Opracowanie zajęć muzycznych: Joanna Pietrzak
Projekt okładki i strony tytułowej: Adam Bardos
Zdjęcia: Elżbieta Kozłowska
Współpraca redakcyjna: Marzanna CieS
la
Redakcja: Magdalena Marczewska
� Copyright by Wydawnictwo JUKA-91 Sp. z o.o.
ISBN 978-83-7253-601-3
Wydanie pierwsze
Warszawa 2008
Wydawnictwo JUKA-91 Sp. z o.o.
ul. Jutrzenki 118
02-230 Warszawa
infolinia 0 800 650 300
www.juka.edu.pl
Skład i formatowanie: AKOS
Druk i oprawa: DROGOWIEC-PL spółka z o.o.  Kielce
2
Spis treS
ci
1. Temat kompleksowy: Łąka ................................................................... 5
1.1 Wycieczka na łąkę ................................................................................... 5
1.2 Co żyje na łące ......................................................................................... 5
1.3 Ile lat ma biedronka ................................................................................. 7
1.4 Metamorfoza motyla...............................................................................11
1.5 Moja mama ............................................................................................ 13
1.6 Kwiaty dla mamy................................................................................... 16
1.7 Sto lat dla mamy .................................................................................... 18
1.8 Mniszek lekarski .................................................................................... 21
1.9 Konik polny i mrówki ........................................................................... 23
1.10 R
limak .................................................................................................... 25
1.11 Wiatr ...................................................................................................... 28
1.12 Dziesięć os ............................................................................................. 30
1.13 Co i jak rysuję ........................................................................................ 32
1.14 Jak rozmawiamy .................................................................................... 34
1.15 Owady w zagadkach i zabawach ........................................................... 36
2. Temat kompleksowy: Woda................................................................ 39
2.1 Kolorowe kałuże .................................................................................... 39
2.2 Rzeka ..................................................................................................... 41
2.3 Wycieczka nad staw .............................................................................. 44
2.4 Rozbitkowie ........................................................................................... 45
2.5 Co pływa po morzu ............................................................................... 47
2.6 OS
miornica ............................................................................................. 50
2.7 Kto mieszka w oceanie .......................................................................... 51
2.8 W akwarium........................................................................................... 56
3. Temat kompleksowy: Kosmos ............................................................ 59
3.1 Planeta Ziemia ....................................................................................... 59
3.2 Mieszkańcy Ziemi ................................................................................. 60
3.3 Wyprawa na Księżyc ............................................................................. 63
3.4 Ufolandia ............................................................................................... 64
3.5 Gwiazdozbiory....................................................................................... 66
3.6 Co jest większe, a co mniejsze? ............................................................ 67
3.7 Kosmiczne zabawy z literkami .............................................................. 69
3
4. Temat kompleksowy: Bawię się.......................................................... 70
4.1 Bawimy się gazetą ................................................................................. 70
4.2 Latanie na dywanie ................................................................................ 76
4.3 Skarb ...................................................................................................... 77
4.4 Papier ..................................................................................................... 78
4.5 Kto mieszka w bloku ............................................................................. 80
4.6 Zabawy ruchowe z muzyką ................................................................... 82
4.7 Lalka ...................................................................................................... 83
4.8 Zabawa w strachy .................................................................................. 85
5. Temat kompleksowy: Potrafię ............................................................ 87
5.1 Przekształcamy i zmieniamy to, co znamy ........................................... 87
5.2 W indiańskiej wiosce ............................................................................. 88
5.3 Cyfry ...................................................................................................... 90
5.4 Podobieństwa ......................................................................................... 91
5.5 Wycieczka do galerii sztuki ................................................................... 93
5.6 JesteS
my różni, ale tacy sami................................................................. 94
5.7 Bawimy się i pracujemy w parach ........................................................ 97
5.8 Uczucia .................................................................................................. 98
5.9 Piłki ........................................................................................................ 99
5.10 Litery.................................................................................................... 100
5.11 Mój  umiejętnik ................................................................................. 102
5.12 Puzzle grupowe.................................................................................... 103
Pomoce dydaktyczne do pracy indywidualnej ............................................ 105
Zdjęcia ilustrujące sytuacje edukacyjne proponowane w scenariuszach ... 109
4
1. Temat kompleksowy: Łąka
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.1
Temat: Wycieczka na łąkę
Cele:
" rozwijanie wrażliwoS
ci na piękno przyrody
" rozwijanie umiejętnoS
ci prowadzenia samodzielnych obserwacji oraz ich zapisu.
R
rodki dydaktyczne:
" szkicowniki i ołówki.
Działania z grupą:
1. Obserwacje krajobrazu
2. Samodzielne szukanie roS
lin i owadów, które wzbudzają zainteresowanie
dziecka
3. Dokonywanie samodzielnych zapisów obserwacji z wykorzystaniem szki-
cownika i ołówka
4. Szkicowanie wybranej roS
liny
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.2
Temat: Co żyje na łące
Cele:
utrwalenie wiedzy na temat zaobserwowanych zwierząt i roS
lin żyjących na
"
łące
" wzbogacanie słownika dziecka
" rozwijanie spostrzegawczoS
ci
" rozwijanie umiejętnoS
ci czytania globalnego
" rozwijanie umiejętnoS
ci interpretowania utworów instrumentalnych za pomocą
ruchu.
R
rodki dydaktyczne:
rysunki lub zdjęcia kwiatów: mak, stokrotka, bratek, bławatek, dzwonek itp.
"
5
rysunki lub zdjęcia zwierząt: biedronka, mrówka, osa, motyl, żaba, konik
"
polny
" duży arkusz papieru
" apaszki stylonowe
" Na leS
nej polanie i Ptaki, CD1 Dy
WIĘKI DALEKIE I BLISKIE
" utwór Edwarda Griega Taniec Anitry z suity Peer Gynt CD1 W KRĘGU MU-
ZYKI WIELKICH MISTRZÓW
" zeszyt z wycinankami (wyciskanka s. 7)
zeszyt 4 s. 3.
"
Działania z grupą:
1. Zabawa ruchowa  Bocian i żaby
Dzieci  zamieniają się w żaby, mają swój domek pod kamieniem, czyli wy-
znaczonym miejscem w sali. Wybrane dziecko jest bocianem. Na jeden umó-
wiony sygnał żaby wychodzą na spacer, a na drugi bocian wylatuje z gniazda na
łowy. Każda złapana żaba zamienia się w bociana. Zabawa trwa do momentu,
kiedy zostaną jedna albo dwie żabki.
2. Rozmowa  Co żyje na łące?
Przypomnienie nazw i wyglądu roS
lin i zwierząt poznanych podczas wyciecz-
ki. Zaprezentowanie rysunków i zapisów obserwacji dzieci. Zebranie uzyska-
nych informacji na dużym plakacie: naklejanie wyrazów i rysunków. Utrwale-
nie wypowiedzi dzieci przez nauczyciela na plakacie.
3. Zagadki słuchowe Na polanie i Ptaki CD1, Dy
WIĘKI DALEKIE I BLISKIE
Dzieci słuchają nagranych odgłosów, odgadują, do kogo należą, naS
ladują usły-
szane dx
więki i sposób poruszania się zwierząt (np. brzęczenie osy i pszczoły,
cykanie konika polnego, kumkanie żaby, ćwierkanie wróbla, S
piew skowronka...).
4. Czytanie globalne
Nauczyciel rozkłada przygotowane ilustracje roS
lin i zwierząt, następnie ukła-
da odpowiednie podpisy do obrazków i głoS
no je czyta. Wszyscy  czytają
wyrazy, po czym nauczyciel tasuje i rozdaje ilustracje. Zadaniem każdego dziecka
jest odnalezienie podpisu do danego obrazka. Za drugim razem nauczyciel zo-
stawia rysunki, a tasuje podpisy i daje je innym dzieciom. Teraz zadanie polega
na odnalezieniu obrazków pasujących do napisów. JeS
li dziecko ma problem
z wykonaniem zadania, nauczyciel może mu podpowiadać w formie zagadki,
np.: To jest coS
, co ma skrzydła i jest w paski.
5. Improwizacja z chustkami pt.  Taniec kwiatów , CD1 utwór Edwarda
Griega Taniec Anitry z suity Peer Gynt
6
Dzieci leżą na plecach na dywanie zwrócone głowami do S
rodka koła. Nauczy-
ciel rozdaje apaszki i prosi, aby schowały je w dłoni tak, żeby nie było ich
widać. W tle gra muzyka, a nauczyciel opowiada: JesteS
cie kwiatami na łące,
która budzi się do życia (dzieci wyciągają ręce z zaciS
niętymi piąstkami do
sufitu), pączki rozwijają się (powoli rozchylają palce) i powstają z nich prze-
piękne kwiaty (gwałtownie otwierają dłoń).
Uzyskany efekt kwitnącej łąki można powtórzyć, przeprowadzając zabawę po
raz drugi. Po zabawie wszyscy wstają i tańczą do dalszej częS
ci utworu według
własnego pomysłu, trzymając apaszki w ręku.
6. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 3
Dzieci naklejają brakujące fragmenty rysunku, które odszukują w wyciskance;
czytają globalnie wyraz  łąka .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Odrysowywanie i kolorowanie.
2. Dobieranie podpisu do obrazka  czytanie globalne.
3. Tworzenie wyrazów z sylab.
Pomoce: szablony zwierząt i roS
lin żyjących na łące, obrazki zwierząt i roS
lin
podpisane z tyłu i podpisy do tego samego obrazka, te same wyrazy podzielone
na sylaby.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.3
Temat: Ile lat ma biedronka
Cele:
" utrwalenie obrazów graficznych liczb
" utrwalenie pojęcia  tyle samo
rozwijanie umiejętnoS
ci porównywania liczebnoS
ci poprzez łączenie w pary.
"
R
rodki dydaktyczne:
" biedronki bez kropek
kropki do biedronek
"
" cyfry od 1 do 10 z maleńkimi biedronkami
" kwiatki, spinacze z motylkami
piosenka Wiosenny bal, sł. Jadwiga Mackiewicz, CD2 ZAR
PIEWAJ PIOSENKĘ
"
" wiersz Elżbiety Kozłowskiej  Biedronka
7
zeszyt z wycinankami s. 25  biedronki
"
" zeszyt 4 s. 4.
Działania z grupą:
1. Wprowadzenie do tematu
Nauczyciel mówi zagadkę:
W czerwonym płaszczyku, w kropki czarne,
chętnie odwiedza łąki barwne.
2. Czytanie wiersza
Biedronka
Nietypowa ta biedronka
dziesięć kropek miała;
pierwszą od słońca dostała,
drugą nie wiem od kogo,
trzecią od dziecka idącego drogą,
czwartą przyniósł jej ptak,
piątą i szóstą rozsypał na niej mak,
siódmą znalazła w trawie,
ósmą obdarowały ją pawie,
dziewiąta i dziesiąta była od S
wietlika
i ma z nimi problem, bo zawsze któraS
znika.
Wszystkie dziesięć nosi w komplecie
i chwali się nimi w lecie.
3. Rozmowa na temat wiersza
Nauczyciel pyta dzieci, czy wiedzą, ile kropek mają biedronki i czy pamiętają,
którą kropkę i od kogo dostała biedronka. Następnie czyta wiersz ponownie
i prosi, żeby dzieci pokazywały tyle paluszków, o ilu kropkach jest mowa w
danym fragmencie utworu, tzn. przy wersie  drugą nie wiem od kogo dzieci
pokazują dwa palce itd.
4. Zabawa  Ile lat ma biedronka?
Nauczyciel rozkłada sylwety biedronek i przy każdej kładzie cyfrę. Zadaniem
dzieci jest położenie na każdej biedronce tylu kropek, ile wskazuje cyfra. Następ-
nie dzieci dobierają kropki w pary.
5. Szukanie  Czego mamy dziesięć
Dzieci przeliczają palce u rąk i nóg. Zwracają uwagę, że pięć i pięć to dziesięć.
Mogą jeszcze przeliczać paznokcie, zauważyć, że jest ich tyle samo co palców.
8
6. Zabawa ruchowa  Biedronki na kwiatku
W różnych miejscach sali są rozmieszczone kwiatki z cyfrą, np. 2, 8, 4, 7, 6 (ich
S
rodki mogą być ozdobione odpowiednią liczbą kropek). Dzieci biegają swo-
bodnie po sali i na sygnał nauczyciela każdy szuka sobie miejsca  na kwiatku .
Przy kwiatku może być tyle biedronek-dzieci, ile pokazuje cyfra. Zadanie pole-
ga na przeliczeniu dzieci i sprawdzenie, czy ich liczba jest zgodna z cyfrą na
kwiatku. Zabawę można powtórzyć, ale tym razem każdy frunie do innego
kwiatka.
7. Zabawa  KlaS
nij, kucnij, podskocz tyle samo razy
Nauczyciel klaszcze i jednoczeS
nie mówi, ile razy dzieci mają wykonać daną
czynnoS
ć.
8. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 4
Dzieci naklejają biedronki na liS
ciach zgodnie z poleceniem; czytają globalnie
wyraz  biedronki .
9. Omówienie piosenki  Wiosenny bal , CD2
9
1. Na zielonej polanie
dziS
wieczorny bal.
Do tańca grają grube bąki
Ref. Dili, did, dili, dili,
i chrabąszcze dwa.
Oj, dili, dili, dili dili,
dili, dili, da!
2. Na zielonej polanie
dziS
wiosenny bal.
Do tańca grają chuda S
wierszcze
I komary dwa:
Ref. Dili, dili, dili, dili,
I komary dwa.
Oj, dili, dili, dili,dili,
Dili, dili, da!
3. Na zielonej polanie
dziS
wiosenny bal
Wesoło tańczy Pszczółka Maja,
A orkiestra gra.
Ref. Dili, dili, dili, dili,
A orkiestra gra.
Oj, dili, dili, dili, dili,
Dili, dili, da!
Po wysłuchaniu piosenki nauczyciel omawia jej treS
ć.
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Przypinanie odpowiedniej liczby spinaczy do kwiatka.
Pomoce: dziesięć kwiatów z cyfrą i liczbą kropek odpowiadającą danej cyfrze,
np. 2 i dwie kropki, spinacze z naklejonymi na nie sylwetkami motyli.
Uwaga: Sposób wykonania tego zadania został pokazany na fotografii na s. 109.
Karta pokazuje kontrolę błędu.
2. Sprawdzanie, czy liczba jest parzysta czy nieparzysta. Układanie odpowiedniej
liczby kółek pod cyfrą, dobieranie ich w pary. JeS
li wszystkie kółka mają swoją
parę  odkładanie cyfry na planszę z napisem  parzysta , a jeS
li jakieS
kółko
zostanie bez pary  na planszę z napisem  nieparzysta .
Pomoce: 55 czerwonych kółek, cyfry od 1 do 10 i dwa napisy na dwóch dużych
planszach   parzysta ,  nieparzysta
Uwaga: Sposób wykonania tego zadania został pokazany na fotografii na s. 109.
10
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.4
Temat: Metamorfoza motyla
Cele:
" zapoznanie z różnymi stadiami rozwojowymi motyla
" wzbogacanie słownictwa dzieci
" rozwijanie myS
lenia twórczego
rozwijanie ekspresji emocjonalnej i ruchowej.
"
R
rodki dydaktyczne:
" ilustracje: jaja motyla, larwa-gąsienica, poczwarka i motyl
obrazki: łodygi z liS
ćmi, kwiat
"
" podpisy: jaja, gąsienica, poczwarka, motyl
" papier toaletowy szary (tyle rolek, ile dzieci)
utwór Edwarda Griega Poranek z suity Peer Gynt, op. 46 CD1 W KRĘGU
"
MUZYKI WIELKICH MISTRZÓW
" kredki
" zeszyt z wycinankami s. 25
" zeszyt 4 s. 5.
Działania z grupą:
1. Motyle na łące
Dzieci-motyle z rozpostartymi skrzydłami biegają swobodnie po sali. Na sygnał
nauczyciela: Kwiatek przykucają na kwiatku i spijają nektar, a skrzydła mają
nadal rozpostarte.
2. Wprowadzenie do tematu
Kolorowe kwiaty szybują po niebie,
 Czy ja żartuję? O, nie, spójrz przed siebie!
Tyle barw nad łąką, sama nie wiem ile,
Te kwiaty w locie to piękne... (motyle)
3. Ćwiczenie twórcze  Motyl jest...
Nauczyciel pokazuje ilustrację motyla. Dzieci podają ją sobie z rąk do rak
i wypowiadają się  w rundce , kończąc zdanie: Motyl jest... (jaki?).
4. Opowiadanie nauczyciela z wykorzystaniem ilustracji
Nauczyciel opowiada dzieciom o metamorfozie motyla. W czasie opowiadania
kładzie ilustracje na dywanie.
