAWO WSPÓLNOTOWE to całokształt norm prawnych ustanowionych przez
sygnatariuszy traktatów założycielskich, których wspólnoty są stronami. PRAWO
PIERWOTNE/TRAKTATOWE/ to umowne prawo międzynarodowe /traktaty założycielskie
np. paryski ../. PRAWO WTÓRNE /STANOWIONE/ to uchwały prawodawcze organów
wspólnotowych. Rozporządzenie ma zasięg ogólny jest wiążące w całości i
bezpośrednio, jego normy są kierowane do niezindywidualizowanego adresata i
wyznaczają jakieś postępowanie. Dyrektywa wiąże państwo do którego jest
skierowana ,pozostawiając władzom państwowym swobodę wyboru środków i form ich
realizacji .Decyzja obowiązuje w całości tych ,do których jest skierowana
stanowi odpowiednik aktu administracyjnego .Tworzenie prawa w unii : procedura
podstawowa ,współpracy, uzgodnień,specjalne
Wspólnoty Europejskie dysponują zdolnością prawną i realizują ją za
pośrednictwem własnych organów , Unia Europejska nie wykreowała osobnych
organów. Traktat z Mastricht powierzył niektórym z organów Wspólnot realizację
pewnych zadań należących do UE.
PARLAMENT EUROPEJSKI - składa się z przedstawicieli społeczeństw
członków Wspólnot co oznacza ,że deputowani stanowią przedstawicielstwo społ.
Zjednoczonych we Wspólnotach. Obraduje on w trybie sesyjnym /sesje zwyczajne/
trwającym 1 rok , posiedzenia w ramach sesji odbywają się co miesiąc i trwają
przez tydzień. Dla ważności uchwał potrzebna jest większość głosów przy
obecności co najmniej 1/3 deputowanych. Istnieje w nim 10 grup politycznych:
europejscy socjaliści, europejscy populiści, liberałowie , zieloni, europejski
demokratyczny związek, europejska grupa radykałów , jedność lewicowa grupa tęczy
, przeciwnicy integracji i niezależni deputowani. Wewnętrznymi organami są:
Prezydent PE /kieruje obradami i czuwa nad tokiem prac, otwiera , przewodniczy i
zamyka posiedzenie ,przeprowadza głosowania reprezentuje PE na zew./ i Prezydium
PE /ma zadania w zakresie administrowania pracami Zgromadzenia oraz sprawuje
nadzór nad przestrzeganiem regulaminu, przydziela komisjom zadania do realizacji
,rozstrzyga spory kompetencyjne/ Procedura przewiduje podwójne czytanie
aktów,które ma wydać Rada. W 2 czytaniu PE uczestniczy wydając swoją opinię o
konsultacyjnym charakterze.W 2 fazie Rada informuje PE o motywacji przyjęcia
wspólnego stanowiska. Jeżeli PE w ciągu 3 msc zaaprobuje wspólne stanowisko lub
nie wypowie się przeciwko niemu,Rada przyjmie akt, jeżeli odrzuci Rada może
przyjąć akt jednomyślnie w 2 czytaniu.
RADA UNII EUROPEJSKIEJ- jest organem decyzyjnym WE a nie unii, gł
zadanie to zabezpieczenie polityk gospodarczych państw członkowskich. Rada
składa się z reprezentantów rządów państw-członków WE. Rada liczy 15 członków.
Obraduje na posiedzeniach zwyczajnych i nadzwyczajnych, jest organem
prawodawczym WE , posiada uprawnienia do zatwierdzania regulaminów wew.
,powołuje członków Trybunału Obrachunkowego , Komitetu Ekon-Społ. Organem
pomocniczym jest tu Komitet Stałych Przedstawicieli /COREPER/ -zadaniem jest
wypracowanie jednomyślnej decyzji członków WE,przygotowanie posiedzenia Rady i
postępowania uchwałodawczego.
