Entamoeba
COLI
Kosmopolityczny pełzak, bytuje w postaci trofozoitu i cysty w
jelicie grubym człowieka
Wzrost ilości zarażeń z wiekiem
1. Trofozoit:
Zmienny kształt, otoczony cienką błoną
Cytoplazma nie zróżnicowana wyraz
nie na ekto- i
endoplazmÄ™
Endoplazma gruboziarnista, liczne wodniczki pokarmowe ( w nich inne pierwotniaki,
bakterie, grzyby drożdżopodobne)
Jądro duże, okrągłe, z ekscentrycznie położonym kariosomem, chromatyna w
grubych ziarnistościach przylega do błony jądrowej
Stadium precysty  lekko owalna, nie pobiera pokarmu i nie porusza siÄ™
Porusza się wolno, formuje bardzo szerokie, tępo zakończone nibynóżki
2. Cysta:
Okrągła, lekko owalna
1/2/4-8 jąder owalnych, jajowatych; z kariosomem położonym ekscentrycznie,
chromatyna w grubych grudkach na obwodzie
Nieregularne, wrzecionowate, o ostrych biegunach ciałka chromatoidalne
Liczne ciałka jodofilne okrągłe lub owalne lub duża wodniczka jodofilna, zanikająca
w miarÄ™ dojrzewania
Stadium metacysty prowadzi do powstania trofozoitów
3. Zarażenie formą cysty przez jamę ustną, w jelicie grubym uwalnia 8-jądrowy trofozoit, żyje w
świetle jelita. Nie wykazano chorobotwórczości
4. Wykrywanie w preparatach bezpośrednich  w wodniczkach inne organizmy, szybkość
poruszania trofozoitu, brak zróżnicowania cytoplazmy, kształt nibynóżek
1
HISTOLYTICA
Kosmopolityczny pełzak, w postaci trofozoitu i cysty w jelicie grubym człowieka
Duża przeżywalność cyst i odporność na warunki środowiska
1. Trofozoit:
Zmienny kształt, otoczony plazmatyczną błoną komórkową
üð Postać duża:
Wytwarza palczaste lub językowate, szybko powstające nibynóżki
Endoplazma piankowata, drobnoziarnista, liczne wodniczki często z erytrocytami
Jądro okrągłe z delikatna błoną, małym kariosomem, chromatyną w grudkach
przylegającą do błony jądrowej, czasem delikatne włókna między strukturami jądra
Wydziela enzymy proteolityczne będąc w przestrzeniach międzykomórkowych ścian
jelita i tkankach innych narządów
üð Postać maÅ‚a:
Jądro z małym kariosomem, położonym ekscentrycznie
Porusza się wolniej od postaci dużej
Tworzy krótkie, szerokie nibynóżki
Nie pochłania erytrocytów
W wodniczkach pokarmowych pojedyncze bakterie lub grzyby
Bytuje w świetle jelita grubego
2. Cysta:
1/2/4 jądra okrągłe, jajowate, owalne, z centralnie położonym kariosomem,
delikatną błoną jądrową, kilka palczastych ciał chromatoidalnych
Wodniczka jodofilna zawierajÄ…ca glikogen, zanika w miarÄ™ dojrzewania
Brak mitochondriów
3. Zarażenie następuje przez jamę ustną postacią cysty
W jelicie cienkim zostaje uwolniona 4-jądrowa metacystę, która dzieli się na 8
potomnych
Dalsze podziały powodują wytworzenie formy trofozoitu, z których znaczna część
przechodzi w formę cysty i jest wydalana z kałem wraz z trofozoitami
W zarażeniu ostrym postacie duże wnikają dzięki enzymom proteolitycznym i
hialuronidazie do błony podśluzowej jelita grubego
W zarażeniu przewlekłym postacie małe w świetle jelita
4. Wywołuję pełzakowicę jelitową i pozajelitową, okres inkubacji 4 dni do roku
Objawy chorobowe związane z wnikaniem trofozoitów do błony podśluzowej jelita
Początkowo drobne grudki z żółtym lub szarym środkiem i czerwonym rąbkiem
Płytkie owrzodzenia z martwiczym dnem, mogą być z
ródłem silnych krwotoków
Pełzakowica ostra (czerwonka pełzakowa): biegunka z dużą ilością śluzu w kale, bóle
