Wychowanie i ewangelizacja na religii
1. POSTAWA KATCHETY
A)Wychowanie i oddziaływanie wychowawcze
Wychowawcy spełniają jedno z najważniejszych zadań w procesie wychowania, dlatego też Jan
Paweł II podkreśla, że ich misja jest "świętym obowiązkiem powierzonym im przez rodziców i rodziny".
Soborowa Deklaracja na temat wychowania chrześcijańskiego Gravissimum educationis mówi, że
"wychowanie zdąża do kształtowania osoby ludzkiej w kierunku jej ostatecznego celu, a równocześnie do
dobra społeczności, których człowiek jest członkiem i w których obowiązkach, gdy dorośnie, będzie brał
udział". Według rozumienia religijnego wychowanie jest "pomocą udzielaną człowiekowi w realizacji jego
człowieczeństwa, w nadaniu życiu człowieka ostatecznego sensu rozumianego na ogół jako zjednoczenie
człowieka z Bogiem poprzez praktykowanie miłości bliz
niego".
Elementy Wychowanie chrześcijańskie według Jana Pawła II
Fundament wychowania znajduje się w tzw. "normie personalistycznej", która uwrażliwia na
wielkość i godność każdego człowieka jako osoby. W encyklice Redemptor hominis Jan Paweł II naucza,
że to właśnie człowiek jest drogą Kościoła. Różnorodny proces wychowania ma doprowadzić do integracji
osobowości wychowanka, tak na poziomie naturalnym jak i nadprzyrodzonym, a w samym procesie
wychowania powinny się wzajemnie uzupełniać wychowanie oraz formacja duchowa.
Refleksje o wychowaniu
Papież zwraca uwagę na to, że młodość jest szczególnym bogactwem człowieka, polegającym w
głównej mierze na odkrywaniu ludzkiego "ja" i związanych z nim właściwości oraz uzdolnień. Wychowanie
rodzinne i szkolne dostarczają elementów dla bardzo ważnego procesu, jakim jest samowychowanie, które
musi być przede wszystkim ukierunkowane na prawdę. Jan Paweł II stwierdza, że młodość człowieka
można określić jako "wzrastanie", któremu odpowiada całościowo pojęty rozwój psychofizyczny człowieka.
W Liście do Rodzin Jan Paweł II stwierdza: "po pierwsze, że człowiek jest powołany do życia w
prawdzie i miłości; po drugie, że każdy urzeczywistnia siebie przez bezinteresowny dar z siebie samego.
Wskazane prawdy odnoszą się do wychowawców, wychowanków oraz roli matki i ojca w procesie
wychowawczym. Samowychowanie jest zagadnieniem wieloaspektowym, zmierza ono "do tego, aby
bardziej "być" człowiekiem i chrześcijaninem, aby odkrywać i rozwijać w sobie talenty otrzymane od
Stwórcy i realizować właściwe każdemu powołanie do świętości". Chrześcijaństwo przynosi dopełnienie i
uwieńczenie osobowości młodego człowieka we wszystkim tym, co jest wielkie, piękne i szlachetne w
świecie i w człowieku.
b) KATECHETA W SZKOLE
Katecheta jako nauczyciel wiary i wychowawca jest świadkiem wartości ideałów chrześcijańskich.
Jego priorytetem jest wprowadzenie dzieci i młodzieży w świat wartości nadprzyrodzonych i pomoc w
naśladowaniu Chrystusa. Katecheta nie powinien zapominać, że sam Bóg jest głównym realizatorem
kształtującym postawy katechizowanych. Katecheta nie może ograniczać się do oceny aktywności uczniów
w czasie lekcji, co w ramach praw nauczyciela powinien robić. Rola katechety polega na  wprowadzeniu
młodych do dojrzałej wiary . Ma pomagać młodym w odkrywaniu samych siebie, swoich talentów,
wzmacniać wiarę w siebie, w zdolność do doskonalenia się, pomagać w dojrzeniu w samym sobie dobra i
zła, w zdolność do doskonalenia się, budzić wiarę w zwycięstwo dobra nad złem, wskazywać na
odpowiedzialność za samego siebie. Budzenie świadomości godności, powołania życiowego człowieka
prowadzi młodzież do odkrycia własnej wartości i z
ródeł tej wartości. Rola katechety polega również na
 ukazaniu sensu życia . Ukazać młodzieży, że są ich życie ma sens, że są kochani i chciani przez Boga, że
nie mają zmarnować swego życia, że mogą przyczynić się do pomnażania dobra w świecie, katecheta ułatwi
im znajdowanie dla siebie miejsca w społecznościach, w których żyją.