KOMISJA EUROPEJSKA - odziedziczyła kompetencje komisji EWWiS , EWG i
Euroatomu jest organem kolegialnym , jest strażnikiem przestrzegania prawa
wspólnotowego,podejmuje swoje uchwały bezwzględną większością głosów i zbiera
się co tydzień na niejawnych posiedzeniach , komisja powoływana jest w stosownej
procedurze i składa się na nią 3 etapy. W 1 rządy państw członkowskich desygnują
osobę ,która będzie przewodniczyć Komisji. Następnie rządy te po uzyskaniu
opinii kandydata na przewodniczącego mianują pozostałe osoby. W 3 etapie tak
ustalony skład komisji podlega zatwierdzeniu przez PE. Komisja składa się z 20
komisarzy i ich kadencja trwa 5 lat .komisarze kierują Dyrekcjami Generalnymi
Komisji /organ o charakterze administr-technicznym/
RADA EUROPEJSKA - stanowi instytucje UE nie Wspólnot, ma kompetencje o
charakterze decyzyjnym, składa PE sprawozdanie o postępach osiągniętych przez
Unię.
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOśCI- Gł zadania to zapewnienie przestrzegania
prawa wspólnotowego ,kompetencje w zakresie kontroli legalności aktów ,
wydawanie orzeczeń wstępnych. TS liczy 15 sędziów ,quorum to7 . Powoływanych na
6 lat z możliwością odnowienia kadencji. Sędziowie ze swego grona wybierają
przewodniczącego na 3 kadencję.TS działa na posiedzeniach plenarnych ,
postępowanie toczy się w składach 3 i 5 osobowych. Działalność TS wspierana jest
przez 9 Rzeczników generalnych i status prawny rzeczników jest identyczny ze
statusem sędziów i identyczny jest tryb ich powoływania i kadencja . Zadaniem
rzecznika jest przygotowanie wniosku końcowego i tak w postępow. Procesowym jak
i nie procesowym, wniosek odczytywany na końcu i jest konkretną propozycją
zakończenia postępowania przed TS. Postępowanie jest wolne od opłat sądowych i
kosztow , językiem roboczym jest francuski , al.e można wybrać 1 z 10 języków w
których będzie prowadzone postępowanie .Rzecznicy i sędziowie nie mogą prowadzić
żadnej działalności gosp. i zawodowej,wyjątek tu stanowi zawód nauczyciela
akademickiego
SąD PIERWSZEJ INSTANCJI- skład to 15 sędziów mianowanych na 6 lat , na
czele stoi wybrany z grona sędziów Prezes Sądu kadencja jego trwa 3 lata,
przekazano mu następujące zakresy :spory między Wspólnotami i ich
funkcjonariuszami , spory pomiędzy Komisją a przedsiębiorstwami ,spory osób
prawnych i fizycznych z organami Wspólnot spory o odszkodowania za szkody
wyrządzone działaniami organów
TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY - zastąpił on istniejący w EWG i Euroatomie
Komitet Kontroli, składa się z 15 członków kadencja trwa 6 lat , kompetencje to
dokonywanie kontroli finansów Wspólnot ich dochodów i wydatków , kontroluje
działalność finansową , przedstawia sprawozdania
KOMITET EKON-SPOŁ- w skład wchodzą przedstawiciele przedsiębiorców ,
kupców , rolników ,rzemieślników , pracowników liczy 222członków i mandat trwa 4
lata , komitet jest forum konsultacyujnym Wspólnot dla Rady i Komisji, opinie
nie są wiążące i mają charakter techniczny.