11
Motyl w swoim krótkim życiu składa aż 50 tysięcy jaj na roS
linach. Gąsienice,
które wykluwają się z jaj owadów, nazywamy larwami. Gąsienice jedzą łapczy-
wie i dlatego szybko rosną. Póx
niej gąsienica zamienia się w nieruchomą po-
czwarkę, czasem otoczoną kokonem. W kokonie poczwarka zamienia się w mo-
tyla. Kiedy motyl wydostaje z kokonu, jego skrzydła są jeszcze mokre i schną na
słońcu. Motyl, by rosnąć, sączy słodki nektar kwiatów.
5. Podpisy do obrazków
Nauczyciel prosi dzieci, żeby swoimi słowami przedstawiły kolejne etapy prze-
miany motyla. Podczas tego opowiadania pod kolejnymi obrazkami układa pod-
pisy  jaja, gąsienica, poczwarka, motyl. Następnie prosi o przypomnienie, czym
żywi się gąsienica, a czym motyl.
6. Zabawa  Przemiana w motyla , Poranek z suity Peer Gynt, op. 46, CD1
Dzieci dobierają się w pary i umawiają się, kto jest motylem, a kto poczwarką.
Dzieci-motyle zawijają swoje poczwarki (stojące nieruchomo) w papier toale-
towy. Po włączeniu muzyki motyle tańczą, machając skrzydełkami, a dzieci-
-poczwarki powoli rozrywają papier i wydostają się na zewnątrz jako piękne
motyle  rozpoczynają  taniec życia .
Druga częS
ć zabawy polega na zamianie ról tak, aby każdy mógł się przeobrazić.
7. Wypowiedzi dzieci  Jak się czułeS
, kiedy byłeS
poczwarką i kiedy byłeS
mo-
tylem?
Dzieci opowiadają o swoich odczuciach podczas zawijania w papier i tańca
motyla.
8. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 5
Dzieci rysują oburącz skrzydła motyla, a następnie go kolorują; czytają global-
nie wyraz  motyl .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Samodzielne układanie kolejnych etapów przeobrażenia owada.
2. Układanie podpisów do obrazków  czytanie globalne.
Pomoce: obrazki z metamorfozą motyla, cyfry od 1 do 4 podpisy: jaja, gąsieni-
ca, poczwarka, motyl.
3. Dzieci dobierają podpisy do obrazków (według zamieszczonego wzoru), prze-
liczają liczbę nóg owada.
Pomoce: 8 obrazków dużej osy. Na każdym obrazku jest pokolorowany tylko
jeden element, tzn. czułki, głowa, oko, tułów, skrzydła, aparat gębowy, odnóża.
Na dole obrazka jest podpis tego elementu, który jest pokolorowany, np. tułów.
Podpisy do każdej karty takie same jak na obrazkach.
12
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.5
Temat: Moja mama
Cele:
rozwijanie myS
lenia twórczego w ćwiczeniu twórczym
"
wzmacnianie więzi uczuciowej z rodziną
"
nauka piosenki okolicznoS
ciowej.
"
R
rodki dydaktyczne:
wiersz Danuty Wawiłow  Strasznie ważna rzecz
"
" piosenka MiłoS
ć matczyna, CD2 ZAR
PIEWAJ PIOSENKĘ
" kartony, kredki pastelowe, farby.
Działania z grupą:
1. Zabawa integracyjna  Kto tak jak ja lubi... 
Nauczyciel podaje nazwy czynnoS
ci, dziecko, które też lubi daną czynnoS
ć,
wchodzi do S
rodka.
2. Słuchanie wiersza
Strasznie ważna rzecz
Mama, przestań zmiatać S
miecie!
Chcę powiedzieć Ci w sekrecie
strasznie ważną rzecz:
były sobie dobre wróż...
jedna miała krótkie nóż...
druga miała dwie papuż...
i wielgachny miecz!
Mama, nie pisz, tylko słuchaj!
Zaraz powiem Ci do ucha
strasznie ważną rzecz:
była sobie wielka much...
raz urwała się z łańcuch...
zjadła tacie pół kożuch...
i uciekła precz!
Mama, już się nie złoS
ć na mnie!
Słowo daję, ja nie kłamię!
Będę bardzo grzecz...
13
Mama, ja cię bardzo kocham!
Nie żartuję ani trochę!
Przecież jak się kogoS
kocha,
to jest ważna rzecz!
3. Rozmowa z dziećmi
Nauczyciel zadaje dzieciom pytania:
 O czym chciało opowiedzieć dziecko w wierszu swojej mamie?
 Jak Wy mówicie swojej mamie o tym, że ją kochacie?
 Jak można okazywać miłoS
ć drugiej osobie, czy tylko słowami?
 W jakich sytuacjach mama nie ma czasu Was wysłuchać? Czym jest wtedy
zajęta?
4. Wykonanie rysunku  Moja mama
Dzieci wykonują portret swojej mamy wybraną techniką plastyczną.
5. Prezentacja rysunków i wypowiedzi dzieci na temat swojej mamy
Każde dziecko prezentuje wykonaną pracę i kończy zdanie Moja mama jest...
6. Opracowanie I zwrotki piosenki MiłoS
ć matczyna CD2
14
1. Umiesz wytłumaczyć sny,
uspokoić mnie.
Ty ocierasz moje łzy
kiedy jest mi x
le.
Ref. Na S
wiecie jest bardzo wiele miłoS
ci
jedna się kończy, a inna zaczyna. 2x
Lecz ta, która zawsze w mym serduszku goS
ci
to ta najważniejsza  matczyna.
2. Umiesz z klocków zrobić dom,
namalować las.
Naucz mnie pamiętać go
i zatrzymać czas.
Ref. Na S
wiecie...
Po omówieniu treS
ci piosenki rozpoczynamy jej naukę od rytmicznego wypo-
wiadania słów z przesadną dokładnoS
cią: głoS
no, szeptem, bezgłoS
nie. W celu
uatrakcyjnienia nauki w przerwach zadajemy zagadki polegające na odszyfro-
wywaniu z ruchu warg fragmentów tekstu. Potem dzieci S
piewają fragmenty
melodii, naS
ladując kołysanie podczas usypiania małego dziecka, a następnie
łączą słowa z melodią.
Piosenkę możemy utrwalać przez kolejne dni podczas zabawy: w trakcie pierwszej
zwrotki dzieci stoją w półkolu i trzymając za sobą przygotowane czerwone serca,
S
piewają piosenkę. Podczas refrenu unoszą serca nad głowę i lekko nimi kołyszą.
W takcie 9 przykładają serca do piersi i kołyszą do chwili, aż ponownie pojawi
się początek refrenu. Wtedy unoszą serca w górę i obracają się dookoła własnej
osi. Pod koniec dochodzą (nadal się obracając) do ustawienia w rozsypce.
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Przygotowanie przez chętne dzieci serc do interpretacji piosenki MiłoS
ć mat-
czyna  odrysowanie od szablonu serca na kartonie, wycięcie go i pomalowanie
z obu stron czerwoną farbą. W trakcie malowania słuchamy piosenki.
Pomoce: szablon serca, kartki z bloku technicznego A4, nożyczki, czerwona
farba, pędzelki, naczynie z wodą, CD2 z nagraniem utworu.
15
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.6
Temat: Kwiaty dla mamy
Cele:
" rozwijanie myS
lenia twórczego
" uwrażliwianie na problemy innych
" wzmacnianie więzi z najbliższymi.
R
rodki dydaktyczne:
" wiersz Danuty Wawiłow  Mama ma zmartwienie
" piosenka MiłoS
ć matczyna, CD2 ZAR
PIEWAJ PIOSENKĘ
klej, kredki
"
" zeszyt z wycinankami (wyciskanka s. 7)
" zeszyt 4 s. 6
Działania z grupą:
1. Zabawa ruchowa  Moja mama pracuje
Nauczyciel opowiada o kolejnych czynnoS
ciach, które wykonuje mama, a dzie-
ci naS
ladują je ruchem:
 wstaje i przygotowuje S
niadanie dla rodziny
 zawozi dzieci do przedszkola samochodem
 robi zakupy
 myje naczynia
 tańczy itp.
2. Ćwiczenie twórcze ( tysiąc definicji )  Kto to jest mama?
Nauczyciel mówi: Kosmici przylecieli na Ziemię i nie znają słowa  mama 
waszym zadaniem jest wyjaS
nienie im, kto to jest mama. Dzieci  w rundce
kończą zdanie: Mama to jest ktoS
, kto... (np. jest kobietą, ma dużo pracy, ktoS
,
kto kocha, ktoS
, kto przytula itd.).
3. Słuchanie wiersza
Mama ma zmartwienie
Mama usiadła przy oknie.
Mama ma oczy mokre.
Mama milczy i patrzy w ziemię.
Pewnie ma jakieS
zmartwienie...
16
Zrobiłam dla niej teatrzyk 
A ona wcale nie patrzy.
Przyniosłam w złotku orzecha 
A ona się nie uS
miecha.
Usiądę sobie przy mamie,
Obejmę mamę rękami.
I tak jej powiem na uszko:
 Mamusiu, moje jabłuszko!
Mamusiu, moje słoneczko!...
Mama uS
miechnie się do mnie
I powie:  Moja córeczko.
5. Rozmowa z dziećmi
Nauczyciel zadaje dzieciom pytania:
 Jak dziecko pocieszało mamę?
 Jak myS
licie, czym może się martwić mama z wiersza?
 Czy zdarzyło się Wam pocieszać własną mamę?
 Jak można pocieszyć, np. kolegę, kiedy ma zmartwienie lub jakiS
pro-
blem?
6. Opracowanie II zwrotki piosenki okolicznoS
ciowej MiłoS
ć matczyna, CD2
Powtarzamy I zwrotkę z układem ruchowym i w podobny sposób uczymy ko-
lejnej zwrotki. Podczas II zwrotki wykonujemy tę samą zabawę inscenizacyjną,
ale zwrotkę S
piewamy i tańczymy ustawieni w rozsypce, a pod koniec refrenu
wracamy do ustawienia wyjS
ciowego (półkole).
7. Wypowiedzi  w rundce
Dzieci kończą zadanie: Kocham moją mamę, bo...
8. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 6
Dzieci naklejają literki z wyciskanki na kolorowe pola zgodnie z poleceniem.
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Szukanie podpisów do obrazków z pomocą nauczyciela. Układanie wyrazów
z podanych liter na podstawie podpisów.
Pomoce: dowolne ilustracje, podpisy do ilustracji, te same podpisy pocięte na
pojedyncze litery.
17
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.7
Temat: Sto lat dla mamy
Cele:
" rozwijanie wrażliwoS
ci na potrzeby i uczucia innych.
R
rodki dydaktyczne:
" fragment bajki Hansa Christiana Andersena  Stokrotka
kredki
"
" zeszyt z wycinankami s. 26
" zeszyt 4 s. 7.
Działania z grupą:
1. Słuchanie bajki
Stokrotka
Daleko we wsi, tuż koło drogi, stała altana. (& ) Przed altaną był mały ogró-
dek kwiatowy z pomalowanymi sztachetami, tuż obok na murawie, wS
ród naj-
piękniejszej zielonej trawy, rosła mała stokrotka. (& ) Pewnego ranka całkiem
rozkwitła i stała tak ze swymi małymi, S
nieżnobiałymi płatkami, które otaczały,
jak promienie, żółte słoneczko poS
rodku. Nie myS
lała wcale o tym, że żaden
człowiek nie widzi jej w trawie i że jest biednym, pogardzanym kwiatkiem; nie
 była bardzo zadowolona, zwracała się cała do słońca, patrzyła w nie i słuchała
skowronka, który S
piewał w powietrzu. (& ) MyS
lała o tym, jak pięknie wy-
S
piewuje skowronek to, co czuje w ciszy, i patrzyła z pewnego rodzaju czcią
i podziwem na szczęS
liwego ptaszka, który umie S
piewać i fruwać; ale nie mar-
twiła się tym, że sama tak nie potrafi.  Widzę i słyszę!  myS
lała   Słońce
mnie grzeje i wiatr mnie całuje. (& )
N.: Dlaczego stokrotka była taka szczęS
liwa? Jak myS
licie, co słyszy skow-
ronek w ciszy?
Za sztachetami stało tyle sztywnych, wykwintnych kwiatów; im mniej pach-
niały, tym dumniej strzelały w górę. Piwonie nadymały się, aby być większymi
od róż  ale rozmiar przecież nic nie znaczy. Tulipany miały najpiękniejsze
barwy, wiedziały o tym dobrze i trzymały się prosto, aby je można było lepiej
widzieć. Nie spostrzegały wcale małej stokrotki, ale ona patrzyła na nie tym
uważniej i myS
lała:  Jakież one bogate i piękne! Do nich na pewno przyleci ten
wspaniały ptak w odwiedziny. Bogu dzięki, że jestem tak blisko nich, mogę
przynajmniej przyglądać się ich wspaniałoS
ci
18
N.: Dlaczego kwiaty za sztachetami były takie dumne? O czym marzyła
stokrotka? Jaka jest stokrotka?
I właS
nie gdy tak myS
lała, posłyszała:  Ćwir, ćwir!  to skowronek zleciał na
dół, ale nie do piwonii, ani do tulipanów  nie: sfrunął w trawę do biednej stokrot-
ki; radoS
ć po prostu przeraziła stokrotkę i sama nie wiedziała, co ma myS
leć
N.: Co to znaczy, że stokrotkę przeraziła radoS
ć?
Ptaszek tańczył dookoła stokrotki i S
piewał. (...) Jakże szczęS
liwa była sto-
krotka  to trudno sobie wyobrazić. Ptaszek pocałował ją swym dziobem, za-
S
piewał dla niej i pofrunął znowu w błękitne powietrze. Chyba kwadrans minął,
zanim stokrotka przyszła do siebie. Trochę zawstydzona, ale jednak serdecznie
uradowana, spojrzała na kwiaty w ogrodzie, widziały przecież, jaki ją spotkał
honor i jakie szczęS
cie; musiały zrozumieć, jak to była dla niej radoS
ć; ale tuli-
pany stały tak samo sztywne jak przedtem, twarze ich S
ciągnęły się, zaczerwie-
niły z gniewu. Piwonie nadęły się,  ph! , całe szczęS
cie, że nie mogły mówić,
na pewno robiłyby stokrotce wymówki. Biedny kwiatek widział, że nie są
w dobrym humorze, i to mu sprawiło prawdziwą przykroS
ć. (...)
N.: Dlaczego kwiaty były takie niezadowolone? Jak myS
licie, co powiedzia-
łyby kwiaty do stokrotki, gdyby umiały mówić? Dlaczego stokrotce było
tak przykro?
Następnego ranka, kiedy kwiatek wyciągnął radoS
nie białe płatki, niby małe
ramiona, do powietrza i do słońca, posłyszał głos ptaszka, ale S
piew jego brzmiał
smutnie. Tak, biedny skowronek miał powody do smutku, schwytano go i oto
teraz siedział w klatce przy otwartym oknie. R
piewał o szczęS
ciu swobodnego
fruwania, S
piewał o młodym, zielonym życie w polu i o pięknej podróży, którą
mógłby odbyć na swych skrzydłach wysoko w powietrzu. Biedny ptaszek (...)
siedział uwięziony w klatce. Stokrotka chętnie by mu pomogła, ale jak miała się
do tego zabrać? Zapomniała zupełnie, jak pięknie było dookoła niej, jak grzało
słońce (...), myS
lała tylko o uwięzionym ptaszku, któremu nie mogła pomóc.
Wtedy z ogrodu wyszło dwóch chłopców, jeden z nich trzymał nóż (...) Zmie-
rzali wprost do stokrotki. (...)
 MoglibyS
my tu wyciąć dla skowronka piękny kawałek murawy!  powiedział
jeden z chłopców (...)
 Wyrwij ten kwiat!  powiedział drugi chłopiec, a stokrotka zadrżała ze stra-
chu, bo zostać wyrwaną to to samo co umrzeć, a teraz chciała tak bardzo żyć,
teraz gdy miała się dostać z kawałkiem murawy do klatki skowronka.
 Nie, zostaw ją!  powiedział drugi chłopiec.  Tak ładnie wygląda!
Została więc i zabrano ją do klatki skowronka.
N.: Dlaczego stokrotka się tak wystraszyła? Czy Wam też zdarzyło się tak
wystraszyć?
19
Biedny ptaszek narzekał głoS
no na utratę wolnoS
ci i uderzał skrzydłami
o żelazną kratę, mała stokrotka nie mogła mówić, nie mogła mu powiedzieć
słowa pociechy, chociaż tak bardzo chciała.
 Nie ma tu wody!  powiedział uwięziony skowronek.  Wszyscy wyszli i nie
zostawili mi ani kropli do picia. Gardło mi wyschło i pali. (& ) Ach, będę musiał
umrzeć z daleka od S
wieżej zieleni, od całego piękna, które stworzył Bóg!
I potem wsadził dziobek w chłodną trawę, aby się trochę odS
wieżyć, wtedy
wzrok jego padł na stokrotkę: ptak skinął do niej główką, pocałował ją dziob-
kiem i powiedział:
 Ty też musisz tu więdnąć, biedny mały kwiatuszku! Ciebie i kawałek zielonej
murawy dano mi w zamian za cały S
wiat, który miałem na wolnoS
ci (& ) Ach,
przypomina mi to tylko, ile straciłem!