jamy brzusznej, nudności, wzdęcia, podwyższona temperatura, silne bolesne parcie
na stolec; objawy uszkodzenia układu krążenia, leukocytoza 15 tysięcy może
nastąpić zgon związany z masywnym krwotokiem, najczęściej przechodzi w postać
przewlekłą
Pełzakowica przewlekła (nieczerwonkowa pełzakowica jelitowa): objawy
przewlekłego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego z okresami poprawy i
pogorszenia; powiększenie wątroby, postępująca niedokrwistość
2
 Następstwem jest zwężenie światła jelita przez blizny ściągające oraz inwazja do
innych narządów (częste ogniska w wątrobie)
Pełzakowe zapalenie wątroby: najczęściej po pełzakowicy ostrej, ciężki stan chorego,
wysoka temperatura, objaw Chełmońskiego dodatni czyli powiększenie wątroby,
próby wątrobowe podobne do zapaleń o innej etiologii, silne bóle w prawym
podżebrzu, dreszcze
Pełzakowy ropień wątroby: narastanie dolegliwości, bóle w prawym podżebrzu
nasilające się przy głębokim oddychaniu, wątroba powiększona i bolesna, wysokie
ustawienie przepony, możliwy wysięk z prawej opłucnej, leukocytoza, odczyn
Biernackiego przyspieszony; w badaniu autopsyjnym  jama wypełniona
czekoladowej barwy masą  zmieniony martwiczo miąższ, trofozoity wśród
zmienionych zrazików wątroby
Z owrzodzeń jelita przez ciągłość mogą powstać ropnie opłucnej, worka
osierdziowego, rzadziej zapalenia szyjki macicy i pochwy
W bezobjawowym zakażeniu prawdopodobnie pierwotniaki tylko w świetle jelita,
również skład flory bakteryjnej jelita grubego
5. Wykrywanie przez kilkukrotne jednoczesne badanie preparatu trwałego, bezpośredniego i
hodowli; ocenę rozmazu kału, również utrwalonego
Barwienie trójchromatyczną metodą Wheatleya
Materiały pobrany podczas biopsji barwi się hematoksyliną i eozyną
Hoduje się na pożywkach płynnych, dwufazowych i stałych w temp. 37 stopni,
wymaga przesiewu
Cechy kału umożliwiają odróżnienie pełzakowicy od czerwonki bakteryjnej  mała
liczba komórek, przewaga leukocytów jednojądrzastych nad wielojądrzastymi, liczne
erytrocyty, obecność kryształów Charcota-Leydena
3
GINGIVALIS
Kosmopolityczny pasożyt, bytuje w formie trofozoitu w jamie ustnej
Nie tworzy cyst
Zarażenie formą trofozoitu podczas pocałunku lub przez wspólne naczynia
Umiejscawia się na brzegach dziąseł, popsutych zębach, zatokach bocznych nosa
1. Trofozoit:
Ektoplazma szklista, jednorodna, przezroczysta
W czasie ruchu wytwarza długie językowate lub krótkie i szerokie nibynóżki
Półpłynna ziarnista endoplazma z licznymi wodniczkami (zawiera leukocyty, komórki
nabłonkowe, bakterie, erytrocyty)
Jądro duże, z ekscentrycznie położonym kariosomem
2. Nie wykazano chorobotwórczości, ale może wpłynąć na zmiany błony śluzowej jamy ustnej,
zapalenie zatok bocznych nosa lub migdałków, a czasem wykrywany w treści ropni płuc
3. Wykrywany w preparatach bezpośrednich, z zeskrobin policzka, dziąseł; w obrazie
mikroskopowym widoczne wolno pełzające pierwotniaki; preparaty utrwalane barwnikiem
Giemsy lub Wrighta; duża wykrywalność na prostych podłożach
4
Giardia lamblia
Kosmopolityczny wiciowiec występujący w postaci trofozoitu i cysty w jelicie
cienkim człowieka
Ogromna szybkość mnożenia się i łatwość przenoszenia cyst z pokarmem
1. Trofozoit:
Dwubocznie symetryczny, gruszkowaty, zaokrÄ…glony na przednim biegunie
