Genetyka  nauka zajmujÄ…ca siÄ™ dziedziczeniem cech
Cecha  charakterystyczna właściwość organizmu, która jest warunkowana przez geny
(minimum 1 parÄ™ alleli)
Gen  jednostka dziedziczności stanowiąca odcinek cząsteczki kwasu
dezoksyrybonukleinowego (DNA), mającą ściśle określoną kolejność nukleotydów i
zajmująca określone miejsce w chromosomie, decyduje o zdolności do wytwarzania
konkretnego enzymu.
Locus  określony obszar chromosomu zajmowany przez gen (4,3)
Zapis genów:
A  allele dominujÄ…ce
a  allele recesywne
Warunki otrzymania genów od rodziców:
genotyp odpowiadajÄ…cy naszemu wyglÄ…dowi
Allel  jeden, dwóch lub większej liczby genów (wersja genu), które zgodnie z I prawem
Mandla wykluczajÄ… siÄ™ wzajemnie w gametach i zajmujÄ… te same miejsca na chromosomach
homologicznych. Allele wywołują cechy zwane przeciwstawnymi, więc warunkują
polimorfizm.
Człowiek posiada 46 chromosomów  23 par, jedna para to chromosomy płci.
Chromosomy  związane z dziedzicznością, występują w jądrach komórkowych, w
określonej dla danego gatunku liczbie, każdy chromosom ma charakterystyczny dla niego
kształt i wielkość widoczne w metafazie podziałów.
Chromosomy homologiczne  pary chromosomów o identycznym kształcie, zawierają te
same geny lub ich allele w tym samym miejscu; u osobnika 2n występują parami jeden od
ojca drugi od matki.
Chromatydy  połówki chromosomów, widoczne w profanie i metafazie mitozy i mejozy.
Biwalent  para chromosomów homologicznych w pierwszym podziale mejotycznym.
Homozygota  osobnik, który powstał z połączenia gamet o takim samym składzie
genetycznym w stosunku do jednej lub więcej par genów i w skutek czego wytwarza się
gamety jednego typu w stosunku tej pary genów.
AA  homozygota dominujÄ…ca
aa  homozygota recesywna
Heterozygota  osobnik, który powstał z połączenia dwór gamet o różnym składzie
genowym, i który również sam wytwarza różne gamety
Aa  heterozygota
Genotyp  zespół genów danego organizmu
Fenotyp  wygląd osobnika, zespół wszystkich właściwości dotyczących cech
morfologicznych, fizjologicznych, chemicznych. Fenotyp jest wynikiem współdziałania
czynników dziedzicznych (genotypu) jak i warunków środowiska.
Garnitur chromosomowy  podstawowa liczba chromosomów typowa dla danego gatunku,
charakterystyczna dla układów somatycznych danego organizmu (2n)
WyjÄ…tek GAMETY  komórki rozrodcze, posiadajÄ… liczbÄ™ chromosomów równÄ… ½ liczbie
chromosomów komórek somatycznych.
N ilość chromosomów charakterystyczna dla gamet  ilość chromosomów naploidalna
2n  ilość chromosomów charakterystyczna dla komórek somatycznych  ilość
chromosomów dipoidalna
Podział komórki: mitoza i mejoza
Mitoza  Kariokineza somatyczna
Podział jądra komórkowego typowy dla komórek
somatycznych (budujÄ…cych organizm) w wyniku,
którego tworzą się dwa jądra potomne o takiej
samej liczbie chromosomów jak jądro wyjściowe.
Etapy mitozy:
(Interfaza) profaza, metafaza, anafaza, telofaza.
W płaszczyz
nie równikowej znajdują się
centromery ZAWSZE
Mejoza  kariokineza redukcyjna
Podział jądra komórkowego typowy dla komórek rozrodczych organizmu. Jest to podział
redukcyjny, redukowana jest połowa liczby chromosomów. Mejoza obejmuje dwa podziały,
ale chromosomy ulegają podziałowi tylko raz.
Etapy mejozy:
(interfaza) profaza I, metafaza I, anafaza I, telofaza I
profaza II, metafaza II, anafaza II, telofaza II