 Kto mógłby pocieszyć skowronka?  pomyS
lała stokrotka. Ale nie mogła poru-
szyć żadnym płatkiem, jednakże zapach, który wydzielały jej płatki, był o wiele
silniejszy niż zwykły zapach tego kwiatu. Zauważył to również skowronek (& )
N.: Jak myS
licie, dlaczego woń, jaką wydzielały płatki stokrotki, była sil-
niejsza?
Nadszedł wieczór i nikt nie przyszedł, i nie przyniósł ptaszkowi kropli wody;
wtedy skowronek wyciągnął swoje piękne skrzydła i potrząsnął nimi kurczo-
wo, jego S
piew brzmiał jak pisk, mała główka pochylała się ku stokrotce i serce
ptaka pękło ze smutku i tęsknoty.
Dopiero następnego ranka przyszli chłopcy, a kiedy zobaczyli martwego ptasz-
ka, zapłakali rzewnymi łzami i wykopali S
liczny grób, który ozdobili płatkami
kwiatów. (& ) Kiedy żył i S
piewał, zapomniano o nim; trzymano w klatce w nie-
dostatku, teraz ofiarowano mu wspaniały pogrzeb i wiele łez.
A kawałek murawy wraz ze stokrotką wyrzucono na drogę pełną kurzu, nikt
nie myS
lał o kwiatku, który najwięcej współczuł małemu ptaszkowi i tak gorą-
co chciał go pocieszyć.
N.: W jaki sposób stokrotka pomagała skowronkowi? Dlaczego skowronek
umarł? Co moglibyS
cie poradzić chłopcom z bajki? Dlaczego stokrotka była
taka ważna dla skowronka? Jaka była stokrotka?
3. Rozmowa z dziećmi
Nauczyciel zadaje pytania:
 Kim Wy się opiekujecie?
 W jaki sposób się opiekujecie?
 Jak należy dbać o tych, których mamy pod opieką?
 Czy możecie opiekować się swoją mamą lub koleżanką?
 W jaki sposób możecie się opiekować innymi?
20
4. Wykonanie karty z zeszyt 4 s. 7
Dzieci odszukują i otaczają kółkiem obraz graficzny sylaby, która powtarza się
w wyrazach, kończą rysować stokrotki w szlaczku.
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1.  Stokrotki dla mamy  składanie białych kółek na pół, naklejanie żółtych na
karton. Wokoło żółtych S
rodków przyklejanie połówek białych kółek. Można
przyklejać okreS
lona liczbę kółek, np. po 6 lub po 7, a zadaniem dzieci jest
odliczenie właS
ciwej liczby elementów składowych kwiatu. Podczas pracy słu-
chanie piosenki MiłoS
ć matczyna.
Pomoce: kółka małe białe i żółte (zeszyt z wycinankami s. 26), kartony, klej,
CD2.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.8
Temat: Mniszek lekarski
Cele:
" zapoznanie z częS
ciami roS
liny
" poznanie leczniczych i smakowych właS
ciwoS
ci ziół
" wzbogacanie słownika dzieci
" rozwijanie umiejętnoS
ci czytania globalnego wyrazów
" rozwijanie zmysłu węchu
" rozwijanie poczucia tempa.
R
rodki dydaktyczne:
mniszek lekarski (naturalny kwiat)
"
" opakowanie suszonego mniszka lekarskiego
" suszone zioła i kwiaty: tymianek, oregano, mięta, szałwia, rumianek i podpisy
do nich
" informacje z internetu albo książki o roS
linach leczniczych
" utwór Edwarda Griega Taniec Anitry z suity Peer Gynt, CD1 W KRĘGU
MUZYKI WIELKICH MISTRZÓW lub spokojny akompaniament dowol-
nej piosenki z CD1 lub CD2
kredki
"
" zeszyt 4 s. 8.
21
Działania z grupą:
1. Rozmowa z dziećmi na temat ich samopoczucia
Dzieci wypowiadają się  w rundce , jak się dziS
czują.
2. Rozpoznawanie ziół po zapachu
Nauczyciel rozkłada przygotowane zioła różnego rodzaju i pyta dzieci, czy znają
któreS
z nich. Rozkłada obrazki ziół i podpisy. Kładzie podpis pod obrazkiem
i głoS
no czyta. Następnie prosi, aby każde dziecko powąchało zioło i odpowie-
działo, jaki jest jego zapach.
3. Zgadnij, jaki to zapach
Nauczyciel prosi, aby dziecko zamknęło oczy, powąchało podane zioło, a następnie
odgadło jego nazwę i odnalazło podpis samodzielnie lub z pomocą nauczyciela.
4. Zabawa ruchowa  Zbieramy zioła
wersja I
Dzieci odgrywają scenkę zgodnie z opowiadaniem nauczyciela: Idziemy na łąkę,
jest piękny poranek, słońce już grzeje. Biegamy po łące, jesteS
my bardzo weseli.
A teraz zbieramy zioła do suszenia. Schylamy się po każdą roS
linę, oglądamy,
czy jest ładna, czy nadaje się do suszenia, a następnie kładziemy na dłoni. Zada-
nie powtarzamy kilka razy.
wersja II  CD1 utwór Edwarda Griega Taniec Anitry z suity Peer Gynt.
W takt muzyki dzieci maszerują po całej sali, trzymając w ręku małe obręcze
symbolizujace koszyki. Kiedy nauczyciel zatrzyma nagranie i wypowie jedną
z liczb od 1 10, zbieracze ziół przykucają, kładą obręcz na podłodze i  wkładają
do koszyka okreS
loną liczbę roS
lin, uderzając w podłogę tyle razy, ile wskazuje
podana liczba. Początkowo wszyscy głoS
no liczą zioła, potem robią to w myS
li.
6. Rozmowa z dziećmi o wykorzystywaniu ziół
Nauczyciel pyta dzieci, czy wiedzą, do czego wykorzystuje się zioła.
Dzieci samodzielnie lub z pomocą nauczyciela podają nazwy ziół wykorzysty-
wanych jako przyprawy do potraw:
 mięta, oregano, tymianek
lub jako lekarstwo do picia lub okładów:
 rumianek, mniszek pospolity.
7. Poszukiwanie informacji w książkach albo w internecie
Dzieci mogą oglądać książki i szukać różnych ilustracji, a nauczyciel czyta im
informacje o roS
linach wykorzystywanych w lecznictwie.
8. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 8
Dzieci kończą kolorowanie obrazka, w szlaczku dorysowują o jeden element
więcej w każdym dmuchawcu.
22
Ćwiczenia wyciszające
1. Układanie kompozycji z listków.
2. Dotykanie, głaskanie kwiatów.
3. Porównywanie długoS
ci łodyg i wielkoS
ci listków poprzez przykładanie.
Pomoce: kwiaty i liS
cie mniszka.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.9
Temat: Konik polny i mrówki
Cele:
" uS
wiadomienie dzieciom skutków lenistwa
rozwijanie umiejętnoS
ci rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji
"
rozwijanie umiejętnoS
ci współpracy
"
R
rodki dydaktyczne:
" bajka Ezopa  Mrówki i konik polny
" kartony i kredki
" piosenka Wiosenny bal, CD2 ZAR
PIEWAJ PIOSENKĘ
zeszyt z wycinankami s. 27
"
" zeszyt z wycinankami s. 26
" zeszyt 4 s. 9.
Działania z grupą:
1. Wprowadzenie do tematu  przypomnienie piosenki Wiosenny bal, CD2
Następnie dzieci wykonują polecenie do karty z wycinanek s. 27: Posłuchaj
piosenki i przyjrzyj się historyjce obrazkowej. Policz, ile bawiło się bąków, ile
S
wierszczy i z ilu owadów składa się orkiestra. R
piewając piosenkę, wskazuj
odpowiedni rysunek.
2. Słuchanie bajki
Mrówki i konik polny
Dawno dawno temu... pewnego upalnego dnia, konik polny grał sobie wesoło
na gałęzi drzewa, gdy tymczasem na ziemi długi korowód mrówek mozolił się,
dx
wigając ziarna zboża. W którymS
momencie konik polny zrobił sobie przer-
wę w graniu i odezwał się do mrówek:
 Dlaczego tak ciężko pracujecie? Chodx
cie tu trochę do cienia, odpocznijcie
i zaS
piewajcie ze mną.
23
Ale niezmordowane mrówki ani myS
lały przerwać pracę.
 Nie możemy. Musimy gromadzić żywnoS
ć na zimę. Kiedy jest mróz i S
nieg
leży na ziemi, to nie ma co jeS
ć. Tylko wtedy przeżyjemy zimę, gdy nasza spi-
żarnia będzie wypełniona po brzegi.
 Jeszcze tyle lata zostało  konik nie dawał za wygraną  i tyle czasu, żeby
napełnić spiżarnię. Jak można pracować w takim upale i na takim słońcu? Ja
tam wolę grać.
Przez całe lato konik polny grał, a mrówki ciężko pracowały. Mijały dni, tygo-
dnie i miesiące. Przyszła jesień i konik opuS
cił drzewo, z którego spadły wszyst-
kie liS
cie. Trawa przerzedziła się i pożółkła. Pewnego ranka konik polny obudził
się, dygocąc z zimna. Biały szron pokrył pola, a liS
cie zupełnie zbrązowiały.
Nadeszła zima. Konik polny wędrował, żywiąc się resztkami suchych trawek
pozostałych na zamarzniętym gruncie. Potem spadł S
nieg i biedaczek nie mógł
już znalex
ć nic do jedzenia. Trzęsąc się z zimna i głodu, rozmyS
lał ze smutkiem
o cieple, słońcu i swych letnich koncertach. Pewnego wieczoru ujrzał z daleka
maleńkie S
wiatełko. Ruszył w tym kierunku, z trudem przedzierając się przez
gęste zaspy S
niegu. Po chwili dotarł do mrowiska.
 Otwórzcie, proszę, otwórzcie mi! Umieram z głodu i zimna! Dajcie mi coS
do
zjedzenia!  rozpaczliwie kołatał do drzwi.
Przez okno wyjrzała mrówka.
 Kto tam? zapytała
 To ja, konik polny. Jest mi zimno, jestem głodny i nie mam dachu nad głową.
 Konik polny? Ach, tak! Pamiętam Cię. A co robiłeS
przez całe lato, kiedy my
gromadziłyS
my zapasy na zimę?
 Ja? Grałem i wypełniałem muzyką całą ziemię i niebo! (& )
3. Rozmowa z dziećmi
Nauczyciel rozmawia z dziećmi o wysłuchanym tekS
cie, zadaje dodatkowe pytania:
 Jakie były mrówki przez cały rok?
 Czy konik polny zasłużył (i dlaczego) na to, by go mrówki wpuS
ciły do mrowiska?
 Jak myS
licie, czy mrówki wpuszczą konika polnego do mrowiska?
4. Wykonanie rysunku w parach
Nauczyciel prosi, by dzieci dobrały się w pary i porozmawiały ze sobą o tym,
czy wpuS
cić konika do mrowiska, czy nie. JeS
li podejmą decyzję, że tak  to
mówią dlaczego, a jeS
li nie  to też ją uzasadniają. Wykonują rysunek obrazują-
cy to, o czym rozmawiały.
5. Prezentowanie swojej propozycji
Każda para prezentuje wynik swojej pracy. Opowiada, czy wpuS
ci konika, czy
też nie i dlaczego.
24
6. Konsekwencje dla konika polnego
Nauczyciel prowadzi dalej rozmowę: WymyS
lcie, jakie konsekwencje mógłby
ponieS
ć konik polny, gdyby mrówki wpuS
ciły go do mrowiska.
7. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 9
Dzieci rysują drogi mrówek zgodnie z poleceniem, doklejają jajka, uzupełniając do
pełnej dziesiątki, naklejają w szlaczku mrówki, które idą raz w lewo, raz w prawo.
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Na kartce są narysowane dwa jabłka i jest cyfra 2. Dziecko dokłada literę  i
i karteczkę z 5 gruszkami. Nauczyciel pyta: Ile to jest razem?
2. Dziecko ma liczbę 10 i dziesięć figurek słoników. Nauczyciel kładzie trzy
miseczki i prosi: Rozłóż dziesięć słoników tak, żeby w każdej miseczce był
słonik.
Pomoce: różnorodne liczmany typu małe jabłuszka, gruszki, różnego rodzaju
figurki, ozdoby itp, rysunki tych liczmanów z cyframi oraz litera  i , misecz-
ki, można wykorzystać liczmany z wycinanek s. 26.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.10
Temat: R
limak
Cele:
" poszerzanie doS
wiadczeń plastyczno-konstrukcyjnych
utrwalenie wiedzy na temat pór roku
"
" rozwijanie umiejętnoS
ci czytania globalnego wyrazów.
R
rodki dydaktyczne:
" kolorowy papier
" nożyczki
" szablon liS
cia
wiersz Wandy Grodzieńskiej  O S
limaku, co szukał wiosny
"
" rysunki-symbole pór roku, np. płatek S
niegu, kolorowy liS
ć, przebiS
nieg itp.
" podpisy do symboli
mazaki
"
" zeszyt 4 s. 10.
25
Działania z grupą:
1. Słuchanie wiersza
O S
limaku, co szukał wiosny
Wyszedł sobie S
limak w pole
Pod zielonym parasolem.
Szuka wiosny  a że stary,
Włożył na nos okulary.
Na badylu siedzi pająk.
 Gdzież ta wiosna? Czy pan zna ją?
 Ależ znam ją doskonale,
Z parasolem chodzi stale!
 Czy z zielonym?  pyta S
limak.
 Tak, bo z białym chodzi zima.
 A czy  niech pan powie przecie 
Tak jak ja ma dom na grzbiecie?
I czy tak jak ja powoli,
A nie kłusem biegać woli?
Pająk grzecznie kiwa głową:
 WłaS
nie, właS
nie, daję słowo!
Ma dom, tak jak pan dobrodziej,
Jak pan  bardzo wolno chodzi,
Okulary ma na różkach 
Niedowidzi już staruszka!
 Wymarzona dla mnie para!
Ja już stary, ona stara,
Już nie znajdę lepszej żony! 
Woła S
limak ucieszony.
A gdy ruszył w S
wiat z uciechą,
Pająk krztusił się od S
miechu,
Że S
limaka wywiódł w pole,
Pod zielonym parasolem.
R
limak idzie borem, lasem,
Odpoczywa sobie czasem.
Przyszedł wreszcie do x
ródełka,
Patrzy w wodę poprzez szkiełka.
Co za cud! Na dnie strumyka
26
WłaS
nie wiosnę napotyka:
Kubek w kubek tak jak S
limak
Parasolkę w rączce trzyma.
Żabka kumka:  Kumie miły,
Cóż to w wodzie zobaczyłeS
?
Przecież to, co tu widzicie,
Tylko waszym jest odbiciem!
Wiosna to jest jasna pani!
R
limak to nie para dla niej.
Idx
cie, kumie, w las zielony
R
limakowej szukać żony!
4. Rozmowa z dziećmi
Nauczyciel zadaje dzieciom pytania podczas rozmowy dotyczącej wiersza:
 Jakiej żony szukał S
limak?
 Kto oszukał S
limaka i w jaki sposób?
 Dlaczego gdy S
limak zobaczył swoje odbicie w wodzie, pomyS
lał, że to wiosna?
 A jak myS
licie  jak wygląda wiosna?
 Czy wiosnę można zobaczyć w lustrze?
5. Skąd wiemy, że przyszła wiosna
Nauczyciel rozkłada różne symbole pór roku, między innymi: pierwiosnek, tu-
lipan, przebiS
nieg, bocian, gniazdo ptasie z jajkami itp. oraz podpisy: jesień,
wiosna, lato, zima. Zadaniem dzieci jest przyporządkowanie okreS
lonego sym-
bolu do pory roku.
6. Zabawa  Ptaszki w gniazdku
Dzieci dobierają się w pary. Jedno dziecko jest pisklątkiem, a drugie mamą.
Nauczyciel opowiada historię, a dzieci ją pokazują: WłaS
nie wykluwa się ma-
lutkie pisklę z jajeczka. Mama czyS
ci piórka, wyciera całego ptaszka tak, aby
był suchy, głaszcze go po głowie, przytula. Teraz wylatuje z gniazda szukać dla
niego pożywienia. Pisklę S
pi, ale mama długo nie wraca. Pisklę budzi się i ze
strachu woła mamę. Poza tym jest bardzo głodne. Mama wraca do gniazdka,
karmi je i uspokaja. Przytula je mocno do siebie i kołysze na boki.
Tę samą sekwencję zabawy powtarzamy, zmieniając role w parach.
7. Zabawa  R
limak
Dzieci zgodnie z poleceniem nauczyciela:
 zwijają się w muszlę S
limaka
 pokazują rogi
27
 toczą się jak S
limak  turlają się
 czołgają się.
8. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 10
Dzieci szukają na rysunku brakujących fragmentów, łączą je w całoS
ć linią
i rysują S
limaki po S
ladzie bez odrywania ręki; czytają globalnie wyraz  S
li-
mak .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Dzieci otrzymują jeden długi pasek żółtego papieru oraz liS
ć do odrysowania
i wycięcia. Nacinają na jednym końcu pasek dwa razy, a S
rodkową częS
ć nacię-
cia zaginają  to jest głowa S
limaka. Drugi koniec zwijają w koło i doklejają
końcówkę bliżej głowy. R
limaka naklejają na liS
ć.
2. Składają jedno koło duże na połowę  to jest muszla, mniejsze trzy albo dwa
kółka składają na połowę, tworząc stopę S
limaka, i naklejają pod muszlą. Rogi
S
limaka mogą być z jeszcze mniejszych kółek złożonych na pół albo można je
dorysować.
Pomoce: pasek żółtego papieru, szablon liS
cia, papier kolorowy zielony, kółka
duże i małe żółte i zielone.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.11
Temat: Wiatr
Cele:
" rozwijanie twórczego myS
lenia w ćwiczeniu twórczym
" rozwijanie twórczej ekspresji plastycznej i ruchowej.
R
rodki dydaktyczne:
" wiersz Joanny Kulmowej  Wiosenny wietrzyk
pocięte kawałki przezroczystej folii
"
" improwizacja instrumentalna Tańczący wiatr, CD2 BAW SIĘ RAZEM Z TUSIĄ
" karton i kredki pastelowe
" kolorowe włóczki, folia przezroczysta, kolorowe bibuły, papier kolorowy
nożyczki.
"
Działania z grupą:
1. Słuchanie wiersza
28
Wiosenny wietrzyk
Mały wietrzyk wiosenny
ledwie w drzewach zaszumi,
ledwie w krzakach zamruczy,
jeszcze gwizdać nie umie,
jeszcze się uczy.
Znalazł szczerbę w płocie  zaS
wistał.
Znalazł listki  zapiał na listkach.
Czasem w suchych gałęziach zatrzeszczy.
Czasem nuci, gdy zagra mu deszczyk.
Albo szemrze w zeszłorocznej trawie.
Albo szepcze tak, że milczy prawie.
Ludzie mówią wtedy: nie ma wietrzyka.
A on jest.
Tylko słucha słowika.
2. Rozmowa nauczyciela z dziećmi
Na pewno słuchając tego wiersza, przychodziły Wam do głowy różne rzeczy, wy-
obrażaliS
cie sobie różne obrazy, opowiedzcie o tym. (Ważne jest zaakceptowanie
różnych skojarzeń dzieci). Czym różni się wiatr wiosenny od wiatru zimowego?
3. Ćwiczenie twórcze  podobieństwa
Dzieci kończą  w rundce zdanie: Wiatr wiosenny jest ciepły (jak?) albo deli-
katny (jak?).
4. Taniec wiosennego wiatru, CD2 Tańczący wiatr
Nauczyciel włącza muzykę i rozdaje dzieciom paski przezroczystej folii.
Wspomaga taniec dzieci słowami: JesteS
cie malutkim wietrzykiem, który głasz-
cze głowy ludzi i korony drzew... wiatr jest rozweselony promieniami słońca
i uS
miechniętymi twarzami ludzi, którzy czekali na wiosnę... a teraz zrywa się
większy wiatr, nie jest jeszcze tak silny..., ale za chwilę coraz silniej głaszcze
gałęzie drzew, zaczyna je targać, gałęzie zaczynają mocno uginać się pod jego
siłą. Robi się głoS
no i ciemno. Wszystko, co było małe i delikatne, wiatr zmiótł
z powierzchni ziemi...
5. Zrób wiatr, którym byłeS

Dzieci otrzymują różnorodny materiał i wykonują wiatr wiosenny albo zimowy
(mogą to być kolorowe włóczki, folia przezroczysta, kolorowe bibuły, papier
kolorowy).
6. Prezentacja prac
Dzieci prezentują swoje prace, nadają im tytuły i opowiadają, co przedstawiają.
29
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.12
Temat: Dziesięć os
Cele:
" utrwalenie liczebników porządkowych
" utrwalenie obrazu graficznego liczby.
R
rodki dydaktyczne:
wiersz Doroty Krawczyńskiej  Piknik os
"
" cyfry od 1 do 10
" opaski z symbolem os dla wszystkich dzieci do ilustrowania wiersza, w tym 10
opasek ponumerowanych od 1 do 10 (dzieci mogą je same przygotować rano)
" różnego rodzaju zabawki i trzy skrzynki
" zeszyt 4 s. 11.
Działania z grupą:
1. Słuchanie wiersza
Piknik os
Na pełnym słodkoS
ci pikniku
Zasiadły osy brzęczące,
A jest ich tu dziS
bez liku,
Bo kwiaty zakwitły na łące.
Spijają nektar słodziutki,
Aż brzuszki pasiaste im rosną,
O tym, że uczta bogata,
W dal niosą wieS
ć radosną.
Dziesięć os sok spijało
WS
ród ziół i wS
ród kwiecia,
Lecz wkrótce się okazało,
Że żadna nie może odlecieć.
Skrzydełka lepkie od pyłku,
Brzuszki od jadła pękate,
Oj, chyba nie wczeS
niej odlecą
Niż bardzo póx
nym latem.
30
Pierwsza osa leniwie
Siadła na x
dziebełku trawy,
Druga próbuje trzecią
Namówić do zabawy.
Czwarta nakryła się skrzydłem
I chrapać zaczyna właS
nie,
Piąta liczy barany
I chyba zaraz zaS
nie.
Szósta coS
brzęczy do siódmej
O tym, że znów się przejadła,
Siódma jej odpowiada,
Że przecież nigdy doS
ć sadła.
Ósma słuchając z boku,
Co siódma szóstej powiada,
GłoS
no ostrzega tamtą,
Że tylko głupstwa gada.
Dziewiąta zła, że ktoS
drzemkę
I sny słodkie przerywa,
Strasznie się wS
ciekła na siostry
I brzęczy, i lży, i wyzywa!
Dziesiąta zaS
w strumyku
Skrzydełka obmywała
I zamiast się lenić lub kłócić,
Pierwsza odleciała.
2. Rozmowa z dziećmi
 Kto urządził piknik na łące?
 Ile było os?
 Co im się przytrafiło?
 Co robiły lub chciały zrobić osy?
3. Ponowne czytanie wiersza
Nauczyciel czyta wiersz i za każdy razem kiedy ma się pojawić liczebnik, po-
kazuje obraz graficzny liczby. W tym momencie dzieci głoS
no za nią powta-
rzają, np.  pierwsza ,  szósta itp.
4. Zabawa w ilustrowanie ruchem treS
ci wiersza
Wszystkie dzieci zakładają opaski symbolizujące osy i je naS
ladują (biegają po
klasie, wydają dx
więki bzzz). Na hasło nauczyciela: Piknik dzieci-osy siadają
31
na dywanie. Nauczyciel czyta kolejny raz wiersz, pokazuje odpowiednie cyfry,
a dzieci, które mają na swoich opaskach pokazywaną cyfrę, naS
ladują zachowa-
nie tej osy.
5. Zabawa ruchowa
Dzieci biegają swobodnie po sali. Na sygnał nauczyciela (pokazanie cyfry) dzieci:
 1  skaczą na jednej nodze
 2  robią rowerek
 3  chodzą jak piesek
 4  biegają jak koń
 5  jadą jak samochód z kołem zapasowym.
6. Zabawa  Włóż zabawkę
Nauczyciel rozkłada trzy skrzynie i 10 zabawek. Na dywanie leżą też cyfry od
1 do 10. Nauczyciel prosi:
 Włóż 3 zabawki do skrzyni pierwszej, potem włóż 5 i 2.
 Rozdziel resztę zabawek w dwóch skrzyniach.
 Połóż cyfrę przy każdej skrzyni.
 Ile jest wszystkich zabawek razem?
To samo ćwiczenie wykonuje z różnym rozłożeniem zabawek w dwóch skrzyniach
7. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 11
Dzieci porównują liczbę os, zaznaczając w odpowiednim okienku kreski, i liczą,
ile ich jest razem, kończą rysować szlaczek; czytają globalnie wyraz  osa .
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.13
Temat: Co i jak rysuję
Cele:
" rozwijanie spostrzegawczoS
ci
" kształcenie umiejętnoS
ci odwzorowywania kształtów, w tym kształtów liter
" rozwijanie sprawnoS
ci w zakresie małej motoryki.
R
rodki dydaktyczne:
" tacki z piaskiem
sznurki kolorowe
"
" litery wielkie i małe: L, F, S, B  duży format
" kredki
zeszyt 4 s. 12.
"
32
Działania z grupą:
1. Zabawa  Ola do Joli
Nauczyciel rzuca piłkę do dziecka i mówi: Smutna Ela do Joli, następnie dziec-
ko wymienia swoje imię i nastrój i rzucając do kolejnej osoby, wymienia jej
imię. I tak witają się wszystkie dzieci.
2. Zagadki literowe Doroty Krawczyńskiej
Nauczyciel czyta zagadkę, pokazuje literę, a następnie prosi o pokazanie tej
litery z wykorzystaniem palców u rąk:
Lody, lody dla ochłody!
Woła Lucek, lodziarz młody.
Lilka lalkę tuli,
Luli, lalko, luli.
Czy już wiesz ludziku,
O jakiej literce mówię w tym wierszyku?
Gdyby nie ta literka,
To kotek by nie miał futerka.
Dziwnie wyglądałby w .utrze
I jutro, i pojutrze.
Smutne byłyby .arby bez kolorów,
.antazja poszłaby do klasztoru.
Szybko! Odgadnij  jaka to litera?
I wstaw ją gdzie trzeba  tu i teraz!
Stuk, stuk, syk, syk!
Czy to smok, czy to smyk?
Syczy, że aż dech zapiera,
Czy wiesz, co to za litera?
Był sobie raz bąk Barnaba,
Pulchny jak S
wiąteczna baba.
Z powodu obfitego sadła
Przypominał literę z abecadła.
Co dwa krągłe brzuszki ma
I jest zaraz tuż po A.
3. Odwzorowywanie kształtu liter w parach
Dzieci łącza się w pary. Nauczyciel podnosi literę do góry i prosi, aby dzieci
wspólnie (w parze) odwzorowały jej kształt, kładąc się na dywanie.
33
4. Odwzorowywanie małych liter kolorowymi sznurkami
Dzieci siedzą w kręgu, każdy dostaje jedną literę, kładzie ją na dywanie i pró-
buje odwzorować ją kawałkiem sznurka. Kiedy mu się uda, literę oddaje dziec-
ku obok, a bierze następną i wykonuje tą samą czynnoS
ć z inną literą.
5. Rysowanie palcem po dywanie
Dzieci próbują pisać różne kształty na dywanie. Następnie każde kolejno wcho-
dzi do S
rodka kręgu i rysuje, a dzieci odgadują, jaką literę narysowało.
6. Rysowanie różnych figur na plecach
Dzieci siedzą w parach. Jedno dziecko rysuje drugiemu jakiS
kształt na plecach,
drugie odgaduje i następuje zmiana.
7. Wykonanie karty pracy z zeszytu 4 s. 12
Dzieci rysują kwiatek bez odrywania ręki, rozpoczynając od jego S
rodka, kolo-
rują go według własnego pomysłu, szukają w szlaczku elementów, które nie
pasują do łąki; czytają globalnie wyraz  bratek .
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.14
Temat: Jak rozmawiamy
Cele:
" uS
wiadomienie dzieciom, że porozumiewamy się nie tylko słowami
" kształtowanie zdolnoS
ci rozumienia, że każdy w inny sposób okazuje różne
emocje.
R
rodki dydaktyczne:
" wiersz Danuty Wawiłow  Smutny wiersz
" flamastry
" zeszyt 4 s. 13.
Działania z grupą:
1. Powitanie w kręgu  Jestem dzisiaj..., bo....
Dzieci kończą zdanie  w rundce : Jestem dzisiaj..., bo...
2. Słuchanie wiersza
Smutny wiersz
Dzisiaj jestem smutna
jak ptak.
34
Dzisiaj jestem smutna
jak deszcz.
Leżę sobie w trawie
na wznak,
sama nie wiem,
czemu tak jest.
Promyk słońca zalS
nił
i zgasł.
Trzmiel nade mną krąży
i gra.
Czy to moje włosy,
czy las?
Czy to S
piewa wilga,
czy ja?
Możesz sobie myS
leć,
co chcesz,
ale nie zrozumiesz
i tak,
Czemu jestem smutna
jak deszcz,
Czemu jestem smutna
jak ptak.
3. Rozmowa na temat smutku
Wykorzystując tematykę wiersza, nauczyciel prowadzi rozmowę, zadając po-
mocnicze pytania:
 Kiedy zdarza się Wam taki smutek? Co się wtedy dzieje z Wami?
 Jak wygląda człowiek smutny? Po czym poznajecie, że ktoS
jest smutny?
 Jak smutek wyraża się w rysunku? Jak moglibyS
cie go narysować? Jakimi
symbolami?
4. Rozmowa na temat  Jak poznajemy, co czują inni?
Nauczyciel zadaje dzieciom pytania:
 Po czym można poznać, że ktoS
jest wesoły?
 Po czym można poznać, że ktoS
jest zły?
 Po czym można poznać, że ktoS
się boi?
Podczas rozmowy należy zwrócić uwagę na mimikę, postawę ciała, ale też na
zachowania, które towarzyszą różnym uczuciom.
35
5. Zabawa  Powiedz słowo...
Nauczyciel mówi do dzieci: Powiedz słowo  łąka i pokaż całym ciałem:
 tak jakbyS
był zły
 jak zaskoczone dziecko
 jak zdenerwowana mama
 jak zakochany człowiek
 jak wystraszone dziecko
 wesoło
 smutno itp.
6. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 13
Dzieci rysują po S
ladzie  sygnały owadów i samodzielnie rysują sygnały
w szlaczku.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 1.15
Temat: Owady w zagadkach i zabawach
Cele:
" utrwalenie wiadomoS
ci o owadach
" rozwijanie ekspresji ruchowej
" rozwijanie umiejętnoS
ci wyszukiwania w utworach instrumentalnych treS
ci
pozamuzycznych
" rozwijanie umiejętnoS
ci przedstawiania muzyki ruchem.
R
rodki dydaktyczne:
" zagadki Doroty Krawczyńskiej i Jolanty Kowalczyk
" utwór Nikołaja Rimskiego-Korsakowa Lot trzmiela, Roberta Schumanna Ma-
rzenie, CD1 W KRĘGU MUZYKI WIELKICH MISTRZÓW
" utwór Franciszka Schuberta Pszczółka, CD2 POZNAJ DZIEŁA WIELKICH
KOMPOZYTORÓW lub akompaniament do piosenki Wiosenny bal, CD2
AKOMPANIAMENTY
" apaszki
" kredki
" zeszyt 4 s. 14.
Działania z grupą:
1. Zabawa integracyjna  Zum
36
Dzieci, siedząc w kręgu, po kolei okreS
lają samopoczucie poprzez podniesienie
palca do góry, na dół i w poprzek i okrzyk  Zum . Palec do góry oznacza dobre
samopoczucie, na dół  złe, w poprzek   takie sobie lub  nie wiem, jak się
czuję .
2. Zgadnij i baw się
Nauczyciel czyta zagadki, a po ich odgadnięciu proponuje zabawy:
Nad stawem, nad łąką
sporo ich się zbiera,
każda jest podobna do helikoptera. (ważki)
CD1 Lot trzmiela
W takt muzyki dzieci biegają swobodnie po sali, naS
ladując ważkę. W rękach
trzymają małe kartki, którymi trzepocą jak skrzydłami. Na przerwę w muzyce
(zatrzymanie nagrania) kucają, nadal poruszając skrzydłami.
Od kwiatka do kwiatka
fruwa owadów gromadka.
Słodki pyłek, nektar lepki,
Niosą prosto do pasieki. (pszczoły)
CD2 Pszczółka
W trakcie muzyki dzieci-pszczoły fruwają między rozłożonymi na S
rodku sali
kolorowymi szarfami. Podczas zatrzymania nagrania (nauczyciel dodatkowo
wypowiada jeden lub więcej kolorów szarf) pszczoły fruną do okreS
lonych szarf,
wykonują przy nich siad klęczny i naS
ladują spijanie nektaru z kwiatów. Po-
wrót muzyki zachęca do poszukiwania nowych kwiatów i zabawa zaczyna się
od początku. Zachęcamy dzieci do naS
ladowania głosem bzyczących pszczół.
Ten nieznoS
ny owad gdy mrok zapada,
z wielkim apetytem na twym ciele siada. (komar)
W pasiastej sukience do słodyczy leci,
uciekają przed nią doroS
li i dzieci. (osa)
CD2 Pszczółka
Dzieci biegają po całej sali w takt muzyki. Nauczyciel w trakcie utworu zmie-
nia jego głoS
noS
ć. Zadaniem dzieci jest naS
ladowanie osy w ruchu i bzyczenie,
ale zgodnie z natężeniem utworu  im głoS
niej brzmi muzyka, tym radoS
niej
i głoS
niej (grox
nie) osy bzyczą, im ciszej gra muzyka, tym osy bzyczą ciszej
i smutniej.