Wypukły po stronie grzbietowej, a spłaszczony brzusznie
2 owalne jądra z chromatyną w środku, naokoło kariosom
Aksonemy wychodzą z kinetosomów wici tylnych, usztywniają komórkę, krzyżują się z 2
ciałkami o kształcie trapezu
Giardia ma 4 pary wici: środkową, grzbietową, boczną i tylną
Po stronie brzusznej krążek czepny, wzmocniony włókienkiem otaczającym z mikrofibrylami
(zawiera swoiste białka  giardiny)
Pierwotniak przyczepiony krążkiem silnie odchyla się ku górze biegunem tylnym
Rozmnaża się przez podział podłużny (od krążka, kinetosomów, jąder), podział może
zakończyć się w cyście
2. Cysta:
Owalna, 2 lub 4 jÄ…dra, aksonemy, zawiÄ…zki wici, twory sierpowate (barwiÄ… siÄ™ hematoksylinÄ…)
Drobne wodniczki jodofilne
Cytoplazma odstaje od błony komórkowej
Następuje podział krążka czepnego
3. Zarażenie następuje przez jamę ustną cystą z której w dwunastnicy ekscytują 2 trofozoity
Okres wylęgania od kilku do kilkunastu dni
Inwazja obejmuje jelito cienkie, czasem drogi żółciowe i przewody wyprowadzające trzustki
Człowiek może zarazić się szczepami pochodzącymi od wielu zwierząt domowych lub dzikich
(piżmaki, bobry)
4. Giardioza:
1. Stadium  nudności, wymioty, bezkrwawa biegunka
W postaci przewlekłej naprzemienne biegunki i zaparcia, u niektórych dzieci zmiany
alergiczne na całej skórze
Zmniejszenie masy ciała, zanik mięśni, nadmierna senność, leukocytoza z eozynofilią,
niedokrwistość niedobarwliwa, zniekształcenia kosmków jelitowych
Zaburzenia wydzielania hormonów komórek układu APUD w dnie krypt Lieberkuhna
Ogniska włóknienia w blaszce właściwej, nacieki komórkowe
Limfocyty T odgrywają istotną rolę w niszczeniu tego pasożyta, które uwalniają limfokiny
uszkadzające enterocyty pobudzając mitozę oraz wydzielanie komórek kubkowych
VIP  naczyniowoaktywny polipeptyd jelitowy, indukuje cAMP i wydzielanie wody do światła
jelita, enterochromatofilnej P-neurokininy (rola w przekaz
nictwie bólowym)
Może występować równolegle z grzybami, owsikiem, włosogłówką, tasiemcem karłowatym,
glistÄ…
Może przebiegać bezobjawowo i wygasać samoistnie
Duża inwazyjność u dzieci z niedoborem IgG, wybiórczą hipoglobulinemią klasy A (główna rola
w odporności miejscowej)
5. Wykrywanie przez stwierdzenie trofozoitów lub cyst w preparatach bezpośrednich z treści
dwunastnicy, pobranych np. podczas endoskopii; wykrywanie cyst w próbkach kału
5
 6
Enterocytozoon bieneusi
Kosmopolityczny pierwotniak pasożytujący wewnątrzkomórkowo
Zaliczany do mikrosporydiów
1. Wokół mikrosporydiów w ustroju człowieka tworzą się duże
wodniczki
Postacie powstające ze spory wewnątrz komórki żywiciela
mają biegunową torebkę, z nicią biegunową zakończoną
sporoplazmÄ…
W obrębie przewodu pokarmowego człowieka tworzą się
postacie rozwojowe przypominające cykle kokcydiów
Spory dostają się z kałem, moczem, plwociną do środowiska  postacie inwazyjne dla
nowego żywiciela
Wrotami inwazji są jama ustna lub nosowa i np. uszkodzona spojówka lub rogówka
2. Wywołuje enterocytozoonozę
Przebieg podobny do kryptosporydiozy
Biegunka, bóle brzucha, nudności, wymioty, podwyższona temperatura
W przypadku inwazji mikrosporydiów do ośrodkowego układu nerwowego
okresowo drgawki, silne bóle głowy
U pacjentów z AIDS śmiertelne zespoły zapalenia opon mózgowych i mózgu
