Szkoła Policji w Katowicach
Nauki Prawne i Taktyka Kryminalna
Prawo karne w tablicach 
część ogólna
Opracowanie:
nadkom. Krzysztof Majeran
Zakład Prawa i Taktyki Kryminalistycznej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2006
S
P
A
O
A

L
O
I
C
K
J
Z
I
 Wszelkie prawa zastrzeżone  Szkoła Policji w Katowicach 2006
Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody
Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
WST
P
Publikacja ta jest kontynuacją zapoczątkowanego w roku 2002 cyklu skryptów,
których przedmiotem są zagadnienia części ogólnej i szczególnej kodeksu karnego.
W pierwszym etapie nauki słuchacz kursu podstawowego ma za zadanie opanować
wiedzę z zakresu prawa karnego materialnego. Dla znacznej większości słuchaczy wykłady
w Szkole Policji w Katowicach to zetknięcie się po raz pierwszy z takimi pojęciami, jak
przestępstwo, wina, ustawowe znamiona czynu zabronionego, obrona konieczna, stan wyższej
konieczności. Biorąc pod uwagę własne doświadczenie, jak i dydaktyczną zasadę
poglądowości nauczania, autor niniejszego opracowania postanowił pokazać treść programu
szkolenia kursu podstawowego z zakresu części ogólnej kodeksu karnego w sposób
analogiczny do poprzednich publikacji, tj. w formie tablic. Takie ujęcie opisywanej
problematyki powinno przyczynić się przede wszystkim do ciekawszego przedstawienia treści
merytorycznych, jak też usprawnić proces uczenia się słuchaczy. Należy podnieść, że
przedstawione treści kierowane są również do słuchaczy innych kursów, w celu
przypomnienia i ugruntowania już zdobytej wiedzy.
Publikacja  w stosunku do poprzedniej  została wzbogacona o tablice rozszerzające
treści dotyczące zagadnienia przestępstwa, uzupełniono informacje dotyczące ustawowych
znamion przestępstwa jak też form stadialnych i zjawiskowych, a przede wszystkim
wskazano wiele przykładów praktycznych, które umożliwiają łatwiejsze przyswojenie
zawartych treści.
Przy doborze zagadnień przedstawionych w formie tablic kierowano się przede
wszystkim programem szkolenia kursu podstawowego, choć dla reprezentatywności
zawartych treści nie pominięto pozostałych programów nauczania.
Tworząc tablice poglądowe do niniejszego opracowania oparto się na kodeksie karnym,
jak również na publikacji Lecha Gardockiego,  Prawo karne /wydanie 9/ oraz na publikacji
Romana Górala  Kodeks Karny  praktyczny komentarz . Stąd też skrypt ten nie powinien
być traktowany jako jedyne z
ródło wiedzy, ale przede wszystkim jako synteza treści
zawartych w powyższych publikacjach, jako lektura pomocnicza.
Oddając w ręce słuchaczy kolejną część tablic, poświęconych części ogólnej kodeksu
karnego autor liczy, że przyczyni się ona w wymierny sposób do lepszego zrozumienia treści
wykładów, a przede wszystkim pozwoli na szybkie i łatwe opanowanie przedmiotowego
materiału.
SPIS TABLIC
Wstęp 5
Podział prawa karnego 6
Budowa kodeksu karnego 7
Budowa normy prawnej 8
Zasady odpowiedzialności karnej 9
Obowiązywanie ustawy pod względem czasu 10
Kolizja ustaw w czasie 11
Zasada terytorialności 12
Zasada narodowości podmiotowej 13
Zasada narodowości przedmiotowej ograniczona 14
Zasada narodowości przedmiotowej nieograniczona 15
Elementy przestępstwa 16
Czyn człowieka 17
Czyn zabroniony 18
Zbrodnia i występek 19
Czyn bezprawny 20
Czyn zawiniony 21
Społeczna szkodliwość czynu 22
Ustawowe znamiona czynu zabronionego 24
Przedmiot ochrony 25
Strona przedmiotowa przestępstwa 26
Podmiot przestępstwa 27
Strona podmiotowa przestępstwa 28
Podział przestępstw 29
Formy popełnienia przestępstwa 30
Zamiar 31
Przygotowanie 32
Przygotowanie  zasady odpowiedzialności karnej 33
Usiłowanie 34
Usiłowanie  zasady odpowiedzialności karnej 35
Podżeganie 36
Pomocnictwo 37
Pomocnictwo i podżeganie  zasady odpowiedzialności karnej 38
Definicja dokumentu 39
Pojęcia nieletni, młodociany, małoletni 40
Tryby ścigania przestępstw 41
Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną 42
Okoliczności wyłączające bezprawność czynu 43
Obrona konieczna 44
Stan wyższej konieczności 45
Przekroczenie granic obrony koniecznej 46
Przekroczenie granic stanu wyższej konieczności 47
Okoliczności wyłączające winę 48
Wiek 49
Niepoczytalność 50
Błąd 51
Kary zasadnicze 52
Środki karne 53
Zbieg przestępstw 54
Zbieg przepisów ustawy 55
TABLICA NR 1  PODZIAA
PRAWA KARNEGO
PODZIAA
PRAWA KARNEGO
To dziedzina prawa określająca czyny będące
PRAWO KARNE
przestępstwami, kary grożące za ich popełnienie, a także
MATERIALNE
zasady odpowiedzialności karnej
To dziedzina prawa regulująca postępowanie organów
PRAWO KARNE
państwa w procesie karnym, a także określająca prawa
PROCESOWE
i obowiązki jego uczestników
Przepisy prawne regulujące tryb wykonywania kar
PRAWO KARNE
orzeczonych za przestępstwo oraz uprawnienia osób
WYKONAWCZE
skazanych
TABLICA NR 2 - BUDOWA KODEKSU KARNEGO
BUDOWA KODEKSU KARNEGO
część ogólna część szczególna część wojskowa
art. 1-116 k.k. art. 117-316 k.k. art. 317-363 k.k.
TABLICA NR 3  BUDOWA NORMY PRAWNEJ
BUDOWA NORMY PRAWNEJ
HIPOTEZA DYSPOZYCJA SANKCJA
MÓWI:
DAJE ODPOWIEDy
NA
JAKA KARA GROZI
ODPOWIADA NA
PYTANIE:
W PRZYPADKU
PYTANIA:
JAK ADRESAT NORMY
ZACHOWANIA SI