37
Znacie takiego konika,
który zawsze w trawie cyka? (konik polny)
CD2  akompaniament do piosenki Wiosenny bal
Dzieci-koniki polne maszerują podczas I zwrotki po całej sali, a w trakcie refre-
nu S
piewając, naS
ladują konika polnego grającego na skrzypcach. Podczas II
zwrotki maszerują po obwodzie koła i S
piewają (refren bez zmian), a podczas
ostatniej maszerują po całej sali parami (refren bez zmian).
Wysyłają ją do nieba,
po kawałek chleba. (biedronka)
Gdy nastaje ciemna noc
latareczek błyska moc.
Łąka S
wiatłem się mieni
od wiosny do jesieni. (S
wietlik)
Od gałązki do gałązki
cienkich nitek całe wiązki.
Gdy zaplącze się w nie mucha,
czeka, aż wyzionie ducha. (pająk)
Zabawa  Pająk i muchy  dzieci są muchami, a dziecko, które jest pająkiem,
stoi tylem do pozostałych w drugim końcu sali. Dzieci biegną w kierunku pają-
ka. Nagle pająk się odwraca, wszystkie dzieci stają w bezruchu. Mucha, która
się rusza, zostaje złapana w sieć i siada z boku. Dziecko, które pierwsze dotknie
pająka, kiedy stoi on odwrócony tyłem do grupy, wygrywa.
Latające, bzykające,
spotyka się je na łące.
A inne, na jednej nodze,
te wirują na podłodze,
cichutką melodię brzęczą.
Mają coS
wspólnego z tęczą. (bąk)
Tu cytrynek, tam pax
królowej,
wszędzie piękne, kolorowe.
Lekko unoszą się nad łąką,
gdy tylko zaS
wieci słonko. (motyle)
Swobodna improwizacja ruchowa  Taniec motyli , CD1 Marzenie
Wykorzystanie zwiewnych kolorowych chustek lub szerokich wstążek. Zachę-
camy dzieci do poruszania się w takt muzyki w kilkuosobowych zespołach.
38
Wędrują czarną strużką
jedna za drugą, nóżka za nóżką,
A każda z nich, czy wiecie,
do domku coS
taszczy na grzbiecie. (mrówki)
Dzieci zgodnie z poleceniem kreują ruchem słowa:
 zmęczone mrówki idą do mrowiska
 pracowite mrówki noszą pożywienie
 mrówki opiekują się małymi (w parach)
 mrówki przenoszą jaja z jednego miejsca w drugie.
3. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 14
Dzieci dorysowują wymyS
lone kształty S
limaków-dziwaków.
2. Temat kompleksowy: Woda
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.1
Temat: Kolorowe kałuże
Cele:
" klasyfikowanie przedmiotów według kształtu i koloru  tworzenie zbiorów
rozwijanie myS
lenia twórczego
"
" rozwijanie aparatu głosowego, poczucia rytmu i inwencji twórczej.
R
rodki dydaktyczne:
" wiersz Danuty Wawiłow  KałużyS
ci
zagadka Doroty Krawczyńskiej
"
" szarfy w różnych kolorach
kartony  różne kształty i kolory figur geometrycznych
"
" piosenka Pada deszcz na dworze, CD1 PIOSENKI
" kredki
" zeszyt 4 s. 15.
Działania z grupą:
1. Zabawa integracyjna  Witam wszystkich tych, którzy...
Dzieci stoją w kole. Każdy, kto poczuje się powitany przez nauczyciela, robi
krok do S
rodka koła: Witam tych, którzy:
39
 wstali z łóżek z radoS
cią
 przyszli do przedszkola pieszo
 czują się senni.
2. Przypomnienie piosenki Pada deszcz na dworze, CD1 (patrz nuty przewod-
nik cz. 1 s. 67)
Dzieci S
piewają piosenkę, a zespół złożony z chętnych dzieci swobodnie im-
prowizuje na trójkątach do rytmu piosenki.
3. Wprowadzenie do tematu  zagadka o kałuży
Powstała po deszczu na S
rodku dróżki,
Gdy w nią wpadniesz  zmoczysz nóżki! (kałuża)
4. Słuchanie wiersza
KałużyS
ci
Już od rana na podwórzu,
wS
ród patyków i wS
ród liS
ci,
przycupnęli nad kałużą
pracowici kałużyS
ci.
Wygrzebują brud z kałuży,
niech kałuża będzie czysta!
Pełne ręce ma roboty
każdy dobry kałużysta!
Rękawiczką i chusteczką
dwóch błocistów chodnik czyS
ci.
Obrzucają się szyszkami
bardzo dzielni szyszkowiS
ci.
Dwie kocistki pod ławeczką
cukierkami karmią kota...
R
wiątek, piątek czy niedziela
na podwórku wre robota!
5. Rozmowa inspirowana treS
cią wiersza
Dzieci odpowiadają na pytania:
 Kto to są kałużyS
ci?
 Czym się zajmują?
 Kto z Was bywa kałużystą?
 Dlaczego dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, lubią kałuże?
40
6. Zabawa ruchowa  Omiń kałużę  wskocz w kałużę!
Na podłodze leżą szarfy. Na hasło: Omiń kałużę! dzieci biegają tak, żeby nie
nadepnąć na szarfę. Na hasło: Wskocz w kałużę! skaczą obunóż w sam S
rodek
szarfy.
7. Ćwiczenie  klasyfikowanie przedmiotów według dwóch cech: kształt i kolor.
Na podłodze leżą wycięte z kartonu różne figury geometryczne w różnych ko-
lorach. Na polecenie nauczyciela dzieci tworzą zbiór, np. kałuże okrągłe i brą-
zowe, kałuże kwadratowe i zielone itp.
8. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 15
Dzieci mają za zadanie przekształcić według własnego pomysłu kałużę w  pot-
worka ; czytają globalnie wyraz  potwór .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Zabawa w orkiestrę do piosenki Pada deszcz na dworze, CD1
Zapraszamy do zabawy chętne dzieci. Przed przystąpieniem do wspólnego two-
rzenia i wykonania akompaniamentu do piosenki należy przypomnieć dzieciom
wiadomoS
ci o orkiestrze i wspomnieć o roli dyrygenta. Z pomocą nauczyciela
orkiestrą może dyrygować wybrane dziecko.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.2
Temat: Rzeka
Cele:
" rozbudzanie ciekawoS
ci poznawczej poprzez doS
wiadczenia z wodą  wyróż-
nianie cech wody
" rozwijanie wrażliwoS
ci zmysłowej poprzez dostrzeganie, słuchanie, dotykanie
kształcenie postawy twórczej.
"
R
rodki dydaktyczne:
" opowiadanie Jolanty Kowalczyk  JesteS
wodą
" miski z wodą
kartony
"
" farby, pędzle
" papier kolorowy
bibuła
"
41
włóczka
"
" klej
" utwór Klaudiusza Debussy ego Preludium do Popołudnia Fauna, CD2 POZNAJ
DZIEŁA WIELKICH KOMPOZYTORÓW
" zeszyt 4 s. 16.
Działania z grupą:
1. Zabawa na powitanie  Tumci, tutumci
Dzieci recytują tekst i wykonują odpowiednie ruchy:
 Tumci, tutumci, tumci  skandowanie słów, dotykanie na przemian dłoni
 Ta, ta  podskok dwa razy
 Epa, epa, aaa łaa  na  łaa wyskok z wyrzutem rąk w górę.
CałoS
ć powtarzamy coraz głoS
niej.
2. Wprowadzenie do tematu  zabawa  Głuchy telefon
Dzieci siedzące w kole przekazują sobie na ucho hasło podane przez nauczycie-
la: rzeka.
3. Pierwsze skojarzenie z wyrazem  rzeka
Swobodne wypowiedzi dzieci dotyczące bezpoS
rednich skojarzeń z usłysza-
nym słowem: Kiedy słyszysz słowo  rzeka , to myS
lisz...
4. Zabawa ruchowa  W rzece
Dzieci wykonują polecenia nauczyciela: Płyniesz lekko zgodnie z nurtem rzeki;
płyniesz z trudem pod prąd; dmuchasz materac; pływasz na materacu dmucha-
nym; wpadłeS
do głębokiej wody; chlapiesz kolegów wodą ...
5. Ćwiczenie badawcze  Woda
Dzieci badają cechy wody wszystkimi zmysłami:
 dotykanie: wkładanie rąk do miski z wodą
 obserwacja: przyglądanie się, jak woda kapie z paluszków
 słuchanie: jedna osoba wlewa wodę z dzbanka do miski, druga opowiada, co
słyszy
 smakowanie: picie wody z kubeczków bardzo małymi łyczkami, picie wody
przez słomkę bardzo powoli.
6. Ćwiczenie  Woda i uczucia  ekspresja emocjonalna
Każde dziecko podchodzi do miski z wodą i ruchem rąk w wodzie pokazuje
wszystkim, co teraz czuje. Pozostałe dzieci próbują odgadnąć uczucie  złoS
ć,
radoS
ć, smutek.
7. Ekspresja w ruchu  Taniec rzeki  CD2 Preludium do Popołudnia Fauna
Dzieci dobierają się w pary. Każda para otrzymuje długi pasek bibuły lub folii
i w takt muzyki porusza się w taki sposób, żeby bibuła (folia) cały czas falowała.
42
8. Ćwiczenia twórcze
Dzieci kończą zdanie:
Rzeka jest... ( lista atrybutów ) jak... (co?) ( podobieństwa ).
9. Ćwiczenie twórcze  JesteS
wodą   analogia personalna
Dzieci słuchają opowiadania nauczyciela pt.  JesteS
wodą . Każde dziecko leży
na dywanie w dowolnej pozycji, tak jak mu jest wygodnie, może mieć zamknię-
te oczy.
JesteS
wodą
JesteS
gdzieS
daleko, sam nie wiesz gdzie, dokoła słychać szemrania, pluski,
S
miechy... jest ciemno, ale nie boisz się. Jest ci dobrze. Nagle czujesz, że uno-
sisz się, coraz szybciej, robi ci się ciasno  nie wiesz, co się dzieje, trochę się
niepokoisz...
I nagle robi się jasno, widzisz słońce, które dotyka cię ciepłym promieniem.
Już wiesz, co się dzieje  jesteS
wodą ze x
ródełka, która właS
nie wydostała się
ze skały i wesoło podskakujesz do góry  raz i dwa, coraz wyżej i wyżej.
Teraz czujesz, że się przechylasz i zaczynasz spadać, próbujesz się zatrzy-
mać, ale nie masz tyle siły. To, co się dzieje jest silniejsze od Ciebie.
Rozumiesz, co się stało  jesteS
teraz wodą w górskim strumieniu  jesteS
rwą-
cym potokiem, który jest niespokojny, przeskakuje po kamieniach, wdziera się
w każdą szczelinę. Zaczyna Ci się to podobać, bawisz się w chowanego, wpły-
wasz do jaskini, by za chwilkę wypłynąć z drugiej strony, ocierasz się o drzewa
i skały.
Teraz jesteS
silną wodą. Możesz zabrać ze sobą duże kamienie i przenieS
ć je
w inne miejsca.
JesteS
już zmęczony. Chcesz odpocząć. Cieszysz się więc, że płyniesz teraz
spokojnie, czasami prawie się zatrzymujesz, nie jest Ci już tak ciasno, bo jesteS

wodą, która płynie w korycie rzeki. Rozglądasz się dokoła, widzisz pola i lasy,
czujesz ciszę i spokój  odpoczywasz. Od czasu do czasu, zaczynasz kręcić się
wkoło jakbyS
tańczył  jesteS
wodą, która wpadła w wir rzeki  to bardzo fajna
zabawa! Innym razem skręcasz w prawo, potem w lewo, przepływasz pod mo-
stem  jesteS
wodą, która przepływa przez miasto. Widzisz duże domy, fabryki,
kominy  nie czujesz S
wieżego powietrza. Płyniesz dalej i dalej. Czasami jesteS

niespokojną wodą, burzysz się, innym razem jesteS
cichą, spokojną, płyniesz
wS
ród łąk i pól...
10. Malowanie farbami na temat  Jaką byłeS
wodą?
11. Prezentowanie prac na forum grupy
43
12. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 16
Dzieci okreS
lają na podstawie rysunku, który odcinek rzeki jest szeroki, a który
wąski, naklejają kajaki, żaglówki i łodzie zgodnie z poleceniem i liczą je; czy-
tają globalnie wyraz  rzeka .
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.3
Temat: Wycieczka nad staw
Cele:
" ukazywanie różnorodnoS
ci S
rodowisk przyrodniczych  poznanie ekosyste-
mu: staw
" rozbudzanie S
wiadomoS
ci ekologicznej.
R
rodki dydaktyczne:
" kredki lub mazaki
" zeszyt z wycinankami s. 26
" zeszyt 4 s. 17.
Działania z grupą:
1. Powitanie  zabawa w skojarzenia  Gdy mówię  wycieczka , to myS
lę o...
2. Przypomnienie zasad dotyczących wyjS
ć poza teren przedszkola
US
wiadomienie dzieciom potrzeby zachowania zasad bezpieczeństwa oraz ci-
szy i czystoS
ci wokół zbiorników wodnych.
3. Obserwacja S
rodowiska wodnego i terenu wokół wody:
 odgłosy
 ukształtowanie terenu
 ruch i bezruch wody
 roS
linnoS
ć przybrzeżna i wodna
 ptactwo wodne
 gromadzenie materiału przyrodniczego: kamyków, patyków o ciekawym
kształcie, muszelek S
limaków wodnych, piór ptaków wodnych itp.
4. Omówienie wycieczki
Zachęcanie dzieci do dłuższych wypowiedzi na temat wrażeń z wycieczki oraz
wykazywania się zdobytą wiedzą.
5. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 17
Dzieci na podstawie obrazka nazywają zwierzęta wodne żyjące w stawie, ry-
sują kamyki w tabelce zgodnie z poleceniem; czytają globalnie wyraz  staw .
44
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. W misce z wodą pływają wycięte ryby z wycinanki. Wciągając powietrze przez
słomkę, dziecko  łowi kolejne ryby.
Zabawę można wykorzystać jako grę przeznaczoną dla kilku uczestników.
Pomoce: miska z wodą, wycięte sylwety ryb, słomka do napojów.
2. Segregowanie przedmiotów, dobieranie podpisów z pomocą nauczyciela, np.:
MUSZELKI, PATYKI, PIÓRA.
3. Układanie podpisów z rozsypanki literowej, sylabowej według wzoru.
4. Liczenie przedmiotów w zbiorach, oznaczanie liczebnoS
ci zbiorów.
Pomoce:  skarby przyniesione z wycieczki, podpisy, rozsypanka literowa i sy-
labowa, kartoniki z cyframi.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.4
Temat: Rozbitkowie
Cele:
doskonalenie umiejętnoS
ci porównywania i mierzenia odległoS
ci dowolną miarą
"
rozwijanie myS
lenia twórczego
"
" ukazywanie dzieciom korzyS
ci płynących ze współpracy w grupie.
R
rodki dydaktyczne:
" pudełka
" tacki styropianowe
" kartony
" tasiemki
" taS
ma do metkownicy
" kredki, mazaki
" klej
" zeszyt z wycinankami (wyciskanka s. 7)  miarka
" zeszyt 4 s. 18.
Działania z grupą:
1. Zabawa na powitanie   Iskierka przygody
Dzieci stoją w kole, trzymając się za ręce. Nauczyciel lub wybrana osoba zaczyna
zabawę:  Podaję Wam iskierkę przygody i S
ciska delikatnie dziecko stojące obok,
45
to S
ciska kolejne, aż iskierka wróci do osoby rozpoczynającej zabawę.
2. Ćwiczenie twórcze  Co to jest przygoda?
Dzieci kolejno kończą zdanie: Przygoda to...
3. Zabawa  Czarowanie sytuacji
Nauczyciel wypowiada słowa zaklęcia, a dzieci powtarzają: Czary mary, body,
nody, wędrujemy w S
wiat przygody!
4. Zabawa  Na statku
Dzieci stają w rzędzie na wprost nauczyciela, który informuje je, że są na statku
i mają wykonywać polecenia:
 szuru buru, szuru, buru, szorujemy pokład (wszyscy naS
ladują szorowanie
szczotką)
 lewa burta! (dzieci biegną na lewo)
 prawa burta! (dzieci biegną na prawo)
 na dziób! (biegną na przód)
 na rufę! (biegną do tyłu).
Zabawę powtarzamy kilkakrotnie. Na końcu wszyscy wydają okrzyk:
 Statek tonie! (dzieci rozbiegają się po sali).
5. Ćwiczenie  Bezludne wyspy
Dzieci siadają na dywanie w dowolnych miejscach i otrzymują karton, z które-
go wydzierają kształt swojej wyspy. Ozdabiają wyspę kredkami i mazakami.