Katecheta pomaga piąć się drogami doskonałości, by osiągnąć świętość. Żeby tak się stało należy
ukazać piękno Boga, by się nim zachwycić i podjąć trud doskonalenia się w wierze i życiu wg przykazań
Bożych. Optymalne wartości jak dobro, prawda, miłość, sprawiedliwość, pokój i inne wymagają
systematycznej pracy. Otwieranie na wartości, ukazywanie ich mocy i piękna powinno budzić uczniów
tęsknotę za Absolutem. Rola katechety to ukazanie w czasie katechezy atmosfery modlitwy, odkrywania
wezwania Bożego i poczucia miejsca spotkania z Bogiem.. W zakresie wymiaru liturgicznego  katecheza
daje wiedzę i zrozumienie, oraz pomaga w kształtowaniu postaw potrzebnych do owocnego przeżywania
liturgii i Kościoła, w którym misterium zbawienia dokonuje się.
Katecheza nie może stać się lekcją, podobną do wielu innych przedmiotów, gdyż bez zaliczenia tego
przedmiotu można być promowanym do następnej klasy. Katechezy nie można sprowadzić do nauczania,
aczkolwiek wiedza musi odnalez
ć w katechezie swoje znaczące miejsce; powinna być katechezą, a nie
religią, lub etyką. Katecheza winna odznaczać się twórczością katechety, interesującym sposobem
prowadzenia toku lekcyjnego, chęcią wspólnych poszukiwań. Lekcja katechezy powinna być głębokim
przeżyciem religijnym i spotkaniem z Bogiem. A katecheta, który mówi o Bogu jest człowiekiem dobrym,
przed którym można wyjawić swoje troski; powinien nie tylko uczyć, perswadować, przekonywać, lecz
także pokazać własnym życiem wartości chrześcijaństwa. Winien być człowiekiem głęboko religijnym,
otwartym, nawiązującym łatwo relacje z różnymi ludz
mi. Katecheta ma pomagać w rozwiązywaniu
trudnych spraw uczniów i młodzieży. W czasach poszukiwania prawd wiary i słowa Bożego szczególna rola
przypada właśnie jemu.
c) Katecheta- mistrz dialogu
Nauczyciele według zapisu zawartego w Podstawie Programowej powinni zmierzać do tego, by
uczniowie:  kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów
oraz umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów. ( MEN. Szkolny
program wychowania) Efekt podejmowania tych działań przez nauczyciela religii zależy od jakości jego
komunikowania się z wychowankami.
By móc prowadzić dialog duchowy nauczyciel religii powinien być wyposażony w zdolność do
bycia w dialogu z innymi i z sobą samym. Nowe Dyrektorium Katechetyczne nazywa nauczyciela religii
 bezpośrednim mediatorem, który ułatwia komunikację między osobami i misterium Boga oraz między
osobami we wspólnocie (por. Dyrektorium Ogólne o Katechizacji, 1997,156). Z tego zapisu wynika misja,
oraz konieczność rozwijania u nauczycieli religii umiejętności komunikacyjnych. Są to takie umiejętności
jak: kultura posługiwania się słowem i gestem, umiejętność interpretacji czyniąca nauczyciela tłumaczem,
kultura pełnienia roli zawodowej jako sposób komunikowania się z uczniem, umiejętność zachowań
nauczyciela w rozmaitych sytuacjach społecznych i pragmatyczność nauczyciela, przejawiająca się w
wartościowaniu efektów działalności edukacyjnej.
