Egzamin maturalny z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
POZIOM ROZSZERZONY
ZdajÄ…cy otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiÄ…zania, precyzyjnie odpowiadajÄ…ce poleceniom zawartym w zadaniach. Odpowiedzi
niezgodne z poleceniem (nie na temat) sÄ… traktowane jak brak odpowiedzi. Komentarze wykraczajÄ…ce poza zakres polecenia nie
podlegajÄ… ocenianiu.
·ð Gdy do jednego polecenia zdajÄ…cy podaje kilka odpowiedzi (jednÄ… prawidÅ‚owÄ…, inne nieprawidÅ‚owe), to nie otrzymuje punktów za żadnÄ…
z nich.
·ð Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdajÄ…cy powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej
schemat.
·ð Dobór współczynników w równaniach reakcji może różnić siÄ™ od przedstawionego w modelu (np. mogÄ… być zwielokrotnione), ale bilans
musi być prawidłowy. Niewłaściwy dobór lub brak współczynników powoduje utratę 1 punktu za zapis tego równania.
·ð W rozwiÄ…zaniach zadaÅ„ rachunkowych oceniane sÄ…: metoda, wykonanie obliczeÅ„ i podanie wyniku z jednostkÄ…. BÅ‚Ä™dny zapis jednostki lub
jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym wielkości mianowanej powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne
zaokrąglanie wyników liczbowych.
żð Należy zwrócić uwagÄ™ na zależność wartoÅ›ci wyniku koÅ„cowego od ewentualnych wczeÅ›niejszych zaokrÄ…gleÅ„, oraz uznać za poprawne
wszystkie wyniki, które są konsekwencją przyjętych przez zdającego poprawnych zaokrągleń.
żð W obliczeniach poÅ›rednich jednostki nie sÄ… wymagane, ale jeÅ›li sÄ… to muszÄ… być poprawne.
·ð Za poprawne obliczenia bÄ™dÄ…ce konsekwencjÄ… zastosowania niepoprawnej metody zdajÄ…cy nie otrzymuje punktów.
·ð Za poprawne spostrzeżenia i wnioski bÄ™dÄ…ce konsekwencjÄ… niewÅ‚aÅ›ciwie zaprojektowanego doÅ›wiadczenia zdajÄ…cy nie otrzymuje
punktów.
Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów.
Zapis  Å»ð ,  ­ð w równaniach reakcji nie jest wymagany.
Należy uznać  Dð jako oznaczenie podwyższonej temperatury.
W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak   nie powoduje utraty punktów.
Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie sÄ… wymagane.
1
Egzamin maturalny z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
Punktacja
Kryteria oceniania
Uwagi
Model odpowiedzi
za czynność sumaryczna
Należy uznać za
1. - za uzupełnienie schematu przemiany jądrowej: 1 1
poprawnÄ… odpowiedz
,
w której zdający doda
14 1 17
4
znak plus przy
p
+ O
N + He
symbolu protonu, np.
1 8
2
7
p+ lub H+.
lub
14 1 17
4
H
N + He + O
1 8
2
7
lub
14 1 17
4
p
að
+ O
N +
1 8
2
7
lub
14 1 17
4
H
að
+ O
N +
1 8
2
7
2. - za ocenę prawdziwości wszystkich zdań: 1 1
1. P
2. F
3. F
3.a) - za wybór wzoru drobiny posiadającej w obrębie powłoki walencyjnej atomu 1 2
centralnego wolnÄ… parÄ™ elektronowÄ…:
H3O+
3.b) - za wybór i napisanie wzorów wszystkich drobin, w których występuje wiązanie 1
koordynacyjne:
+ð
HO+ð NH4
3
2
Zadanie
Egzamin maturalny z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
4. - za napisanie równania reakcji: 1 1
(temp.)
CaCO3 ¾ð¾ð¾ð
®ð CaO + CO2 (Ä™!)
Należy uznać za poprawne podanie równania w postaci:
(temp.)
CaCO3 + CaO ¾ð¾ð¾ð
®ð 2CaO + CO2 (Ä™!)