3. Wykrywanie w preparatch bezpośrednich z płynu mózgowo-rdzeniowego i moczu  wykrycie
mikrospor lub w metodzie Schiffa w preparatach trwałych jako PAS-dodatnie ziarnistości
MetodÄ… srebrzenia uwidacznia siÄ™
otoczki mikrospor
W materiale z biopsji
Niektóre mikrosporydia wykrywa
się w mięśniach kończyn, jelit, a
nawet mięśnia sercowego
Nie opracowano zwalczania
7
Balantidium coli
Kosmopolityczny orzęsek, występuje w postaci cysty i trofozoitu w przewodzie
pokarmowym człowieka, małpy, świni
1. Trofozoit:
Asymetrycznie owalny, okrągły, o zaostrzonym biegunie przednim
Pokryty krótkimi, gęstymi rzęskami wychodzącymi z kinetosomów (z
ektoplazmy)
Duże jądro - jajowate/owalne/nerkowate, zbitego złożonego z ziarnistości
małego jądra (we wgłębieniu jądra dużego)
Na przednim biegunie cytostom otoczony dłuższymi rzęskami, na dnie wgłębienia 
peristomu
Na biegunie tylnym cytopyge
Liczne wodniczki pokarmowe z krwinkami czerwonymi, częściami komórek i bakteriami
2 wodniczki tętniące
Rozmnaża się przez podział poprzeczny
2. Cysta:
Okrągła, owalna z dwuwarstwową otoczką
Makronukleus, mikronukleus (niewidoczny), wodniczka tętniąca, ciało silnie łamiące
światło, czasem rzęski wewnątrz
3. Zarażenie postacią cysty przez jamę ustną, z cysty w końcowym odcinku jelita cienkiego uwalnia się
trofozoit
4. Wywołuje balantydiozę:
Liczne, rozsiane owrzodzenia jelita, głównie w okolicy wyrostka robaczkowego
Trofozoit wydziela hialuronidazę ułatwiająca wnikanie do przestrzeni międzykomórkowych
Nacieki okrągłokomórkowe w miejscu wniknięcia, ropnie, owrzodzenia (na ich powierzchni
pasożytują pierwotniaki)
Przebieg ostry: biegunka, bóle brzucha, bolesne parcie, nudności, wymioty, okresowo w
stolcach duże ilości krwi i śluzu
Przebieg przewlekły: brak łaknienia, bóle
głowy, bezsenność, chudnięcie, niedokrwistość
Rzadko występuje zarażenie bezobjawowe z
bytowaniem tego pasożyta tylko w świetle
jelita
Pojedyncze przypadki inwazji do jamy
otrzewnej oraz do dróg moczowych lub
pochwy
5. Wykrywanie w preparatach bezpośrednich z kału w
czasie biegunki  postacie trofozoitu poruszajÄ…ce siÄ™
ruchem kolistym za pomocą rzęsek; w roztworze Lugola
można wykryć również cysty; najlepiej w hodowlach na
podłożach prostych
8
Cryptosporidium parvum
Kosmopolityczny pierwotniak, pasożytuje w jelicie cienkim, rzadziej w układzie
oddechowym u człowieka, a także niektórych zwierząt w jego otoczeniu  ptaków
(drób), ssaków(bydło, psy, koty)
Postacie wykazują podobieństwo cyklu rozwojowego do cykli kokcydiów (u zwierząt)
Schizogonia i początek sporogonii w ustroju żywiciela, a tworzenie postaci
inwazyjnych  sporozoitów w oocyście  w środowisku zewnętrznym
1. Cykl:
Wrotami inwazji jest jama ustna lub nosowa
Oocysty uwalniają w jelicie sporozoity, które dostają się między mikrokosmki i przylegają do
enterocytów, które otaczają go (postać torofozoitu) dwiema błonami tworząc
charakterystycznÄ… wodniczkÄ™
Występowanie wewnątrzkomórkowe ale poza cytoplazmą komórki żywiciela
1-8 dni od zarażenia trofozoity rozpoczynają schizogonię  tworzą 8 merozoitów
Merozoity zarażają sąsiednie enterocyty
Pojawiają się meronty II generacji z 4 merozoitami z których powstają progamety: makro- i
mikrogamety
Rozpoczyna się sporogonia  powstaje zygota, która tworzy oocystę
W oocyście różnicują się 4 sporozoity