6. Ćwiczenie twórcze  Wady i zalety bycia samemu na wyspie
Dzieci podają po jednej wadzie i zalecie bycia samotnym na wyspie.
7. Ćwiczenie z mierzeniem   Łączenie wysp
Dzieci dobierają się w grupy. Korzystając ze sznurków, tasiemek i innych do-
wolnych  miarek mierzą odległoS
ci między wyspami ułożonymi na dywanie.
Za pomocą dostępnych w sali materiałów wykonują mosty, tratwy, łódki. Wszyst-
ko po to, by stworzyć wspólny archipelag, którego wielkoS
ć mierzą stopami,
krokami. Wspólnie wymyS
lają nazwę dla powstałego dzieła.
8. Ćwiczenie twórcze  Co by było, gdyby ludzie nie potrafili ze sobą współ-
pracować?
Podsumowanie wspólnych działań. Odniesienie się do własnych przeżyć i do-
S
wiadczeń w działaniu indywidualnym i zespołowym.
9. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 18
Dzieci  łączą mostami wyspy na obrazku, naklejają żaglówki i mierzą wska-
zane odległoS
ci miarką, czytają globalnie wyraz  jezioro .
46
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.5
Temat: Co pływa po morzu
Cele:
" rozbudzanie ciekawoS
ci poznawczej dotyczącej życia w morzu
" wzbogacanie słownika dzieci
" rozwijanie umiejętnoS
ci wyodrębniania i wybrzmiewania sylab w wyrazach.
R
rodki dydaktyczne:
" wiersz Zbigniewa Przyrowskiego  Na statku
" obrazki: statek pasażerski, okręt, żaglowiec, katamaran, kajak, tratwa, konte-
nerowiec, prom, jacht
" karton w kształcie koła
" zeszyt z wycinankami s. 28
" zeszyt 4 s. 19.
Działania z grupą:
1. Zabawa integracyjna  Łódki, żaglowce, statki
Dzieci spacerują swobodnie po sali. Nauczyciel pokazuje obrazki:
 kajak  każdy staje sam,
 żaglowiec  dzieci stają w parach,
 statek  dzieci ustawiają się w trójki.
2. Słuchanie wiersza
Na statku
Do swych kabin,
mogę przysiąc,
pasażerów
zabrał tysiąc.
Nie lęka się
morskiej burzy
PASAŻERSKI
STATEK duży.
Zamiast kabin
ma ładownie.
A w ładownie
47
te dosłownie
wszystko zabrać
jest gotowy
taki STATEK
TOWAROWY.
Jedzcie ryby 
bądx
cie zdrowi!
Ale ryby
trzeba złowić.
Więc na połów
po głębinie
Ten RYBACKI
STATEK płynie.
Na banderze 
Biały Orzeł.
OKRET wyszedł
w szare morze.
OKRĘT z Orłem
na banderze
polskiego nam
morza strzeże.
3. Rozmowa na temat różnych jednostek pływających
Odnajdywanie wS
ród prezentowanych ilustracji tych statków, które wystąpiły
w wierszu:
 Czym się różnią od siebie?
 W czym są podobne?
 Czy wszystkie mogłyby pływać po rzece lub stawie?
4. Ćwiczenie w tworzeniu wyrazów z sylab
Na dywanie są obrazki ilustrujące: statek, katamaran, kontenerowiec, żaglo-
wiec (wycięte z wycinanki). Pod każdym obrazkiem jest podpis. Z sylab dzieci
układają podpisy, sprawdzają, czy wyglądają tak samo jak te we wzorze. Na-
stępnie wyklaskują, wytupują sylaby w ułożonych wyrazach.
5. Ćwiczenie z liczeniem sylab  Słoneczko
Na S
rodku dywanu leży żółty karton w kształcie koła i paski symbolizujące
promyki słońca  tyle, ile jest obrazków przygotowanych do zabawy. Na każ-
48
dym zaznaczamy tyle kropek, ile sylab mają kolejne nazwy jednostek pływa-
jących. Dzieci układają je przy odpowiednich promieniach słońca, tzn. tam
gdzie jest jedna kropka  obrazki przedmiotów o nazwach jednosylabowych,
np. jacht, prom, tam gdzie są dwie kropki  obrazki przedmiotów o nazwach
dwusylabowych, np. statek, kajak, tam gdzie trzy kropki np. obrazek żaglow-
ca, itd.
6. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 19
Dzieci na podstawie obrazka wymieniają nazwy stworzeń zamieszkujących rafę
koralową, przyklejają muszelki parami i okreS
lają, czy jest ich parzysta, czy
nieparzysta liczba; czytają globalnie wyraz  morze .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Składanie obrazka z pociętych częS
ci i naklejenie go na karton.
Pomoce: pocztówki, obrazki, np. z kalendarzy, nożyczki, klej, kartony.
2. Układanie na papierze ksero i naklejanie statków i łódek z kolorowych figur
geometrycznych. JeS
li pracę wykona więcej dzieci, można je połączyć i stwo-
rzyć wspólną morską dekorację.
Pomoce: papier kolorowy pocięty na kwadraty, trójkąty i prostokąty, klej, pa-
pier ksero niebieski i błękitny.
3. Chętne dzieci poznają I zwrotkę piosenki Hej, żeglujże żeglarzu, CD2 Wiązanka
dziecięcych piosenek lokomocyjnych BAW SIĘ RAZEM Z TUSIĄ (nuty s. 75).
4. Zabawa do utworu Wiązanka dziecięcych piosenek lokomocyjnych, CD2.
Przed przystąpieniem do zabawy dzieci różnicują poszczególne częS
ci melodii
wiązanki, aby odnalex
ć melodię piosenki Hej, żeglujże, żeglarzu. Następnie
wykonują siad klęczny na materiale symbolizującym statek i w trakcie wiązan-
ki poruszają się po podłodze (płyną) w wyznaczonym przez nauczyciela kie-
runku, np. do przystani  E jak Europa (przyczepiamy litery w różnych czę-
S
ciach sali). Gdy z płyty słychać będzie piosenkę  Hej, żeglujże, żeglarzu ,
oznacza to, że na statku odbywa się bal  statek zatrzymuje się, a załoga S
piewa
piosenkę.
Pomoce: CD2, duży kawałek materiału, wielkie litery symbolizujące nazwy
kontynentów, państw lub miast.
49
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.6
Temat: OS
miornica
Cele:
" doskonalenie umiejętnoS
ci przeliczania
" rozwijanie myS
lenia twórczego.
R
rodki dydaktyczne:
" chusta animacyjna
" kartoniki w różnych kolorach
" klocki
" kredki
" piórka
kartoniki z symbolami od 1 do 9
"
zagadka Doroty Krawczyńskiej
"
" zeszyt 4 s. 20.
Działania z grupą:
1. Powitanie:  Zum
Dzieci stoją w kręgu. Na umówiony sygnał wyciągają przed siebie prawy kciuk:
kciuk do góry  bardzo dobry nastrój; kciuk w bok  nastrój  taki sobie ; kciuk
w dół  smutek lub złoS
ć. Powitaniu towarzyszy okrzyk Zum.
2. Wprowadzenie do tematu  zagadka
Wielka głowa, macek tysiąc
Istny potwór  mogę przysiąc!
Ni to ręce ma, ni nogi
Jest ich osiem, chłopcze drogi! (oS
miornica)
3. Zabawy z chustą animacyjną:
 falowanie chustą
  oS
miornica i ryby  dzieci siedzą na dywanie, trzymając brzegi chusty na
wysokoS
ci pasa, a nogi mają wyciągnięte przed siebie pod chustą. Wybrane
dziecko jest oS
miornicą, która siedzi pod chustą i wciąga  ryby pod chustę.
Zabawa kończy się, gdy wszystkie ryby zostaną  zjedzone przez oS
miornicę.
4. Ćwiczenie w przeliczaniu
Na dywanie leży chusta. Dzieci mają za zadanie zgromadzić na każdym jej
pasie po osiem przedmiotów w odpowiadającym mu kolorze, np. klocki, piór-
ka, karteczki, kredki itd. Wspólne przeliczanie elementów na pasach:
 Ile przedmiotów jest na pasach chusty?
 Jaką cyfrę możemy położyć na każdym pasie? (wybieranie odpowiednich cyfr)
50
  Ile jest teraz przedmiotów na pasach? (nauczyciel dokłada przedmiot do jed-
nego ze zbiorów, dzieci przeliczają  jest 9)
 Ile przedmiotów trzeba wszędzie dołożyć, żeby było tyle samo? (dzieci mani-
pulują przedmiotami, przeliczają)
 Jakie cyfry powinny się znalex
ć na pasach chusty? (oznaczanie liczebnoS
ci
zbiorów cyframi 9).
5. Ćwiczenie twórcze ( burza mózgów )  Co by było, gdyby oS
miornice wy-
szły na ląd?
Dzieci kolejno podają swoje propozycje odpowiedzi na zadane pytanie.
6. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 20
Dzieci kolorują elementy na obrazku zgodnie z poleceniem, odpowiadają na
pytanie, skąd się biorą S
mieci w oceanie; czytają globalnie wyraz  oS
miornica .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Zabawy w parach  Jaka cyfra tu pasuje?
Jedno dziecko tworzy zbiór przedmiotów, np. w koszyczku czy na tacy, drugie
ma za zadanie dobrać cyfrę okreS
lającą liczebnoS
ć danego zbioru.
2. Jedno dziecko pokazuje wybraną cyfrę, a drugie próbuje  narysować ją na
tacce z piaskiem lub z kaszą manną.
3. Układanie cyferki z puzzli wykonanych przez dzieci (cięcie na kilka częS
ci kar-
tonika z narysowana cyfrą).
Pomoce: cyferki różnego rodzaju, np. magnetyczne, piankowe, plastikowe,
szorstkie, różnego rodzaju liczmany, koszyczki, tacki, szarfy, kółka od sersa,
kartony, puzzle cyfrowe  dostępne dzieciom w każdej dogodnej sytuacji.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.7
Temat: Kto mieszka w oceanie
Cele:
" rozwijanie umiejętnoS
ci rozróżniania liter małych i wielkich
" stymulowanie zdolnoS
ci myS
lenia twórczego
zwrócenie uwagi na pozamuzyczną treS
ć utworu instrumentalnego.
"
R
rodki dydaktyczne:
wiersz Juliana Tuwima  Pan MaluS
kiewicz i wieloryb
"
" obrazki zwierząt morskich małych i dużych: wieloryb, delfin, oS
miornica, rekin
51
po dwa podpisy do obrazków: pierwsza litera nazwy wielka i mała
"
" chusta animacyjna
" utwór Klaudiusza Debussy ego Preludium do Popołudnia Fauna, CD2 POZNAJ
DZIEŁA WIELKICH KOMPOZYTORÓW
" kredki lub mazaki
" zeszyt z wycinankami s. 28
" zeszyt 4 s. 21.
Działania z grupą:
1. Zabawa na powitanie  Lot nad oceanem
Dzieci są ptakami, które szykują się do lotu przez ocean, czyszczą pióra, rozcią-
gają mięS
nie, ustawiają się do startu, rozpoS
cierają skrzydła i lecą. Na sygnał:
Wyspa, lądują w wyznaczonym miejscu, siadają jedno przy drugim, ale tak żeby
nie uszkodzić sobie nawzajem skrzydeł. Podczas postoju słuchają muzyki
z zamkniętymi oczami, CD2 Preludium do Południa Fauna.
Po zakończeniu zabawy można zapytać dzieci, co naS
ladowała orkiestra (Instrumenty).
2. Słuchanie wiersza
Pan MaluS
kiewicz i wieloryb
Był sobie pan MaluS
kiewicz
Najmniejszy na S
wiecie chyba.
Wszystko już poznał i widział
Z wyjątkiem wieloryba.
Pan MaluS
kiewicz był  tyci,
TyciuS
ki jak ziarnko kawy,
A oprócz tego podróżnik,
A oprócz tego ciekawy.
Więc nie można się dziwić,
Że ujrzeć chciał wieloryba,
Bo wieloryb jest przeogromny,
Największy w S
wiecie chyba.
Pan MaluS
kiewicz wesoły,
Że mu się podróż uS
miecha,
Zrobił sobie z początku
Łódkę z łupinki orzecha.
52
A żeby miękko mu było,
Dno łódki watą posłał,
Potem z jednej zapałki
Wystrugał cztery wiosła.
Zabrał worek z jedzeniem,
Namiot i wina beczkę,
Rower i różne narzędzia 
Wszystko na tę łódeczkę.
Gramofon, radio, armatę,
Strzelbę, nabojów skrzynkę,
Futro, ubrania, bieliznę
Wszystko na tę łupinkę.
Bo wszystko było malusie,
Tyciuchne, tyciutynieczkie,
Bo przecież sam MaluS
kiewicz
Był tyciuteńkim człowieczkiem.
Wziął łódeczkę pod pachę,
Wsiadł w samolot motyli
I powiedział:  do Gdyni 
Po godzinie  już byli.
Zameldował się w porcie
U pana kapitana:
 Czy jest miejsce na morzu?
 Wystarczy, proszę pana! 
Więc się pan MaluS
kiewicz
Zaraz puS
cił na fale.
Płynie sobie i płynie,
Coraz dalej i dalej.
Morze ciche, spokojne
I gładziutkie jak szyba,
Ale jakoS
nie widać,
Nie widać wieloryba.
53
Wiosłuje jednym wiosłem,
Dwoma, trzema, czterema...
Już dwa tygodnie płynie,
A wieloryba nie ma.
Woła:  Cip-cip, wielorybku!
Gdzie jesteS
, rybeńko?
Pokaż mi się choć tylko
Tyciutko, tyciuteńko&
Już dwa miesiące płynie,
A wieloryba nie ma,
Aż się zmęczył biedaczek
I coraz częS
ciej drzemał.
O, z jaką by się rozkoszą
Na lądzie wreszcie wyspał!
Aż któregoS
dnia patrzy,
A przed nim jakaS
wyspa.
Wziął łódeczkę pod pachę,
Wszedł na wyspę bezludną 
 Odpocznę  myS
li  i wrócę!
Jak go nie ma, to trudno.
Pojex
dził sobie po wyspie
Rowerem na wszystkie strony,
Trzy dni był w tej podróży
I wrócił bardzo zmęczony.
Nastawił sobie gramofon,
Popił, potańczył, poS
piewał,
Zabił komara z armaty
I chce spać, bo już ziewał.
Trzeba namiot ustawić,
Zabiera się do dzieła,
Wbija gwox
dzie do ziemi 
Nagle... wyspa... kichnęła!!!
54
Kichnęła i tak ryknęła:
 A to znów sprawka czyja?
Jaki to S
miałek gwox
dzie
W nos wieloryba wbija?!
 Wieloryb?!  (Pan MaluS
kiewicz
Tak się na cały głos drze).
 Nie wieloryb, głuptasie,
Lecz jego lewe nozdrze.
Pod wodą jestem, rozumiesz?
Ciesz się, żeS
cało uszedł!
 A wyspa?  Jaka znów wyspa?
To mego nosa koniuszek! 
Zatrząsł się pan MaluS
kiewicz!
 Kto mnie tu znowu łechce?
 Nie łechcę, tylko się trzęsę
I już cię widzieć nie chcę! 
Wziął łupinkę pod pachę,
Zaraz do morza się rzucił,
Szybko popłynął do Gdyni
I do Warszawy powrócił.
Teraz, gdy kto go zapyta,
Czy widział już wieloryba,
Nosa do góry zadziera
I odpowiada:  No chyba...
3. Zabawa ruchowa  Wieloryb i wielorybki
Dzieci stoją w dwuszeregu. Jeden szereg to wieloryby, drugi  małe wielorybki.
Wieloryb leży na falach (dzieci układają się na brzuchach, jedno S
ciS
le przylega
do drugiego), a wielorybki przetaczają się kolejno po wielorybie. Następnie
zmiana.
4. Ćwiczenie twórcze ( podobieństwa )  Wieloryb jest wielki jak wyspa, bo...
Na podstawie wysłuchanego tekstu, dzieci opowiadają, co robił na wyspie-wie-
lorybie bohater wiersza.
55
5. Ćwiczenie umiejętnoS
ci rozróżniania litery małej i dużej
Zabawa  Mamy i dzieci . Dzieci losują emblematy z dużymi i małymi zwierzę-
tami morskimi: orka, delfin, wieloryb, oS
miornica, rekin i dobierają się w pary
 mały z dużym. W parach pływają obok siebie, młode pływają za matkami.
Nauczyciel rozdaje dzieciom odpowiednie podpisy zaczynające się małą i wielką
literą. Dzieci w parach zastanawiają się, czym różnią się takie same na pozór
wyrazy.
6. Rysowanie liter dużych i małych palcem na dywanie, na plecach kolegi
7. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 21
Dzieci doklejają małe zwierzęta morskie koło dużych, łączą liniami wielkie i małe
litery, od których zaczynają się ich nazwy; czytają globalnie wyraz  ocean .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Oglądanie ilustracji, porównywanie wyglądu różnych zwierząt morskich.