KTO I W JAKIEJ SYTUACJI
POWINIEN SI
ZACHOWAĆ
NIE ZGODNEGO
Z DYSPOZYCJ

TABLICA NR 4  ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ
OBOWI
ZYWANIE USTAWY
KARNEJ POD WZGL
DEM
CZASU OSÓB TERYTORIUM
zasada
zasada represji
narodowości
wszechświatowej
podmiotowej
zasada narodowości zasada narodowości zasada
przedmiotowej przedmiotowej odpowiedzialności
ograniczona nieograniczona zastępczej
TABLICA 5  OBOWI
ZYWANIE USTAWY POD WZGL
DEM CZASU
OBOWI
ZYWANIE USTAWY
KARNEJ POD WZGL
DEM CZASU
USTAWA OBOWI
ZUJE OD MOMENTU WEJŚCIA W
ŻYCIE, DO CHWILI JEJ UCHYLENIA
USTAWA SAMA OKREŚLA
USTAWA WCHODZI W ŻYCIE
DAT
WEJŚCIA W ŻYCIE
Z DNIEM JEJ OGA
OSZENIA
USTAWA PRZESTAJE OBOWI
ZYWAĆ Z CHWIL
:
- WEJŚCIA W ŻYCIE NOWEJ USTAWY
- SAMA OKREŚLA TERMIN KOC
COWY
CZAS POMI
DZY DNIEM OGA
OSZENIA
VACATIO LEGIS
USTAWY, A DNIEM WEJŚCIA JEJ W ŻYCIE
TABLICA NR 6  KOLIZJA USTAW W CZASIE
KOLIZJA USTAW W
CZASIE
STARA USTAWA
CZAS
CZYN  A NOWA USTAWA
czyn  A wg starej ustawy nie
nowa ustawa nie ma zastosowania
był przestępstwem
czyn  A wg starej ustawy był
zastosowanie ma nowa ustawa, chyba że stara jest
przestępstwem, ale nie zapadł
dla sprawcy względniejsza
jeszcze prawomocny wyrok
czyn  A wg starej ustawy był nowa ustawa nie ma zastosowania, chyba że czyn
przestępstwem i zapadł już przestał być przestępstwem bądz
jest zagrożony
prawomocny wyrok łagodniejszą karą
TABLICA 7  ZASADA TERYTORIALNOŚCI
ZASADA
TERYTORIALNOŚCI
POLSK
USTAW
KARN
STOSUJE SI

DO CZYNÓW POPEA
NIONYCH NA:
POLSKIM STATKU
POWIETRZNYM
TERYTORIUM RP
I WODNYM
obszar lądowy wyznaczony granicami wraz z
wodami wewnętrznymi tj. rzeki, jeziora
morskie wody przybrzeżne tj. morskie wody
statki, platformy morskie i samoloty
wewnętrzne, zatoki i porty oraz morze
zarejestrowane w Polsce
terytorialne tj. pas wody szerokości ok. 12 mil
morskich
słup powietrza /ok. 90 km/ nad ww. obszarami
i wnętrze ziemi pod nimi
TABLICA 8  ZASADA NARODOWOŚCI PODMIOTOWEJ
ZASADA NARODOWOŚCI
PODMIOTOWEJ
/ OBYWATELSTWA/
OBYWATEL POLSKI ODPOWIADA ZA
WSZELKIE CZYNY POPEA
NIONE ZA GRANIC