5. - za zastosowanie poprawnej metody obliczenia zawartości węglanu wapnia 1 2
w mieszaninie
- za podanie wyniku w % mas. z dokładnością do liczb całkowitych: 1
47 % (mas.) węglanu wapnia
Przykłady rozwiązań:
Sposób I:
Zakładamy, że prażeniu poddano 100 gramów mieszaniny. Ubytek 20,75% masy
(20,75 grama) spowodowany jest przez wydzielający się tlenek węgla(IV).
20,75 g
nCO =ð=ð 0, 47 mola
2
44 g ×ð mol-ð1
Ze stechiometrii reakcji wynika, że 0,47 mola CO2 powstaje z rozkładu 0,47 mola
CaCO3.
nCO =ð nCaCO =ð 0,47 mola
23
mCaCO =ð 0, 47 mola ×ð100 g ×ð mol-ð1 =ð 47 g
3
47 g
%CaCO =ð ×ð100% =ð 47% mas.
3
100 g
Sposób II:
44 g -ð 20,75%
x -ð 100%
44g ×ð100%
x =ð=ð 212 g
20,75%
100 g
%CaCO =ð ×ð100% @ð 47% mas.
3
212 g
3
Egzamin maturalny z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
Sposób III:
mmieszaniny =ð mCaO +ð mCaCO
3
Ubytek masy mieszaniny jest spowodowany przez wydzielajÄ…cy siÄ™ w reakcji
tlenek węgla(IV).
mCO =ð 0, 2075(mCaO +ð mCaCO )
23
Ze stechiometrii reakcji wynika, że liczba moli powstającego CO2 jest równa
liczbie moli CaCO3 w mieszaninie.
mCO 0, 2075 (mCaO +ð mCaCO )
2 3
nCO =ð =ð =ð nCaCO
2 3
MCO 44 g ×ð mol-ð1
2
0, 2075 (mCaO +ð mCaCO ) mCaCO
33
=ð
44 g ×ð mol-ð1 100 g ×ð mol-ð1
20,75 (mCaO +ð mCaCO ) =ð 44 mCaCO
33
20,75 mCaO =ð 23, 25 mCaCO
3
mCaCO 20,75
3
=ð
mCaO 23, 25
20,75
%CaCO =ð×ð100% =ð 47,16% @ð 47% mas.
3
20,75 +ð 23, 25
6.a) - za napisanie sumarycznego równania przemiany w formie jonowej skróconej 1 2
i podanie nad strzałką wzoru katalizatora:
2
Równanie reakcji: HO2 +ð 2H+ð +ð 2S2O2-ð ®ð S4O6-ð +ð 2HO
2 3 2
Wzór katalizatora: I-ð
6.b) - za napisanie wzorów produktów przejściowych przemiany: 1
IO-ð , I2 lub HIO, I2
7. - za napisanie, czy reakcja jest egzotermiczna czy endotermiczna: 1 1
(reakcja) endotermiczna lub endoenergetyczna lub endo
4
Egzamin maturalny z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
8. - za zastosowanie poprawnej metody obliczenia zmiany stężenia jonów 1 2
wodorotlenkowych w roztworze
- za podanie poprawnego wyniku: 1
zmniejszyło się 106 (razy milion razy) lub zmalało 106 (razy milion razy)
Przykład rozwiązania:
Wodorotlenek sodu jest całkowicie zdysocjowany na jony, co oznacza, że stężenie
jonów wodorotlenkowych w wyjściowym roztworze jest równe:
[OH ] = 0,1 mol . dm-3 = 10 1 mol . dm-3
Po zobojętnieniu roztworu wodorotlenku sodu kwasem solnym uzyskano roztwór
o odczynie obojętnym, czyli:
[OH ] = 10 7 mol . dm-3.
10-ð1 mol×ðdm-ð3
Stężenie molowe jonów wodorotlenkowych zmalaÅ‚o =ð 106 razy.
10-ð7 mol×ðdm-ð3
9. - za przyporządkowanie reakcji spostrzeżeniom: 1 1
Numer
Opis spostrzeżeń
reakcji
Szarozielony osad roztwarza się i powstaje roztwór o barwie
2
zielonej.
Zielony roztwór zmienia barwę