Pomoce: książki, np. z serii  Ciekawe dlaczego , albumy, atlasy przyrodnicze.
2. Dobieranie liter do obrazków z podpisami, małych do wielkich i wielkich do
małych.
Pomoce: zestaw liter drukowanych  małych i wielkich, obrazki z podpisami.
3. Interpretacja utworu Klaudiusza Debussy ego Preludium z Popołudnia Fauna, CD2.
Dzieci wykonują z papieru statki, rybki, roS
linki wodne, kamyki i rzucają je na
dużą folię malarską. Stają naokoło folii i chwytają ją oburącz za brzegi. W takt
muzyki uwzględniając zmiany tempa i dynamiki, poruszają folią. Po zakończe-
niu zadania dzielą się swoimi spostrzeżeniami.
Pomoce: duża folia malarska najlepiej niebieska, kolorowy papier, bibuła, no-
życzki, CD2.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 2.8
Temat: W akwarium
Cele:
" doskonalenie umiejętnoS
ci liczenia i tworzenia zbiorów
" rozwijanie umiejętnoS
ci współpracy w zespołach kilkuosobowych
" rozwijanie umiejętnoS
ci interpretowania utworów muzycznych.
56
R
rodki dydaktyczne:
wiersz Ludmiły Mariańskiej  W akwarium
"
" przepaski z emblematami  po trzy takie same: ryby morskie, S
limaki morskie,
raki, jeżowce, delfiny, oS
miornice, meduzy, żółwie morskie, kraby, koniki
morskie
" muszle
" kamyki
" duży karton z napisaną liczbą  10 i dziesięcioma rybkami
" utwór Klaudiusza Debussy ego Preludium do Popołudnia Fauna, CD2 POZNAJ
DZIEŁA WIELKICH KOMPOZYTORÓW
" zeszyt z wycinankami (wyciskanka s. 7)
zeszyt 4 s. 22.
"
Działania z grupą:
1. Powitanie różnymi częS
ciami ciała
Dzieci witają się rękoma, łokciami, plecami, stopami, czołami, kolanami zgod-
nie z poleceniem nauczyciela.
2. Słuchanie wiersza
W akwarium
Tańczą w przejrzystej wodzie,
przyglądam się im co dzień.
Jedna rybka wąsata 
to na pewno jest tata.
Ta gruba, przezroczysta,
to mama  oczywista.
Jest także mały synek,
schował się za roS
linę.
Przed południowym słonkiem
wachluje się ogonkiem.
3. Zabawa ruchowa  Morskie rodzinki
Dzieci tworzą morskie rodziny: mama, tata i dziecko, losując przepaski.
4. Zabawa  R
lepiec
Jedno dziecko zamyka oczy, drugie prowadzi je tak, żeby nic mu się nie stało.
5. Zabawa  Tunel
 Tatusiowie tworzą tunel, robiąc  koci grzbiet ,  mamusie przechodzą pod nim.
57
6.  Masażyk  na przemian w parach dzieci robią sobie masaż ze słowami:
 Słońce grzeje, kroczą słonie, biegną konie po betonie, idą panie na szpileczkach,
płynie sobie kręta rzeczka, pada bardzo drobny deszczyk, czujesz dreszczyk?
7. Ćwiczenia w liczeniu:
 Ile rybek jest w rodzinie?
 Ile jest mam?
 Ilu jest tatusiów?
 Ile jest rodzin?
 Ile rodzin potrzeba, żeby wszystkich rybek było 10?
8. Zabawa  Budujemy rybie domki
Dzieci w parach biorą sobie po dziesięć kamyków lub muszelek i budują do-
mek.
9. Przeliczanie rybek na kartonie, omówienie liczby 10.
Nauczyciel prezentuje duży karton z narysowanymi rybkami i odpowiadającą
im liczbę dziesięć. Dzieci w parach sprawdzają, czy do budowy domku rzeczy-
wiS
cie wykorzystały odpowiednią liczbę budulca.
10. Tworzenie w parach liczby 10
Dzieci układają liczbę ze swoich ciał  jedno układa się w jedynkę, drugie w
zero.
11. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 22
Dzieci naklejają z wyciskanki w akwarium właS
ciwą liczbę elementów; czytają
globalnie wyraz  akwarium .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Urządzanie  akwarium .
Pomoce: szklany słój, kamyki, muszelki, woda, plastikowe małe rybki.
2. Rysowanie na piasku cyferek.
Pomoce: taca z piaskiem lub kaszą manną.
3. Układanie cyferek z guzików, koralików.
Pomoce: taca z piaskiem lub kaszą manną, guziki, koraliki.
4. Układanie na tackach różnych przedmiotów, wybieranie właS
ciwej cyfry ilu-
strującej liczebnoS
ć zbioru.
Pomoce: tacki, woreczki, liczmany, zestaw cyfr.
Uwaga: Sposób wykonania tego zadania został pokazany na fotografii na s. 110.
5. Dziecko losuje wS
ród przygotowanych kartoników z cyframi jedną z nich i szki-
cuje tyle wybranych przedmiotów, ile wskazuje liczba.
Pomoce: przedmioty znajdujące się w najbliższym otoczeniu, szkicowniki, ołówki.
58
6. Interpretacja utworu Klaudiusza Debussy�ego Preludium do Popołudnia Fau-
na, CD2
Wspólnie z dziećmi przygotowujemy akwarium: wycinamy 10 rybek z błysz-
czącego papieru, przyklejamy je do folii malarskiej za pomocą nitek i taS
my
(rybki zwisają na nitkach o różnej długoS
ci). Podobnie przyczepiamy wyciętą
z kolorowej bibułki roS
linnoS
ć akwarium. Folię odwracamy rybkami w dół. Dzie-
limy dzieci na dwie drużyny. Jedna w takt muzyki będzie poruszała folią, druga
S
wiatłem latarki oS
wietli akwarium.
Pomoce: kolorowy papier błyszczący, nożyczki, folia przezroczysta, kolorowa
bibuła, latarki, CD2.
3. Temat kompleksowy: Kosmos
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 3.1
Temat: Planeta Ziemia
Cele:
" uS
wiadomienie dzieciom, że żyjemy na planecie Ziemi
" rozbudzanie zainteresowań kosmosem
rozwijanie spostrzegawczoS
ci.
"
R
rodki dydaktyczne:
" zdjęcia satelitarne Ziemi
globus
"
" Na jaki kontynent dotarła Tusia? CD2 Dy
WIĘKOWE ZAGADKI
" flamastry
zeszyt 4 s. 23.
"
Działania z grupą:
1. Wprowadzenie do tematu
Dzieci siedzą w kręgu, na S
rodku stoi globus przykryty chustą. Dzieci dochodzą
kolejno i dotykiem próbują odgadnąć, co jest pod chustą.
2. Pokaz globusa
Omówienie jego wyglądu, zwrócenie uwagi na kontynenty, zwłaszcza na Europę.
3. Dx
więkowe zagadki
Dzieci odgadują na podstawie usłyszanych dx
więków, na jaki kontynent dotar-
ła Tusia, CD2.
59
4. Ćwiczenie twórcze  lista atrybutów
Dzieci  w rundce kończą zdanie: Ziemia jest&
5. Pokaz zdjęć satelitarnych naszej planety
US
wiadomienie dzieciom, jak wygląda Ziemia z kosmosu.
6. Zabawa ruchowa  Lot rakietą
Dzieci wsiadają do rakiety, odpalają silnik, wyruszają w kosmos  biegają po-
między zdjęciami satelitarnymi Ziemi  obserwują ją z kosmosu.
7. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 23
Dzieci odkrywają nazwę planety, posługując się kodem znaków; czytają glo-
balnie wyraz  planeta .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Oglądanie globusa, nazywanie kontynentów, oceanów.
2. Odwzorowywanie kształtu kontynentów na mapie  dzieci dopasowują kształty
do odpowiednich kontynentów i dobierają napisy  ich nazwy.
Pomoce: wycięte sylwety kontynentów i podpisane kartoniki z kształtem kon-
tynentów, napisy: Europa, Azja, Afryka, Ameryka Południowa, Ameryka Pół-
nocna, Australia.
Uwaga: Sposób wykonania tego zadania został pokazany na fotografii na s. 110.
3. Zagadki słuchowe Na jaki kontynent dotarła Tusia? CD2 Dy
WIĘKOWE ZA-
GADKI
Naklejamy w różnych częS
ciach sali ww. sylwety kontynentów i ich podpisy.
W trakcie odtwarzania nagrania dzieci wyruszają w podróż z Tusią z Europy na
kontynent, którego odgłosy zostaną odtworzone z płyty. WczeS
niej ustalamy,
jakim S
rodkiem lokomocji można dotrzeć z Europy na każdy z kontynentów
(można przyczepić przy kontynencie obrazek przedstawiający taki pojazd). Je-
żeli usłyszymy muzykę z Azji  pociągiem (poruszamy się, trzymając się liny),
jeżeli z Afryki  statkiem (przesuwamy się, siedząc na materiale), jeżeli z Ame-
ryki  samolotem (bieg z szeroko rozpostartymi ramionami).
Pomoce: wycięte sylwety kontynentów i ich podpisy, materiał symbolizujący
statek, lina symbolizująca pociąg.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 3.2
Temat: Mieszkańcy Ziemi
Cele:
" wzbogacanie wiedzy i poszerzanie słownictwa dzieci
dostrzeganie różnic między rasami ludzkimi.
"
60
R
rodki dydaktyczne:
zdjęcia postaci przedstawiające mieszkańców Ziemi
"
" zagadki Doroty Krawczyńskiej i Elżbiety Kozłowskiej
rekwizyty: pałeczki do jedzenia ryżu, bębenki afrykańskie, łuki i pióropusze,
"
ozdoby indiańskie, pizza, chińskie ideogramy
" Na jaki kontynent dotarła Tusia? CD2 Dy
WIĘKOWE ZAGADKI
zeszyt 4 s. 24.
"
Uwaga: Zmiana scenariusza w stosunku do opisanego w rozkładzie materiału.
Działania z grupą:
1. Powitanie na Ziemi
Dzieci witają się różnymi częS
ciami ciała, tak aby przywitać się z jak największą
liczbą Ziemian. Na zakończenie wydają okrzyk  JesteS
my Ziemianami .
2. Wypowiedzi dzieci na temat
Dzieci wypowiadają się, jak się czują jako mieszkańcy Ziemi.
3. Rozmowa z grupą
 Czym się różni wygląd ludzi w różnych krajach na S
wiecie?
 Jakie znacie zwyczaje i zabawy ludzi żyjących w innych krajach?
4. Rytuały powitalne
 witamy się po japońsku  głęboki skłon ze złożonymi dłońmi na piersi
 jak Inuici  pocieranie się noskami
 po indiańsku  okrzyk  hawk! i wyciagnięcie ręki przed siebie z otwartą
dłonią
 po europejsku  podawanie dłoni i mówienie  dzień dobry w różnych językach
 Guten Tag ,  Dzień dobry ,  Zdrastwujtie ,  Good Morning ,  Buon giorno .
5. Nauczyciel czyta zagadki, a dzieci odgadują, o kim jest mowa, i odszukują
charakterystyczne przedmioty
Mieszka nad Nilem obok piramidy,
oprowadza turystów po S
wiątyni Izydy. (Egipcjanin)
Pałeczkami ryż zajada,
legendy o smokach opowiada.
Ma skoS
ne oczy i żółtą skórę,
jego kraj otoczony jest Wielkim Murem. (Chińczyk)
Gdy czas na łowy, to igloo buduje,
uczy swego synka, jak się poluje. (Inuita, Eskimos)
61
Na sawannie urządza polowanie,
już z daleka słychać tam-tamów granie. (Afrykańczyk)
Gdy S
więtuje, chodzi w pióropuszu,
fajkę pokoju pali, by dodać sobie animuszu. (Indianin)
Indianie mówią o nas  Biała Twarz ,
zajrzyj do lusterka i już go masz! (Europejczyk)
6. Zabawa w formie opowieS
ci ruchowej  Podróż dookoła S
wiata
Dzieci biegają po sali, naS
ladując lot samolotu. Startują  unoszą się z przysia-
du i podnoszą ręce do góry, lecą  biegają po sali, wydając dx
więk Szszsz...,
lądują  powoli przysiadają i opuszczają ramiona. Po każdym lądowaniu dzieci
znajdują się w innym kraju:
 w Afryce  naS
ladują granie na tam-tamach i tańczą przy muzyce
 wS
ród Indian  wymyS
lają imiona indiańskie, przedstawiają się, zapalają faj-
kę wykonaną z rulonu papieru i podają ją kolejno w kręgu
 w Chinach  naS
ladują ruchy podczas walk kung-fu  równoczesne wyma-
chy ramion i nóg na przemian z okrzykami hu-ha, podskoki obunóż na zgię-
tych nogach, obrót wokół osi na jednej nodze itp.
 w Europie  we Włoszech  pieczenie pizzy  zagniatanie ciasta, wałkowa-
nie, kręcenie placków, komponowanie dodatków, krojenie, częstowanie są-
siadów z zachwalenie  Moja pizza jest z&  .
Do zabawy można wykorzystać nagrania Na jaki kontynent dotarła Tusia?, CD2.
7. Zamówienie pizzy przez telefon
Wspólne ucztowanie grupy.
8. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 24
Dzieci naklejają przedmioty charakterystyczne dla przedstawicieli różnych ras;
czytają globalnie wyraz  ludzie .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Poszukiwanie informacji w internecie i książkach na temat kontynentów i ich
mieszkańców.
2. Ozdabianie serwetek wzorami charakterystycznymi dla danego kraju.
3. Wykorzystanie zgromadzonych rekwizytów z danego kraju w zabawach do-
wolnych dzieci.
62
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 3.3
Temat: Wyprawa na Księżyc
Cele:
" rozwijanie zainteresowania kosmosem
" dostarczanie wiedzy na temat osiągnięć człowieka w poznawaniu wszechS
wiata
" rozwijanie twórczej ekspresji słownej
rozwijanie ekspresji plastycznej
"
" rozwijanie inwencji twórczej i umiejętnoS
ci przedstawiania ruchem pozamu-
zycznej treS
ci utworu instrumentalnego.
R
rodki dydaktyczne:
" krzesła
" koce
poduchy
"
chusta animacyjna
"
" duże arkusze papieru pakowego
" farby, pędzle
" farby w kolorze srebra i złota
" utwór Juliusza Łuciuka Księżycowa rakieta, CD2 POZNAJ DZIEŁA WIELKICH
KOMPOZYTORÓW
" kredki
" ilustracje Księżyca, kosmonautów
" zeszyt 4 s. 25.
Działania z grupą:
1. Kosmiczne powitanie w kręgu
Dzieci przedstawiają się, wymyS
lając swoje imię w inny sposób, np. dodając
jakąS
sylabę, dzieląc na sylaby i dodając inną sylabę albo wspak. Nauczyciel
podaje propozycje tak, aby nie była zbyt trudna, ale zabawna.
2. Ćwiczenie twórcze ( burza mózgów )  Co by było, gdyby Księżyc w ogóle
nie S
wiecił w nocy?
Dzieci siedzą w kręgu i kolejno  w rundce przedstawiają swoje pomysły.
3. Wyprawa na Księżyc
Budowanie statku z krzeseł, kocyków, poduch, chusty animacyjnej  przygoto-
wujemy się do lotu według instrukcji: zakładamy kombinezony, hełmofony, bu-
tle z tlenem do oddychania, wsiadamy do rakiety, zapinamy pasy i każdy zajmu-
je miejsce. Z okrzykiem: Start!  Ruszamy!
63
4. Opowiadanie  Na Księżycu
Nauczyciel opowiada o pierwszej wyprawie ludzi na Księżyc.
Trzech astronautów poleciało na Księżyc na pokładzie statku Apollo 11. Ko-
smonauci po wylądowaniu poruszali się po Księżycu w małym pojex
dzie zasila-
nym bateriami. Ubrani byli w grube, wielowarstwowe skafandry, aby chronić
się przed niską temperaturą. Wyposażeni byli w aparaty z tlenem do oddycha-
nia, bo na Księżycu nie ma powietrza. Mieli hełmy, w których były specjalne
szyby w kolorze złota chroniące oczy przed Słońcem. Mieli też nadajniki radio-
we, a w pojex
dzie kosmicznym kamery, które filmowały krajobraz Księżyca.
Przypominał on pustynię. Astronauci zostawili na Księżycu S
lady swoich butów,
a ponieważ nie ma tam wiatru, prawdopodobnie nigdy nie zostaną zatarte.
5. Zabawa ruchowa  Wyprawa na Księżyc , utwór Juliusza Łuciuka Księży-
cowa rakieta, CD2
Każde dziecko-kosmonauta wchodzi do rakiety  nakrywa się chustką (siad kucz-
ny). W trakcie nagrania dzieci naS
ladują startującą rakietę, a po zakończeniu utworu
 zachowania kosmonautów na Księżycu. Chodzą, nie mogąc zachować równo-
wagi; podskakują, nie mogąc utrzymać się na powierzchni; oddychają przez apa-
rat tlenowy  ćwiczenia oddechowe; odciskają S
lady swoich stóp.