WARUNEK WYJ
TEK
czyny te muszą być
polski funkcjonariusz przestępstwo
przestępstwami zarówno wg
publiczny popełni za popełniono
prawa polskiego, jak i
granicą przestępstwo w miejscu nie
prawa obowiązującego w
w związku z podlegającym
miejscu popełnienia czynu
wykonywaniem jurysdykcji
swojej funkcji żadnego państwa
TABLICA 9  ZASADA NARODOWOŚCI PRZEDMIOTOWEJ OGRANICZONA
ZASADA NARODOWOŚCI
PRZEDMIOTOWEJ /OCHRONNA/
OGRANICZONA
Cudzoziemiec, za czyn popełniony za granicą
podlega polskiej ustawie karnej, jeżeli czyn jest
skierowany przeciwko:
INTERESOM RP OBYWATELOWI RP
POLSKIEJ JEDNOSTCE
ORGANIZACYJNEJ NIE
POLSKIEJ OSOBIE
POSIADAJ
CEJ
PRAWNEJ
OSOBOWOŚCI PRAWNEJ
WARUNEK I WYJ
TEK JAK PRZY ZASADZIE OBYWATELSTWA
TABLICA 10  ZASADA NARODOWOŚCI PRZEDMIOTOWEJ NIEOGRANICZONA
ZASADA NARODOWOŚCI
PRZEDMIOTOWEJ /OCHRONNA/
NIEOGRANICZONA
Polska ustawa karna jest stosowana bez względu na
przepisy obowiązujące w miejscu popełnienia czynu
i obywatelstwo sprawcy, jeżeli popełniono:
przestępstwo przeciwko
przestępstwo przeciwko
bezpieczeństwu wewnętrznemu
polskim urzędom lub
lub zewnętrznemu RP
funkcjonariuszom publicznym
przestępstwo przeciwko przestępstwo fałszywych zeznań
istotnym polskim interesom złożonych wobec urzędu
gospodarczym polskiego
TABELA 11  ELEMENTY PRZEST
PSTWA
PRZEST
PSTWO
ZABROBIONY
SPOA
ECZNIE
PRZEZ USTAW