Postawa bycia w dialogu nie ogranicza się tylko do kontaktów nauczyciel-uczeń, ale powinna
odnosić się do całego środowiska szkoły. Ponadto uczniowie zwracają uwagę nie tylko na to, jakie
katecheta ma kontakty z innymi nauczycielami. Jeśli bowiem nauczyciel religii będzie otwarty na relacje z
innymi pracownikami szkoły, bez względu na ich światopogląd, będzie wychodził im naprzeciw, nie
zamykając się w swoim świecie, zyska większy szacunek uczniów.
d) Katecheta w grupie formacyjnej
Katecheta powinien być ewangelizatorem. Powinien być nawet prorokiem, czyli człowiekiem, który
nie tylko napomina błądzących, ale mam też odniesienia do ludzi i dzieci szlachetnych. Wiadomo, że nie
przejdzie obojętnie wobec postaw złej woli, fałszu. To katecheta koryguje niemalże codziennie. Katecheta
jako herold, ewangelizator powinien skupić swoje siły i oddziaływania na umacnianiu pośród swoich
uczniów i ich rodziców tego co dobre, kierowania i zachęcania do zdobywania doskonałości i świętości. Na
katechezie głoszone są podstawowe prawdy o Bogu i o człowieku. Tu pojawia się niezwykłe zadanie
katechety, który powinien w tak głęboki sposób przekazywać treści objawione, by odbiorcy mogli
doświadczać Dobrego Boga i pójść za wezwaniem Jezusa. Prawdami Ewangelii mają zachwycić się nie
tylko te dzieci i młodzież, którzy w domu rodzinnym nie doświadczyli obecności Boga w życiu, ale przede
wszystkim ci, którzy otrzymali w sposób wystarczający podstawy wiary. Powinien pociągać za sobą dzieci
błądzące w wierze ale także i takie, które są kochane przez rodziców, które uczą się bardzo dobrze, mają
sukcesy szkolne. Postawą właściwą jest postawa dwóch skrzydeł, na których wznosi się duch ludzki: wiara
i rozum.- JP II. Uczeń ma nie tylko zachwycać się zdobywanymi wiadomościami, ale potrafi szukać w
swoim wnętrzu miejsca dla boga i tam znajdować szczęście.
Katecheci często rozmawiają w wąskim gronie uczniów o sprawach głębszych, duchowych. To są
grupy elitarne. Nie znaczy to przecież, że są to uczniowie doskonali, czy święci, którzy poczuciem
wyższości. traktują słabszych. Wśród nich są też osoby niedojrzałe, lub poranione. Nie są to dzieci i
młodzież doskonali. Ale trzeba przyznać z pewnym potencjałem doskonałości, który wypracowany został
już być może w trakcie wychowywania dzieci w rodzinie, lub przynależności do grup formacyjnych
działających w parafii. Ich rozwój duchowy jest sumą wcześniejszych oddziaływań wychowawczych i
religijnych, owocem zainwestowanej w nich pracy i czasu. Katecheta tak powinien oddziaływać na swoich
podopiecznych, aby nie utwierdzali się w przekonaniu o własnej wyższości tylko dlatego, ze należą do
jakieś grupy formacyjnej.
Zadaniem katechety- ewangelizatora jest, by wspierał grupy formacyjne, pracował wg pewnych
prawideł w nich panujących, ale także wnosił pewne inicjatywy twórcze, wynikające z jego własnych
przeżyć duchowych, lub przemyśleń. Jest wpatrzony w Oblicze Chrystusa i tym spojrzeniem obejmuje ludzi
sobie powierzonych. Jest twórczy w znajdowaniu nowych pomysłów duszpasterskich. Katecheta, który
prowadzi grupy duszpasterskie nie czyni nic nadzwyczajnego, są to działania, które wynikają z jego
katechetycznego posłania. On wykonuje to, co do niego należy. Wie, że jego oddziaływania skierowane są
bezpośrednio na członków jego grupy, ale zdaje sobie sprawę z tego, że jego wychowankowie w sposób
pośredni oddziaływują na innych, zachęcając przynajmniej niektórych do włączenia się w grupy
duszpasterskie.