Oocysty z cieńszą otoczką pękają (sporozoity przyklejają się do enterocytów) kontynuując
inwazję u tego samego żywiciela, a reszta z grubszą otoczką jest wydalana z kałem
Roptrie wydzielają enzymy proteolityczne ułatwiające inwazję
2. Wywołuje kryptosporydiozę
Bóle brzucha, nudności, wymioty, wodnista biegunka (nawet do 12 razy na dobę), objawy
zachwiania równowagi kwasowo-zasadowej
Utrata masy ciała
W inwazji narządów oddechowych  podwyższona temperatura, kaszel, duszność
Po okresie ostrym cechy choroby przewlekłej  nawracające biegunki
Obniżenie we krwi poziomu IgA
Najcięższy przebieg u dzieci z niedoborami odporności lub leczonymi lekami
immunosupresyjnymi, u dorosłych chorych na AIDS
3. Wykrycie w kale, treści dwunastnicy, plwociny pobranej podczas bronchoskopii; stosowanie metod
zagęszczających; hodowle tkankowe in vitro lub na zwierzętach laboratoryjnych
9
Isospora belli
Kosmopolityczny pierwotniak
Występuje w jelicie cienkim człowieka
1. Cykl:
Przypomina przemianę pokoleń u innych kokcydiów
Schizogonia i sporogonia przebiega w jelicie cienkim człowieka
Sporozoity z oocyst zajmują komórki nabłonkowe błony śluzowej jelita tworząc schizonty
Następnie powstają merozoity
Część merozoitów przekształca się w gamety
Powstaje zygota, otoczona cienką otoczką  oocysta która wypada do światła przewodu
pokarmowego i z kałem wydostaję się do środowiska zewnętrznego
Oocysta nieregularnie owalna, z jednym brzegiem zwężonym, może zostać wydalona przed
podziałem zygoty
W środowisku zewnętrznym jądro dzieli się na 2 sporoblasty i ciałko resztkowe
Sporoblasty otaczają się osobnymi osłonkami i powstają spory, dzieląc się na 4
wrzecionowate sporozoity
Wrotami inwazji jest jama ustna
2. Wywołuje izosporozę:
Biegunka, częste wypróżnienia, utrata masy ciała, osłabienie, bóle brzucha, okresowo
podwyższona temperatura
Ciężki przebieg u chorych na AIDS
3. Wykrywanie w preparatach bezpośrednich kału lub po zagęszczeniu wykrywanie oocyst
W kale mogą występować kryształy Charcot-Laydena z licznymi eozynofilami
W materiałach biopsyjnych jelita cienkiego różne postacie rozwojowe
10
Cyclospora cayetanensis
Kosmopolityczny pierwotniak występujący w przewodzie pokarmowym
1. Cykl:
Oocysta okrągła, wydalana z kałem nie jest postacią dojrzałą
W środowisku zewnętrznym po 5 dniach wytwarza dwa sporoblasty, a w nich po dwa
sporozoity
Wrotami inwazji jest jama ustna
Od zarażenia do pojawienia się oocyst mija 5-13 dni
Nieznane rezerwuary pasożyta
2. PowodujÄ™ cyklosporozÄ™:
Przebieg podobny do innych protozoonoz przewodu pokarmowego
PoczÄ…tek przypomina grypÄ™
Bóle mięśni, biegunka, częste wypróżnienia, nudności, wymioty, brak apetytu, utrata
masy ciała
Biegunka o słabszym nasileniu utrzymuje się najdłużej z okresami remisji (wyraz
nie
wydłuża się w okresie lata
3. Oocysty wykrywa się w preparatach bezpośrednich lub trwałych barwionych metodą
trójchromatyczną:
Pomiar oocyst w celu różnicowania z Cryptosporidium
Nie opracowane zwalczanie
11
Fasciola hepatica
Kosmopolityczna przywra pasożytująca w wątrobie i
drogach żółciowych człowieka, przeżuwaczy
domowych i dzikich a również u świni, konia, osła,
zająca, królika, słonia, małp
1. Postać dojrzała listkowaty kształt, część przednia
przypominająca stożek:
Żywa przywra ma szare zabarwienie,