CZYN
SZKODLIWY
JAKO
BEZPRAWNY
CZA
OWIEKA ZAWINIONY
W STOPNIU
ZBRODNIA
WI
KSZYM
ALBO
NIŻ ZNIKOMY
WYST
PEK
TABELA 12  CZYN CZA
OWIEKA
CZYN CZA
OWIEKA
Czynem człowieka jest ruch lub zespół ruchów, motywowany
dążeniem do realizacji określonego celu, nad którym to dążeniem
człowiek zdolny jest zapanować.
W pewnych sytuacjach również zahamowanie ruchów
zewnętrznych może być traktowane jako czyn.
Czynem człowieka nazywać będziemy
DZIAA
ANIEM ZANIECHANIEM
zewnętrzne zachowanie się człowieka
jest podjęcie jest powstrzymanie
jakiejkolwiek się od czynności
w postaci działania bądz
zaniechania
czynności przez nakazanej, do której
poparte jego wolą.
człowieka (ruch, wykonania osoba
zespół ruchów). była zobowiązana
normą prawną.
NIE JEST CZYNEM
Zachowanie się człowieka pod wpływem Zachowanie się człowieka spowodowane
przymusu bezwzględnego (vis absoluta), np. przymusem względnym (vis compulsiva), np.
niezamknięcie przejazdu kolejowego przez stosowanie tortur w celu ujawnienia przez
dróżnika, które doprowadziło do katastrofy, osobę tajemnicy państwowej, czy wydanie
jeżeli dróżnik był związany. z kasy przez kasjera pieniędzy w wyniku
zastosowania groz
by zastrzelenia go.
TABELA 13  CZYN ZABRONIONY
ZABRONIONY
Oznacza to, że musi odpowiadać opisowi ustawowemu
określonego typu przestępstwa (kradzież, zniszczenie
mienia).
Opis składa się z elementów, które nazywamy ustawowymi
znamionami przestępstwa (patrz tabela 19). Muszą one
wystąpić łącznie, aby można było sprawcy przypisać popełnienie
określonego typu przestępstwa, np. art. 278 ż 1 k.k.:
Znamiona ocenne: Znamiona opisowe:
sprawca (podmiot) musi umyślnie (strona podmiotowa)
stwierdzenie ich wymaga stwierdzenie ich nie
dokonać zaboru w celu przywłaszczenia (strona przedmiotowa)
stosowania ocen, np.:  mienie wymaga stosowania ocen,
cudzej rzeczy ruchomej, której wartość przekracza 250 zł
w wielkich rozmiarach ,
np.:  uderza ,  pieniądz .
(przedmiot) /wyjątki co do wartości i przedmiotu/.
 uporczywie ,  przemoc .
TABELA 14  ZBRODNIA I WYST
PEK
ZABRONIONY
jako zbrodnia lub występek
ZBRODNIA WYST
PEK
Czyn zagrożony karą pozbawienia wolności Czyn zabroniony zagrożony karą
na czas nie krótszy od lat 3 albo karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych,
surowszą (25 lat pozbawienia wolności lub karą ograniczenia wolności albo karą
karą dożywotniego pozbawienia wolności). pozbawienia wolności przekraczającą
Zawsze umyślnie. miesiąc. Umyślnie lub nieumyślnie.
Nadzwyczajne zaostrzenie kary nie powoduje zaliczenia
występku do zbrodni, podobnie jak nadzwyczajne
złagodzenie nie pozbawia czynu charakteru zbrodni.
TABELA 15  CZYN BEZPRAWNY
BEZPRAWNY
Jest to sprzeczność między faktycznym zachowaniem się człowieka
a zachowaniem, które ustawa określa jako zakazane.
Pojęcie to występuje we wszystkich dziedzinach prawa
(prawo cywilne, karne, administracyjne).
Fakt, iż jakiś czyn człowieka wypełnia znamiona określonego typu przestępstwa
nie przesądza jeszcze ostatecznie, że mamy do czynienia z przestępstwem
 tak jest z zasady.
Zdarza się tak, że przepisy prawa karnego lub przepisy innej dziedziny prawa
zezwalają, w pewnym zakresie, na zachowanie się wypełniające znamiona
przestępstwa.
Przykłady:
- Funkcjonariusz policji, który działając zgodnie z prawem zatrzymał sprawcę
kradzieży z włamaniem nie będzie odpowiadał z art. 189 k.k.  pozbawienie
wolności człowieka.
- Funkcjonariusz policji, który użył w ramach swoich uprawnień pałki
służbowej i spowodował uszczerbek na zdrowiu osoby nie będzie odpowiadał
 w zależności od skutku - z art. 217, 157, 156 k.k.
- Funkcjonariusz, który w ramach posiadanych uprawnień i zgodnie z
obowiązującymi warunkami użyje broni służbowej, czym doprowadzi do
skutku w postaci śmierci osoby nie będzie odpowiadał z art. 148 czy 155 k.k.
TABELA 16  CZYN ZAWINIONY
CZYN ZAWINIONY
Bez winy nie ma
przestępstwa  art. 1 ż 3 k.k.
Wina zachodzi wówczas, gdy sprawcy
możemy postawić zarzut
popełnienia danego czynu zabronionego.
Przede wszystkim przesłanką winy jest tzw. strona
podmiotowa przestępstwa (umyślność i nieumyślność).
Konieczne jest też ustalenie czy chodzi o osobę zdolną do
ponoszenia winy, tzn. osobę, która osiągnęła określony wiek,
jest poczytalna w chwili popełnienia czynu lub czy nie zachodzi
okoliczność wyłączająca odpowiedzialność w postaci błędu.
Na winę składa się:
- motyw  przeżycia o charakterze intelektualnym, to cel, do którego
sprawca zmierza.
- pobudka  przeżycia o charakterze emocjonalnym (wysokie i niskie).
TABELA 17  SPOA
ECZNA SZKODLIWOŚĆ CZYNU
SPOA
ECZNA
SZKODLIWOŚĆ CZYNU
Każde przestępstwo jest zjawiskiem ujemnym,
niebezpiecznym i szkodliwym ze względu na ujemną wartość
społeczną. Jest to termin umowny służący do pomiaru wagi czynu.
Społeczna szkodliwość jest to cecha czynu,
wyrażająca się w tym, że jest on  szkodzący
komuś , konkretnej osobie lub szerszej
społeczności. Społeczna szkodliwość może
występować w różnym stopniu, może ona być:
WYSOKA ZNACZNA NIEZNACZNA ZNIKOMA
TABELA 18  SPOA
ECZNA SZKODLIWOŚĆ CZYNU
SPOA
ECZNA
SZKODLIWOŚĆ CZYNU
Do okoliczności mających wpływ na
ocenę społecznej szkodliwości czynu
zaliczamy:
OKOLICZNOŚCI PRZEDMIOTWE: OKOLICZNOŚCI PODMIOTOWE:
- rodzaj i charakter naruszonego dobra
- zamiar (zamiar bezpośredni, a zwłaszcza
(im cenniejsze dobro, tym wyższa
przemyślany, znamionuje wyższą szkodliwość 
szkodliwość),
zamiar ewentualny, niekiedy powstały
przypadkowo pod wpływem emocji czy
- rozmiary wyrządzonej lub grożącej
impulsu, wskazuje na szkodliwość niższą),
szkody (im większa szkoda, tym
- motywację negatywną (im motywy czynu są
wyższa szkodliwość),
bardziej naganne, niskie, godne potępienia, tym
wyższa szkodliwość),
- wagę naruszonych przez sprawcę
- motywację pozytywną (czyn wypływający
obowiązków czy rodzaj naruszonych
z motywacji zasługującej na uwzględnienie,
reguł ostrożności ( im ważniejsze
z jakichś szlachetnych pobudek, wskazuje na
społecznie są te reguły, tym wyższa
mniejszą społeczną szkodliwość).
szkodliwość).
TABELA 19 - USTAWOWE ZNAMIONA CZYNU ZABRONIONEGO
USTAWOWE ZNAMIONA CZYNU ZABRONIONEGO
to opisany w ustawie zespół cech charakteryzujących dany typ przestępstwa,
koniecznych, a zarazem wystarczających do uznania określonego zdarzenia za czyn przestępczy.
Wyróżniamy następujące ustawowe znamiona przestępstwa:
STRONA
STRONA
PRZEDMIOT PODMIOT
PODMIOTOWA
PRZEDMIOTOWA
OCHRONY PRZEST
PSTWA
PRZEST
PSTWA
PRZEST
PSTWA
TABELA 20 - PRZEDMIOT OCHRONY
PRZEDMIOT OCHRONY /ZAMACHU/
to dobro prawnie chronione
np. życie, własność, zdrowie.
Dzieli się na:
w takim ujęciu chroniony jest przez całe prawo karne i jest
OGÓLNY
pojęciem bardzo abstrakcyjnym, trudnym do określenia,
np. własność, dobra osobiste
chroniony przez grupę przepisów karnych, z reguły
RODZAJOWY
zamieszczonych w tym samym rozdziale
np. mienie, życie i zdrowie, rodzina i opieka
chroniony jest pojedynczym przepisem,
INDYWIDUALNY
np. cudze mienie ruchome
TABELA 21 - STRONA PRZEDMIOTOWA PRZEST
PSTWA
STRONA PRZEDMIOTOWA
PRZEST
PSTWA
CZYN /ZACHOWANIE SPOSÓB CZAS I MIEJSCE
SKUTEK
SI
SPRAWCY/ POPEA
NIENIA CZYNU
Przestępstwa materialne
działanie (278 k.k. - I PRZEDMIOT
(skutkowe  art. 156 k.k.
kradzież) lub zaniechanie WYKONAWCZY Działanie pod wpływem
ciężkie uszkodzenie ciała)
(art. 209 k.k.  CZYNU porodu  art. 149 k.k.
Przestępstwa formalne
niealimentacja), jak też Przemoc, groz
ba, dzieciobójstwo, cudzy
(bezskutkowe  art. 162
działanie z zaniechaniem niebezpieczne narzędzie, dom  art. 193 k.k.
k.k. - nieudzielenie
(art. 149 k.k.  broń. naruszenie miru
pomocy).
dzieciobójstwo). domowego
SYTUACJA,
W JAKIEJ CZYN
POPEA
NIONO
Będąc pozbawionym
wolności  art. 242 ż 1 k.k.
TABLICA 22 - PODMIOT PRZEST
PSTWA
PODMIOT PRZEST
PSTWA
/SPRAWCA/
CECHY RODZAJE
OGÓLNY
tj. opisany cechą
OSOBA FIZYCZNA
ogólną, najczęściej
zwrotem  kto
MAJ
CA UKOC
CZONE
17 LAT
INDYWIDUALNY
WYJ
TKI:
tj. opisany dodatkową
- OD 15 ROKU ŻYCIA,
cechą, np.  matka ,
art. 10 ż 2 k.k.
 funkcjonariusz
- OD 18 ROKU ŻYCIA,
publiczny .
art. 10 ż 4 k.k.
TABLICA 23 - STRONA PODMIOTOWA PRZEST
PSTWA
STRONA PODMIOTOWA PRZEST
PSTWA
to zjawiska psychiczne towarzyszące czynowi i wyrażające stosunek
psychiczny sprawcy do czynu.
Mogą przybrać postać:
NIEUMYŚLNOŚĆ
UMYŚLNOŚĆ
nie mając zamiaru, sprawca popełnia czyn
zabroniony, na skutek niezachowania
ZAMIAR ZAMIAR
ostrożności wymaganej w danych
BEZPOŚREDNI EWENTUALNY
okolicznościach, pomimo że
sprawca przewidując
sprawca chce
możliwość popełnienia
możliwość popełnienia
możliwość popełnienia
i popełnia czyn
czynu zabronionego
czynu zabronionego
czynu zabronionego,
zabroniony
mógł przewidzieć
przewidywał
godzi się na to
TABLICA 24 - PODZIAA
PRZEST
PSTW
PODZIAA
PRZEST
PSTW
ze względu na:
działanie
zaniechanie forma czynu działanie lub zaniechanie
zbrodnia waga przestępstwa występek
forma winy
umyślne nieumyślne
skutkowe /materialne/ znamię skutku bezskutkowe /formalne/
publicznoskargowe tryb ścigania prywatnoskargowe
typ podstawowy typ przestępstwa typ uprzywilejowany
typ kwalifikowany
TABLICA 25 - FORMY POPEA
NIENIA PRZEST
PSTWA
FORMY POPEA
NIENIA
PRZEST
PSTWA
ZJAWISKOWE
STADIALNE
OKREŚLAJ
ROL