Katecheta powinien skupiać w parafii te dzieci i młodzież, które garną się do współpracy, ponieważ
pochodzą z rodzin tradycyjnie katolickich, w których formacja duchowa jest należycie rozumiana. Ale nie
powinien jedynie na nich poprzestawać. Powinien szukać dojścia do wychowanków, którzy nie są
zafascynowani Chrześcijaństwem i nie widzą się w parafii, jako szczególni jej członkowie. Katecheta
powinien dążyć do takiej relacji z uczniami, aby poprzez oddziaływanie we wspólnocie zrozumieli siebie,
swoje potrzeby w świetle Prawdy objawionej. Tym samym umieli dostosować wymagania ewangeliczne do
swoich zmieniających się sytuacji w życiu. Chodzi o to, by osiągną miłość i mądrość życiową opartą na
Ewangelii, prowadząca do dojrzałych postaw, a nie przeżywania niepewności w obliczu nowych sytuacji
lub zadań. Formacja dojrzałych chrześcijan ma iść w tym kierunku, by ukształtować ludzi dobrych, ale nie
dobrotliwych, którzy pójdą na każdy układ ze  światem i dadzą się kierować, oraz ludzi, którzy dla
osiągnięcia celów potrafią odrzucić podstawowe normy chrześcijaństwa. Tak więc jest wiele ludzkich
postaw, które powinny być przemienione przez moc Ewangelii.
2. FORMACJA KATECHETÓW
Jan Paweł II zaznaczył, że proces wychowania ewangelizującego wymaga zwrócenia uwagi na
formację samych wychowawców,  aby przyjmowali wiarę z głęboką pokorą i przekazywali ją wiernie jako
wielki dar dobroci Boga . W Adhortacji Vita consecrata pisze o działalności wychowawczej osób
zakonnych, o ich obecności w edukacji:  dzięki swojej specjalnej konsekracji, szczególnemu doświadczeniu
darów Ducha Świętego, gorliwemu wsłuchiwaniu się w słowo Boże i praktyce rozeznawania, dzięki
bogatemu dziedzictwu tradycji wychowawczych, zgromadzonemu przez cały instytut, oraz dzięki
głębokiemu poznaniu duchowej prawdy osoby konsekrowane są w stanie prowadzić szczególnie owocną
działalność edukacyjną, wnosząc ważny wkład w pracę innych wychowawców .
Nawiązując do problemów nowej ewangelizacji papież nawołuje do potrzeby chrześcijańskiego
wychowania. Domaga się ono od wychowawców umiejętności,  takich jak wrażliwość pedagogiczna,
postawa ojcowska i zarazem macierzyńska, umiejętność podejmowania trudu oceny tego, co dokonuje się w
procesie rozwoju jednostki i grupy, zgodnie z programem formacyjnym, który łączy w żywotną i rozsądną
całość cele wychowawcze i wolę poszukiwania najbardziej odpowiednich środków .
W Adhortacji Christifideles laici Jan Paweł II radzi, że  należy tworzyć i rozwijać  wspólnoty
wychowawcze złożone z rodziców, nauczycieli, kapłanów, zakonników, zakonnic oraz przedstawicieli
młodzieży .
Z wypowiedzi Jana Pawła II wynika, że ma on świadomość, iż każdy człowiek ma naturalne prawo do
otrzymania należnego wychowania. Mówi o tym nie tylko Deklaracja Soboru Watykańskiego na temat
wychowania chrześcijańskiego, ale także Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Organizacji Narodów
Zjednoczonych z 10 grudnia 1948 roku.