5. Dokończ zdanie  Na Księżycu jest& 
Dzieci kolejno opowiadają, jak wyobrażają sobie krajobraz księżycowy.
6. Ekspresja plastyczna
Dzieci malują farbami na dużym arkuszu papieru pakowego na temat  Na Księ-
życu . Podczas malowania słuchają utworu Księżycowa rakieta, CD2.
7. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 24
Dzieci rysują drogę rakiety z Ziemi na Księżyc (labirynt); czytają globalnie
wyraz  kosmos .
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 3.4
Temat: Ufolandia
Cele:
" rozwijanie twórczej ekspresji słownej, ruchowej i plastycznej
" rozwijanie umiejętnoS
ci liczenia  tworzenie zbiorów
" czerpanie radoS
ci ze wspólnej zabawy integracyjnej przy muzyce
" rozwijanie aparatu głosowego i umiejętnoS
ci poruszania się w małych kółecz-
kach.
64
R
rodki dydaktyczne:
" maski ufoludków przygotowane przez dzieci
" akompaniament do piosenki Mało nas, CD2 BAW SIĘ RAZEM Z TUSIĄ
" utwór Juliusza Łuciuka Księżycowa rakieta, CD2 POZNAJ DZIEŁA WIELKICH
KOMPOZYTORÓW
brystole w różnych kolorach
"
" szablony masek ufoludków
papier kolorowy
"
bibuła
"
" folia aluminiowa
klej, różne taS
my klejące
"
kredki
"
" zeszyt z wycinankami (wyciskanka s. 8)  maska
zeszyt z wycinankami s. 30
"
zeszyt 4 s. 26.
"
Działania z grupą:
1. Rozmowa z grupą
 Co to jest UFO?
 Jak sądzicie, czy istnieją inne cywilizacje?
 Co byS
zrobił, gdybyS
spotkał ludzika z innej planety?
2. Praca plastyczna  wykonanie maski ufoludka
Odrysowują kształt maski od szablonu (można wykorzystać metodę kirigami),
następnie wycinają maskę i ozdabiają, wykorzystując swoją wyobrax
nię i przy-
gotowane materiały.
3. Prezentacja swojej maski
Dzieci siedzą w kręgu, kolejno przedstawiają, z jakiej planety przybyły.
4. Zabawa  akompaniament do piosenki Mało nas, CD2
Dzieci stoją na obwodzie koła, w S
rodku znajduje się osoba, która ma do dyspo-
zycji maski. Podczas akompaniamentu dzieci maszerują po obwodzie koła, S
pie-
wając: Smutno nam, smutno nam na naszej planecie, niech przybędzie ufoludek i
radoS
ć przyniesie.
W tym czasie dziecko ze S
rodka koła wybiera jedną osobę z kręgu, zakłada jej
maskę i razem tańczą w małym kółeczku. Po zakończeniu piosenki zabawa za-
czyna się od początku, z tym, że teraz dwoje dzieci zakłada innym maski i szuka
osoby do pary, aż wszystkie dzieci zostaną ufoludkami. (Zabawa przebiega tak,
jak I częS
ć popularnej zabawy Dwóm tańczyć się zachciało).
65
5. Dzieci-ufoludki
Dzieci-ufoludki dzielą się na dwa zespoły: ten, który chce zostać na planecie
Ziemi, i ten, który chce mieszkać w Ufolandii. Następnie przeliczają, których
ufoludków jest więcej, zastanawiają się, jak to sprawdzić.
6. Ekspresja ruchowa do utworu Juliusza Łuciuka Księżycowa rakieta, CD2
Dzieci zakładają maski, dobierają inne rekwizyty, np. papierowe maczugi, ta-
siemki, kolorowe chusty (w zależnoS
ci od wyposażenia sali) i tańczą naS
ladując
ruchy przybyszów z innej planety.
7. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 26
Dzieci wycinają figury, układają ufoludka według własnego pomysłu, przykle-
jają w zeszycie i dorysowują dodatkowe szczegóły; czytają globalnie wyraz
 ufoludek .
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 3.5
Temat: Gwiazdozbiory
Cele:
" poszerzanie wiedzy i wzbogacanie słownictwa o wszechS
wiecie
rozwijanie percepcji wzrokowej
"
doskonalenie precyzji ruchów rąk w ćwiczeniach graficznych.
"
R
rodki dydaktyczne:
szablony znaków zodiaku
"
" daty urodzin dzieci na kartonikach
" wizytówki wydrukowane na komputerze
przebranie dla wróżki  peleryna, kapelusz, różdżka
"
" akompaniament do piosenki Czerwone jabłuszko, CD1 WESOŁE PLĄSY
" kredki
zeszyt 4 s. 27.
"
Działania z grupą:
1. Powitanie piosenką S
piewaną przez nauczyciela w stroju wróżki, akompa-
niament do piosenki Czerwone jabłuszko, CD1
W trakcie zwrotek nauczycielka chodzi między dziećmi siedzącymi w kole na
podłodze i S
piewa:
Jestem dobrą wróżką, znam zaklęcia, czary.
Kogo dotknę różdżką, ten zaczarowany.
66
Podczas refrenu chodzi nadal, dotykając różdżką dzieci. Ten, kogo wróżka do-
tknie, wstaje i zajmuje wskazane miejsce na dywanie (lub inne wyznaczone
przez nauczyciela do siedzenia podczas czytania horoskopów).
2. Czytanie dzieciom horoskopów na nadchodzący tydzień
Nauczyciel ubrany w pelerynę i kapelusz dla wróżki czyta dzieciom horoskopy
(przygotowujemy dla każdego dziecka krótki horoskop  można wydrukować
z internetu), wręcza kartę z napisanym horoskopem, na której dziecko odrysuje
swój znak z szablonu.
3. Zabawa ruchowa  Znaki zodiaku
NaS
ladowanie niektórych znaków zodiaku ruchem, np. Waga  dzieci dobierają
się parami, stają naprzeciwko siebie, trzymając się za ręce, jedno wspina się na
palce, drugie kuca; Blix
nięta  jedno dziecko pokazuje dowolne ruchy, drugie
pokazuje to samo; Rak  dzieci chodzą po sali na czworakach do tyłu.
4. Wykonanie własnego znaku zodiaku
Odrysowanie znaku z szablonu  kolorowanie i ozdabianie według własnego
pomysłu, naklejanie karteczki z datą urodzin i imieniem dziecka przygotowanej
przez nauczyciela.
5. Rozmowa o innych gwiazdozbiorach
Oglądanie w książce bądx
atlasie dla dzieci innych konstelacji, z których każda ma
nazwę, np.: Pegaz, Herkules, Orion, Mała Niedx
wiedzica, Wielka Niedx
wiedzica.
6. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 27
Dzieci łączą gwiazdki w gwiazdozbiory; czytają globalnie wyraz  gwiazdo-
zbiory .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Rysowanie horoskopów dla kolegi.
Pomoce: kolorowe kartoniki biurowe, stempelki ze znakami zodiaku, kredki.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 3.6
Temat: Co jest większe, a co mniejsze?
Cele:
" rozwijanie umiejętnoS
ci prowadzenia obserwacji za pomocą lupy i mikroskopu
rozwijanie percepcji wzrokowej
"
" uwrażliwienie na muzykę o zmieniającym się natężeniu dx
więku (dynamice)
" rozwijanie umiejętnoS
ci graficznego przedstawienia muzyki.
67
R
rodki dydaktyczne:
" mikroskop
" lupa
" szkło powiększające
" lusterko powiększające i pomniejszające
różne drobne rzeczy do ćwiczeń badawczych: włos, ziarna, kropla wody, ka-
"
wałek kory, płatki kwiatka, liS
ć, monety itp.
" paski z kartonu  na nich narysowane małe koła
" improwizacja Tańczący wiatr, CD2 BAW SIĘ RAZEM Z TUSIĄ
" latarki lub wstążki
kredki
"
zeszyt 4 s. 28.
"
Działania z grupą:
1. Zabawa z grupą  Balonik
Dzieci stoją w kręgu, tworząc balonik. Najpierw balonik się zmniejsza  dzieci
idą do S
rodka, zmniejszając krąg  wykonują ćwiczenie oddechowe  wypusz-
czają powietrze. Następnie przy krótkiej rymowance  baloniku, nasz malutki,
roS
nij duży, okrąglutki, balon roS
nie, że aż strach, przebrał miarę, no i trach! 
krąg powiększa się i na koniec rozrywa, a dzieci upadają na podłogę.
2. Zabawa  polecenia w ruchu
Nauczyciel wydaję polecenia dzieciom:
 dotknij czegoS
, co jest większe od Ciebie
 dotknij czegoS
, co jest większe od krzesła
 dotknij przedmiotu, który jest mniejszy od piłki (pokaz przedmiotu)
 dotknij przedmiotu, który jest mniejszy od klocka (pokaz przedmiotu).
3. Zabawy badawcze w grupach
I zespół  oglądanie pod mikroskopem kropli wody, włosa
II zespół  oglądanie pod lupą drobnych przedmiotów: ziarna, płatki kwiatka,
kawałek kory
III zespół  oglądanie przedmiotów przez szkło powiększające  monety
IV zespół  obserwacja własnej twarzy, częS
ci ciała w lusterku powiększają-
cym i pomniejszającym
Dzieci prowadzą obserwacje, wymieniają uwagi i spostrzeżenia, następnie zamie-
niają się miejscami  obserwacje trwają tak długo, aż wygaS
nie zainteresowanie.
4. Zabawa ruchowa  Kwiaty rosną
Dzieci naS
ladują ruchem etapy rozwoju kwiatka: najpierw są pączkami, potem
wypuszczają kolejne płatki i rozwijają się, rosną coraz większe i większe.
68
5. Zabawa przy muzyce  Wirująca muzyka , improwizacja Tańczący wiatr, CD2
Rysowanie coraz większych elementów  kół: dzieci na paskach papieru bawią
się w rysowanie muzyki.
Przed przystąpieniem do rysowania dzieci mogą dokonać interpretacji tego utwo-
ru za pomocą S
wiatła latarki lub wstążek. W ten sposób przedstawią wstępny
obraz tego, co za chwilę narysują. Nauczyciel może włączać nagranie raz ci-
szej, raz głoS
niej, wtedy obraz (szczególnie podczas pierwszych prób tego ro-
dzaju) będzie wyrax
niejszy.
6. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 28
Dzieci rysują pomniejszone i powiększone przedmioty; czytają globalnie wy-
raz  luneta .
Propozycje do pracy indywidualnej i w zespołach
1. Dzieci prowadzą obserwacje przez lupę i w dowolny sposób zapisują swoje
spostrzeżenia.
Pomoce: różne drobne przedmioty, materiał przyrodniczy zgromadzony
w kąciku przyrodniczym, lupa.
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 3.7
Temat: Kosmiczne zabawy z literkami
Cele:
" rozwijanie spostrzegawczoS
ci
" utrwalenie wiadomoS
ci o kosmosie
" czytanie globalne wyrazów
" rozwijanie inwencji twórczej
" rozwijanie umiejętnoS
ci posługiwania się instrumentami perkusyjnymi i alter-
natywnymi.
R
rodki dydaktyczne:
obrazki przedstawiające planety z podpisami (zeszyt z wycinankami s. 29)
"
" duże arkusze kartonów, klej
" różnorodne materiały plastyczne do techniki  collage (papier kolorowy, pa-
pier samoprzylepny, bibułka, S
cinki tkanin, folie aluminiowe itp.)
" kredki
" utwór Juliusza Łuciuka Księżycowa rakieta, CD2 POZNAJ DZIEŁA WIEL-
KICH KOMPOZYTORÓW
" zeszyt 4 s. 29.
69
Działania z grupą:
1. Powitanie   Kosmiczna rakieta
Dzieci stoją w kręgu, równoczeS
nie, rytmicznie klaszczą, najpierw wolno, po-
tem coraz szybciej, unosząc ręce w górę  startują rakietą z odliczaniem: 10, 9,
8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, zero  start!
2. Rozmowa z dziećmi na temat kosmosu
Nauczyciel prowadzi z dziećmi rozmowę, która utrwala i porządkuje zdobytą
wiedzę:
 Jak się nazywa planeta, na której żyjemy?
 Czy ludzie wylądowali na Księżycu?
 Czy istnieje życie na innych planetach?
 Jakie znacie planety, co o nich wiecie?
3. Układanie planet w kręgu  dobieranie do nich podpisów
Dzieci  wsiadają do pojazdu kosmicznego i krążą wokół planet po orbitach 
każdy wybiera własną planetę.
4. Zabawa  Nasza Ziemia
Ziemia jest jedyną planetą, na której istnieje życie, dzieci  w rundce kończą
zdanie: Gdybym spotkał przybysza z innej planety, to...
5. Praca plastyczna techniką  collage na temat  Kosmos
Dzieci wykonują pracę na dużych formatach kartonu tak, aby mogły rozwinąć
własną inwencję twórczą, samodzielnie dobierają materiały i projektują własną
pracę. Po zakończeniu nadają tytuł swojemu kosmicznemu dziełu.
6. Ćwiczenie twórcze, CD2 Księżycowa rakieta
W trakcie nagrania dzieci za pomocą instrumentów alternatywnych (torebki
foliowe, gazety, bibułka i grzebień, plastikowe łyżki i kubeczki, pęk kluczy),
instrumentów perkusyjnych oraz głosu, tupania, klaskania, cmokania itp. przed-
stawiają treS
ć pozamuzyczną utworu.
7. Wykonanie karty z zeszytu 4 s. 29
Dzieci zamalowują w kwadracikach litery, które tworzą wyrazy  podpisy do
obrazków.
70
4. Temat kompleksowy: Bawię się
Scenariusz sytuacji edukacyjnych nr 4.1
Temat: Bawimy się gazetą
Cele:
rozwijanie twórczego myS
lenia
"
" rozwijanie twórczej ekspresji plastycznej
" kształcenie umiejętnoS
ci dostrzegania własnych talentów
" doskonalenie umiejętnoS
ci stwarzania przyjaznej atmosfery w grupie
rozwijanie wyobrax
ni
"
" zagadka Doroty Krawczyńskiej
" doskonalenie techniki ruchu.
R
rodki dydaktyczne:
gazeta dla każdego dziecka
"
" baloniki dla każdej pary dzieci
" klajster (z mąki i wody)
akompaniament do Wiązanki dziecięcych piosenek lokomocyjnych, CD2
"
AKOMPANIAMENTY
" kredki
" zeszyt 4 s. 30.
Działania z grupą:
1. Zabawa na powitanie  Szalone ręce i nogi
Dzieci stoją w kręgu. Chętne dziecko wykonuje jakiS
ruch rękami albo nogami,
np. podskakuje, pozostałe dzieci naS
ladują dopóty, dopóki ktoS
inny nie wymy-
S
li następnego ruchu czy gestu.
2. Zagadka  wprowadzenie do tematu
W drukarni się rodzi,
Co dzień wychodzi,
Literek ma bez liku
I setki czytelników. (gazeta)
3. Zabawy ruchowe z gazetą, CD2  akompaniament do Wiązanki dziecięcych
piosenek lokomocyjnych
71
Nauczyciel proponuje dzieciom różne zabawy z wykorzystaniem gazety, np.
podrzucanie, chwytanie, falowanie, szeleszczenie, zgniatanie. Można też za-
proponować inną zabawę: dzieci dobierają się w zespoły 3 4 osobowe i wyko-
rzystując gazety, w takt muzyki przedstawiają dowolne scenki, których tematy-
kę odgadują pozostałe osoby (np. owijają gazetę wokół stóp i naS
ladują łyżwia-
rzy, siadają na gazetach i naS
ladują jazdę pociągiem czy skuterem wodnym,
naS
ladują trzepanie koca, robią z gazety piłkę i rozgrywają mecz, naS
ladują
usypianie w kołysce małego dziecka). Zabawę przeplatamy S
piewaniem piose-
nek z Wiązanki.
Na trawniku w mym ogródku
jest lotnisko krasnoludków,
już szykuje się do lotu
pięć motyli samolotów.
Tru, tru, tru, tru, tru, tru,
pięć motyli samolotów.
72
Pociąg sapie, tchu nabiera, tchu nabiera
rusza wolno, pędzi teraz, pędzi teraz.
Hej, jedziemy w kraj daleki
poprzez góry, poprzez rzeki.
Pędzi pociąg co ma tchu.
Pędzi pociąg co ma tchu.
Na bok, z drogi!
Hu, hu, hu, hu, hu, hu, hu, hu,
hu, hu, hu, hu, hu, hu, hu, hu, hu!
73
Hej, żeglujże, żeglarzu,
całą nockę po morzu.
Hej, hej tra la la
całą nockę po morzu.
Fu, fu, fu, fu, fu, fu,
pędzą pociągi, żeglują łodzie,
lecz kto nie marzy o samochodzie,
lecz kto nie marzy o samochodzie.
Tr, tr, tr, tr, tr, tr.
74