OKREŚLAJ
STADIA
POSZCZEGÓLNYCH OSÓB
ZAAWANSOWANIA CZYNU
W POPEA
NIENIU CZYNU
ZAMIAR PODŻEGANIE
PRZYGOTOWANIE
POMOCNICTWO
USIA
OWANIE
SPRAWSTWO
DOKONANIE
SPRAWSTWO
WSPÓA
SPRAWSTWO
KIEROWNICZE
TABLICA 26 - ZAMIAR
ZAMIAR
Polskie prawo nie przewiduje odpowiedzialności
karnej za zamiar popełnienia czynu zabronionego.
W myśl zasady  nikt nie może być karany za myśli.
Pierwszy element pochodu przestępstwa - zamiar,
nie może być uznany za formę stadialną popełnienia
przestępstwa, ponieważ przestępstwo musi być czynem,
a nie wyłącznie nastawieniem psychicznym człowieka.
Do form stadialnych zaliczamy więc tylko
przygotowanie, usiłowanie i dokonanie.
TABLICA 27 - PRZYGOTOWANIE
PRZYGOTOWANIE
ART. 16 ż 1 k.k.
ELEMENTY
FORMY PRZYGOTOWANIA
WEJŚCIE
SPRAWCA W CELU
W SENSIE ŚCISA
YM
POPEA
NIENIA CZYNU W POROZUMIENIE
ZABRONIONEGO
zbieranie informacji
porozumienie
PODEJMUJE DZIAA
ANIE
z inną osobą,
MAJ
CE STWORZYĆ
sporządzanie planu
uzgodnienie
WARUNKI DO
zamiaru dokonania
PRZEDSI
WZI
CIA CZYNU
ZMIERZAJ
CEGO konkretnego czynu
BEZPOŚREDNIO DO
uzyskiwanie środków
DOKONANIA CZYNU
TABLICA 28 - PRZYGOTOWANIE  ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ
PRZYGOTOWANIE - ZASADY
ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ
KARANE NIE KARANE
CZYNNY ŻAL
TYLKO, GDY USTAWA
podjęcie istotnych
dobrowolne
TAK STANOWI
działań zmierzających
odstąpienie od
do zapobieżenia
przygotowania
skutkowi
TABLICA 29 - USIA
OWANIE
USIA
OWANIE
ART. 13 k.k.
ELEMENTY
FORMY
ART. 13 ż 1 k.k.
USIA
OWANIA
UDOLNE
zamiar popełnienia czynu
sprawca obiektywnie mógł zrealizować wszystkie
ustawowe znamiona czynu (zatrzymanie sprawcy na
gorącym uczynku przestępstwa)
zachowanie się zmierzające
bezpośrednio ku dokonaniu
NIEUDOLNE
sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie nie jest
możliwe, ze względu na:
brak przedmiotu czynu (sięgnięcie do pustej
brak dokonania
kieszeni celem dokonania kradzieży pieniędzy),
użycie nieadekwatnego środka (próba
przepiłowania kłódki pilnikiem do paznokci
celem włamania się do sklepu).
TABLICA 30  USIA
OWANIE  ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ
USIA
OWANIE  ZASADY
ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ
USIA
OWANIE
USIA
OWANIE UDOLNE
NIEUDOLNE
odpowiedzialność w granicach
zagrożenia karą jak za
przestępstwo dokonane
jak za usiłowanie udolne, lecz sąd
jeżeli sprawca starał się zapobiec
może zastosować nadzwyczajne
skutkowi sąd może zastosować
złagodzenie kary a nawet odstąpić
nadzwyczajne złagodzenie kary
od jej wymierzenia
nie podlega karze jeżeli
dobrowolnie odstąpił od czynu lub
zapobiegł skutkowi stanowiącemu
znamię czynu zabronionego
TABLICA 31 - PODŻEGANIE
PODŻEGANIE
ART. 18 ż 2 k.k.
ELEMENTY
BEZPOŚREDNI
ZAMIAR
PISMEM
PROŚBA
NAKA
ONIENIA
MOW