rdzawobrunatne plamy  krew i żółć żywiciela
Pokryta nierównomiernie kolcami  ułatwiają przesuwanie się przez miąższ wątroby i
przewody żółciowe
Typowa budowa wora powłokowo-mięśniowego, szczególnie dobrze rozwinięte
mięśnie
Na przednim końcu przyssawka gębowa, umięśniona gardziel i płytkie kieszonki przy
gardzielowe
Krótki przełyk rozwidla się na 2 ślepo zakończone pnie jelita z bocznymi
odgałęzieniami
Układ wydalniczy protonefrydialny dobrze rozwinięty, kanaliki prowadzące do
komórek płomykowych łączą się i wpadają do dwóch kanalików lub do głównego
kanału wydalniczego zakończonym otworem ekskrecyjnym na końcu tylnym
Obojnak
Układ rozrodczy męski  dwa skośnie leżące jądra (silnie rozgałęzione), 2 główne
przewody zbierajÄ…ce plemniki, na poziomie przyssawki brzusznej tworzÄ…
nasieniowód, wchodzi do torebki narządu kopulacyjnego i rozszerza w pęcherzyk
nasienny, który przechodzi w przewód wytryskowy (w wysuwalnym cirrusie), otwór
płciowy męski na dnie zatoki płciowej
Układ rozrodczy żeński  rozgałęziony pojedynczy jajnik, po prawej stronie przed
górnym jądrem; żółtnik parzysty, rozgałęziony, rozciąga się po bokach, komórki
żółtnikowe przy pomocy przewodów wstępujących i zstępujących dostają się do
kanału poprzecznego i następnie do ootypu; od ootypu do zatoku płciowej znajduje
się macica (złotawobrązowy kolor, duże owalne, złocistożółte jaja z wieczkiem)
zakończona metratermem (składanie jaj oraz narząd kopulacyjny)
Wewnątrz gładkiej skorupki znajduje się zygota, otoczona licznymi ziarnistymi
komórkami, żółtnikowymi  funkcja ochronno-odżywcza
2. Cykl:
Rozwój zygoty w środowisku wodnym
Miracidium przy wystarczających warunkach środowiska (światło, tlen) wykluwa się
(10-42 dni)
Miracidium bez żywiciela pośredniego ginie w ciągu 24-48h
Wnika aktywnie do żywiciela pośredniego  błotniarki moczarowej, w trzustko-
wątrobie żywiciela pośredniego urzęsiony nabłonek odpada i przekształca się w
sporocystÄ™ z kulami zarodkowymi
12
 Po 2-4 tyg wykształcają się redie, następnie tworzą się cerkarie z gruczołami
skorupkotwórczymi (cystogennymi)
Cerkarie do 3h wytwarzajÄ… grubÄ… otoczkÄ™ -> metacerkaria
Metacerkaria wydziela lepką substancję dzięki której przyczepia się do roślin lub
przebywa swobodnie w wodzie
Zarażenie następuje po spożyciu nie gotowanych warzyw lub nie przegotowanej
wody
Metacerkaria uwalnia się w przewodzie pokarmowym żywiciela ostatecznego i
wędruje do wątroby oraz przewodów żółciowych- przebija się przez jelita do układu
wrotnego wÄ…troby
Dojrzałość płciową osiąga 3-4 miesiące od zarażenia
3. Fascjoloza:
Początkowo postać ostra: podwyższona temperatura ciała, bóle mięśni i stawów,
powiększenie wątroby, żółtaczka, niedokrwistość, pokrzywka
Następnie rozrost nabłonka żółciowego i zwłóknienia przewodu żółciowego
wspólnego -> zapalenie dróg żółciowych spowodowane zamknięciem przewodu,
ostre bóle w nadbrzuszu
Sporadycznie inwazje do płuc, ośrodkowego układu nerwowego, mięśni, skóry
4. Wykrywanie za pomocą badań serologicznych (odczyn wiązania dopełniacza,
hemaglutynacja pośrednia, immunofluorescencja pośrednia, immunodyfuzja,
immunoelektroforeza, przeciwbieżna elektroforeza, ELISA)  w fazie ostrej, znalezienie jaj w
kale lub w treści dwunastnicy  faza przewlekła
13
Opisthorchis felineus