KOMITET REGIONÓW jego skład stanowi 222 przedstawicieli organów
regionalnych i lokalnych, mandat trwa 4 lata , zadaniem jest formułowanie opinii
niezbędnych dla realizacji celów wspólnot prze ich statutowe organy Europejski
Bank Inwestycyjny - na czele stoi Rada Gubernatorów w skład wchodzi 15 ministrów
państw członkowskich , zadania to działanie na rzecz przyczyniania się do
stabilnego rozwoju rynku , wydawanie dyrektyw w zakresie polityki kredytowej ,
powoływanie Rady Dyrektorów, zarządu Banku
KOMITET MONETARNY- skład 32 członków, zadania to : doskonalenie
koordynowania polityki gospodarczej członków WE, nadzorowanie ich sytuacji
monetarnej
OBYWATELSTWO EUROPEJSKIE -każda osoba posiadająca przynależność
państwową państw członkowskich staje się obywatelem Unii, Unia nie jest
suwerennym terytorium , lecz przestrzenią obowiązywania traktatu
założycielskiego na którą składa się obszar 15 państw, każdy obywatel Unii
przebywający na obszarze państwa trzeciego w którym państwo członkowskie ,
którego jest obywatelem nie posiada przedstawicielstwa ma prawo do ochrony prze
władze dyplomatyczne każdego innego państwa członkowskiego ,wszyscy obywatele
mają prawo do zgłaszania petycji do PE. Prawo obywatelskie są prawnie chronione

RYNEK I OBRÓT TOWAROWY Rynek wewn. Obejmuje obszar bez granic wewn. ,
na którym na którym zostaje zapewniony swobodny przepływ towarów ,usług i
kapitału. Dopuszczalne są ograniczenia eksportowe,importowe i tranzytowe
uzasadnione względami moralności publicznej, porządku i bezpieczeństwa
publicznego , ochrony zdrowia i życia ludzi , zwierząt i roślin , dozwolona jest
też kontrola sanitarna.Swobodny przepływ towarów wymaga również przekształcenia
monopoli państwowych o charakterze handlowym, tak aby nie występowała żadna
forma dyskryminacji pomiędzy obywatelami państw członkowskich. Swobodny przepływ
towarów mógłby zostać zakłócony poprzez podatkową dyskryminację zagranicznych
produktów. Stąd też zakaz nakładania na towary pochodzące z innych państw
członkowskich bezpośrednich lub pośrednich podatków wewn. wyższych niż te ,
które są nakładane bezpośrednio lub pośrednio na odpowiednie towary.
STREFA WOLNEGO HANDLU -określenie grupy państw ,które nie posiadają
żadnych barier taryfowych i pozataryfowych.
UNIA CELNA - określenie grupy państw tworzących strefę wolnego handlu,
które prowadzą wspólną politykę handlową i celną wobec państw z zewn.
SWOBODNY PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW - zasada równego traktowania rodzimej i
zagranicznej siły roboczej zapobiegać ma wypieraniu krajowych pracowników.
Swobodny przepływ oznaczać ma zniesienie wszelkich form dyskryminacji w zakresie
zatrudnienia , wynagrodzenia i innych warunków pracy, zapewnienie cudzoziemcowi
prawo pobytu w celu poszukiwania pracy. Wspólnotowa Karta Praw Socjalnych
przewiduje dla pracowników WE prawo do ochrony socjalnej i świadczeń
ubezpieczeniowych. Została podpisana umowa w Schengen o stopniowej likwidacji
kontroli towarów i osób na wspólnych granicach -całkowite uchylenie kontroli
osób oraz intensywna współpraca w zakresie spraw wewn. Schengen II stanowi , iż
niezależnie od przynależności państwowej wolno będzie przekraczać granice wewn.
Wspólnot bez kontroli personalnej.
SWOBODA DZIAŁALNOśCI GOSPODARCZEJ - prawo zakładania przedsiębiorstw i
podejmowania działalności gospod. w obrębie WE służyć ma racjonalizacji podziału
pracy w ramach wewn. rynku. Występuje zakaz dyskryminacji ponieważ cudzoziemiec
dla podjęcia i wykonywania działalności gosp. musi spełniać takie sama warunki,
jakie są wymagane od krajowych przedsiębiorców i nie jest w stanie sprostać.