INNEJ OSOBY
GROy
BA
GESTEM
DO DOKONANIA
CZYNU
ZABRONIONEGO
TABLICA 32 - POMOCNICTWO
POMOCNICTWO
ART. 18 ż 3 k.k.
FORMY
ELEMENTY
POMOCNICTWA
PSYCHICZNE, np.:
FIZYCZNE, np.:
SPRAWCA W ZAMIARZE
dostarcza
udziela
narzędzi
ABY INNA OSOBA
informacji
DOKONAA
A CZYNU
dostarcza środka
ZABRONIONEGO
transportu
udziela rady
zaniecha
SWOIM ZACHOWANIEM
UA
ATWIA JEGO szczególnego,
POPEA
NIENIE
prawnego
obowiązku
TABELA 33 - POMOCNICTWO I PODŻEGANIE  ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI
KARNEJ
POMOCNICTWO I PODŻEGANIE 
ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI
KARNEJ
podlegają karze w granicach
jeżeli czynu nawet nie
jeżeli czynu tylko usiłowano
zagrożenia za sprawstwo,
usiłowano dokonać sąd
dokonać, odpowiadają jak
jednak za pomocnictwo sąd
może zastosować:
za usiłowanie
może zastosować:
nadzwyczajne
jeżeli dobrowolnie
złagodzenie kary
nie podlegają karze, jeżeli
usiłowali zapobiec
dobrowolnie zapobiegli
popełnieniu czynu
popełnieniu czynu
zabronionego
odstąpić od
zabronionego /skuteczny
/nieskuteczny czynny żal/,
wymierzenia kary
czynny żal/
sąd może zastosować:
TABLICA 34  DEFINICJA DOKUMENTU
DOKUMENT
TO KAŻDY
zapis na komputerowym
przedmiot
nośniku informacji
z którym związane jest określone prawo, albo
który ze względu na zawartą w nim treść stanowi
okoliczności mającej
dowód prawa stosunku prawnego
znaczenie prawne
TABLICA 35  POJ
CIA NIELETNI, MA
ODOCIANY, MAA
OLETNI
NIELETNI
MA
ODOCIANY MAA
OLETNI
art. 1 ż 1 ustawy
art. 115 ż 10 k.k. art. 10 k.c.
o postępowaniu w sprawach
nieletnich
w zakresie zapobiegania
to sprawca, który
i zwalczania demoralizacji  osoby,
posiada następujące
które nie ukończyły 18 lat
osoba, która nie
cechy:
ukończyła 18 lat
i nie zawarła związku
w zakresie postępowania w sprawach
małżeńskiego
o czyny karalne - osoby, które
dopuściły się takiego czynu po
w chwili popełnienia
ukończeniu lat 13,
czynu zabronionego
ale nie ukończyły lat 17
nie ukończył 21 lat
w zakresie wykonywania środków
wychowawczych lub poprawczych -
osoby, względem których środki te
w czasie orzekania
zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż
w pierwszej instancji
do ukończenia przez te osoby lat 21
nie ukończył 24 lat
TABLICA 36  TRYBY ŚCIGANIA PRZEST
PSTW
TRYBY ŚCIGANIA
PRZEST
PSTW
PRYWATNOSKARGOWY
PUBLICZNOSKARGOWY
np. art. 212, 216, 217 k.k.
Ściganie odbywa się z oskarżenia
Z URZ
DU
prywatnego (skarga osoby
NA WNIOSEK
np. art. 157 ż 1 k.k.
pokrzywdzonej).
WZGL
DNY BEZWZGL
DNY
np. art. 278 ż 4 k.k.
Przepis w ż 1 przewiduje ściganie z np. art. 190, 197, 288 ż 1 k.k.
urzędu, a w przypadku, gdy sprawcą Przepis przewiduje tylko
jest osoba najbliższa - na wniosek. ściganie na wniosek.
TABLICA 37 - OKOLICZNOŚCI WYA