Oto tekst Dziesięciu przykazań dla katechetów z 1928 r. zawierający cenne wskazówki przydatne z punktu
widzenia kształcenia pedagogicznego dla współczesnych nauczycieli religii:
" wykładaj jasno, zrozumiale, praktycznie, czerp z życia i dla życia
" bądz
nie tylko nauczycielem, ale ojcem i przyjacielem twoich wychowanków i miej cierpliwość, nie
oni są dla ciebie, ale ty jesteś dla nich, myśl o tym zwłaszcza w niepowodzeniach i w chwilach
rozczarowań
" częste ćwiczenie czyni człowieka mistrzem, miej też cierpliwość względem siebie samego
" bądz
wypełniony tym, czym chcesz przekonać wychowanków, trzeba bowiem wiele mieć samemu,
gdy się chce czegoś udzielać drugim
" do katechezy przygotowuj się sumiennie, (...) a na wykonywanie swego posłannictwa idz
z
wewnętrznym spokojem
" po katechezie zbadaj przyczyny powodzenia, względnie niepowodzenia
" oprócz opierania się na własnej osobowości  co jest najważniejsze, musisz się posługiwać również i
metodą, ale to nie metoda naucza, ale katecheta, który ją stosuje
" miej stale usposobienie wesołe, bądz
pogodny i przyjacielski, pamiętaj, że od niechętnego zwiastuna
nikt nie oczekuje radosnych wieści
" bądz
pokorny
" pamiętaj, że jesteś tylko siewcą i ogrodnikiem.
3. KATECHEZA EWANGELIZACYJNA
Istnieje mocny związek pomiędzy wychowaniem a ewangelizacją, te dwie rzeczywistości wzajemnie
się potrzebują oraz przenikają. W procesie wychowania ewangelizującego ważne zadania mają także do
spełnienia zakony poświęcające się misji wychowawczej. Kolejnym zadaniem, do którego trzeba
przygotować katechetów jest umiejętność prowadzenia katechezy ewangelizacyjnej. Ewangelizacja ma
poprzedzać katechezę, ma towarzyszyć katechezie, katecheza jest częścią.
Katecheza rodzinna
Ewangelizacyjny wymiar katechezy rodzinnej ma miejsce wtedy, gdy przybliża się rodzinom
chrześcijańskim ich własne zadania .Polega to przede wszystkim na wychowaniu dzieci do modlitwy. Sama
rodzina jako taka potrzebuje też ewangelizacji.
Parafia - kolebką ewangelizacji
Przez parafię można dotrzeć w głąb struktur społecznych oraz przebudować kulturę i mentalność ludzi, by
były bardziej przesiąknięte duchem Ewangelii. Zanim stanie się ona rzeczywiście miejscem ewangelizacji,
ważne jest, by uczynić ją centrum spotkania, do którego wielu chętnie i z potrzeby serca będzie
przychodzić.
Wspólnota parafialna nie zawsze potrafi odczytać swoje powołanie ewangelizacyjne wobec ludzi, którzy
stoją obok. Wysiłek pasterzy jest często wymierzony na tych, którzy w parafii dobrze trwają. W takiej
sytuacji mamy do czynienia z opieką duszpasterską, brak jest jednak ewangelizacji, która ma za cel przede
wszystkim zwiastowanie Chrystusa tym, którzy Go nie znają lub od Niego się oddalili.
Ewangelizacyjny wymiar katechezy parafialnej ma przyjąć postać katechumenalną. Jest nowym
wyzwaniem dla duszpasterzy, podejmujących zadania katechetyczne w parafii. Ta kwestia jest szczególnie
ważna stanowi istotne novum , bowiem polskie Dyrektorium katechetyczne zarysowalo projekt
duszpasterstwa katechetycznego w parafii.
Wprowadzenie elementów ewangelizacji do nauczania religii w szkole
Relacja między katechezą a ewangelizacją niesie ze sobą wiele uwarunkowań zarówno natury szkolnej, jak i
kościelnej. Działania ewangelizacyjne są jednak możliwe. Ma to potwierdzenie w dokumentach
kościelnych i dokumentach między Konferencją Episkopatu Polski a Ministerstwem Edukacji Narodowej.
Rodziny katolickie są często dzisiaj rodzinami często tradycyjnymi, lub takimi, w których zastyga życie
religijne, z powodu zaniku praktyk religijnych. Z tego wynika, że opcje rodziców są w tym względzie
zróżnicowane, nawet wśród rodziców deklarujących się jako wyznawcy religii rzymskokatolickiej. Nawet w
takich sytuacjach głosy rodziców kierowane pod adresem wychowania religijnego w szkole, władze szkolne
nie mogą ich ignorować.