POLITYKA KONKURENCJI- państwa członkowskie powinny dążyć do usunięcia
przeszkód w handlu wewnątrzwspólnotowym zapobiegając nieuczciwej konkurencji ,
ponadto muszą istnieć gwarancje przed porozumieniem niepaństwowych
przedsiębiorców ujemnie wpływających na konkurencję. Prawo wspólnotowe zabrania
nadużywania pozycji dominującej na wspólnym rynku jeżeli mogłoby to negatywnie
wpłynąć na handel członkowski.
SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG - Usługa w rozumieniu Traktatu WE to
samodzielna działalność zarobkowa ,dla wykonywania której konieczny jest czasowy
pobyt osoby świadczącej na terytorium państwa członkowskiego. /wolne
zawody,dział. Banków, towarzystw ubezp.,pośredników/. Również odbiorca
świadczenia nie może być ograniczony w swobodnym przekraczaniu granicy celem
przyjęcia usługi.
SWOBODNY PRZEPŁYW PŁATNOśCI KAPITAŁU - Traktat o WE ustanawia zakaz
ograniczeń w przepływie płatności pomiędzy państwami członkowskimi , należności
związane z obrotem wypłacane są w walucie państwa , w którym zamieszkuje
uprawniony do przyjęcia płatności. Powstały więzi pomiędzy narodowymi rynkami
finansowymi umożliwiające w przyszłości utworzenie jednolitego rynku
kapitałowego i zastąpienie krajowych walut przez Euro.
STOWARZYSZENIE - stow. Konstytucyjne celem tego stowarzyszenia jest
popieranie gospodarczego i socjalnego rozwoju stowarzyszonych terytoriów oraz
ustanowienie więzi ekonomicznych między nimi i Wspólnotami. Wspólnoty mogą
zawrzeć z jednym lub więcej państwami lub organizacjami międzynarodowymi
porozumienia ustanawiające stowarzyszenie .Wyróżnić możemy 3 modalności
stowarzyszenia: stowarzyszenie adhezyjne prowadzące do pełnego członkostwa /np.
umowa z Polską z 16XII 1991r./, stowarzyszenie wolnego handlu - nie kończące się
akcesją , stowarzyszenie rozwojowe - celem jest popieranie wzrostu gosp. i społ.
np.państw afrykańskich. Rada Stowarzyszenia rozstrzyga kwestie związku z
wykonywaniem postanowień umowy- stowarzyszenia, jest organem decyzyjnym.
Stowarzyszenie obejmuje okres przejściowy w max. wymiarze 10lat, podzielona na 2
okresy po 5lat.Polska i Wspólnota będę stopniowo wprowadzać strefę wolnego
handlu, zniosą między sobą cła importowe i eksportowe, Wspólnota zniesie
ograniczenia ilościowe importu produktów rolnych pochodzących z
Polski.Traktowanie polskich pracowników legalnie zatrudnionych na terytorium
państwa członkowskiego będzie wolne od dyskryminacji. W okresie przejściowym
Polska ułatwi podejmowanie działalności na swym terytorium przedsiębiorstwom i
obywatelom Wspólnoty na zasadzie standardu narodowego traktowania, strony
umożliwią świadczenie usług przez obywateli państw członkowskich. Pomoc
finansowa będzie realizowana przez subwencje przyznawane Polsce przez Wspólnotę
albo w ramach PHARE. Układ zawarty został na czas nieokreślony.1991 wspólnoty
podpisały stowarzyszenia z Polską, Węgrami, Czechami i Słowacją.
PRZYSTąPIENIE DO UNII - Każde państwo może się ubiegać o status
członka Unii. Wniosek składa się do Rady .Wniosek ten może zostać przyjęty lub
odrzucony jeżeli państwo nie spełnia demokratycznego systemu sprawowania władzy.