CZAJ
CE ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARN

OKOLICZNOŚCI
WYA

CZAJ
CE
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARN

OKOLICZNOŚCI
OKOLICZNOŚCI
WYA

CZAJ
CE ZNIKOMA SPOA
ECZNA
WYA

CZAJ
CE WIN

BEZPRAWNOŚĆ CZYNU SZKODLIWOŚĆ CZYNU
TZW. KONTRATYPY
TABLICA 38 - OKOLICZNOŚCI WYA

CZAJ
CE BEZPRAWNOŚĆ CZYNU
/KONTRATYPY/
OKOLICZNOŚCI
WYA

CZAJ
CE
BEZPRAWNOŚĆ CZYNU
STAN WYŻSZEJ
OBRONA KONIECZNA
KONIECZNOŚCI
USTAWOWE
KONTRATYPY
ROZKAZ
RYZYKO
PRZEA
OŻONEGO
NOWATORSTWA
KARCENIE
RYZYKO SPORTOWE
WYCHOWAWCZE
POZAUSTAWOWE ZGODA
POKRZYWDZONEGO
KONTRATYPY
ZABIEGI LECZNICZE ZWYCZAJ
TABLICA 39 - OBRONA KONIECZNA
OBRONA KONIECZNA
ART. 25 ż 1 k.k.
ODPARCIE ZAMACHU WARUNKI OBRONY
BEZPOŚREDNIEGO BEZPRAWNEGO WSPÓA
MIERNA WSPÓA
CZESNA
teraz, w tej chwili sprawca nie posiada zastosowano odpowiedni w trakcie zamachu
tytułu prawnego środek obrony
JEST REAKCJ
NA
NA JAKIEKOLWIEK
ZAMACH
DOBRO PRAWNIE
zamach nie jest urojony,
CHRONIONE
jest realny
dobro musi być chronione
normą prawną
TABLICA 40 - STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI
STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI -
art. 26 ż 1 k.k.
DZIAA
ANIE W CELU ZASADY STANU
UCHYLENIA WYŻSZEJ
NIEBEZPIECZEC
STWA KONIECZNOŚCI
SUBSYDIARNOŚCI
niebezpieczeństwa nie można było
BEZPOŚREDNIEGO
inaczej uniknąć
Jedyny adekwatny sposób
Jak przy obronie
zachowania się
koniecznej
PROPORCJONALNOŚCI
GROŻ
CEGO
dobro poświęcone przedstawia
JAKIEMUKOLWIEK
wartość niższą od ratowanego
DOBRU PRAWNIE
Zachowanie nie może naruszać
CHRONIONEMU
dysproporcji wartości dóbr
TABLICA 41 - PRZEKROCZENIE GRANIC OBRONY KONIECZNEJ
PRZEKROCZENIE GRANIC
OBRONY KONIECZNEJ
EKSCES INTENSYWNY
EKSCES EKSTENSYWNY
SPOSÓB OBRONY, KTÓRY NIE
OBRONA SPÓy
NIONA ALBO
BYA
KONIECZNY DO
PRZEDWCZESNA
ODPARCIA ZAMACHU
MOŻLIWOŚĆ NADZWYCZAJNEGO ZA
AGODZENIA KARY
A NAWET ODST
PIENIE OD JEJ WYMIERZENIA
S
D ODST
PUJE OD WYMIERZENIA KARY, JEŻELI
PRZEKROCZENIE GRANIC BYA
O WYNIKIEM STRACHU LUB
WZBURZENIA USPRAWIEDLIWIONEGO OKOLICZNOŚCIAMI
ZAMACHU
TABLICA 42 - PRZEKROCZENIE GRANIC STANU WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI
PRZEKROCZENIE GRANIC STANU
WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI
EKSCES EKSTENSYWNY
EKSCES INTENSYWNY
NARUSZENIE ZASADY SUBSYDIARNOŚCI LUB
NIEBEZPIECZEC
STWO NIE BYA
O
PROPORCJONALNOŚCI
BEZPOŚREDNIE
Wyważenie ściany domu celem zgaszenia pożaru nie jest
jedynym adekwatnym sposobem zachowania się
Niebezpieczeństwo grożące jakiemukolwiek dobru
 można wyważyć drzwi lub wybić okno.
jeszcze nie powstało lub już nie istnieje.
Poświęcenie życia człowieka dla ratowania jakiegokolwiek
innego dobra narusza bezwzględnie proporcjonalność dóbr.
S
D MOŻE ZASTOSOWAĆ
NADZWYCZAJNE ZA
AGODZENIE KARY,
A NAWET ODST
PIĆ OD JEJ
WYMIERZENIA
TABLICA 43  OKOLICZNOŚCI WYA