Głoszenie Ewangelii jest stałym zadaniem Kościoła, szczególnie w odniesieniu do tych, którzy jej jeszcze
nie słyszeli lub znają ją tylko powierzchownie. Podobnie w szkole są w niej uczniowie niewierzący,
obojętni. Gdy są otwarci na treści religijne, wówczas mogą spotkać się z Bogiem, pogłębić religijną
tożsamość.
Ewangelizacja ma podkreślić personalny aspekt wychowania religijnego. Zadaniem ewangelizacji w jej
odniesieniu do katechezy jest nawiązywanie do personalnych związków człowieka i Chrystusa. Na lekcji
religii ukazuje się żywego Chrystusa, jako Osobę. Stanie się wtedy dla ucznia pociągający wówczas, gdy
będzie ukazywany jako żywy, istniejący, wciąż działający w Kościele i w świecie. Można tego dokonać
wówczas, gdy lekcja religii nie będzie tylko intelektualnym wykładem na temat Chrystusa, ale rodzajem
świadectwa, co przecież jest formą ewangelizacji.
Szkoła może nie chcieć wprowadzać elementów ewangelizacji do nauczania religijnego z powodu obawy
czy lęku przed potraktowaniem tej instytucji wychowawczej jako terenu działań kościelnych daleko
wykraczających poza naturę procesu edukacyjnego. Może to być lęk przed nadaniem szkole charakteru
preferującego jedno wyznanie.
Priorytetem szkoły jest wszechstronny rozwój ucznia. W Ustawie o systemie oświaty dowiadujemy się, że
szkoła ma respektować chrześcijański system wartości, co z całą pewnością nie wyczerpuje bogatego
zagadnienia formacji chrześcijańskiej. W treści Konkordatu stwierdza się, że szkoła organizuje naukę
religii, nie wspomina się natomiast o jej bardziej widocznym charakterze. W  Podstawach programowych
nie ma mowy o rozwoju religijnym ucznia, lub o wychowaniu chrześcijańskim, ale jedynie o rozwoju
moralnym i duchowym, stąd można wnioskować, że chrześcijanie nie mają możności pogłębiania swojej
wiary. Rozwój duchowy bowiem nie jest równoznaczny z rozwojem religijnym, ani chrześcijańskim.
2. Możliwości wdrożenia elementów ewangelizacyjnych do lekcji religii
Szkoła z punktu widzenia prawnego raczej nie sprzyja rozwojowi religijnemu czy chrześcijańskiemu
ucznia. Brakuje wyraz
nego wskazania na wymiar religijny (chrześcijański czy katolicki) edukacji szkolnej
co nie pozwala na wielostronny i pełny rozwój.
 Dyrektorium Ogólne o Katechizacji , mówi że w odniesieniu do uczniów niewierzących nauczanie religii
nabiera cech misyjnego głoszenia Ewangelii, czyli prowadzenia do wiary, a doprowadzenie do rozwoju
wiary jest zadaniem katechezy parafialnej. Szkoła może być uznana za teren przepowiadania misyjnego,
ale jest też instytucją o charakterze pluralistycznym. Stąd uczniowie nie identyfikujący się z
chrześcijaństwem nie powinni być poddawani oddziaływaniom o charakterze religijnym, a Kościół winien
to uznać. Stąd ewangelizacja może się odbywać w ramach lekcji, co ogranicza zasięg jej oddziaływania.
Status nauczyciela religii w szkole może przyczyniać się do pomniejszenia ewangelizacji. Nauczyciel,
spełniający wymogi dydaktyczne a drugiej strony posyłany przez Kościół do bycia w szkole świadkiem
wiary nie zawsze jest w stanie spełnić te wymagania
Ewangelizacja nie zakłada, że wszyscy mają być poddani jej działaniom, bo może dojść do zarzutu wobec
Kościoła o brak tolerancji, ale i do stawiania nauczaniu religii wyśrubowanych wymagań, co byłoby
działaniem bezprawnym.