Przywra pasożytująca w drogach żółciowych kota, psa, lisa i innych mięsożernych ssaków
1. Postać dojrzała kształt lancetowaty, powierzchnia gładka, barwy żółtawordzawej:
Obie przyssawki podobnej wielkości
Gardziel dobrze umięśniona, krótki przełyk rozwidla się przed zatoką płciową na 2
ślepo zakończone pnie jelitowe
2 płatowate jądra leżą ukośnie w tylnej części ciała
Przed przednim jÄ…drem dobrze rozbudowany zbiornik nasienny, zbity i
nieregularny jajnik, ootyp z gruczołami Mehlisa i macica biegnąca do zatoki
płciowej
Żółtniki rozciągają się po bokach ciała od krawędzi tylnej przyssawki do poziomu
zbiorniczka nasiennego
Główny przewód wydalniczy tworzy rurowaty pęcherz przebiegający w kształcie
litery S i otwierający się na tylnym końcu ciała
Jaja żółtawe o skorupce gładkiej, zwężone na przednim biegunie, z wieczkiem
2. Cykl:
Jajo zwiera wykształcone miracidium, które w wodzie nie opuszcza skorupki
jajowej zanim nie dostanie się do żołądka ślimaka Bithynia leachi
Miracidium w jego jamie ciała przekształca się w sporocystę, a po miesiącu w
sporocyście pojawiają się redie
OpuszczajÄ… sporocystÄ™ i wnikajÄ… do trzustko-wÄ…troby, gdzie po miesiÄ…cu tworzÄ…
się cerkarie (jedyne wolno żyjące stadium)
Cerkarie reagują na ruch wody, przyczepiają się do skóry ryby (karpiowate  jaz
,
karp, lin, płotka, ukleja, leszcz), tracą ogonek i przenikają do jej wnętrza dzięki
wydzielinie gruczołów penetracyjnych
Cerkaria po ok 6 tygodniach przekształca się w metacerkarie
Zarażenie następuje po spożyciu surowych ryb z metacerkariami, które w żołądku człowieka
ekscytujÄ…
Młode przywry wędrują z dwunastnicy do wątroby przez przewód żółciowy wspólny 
powodują jego rozszerzenie i rozrost nabłonka z cechami brodawczaka, a nawet raka
Dojrzałość płciową osiąga w wątrobie po 12-28 dniach
3. Optstorchoza przebiega z bólami brzucha,
wzdęciami, powiększeniem wątroby,
zapaleniem dróg żółciowych, kamicą
pęcherzykową, żółtaczką mechaniczna
4. Rozpoznanie prze wykrycie jaj w kale lub w
treści dwunastnicy
14
Clonorchis sinensis
Przywra pasożytująca w drogach żółciowych człowieka, kota, psa i innych ssaków
mięsożernych
1. Cykl:
Postać dojrzała ma duże rozgałęzione jądra i lekko płatowaty jajnik
Pierwszymi żywicielami pośrednimi są ślimaki (Parafossalurus striatulus, Bulinus
fuchsianus, Alocinma longicornis)
Cerkarie w wodzie wnikają do licznych gatunków ryb  drugi żywiciel pośredni
Człowiek zaraża się po spożyciu surowej, nie dogotowanej lub z
le uwędzonej ryby
z metacerkariami
Metacerkarie ekscytują w dwunastnicy i wnikają przez przewód żółciowy
wspólny do wątroby
PowodujÄ… odpowiedz
zapalną w nabłonku przewodów przez mechaniczne
podrażnienie i toksyczne produkty przywry
2. Wywołuje klonorchozę
W ostrej fazie: podwyższona temperatura, dreszcze, biegunka, bóle w
nadbrzuszu, żółtaczka, zwiększona tkliwość wątroby
W stadium przewlekłym: tępe bóle brzucha, uczucie dyskomfortu, powiększenie
wątroby z przerostem gruczołów śluzowych
Niedrożność przewodu żółciowego  zatrzymanie żółci
Nacieki z limfocytów, zwłóknienia
Może wystąpić żółtaczka mechaniczna  może sugerować kamicę pęcherzykową lub ropnie
wÄ…troby
Następstwem może być ostre zapalnie trzustki
3. Wykrywanie jaj w kale lub treści dwunastnicy; w serologii wykorzystuje się odczyn wiązania
dopełniacza i test hemaglutynacji pośredniej
15