CZAJ
CE WIN

OKOLICZNOŚCI
WYA

CZAJ
CE WIN

WIEK
NIEPOCZYTALNOŚĆ
STAN WYŻSZEJ
KONIECZNOŚCI
BA

D
OKREŚLONY W
ART. 26 ż 2 k.k.
TABLICA 44 - WIEK
WIEK
CAA
KOWITE WYA

CZENIE
ODPOWIEDZIALNOŚCI
OSOBY DO 13 ROKU ŻYCIA
KARNEJ
OSOBY MI
DZY 13 a 17
CZ
ŚCIOWE WYA

CZENIE
ROKIEM ŻYCIA
ODPOWIEDZIALNOŚCI
WYJ
TEK -ART. 10 ż 2 i 4 k.k.
KARNEJ
BRAK WYA

CZENIA
OSOBY POWYŻEJ 17 ROKU
ODPOWIEDZIALNOŚCI
ŻYCIA
KARNEJ
TABLICA 45 - NIEPOCZYTALNOŚĆ
NIEPOCZYTALNOŚĆ
W CHWILI CZYNU
U SPRAWCY ZACHODZI
BRAK MOŻLIWOŚCI
BRAK MOŻLIWOŚCI
ROZPOZNANIA ZNACZENIA
POKIEROWANIA SWOIM
SWOJEGO CZYNU
POST
POWANIEM
STANY TE SPOWODOWANE S
:
INNE ZAKA
ÓCENIE
UPOŚLEDZENIE
CZYNNOŚCI
CHOROBA
UMYSA
OWE
PSYCHICZNYCH
PSYCHICZNA
np. kretynizm np. działanie w amoku
np. schizofrenia
TABLICA 46 - BA

D
1
BA

D
CO DO FAKTU CO DO
CO DO PRAWA
zachodzi rozbieżność między rzeczywistością KONTRATYPU LUB
Oznacza, że sprawca
a wyobrażeniem o niej sprawcy. OKOLICZNOŚCI
nie ma świadomości,
Dotyczy jednego ze znamion WYA

CZAJ
CEJ
iż jego czyn jest
WIN

bezprawny
ISTOTNY NIEISTOTNY
dotyczy okoliczności dotyczy kwestii nie
stanowiącej mających znaczenia
znamię czynu dla bytu czynu
Sprawca mylnie sądzi, iż ma
wyłącza
zabronionego
miejsce bezprawny atak na
odpowiedzialność karną,
dobro chronione prawem
jeżeli błąd jest
(obrona konieczna), lub
usprawiedliwiony
powstało niebezpieczeństwo
wyłącza
nie wyłącza
a sprawca nie mógł błędu
dla dobra chronionego
odpowiedzialność
odpowiedzialności
uniknąć
prawem (stan wyższej
tylko za przestępstwa
karnej
konieczności).
umyślne
Oddanie strzału do
Zastrzelenie
człowieka, który
człowieka, który został
wpadł do wody,
uznany za zwierzynę
a następnie się utopił.
podczas polowania.
TABLICA 47 - KARY ZASADNICZE
KARY
art. 32 k.k.
GRZYWNA
DOŻYWOTNIE
POZBAWIENIE
od 10 do 360
WOLNOŚCI
stawek dziennych
OGRANICZENIE
POZBAWIENIE 25 LAT
WOLNOŚCI
WOLNOŚCI POZBAWIENIA
WOLNOŚCI
od 1 do 12 miesięcy
od 1 miesiąca do 15 lat
TABLICA 48 - ŚRODKI KARNE
ŚRODKI KARNE
art. 39 k.k.
pozbawienie
praw nawiązka
publicznych
zakaz obowiązek
prowadzenia naprawienia
pojazdów szkody
podanie
świadczenie
wyroku do
pieniężne
publicznej
zakaz zajmowania określonego
przepadek
wiadomości
stanowiska, wykonywania
określonego zawodu lub
prowadzenia określonej
działalności gospodarczej
TABLICA 49 - ZBIEG PRZEST
PSTW
ZBIEG PRZEST
PSTW
RZECZYWISTY
POZORNY
ten sam sprawca popełnia 2 lub więcej
sytuacja, która ma pewne podobieństwo do
przestępstw przed wydaniem pierwszego
rzeczywistego zbiegu przestępstw, którego
wyroku, nawet nieprawomocnego, za
jednak faktycznie nie ma
którekolwiek z tych przestępstw
PRZEST
PSTWA WIELOCZYNOWE PRZEST
PSTWA
np. znęcanie się, na które składa się WIELOODMIANIOWE 
groz
ba karalna, naruszenie nietykalności dyspozycja przewiduje dwa lub
cielesnej więcej możliwych zachowań
WSPÓA
UKARANE CZYNNOŚCI PRZEST
PSTWO CI
GA
E
UPRZEDNIE I NAST
PCZE art. 12 k.k.
TABLICA 50 - ZBIEG PRZEPISÓW USTAWY
ZBIEG PRZEPISÓW
USTAWY
RZECZYWISTY POZORNY
czyn sprawcy stanowi JEDNO pozornie mamy do czynienia ze zbiegiem
przestępstwo, ale dla jego pełnego opisu przepisów ustawy, zastosowanie jednak znajduje
musimy użyć ustawowych znamion jedna z trzech niżej wymienionych reguł:
wszystkich naruszonych artykułów np.
zgwałcenie osoby poniżej lat 15 narusza
przepisy art. 197 k.k. i art. 200 k.k.
REGUA
A SPECJALNOŚCI -
przepis szczególny wyłącza przepis
ogólny, np. art. 279 ż 1 wyłącza art.
REG UA
A 278 ż 1 k.k.
REGUA
A KONSUMPCJI - przepis
pochłaniający wyłącza przepis
REGUA
A SUBSYDIARNOŚCI -
pochłonięty np. art. 197 ż 1 k.k.
przepis główny wyłącza przepis
wyłącza art. 190 ż 1 k.k.
posiłkowy, np. art. 228 k.k. wyłącza
stosowanie art. 231 ż 2 k.k.