Wprowadzanie wymiaru ewangelizacyjnego, na lekcji religii, może dokonywać się w tym przedziale
wiedzy który jest związany z kulturą. W takiej lekcji uczeń zastanawia się nie tylko nad jej z
ródłami i
zasadami rozwoju, ale głównie nad sobą i swoją tożsamością, gdyż kultura jest jego pierwszym i
podstawowym środowiskiem życia. Koordynuje się ona z Bogiem, z wiarą, z Kościołem. W  Dyrektorium
Ogólnym o Katechizacji nauczanie religii w szkole określa się jako nietypową formę posługi słowa, gdyż
odzwierciedla Ewangelię w systematycznym i niełatwym procesie przyswojenia kultury. Ewangelizacja nie
pomija kontekstu cywilizacyjnego, w którym się dokonuje. W  Dyrektorium Ogólnym o Katechizacji
czytamy:  Tym, co nauczaniu religii w szkole nadaje szczególną cechę, jest fakt, że jest ono wezwane do
przeniknięcia na obszar kultury oraz wejście w relacje z innymi dziedzinami wiedzy (n. 73).
Problem potrzeby ożywiania nauczania religijnego elementami ewangelizacji nie wydaje się odnosić
tylko samej lekcji religii, ani tym bardziej pozostawać redukowany do sprawy ściśle kościelnej, nie
interesującej władz edukacyjnych. Z racji wielofunkcyjnego charakteru lekcji religii tyczy się on całego
procesu wychowania ucznia, jaki podejmuje szkoła. Dlatego winien być rozstrzygany w wymiarze
ogólnym, aby z jednej strony nie narażać nauczyciela religii na niepotrzebne stresy, a z drugiej dać uczniowi
jasny obraz tego, co jest mu przekazane podczas lekcji religii w szkole.
Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim "Gravissimum educationis".
Biblioteczka Reformy, t. 13: Ministerstwo Edukacji Narodowej o wychowaniu w szkole,
T. Bilicki, Dziecko i wychowanie w pedagogii Jana Pawła II, Kraków 2000Warszawa 1999.
S. Dziekoński, Katecheza ewangelizacyjna w rodzinie, parafii i szkole
Warszawa 2002
Jan Paweł II, "Kobieta wychowawczynią do życia w pokoju" - orędzie na XXVIII Światowy Dzień Pokoju 1
stycznia 1995 roku, Watykan, 8 grudnia 1994, w: "Wychowanie.
Jan Paweł II, Spotkanie z uczniami szkół katolickich w Instytucie Miguel Angel.
Jan Paweł II, Spotkanie z katechetami, nauczycielami i uczniami w katedrze włocławskiej, Włocławek, 6
czerwca 1991, w: "Wychowanie".
Jan Paweł II, Adhortacja Vita consecrata
Koć-Seniuch G: O edukacji dialogicznej nauczyciela. W: Myśl pedeutologiczna i działanie nauczyciela. red.
A. Kotusiewicz, G. Koć-Seniuch, J. Niemiec, Wydawnictwo "Żak". Warszawa-Białystok 1997.
Kwaśnica R.: Wprowadzenie do myślenia. O wspomaganiu nauczycieli w rozwoju. W: Z zagadnień
pedeutologii i kształcenia nauczycieli. red. H. Kwiatkowska, T. Lewowicki, PAN Komitet Nauk
Pedagogicznych Warszawa 1995.
Kazimierz Misiaszek sdb. Potrzeby i możliwości wprowadzenia elementów ewangelizacji do nauczania
religii w szkole. http://www. Opoka/czytelnia.pl
K. Misiaszek, Prawne i dydaktyczno-wychowawcze problemy nauczania religii katolickiej w
publicznej szkole polskiej,  Horyzonty wiary 11(2000) n. 4.
W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa 1997, s. 913.
Por. R. Rybicki, Wychowanie chrześcijańskie - wychowanie personalistyczne, w: Chrześcijanin w świecie,
15 (1983) s. 43.
St. Urbański, Wprowadzenie, w: tenże (red.), Wychowanie w nauczaniu Jana Pawła II (1978-1999),
Warszawa 2000. Rutkowiak J.: O byciu nauczycielem w XXI wieku (szkic myślowy). W: Studia
Pedagogiczne. red. P. Prusak, I. Strachanowska, Bydgoszcz 1997.
Opracowała s. Ewa Burzało
Szkoła Podstawowa nr 6 w Brzegu Dolnym