10.1.6. podziemne komory przeciwpożarowe Podziemne komory przeciwpożarowe są to pomieszczenia służące do przechowywania narzędzi , sprzętu i materiałów niezbędnych do prowadzenia akcji przeciwpożarowych. Komory przeciwpożarowe powinny się znajdować w każdej kopalni na wszystkich poziomach wydobywczych w pobliżu szybów wdechowych (komory poziomowe) oraz w oddziałach wydobywczych, tzw. komory oddziałowe, przy głównym chodniku przewozowym, przed rejonową tamą bezpieczeństwa , aby ewentualne zamknięcie tej tamy nie uniemożliwiło korzystania z komory. W przypadku pokładów zaliczonych do czwartej kategorii zagrożenia metanowego muszą istnieć specjalne magazyny awaryjne . Poziomowe komory przeciwpożarowe powinny być wyposażone w takie materiały i narzędzia, jak np.: deski, stojaki, wapno, piasek, pyl kamienny, cegły, gwoździe, płótno wentylacyjne, gaśnice, młoty, kilofy, piły, siekiery, łopaty, łomy, kielnie, siekacze, wiadra itp., zgodnie z aktualnie obowiązującymi instrukcjami i zarządzeniami. Podobne materiały i narzędzia umieszcza się w oddziałowych komorach przeciwpożarowych, lecz w mniejszej ilości. Ze względu na rodzaj składowanego materiału. miejsce przeznaczone na komorę powinno być suche, a jej obudowa ogniotrwała. Komory powinny być stale zamknięte i zaopatrzone w odpowiednie napisy. Wyposażenie komór powinno być periodycznie kontrolowane. W niektórych kopalniach są pociągi przeciwpożarowe, których zadaniem jest szybkie dostarczenie w pobliże pożaru materiału i sprzętu do gaszenia ognia .Lokalizację komór i pociągów przeciwpożarowych należy nanieść na kopalniane mapy wentylacyjne. 10.6. gaszenie pożarów podsadzką hydrauliczną i zawiesiną iłową Gaszenie pożarów podziemnych podsadzką hydrauliczną powinno być powszechnie stosowanie w kopalniach wyposażonych w urządzenia podsadzkowe. Podsadzka hydrauliczna bowiem łączy gaśnicze zalety wody i piasku. Sposób gaszenia pożarów za pomocą podsadzki hydraulicznej polega na wypełnianiu wyrobiska objętego pożarem mieszaniną podsadzkową bądź na izolowaniu tego wyrobiska korkami podsadzkowymi. Przed rozpoczęciem podsadzania miejsca pożaru należy doprowadzić rurociąg podsadzkowy w pobliże miejsca pożaru i zbudować tamy podsadzkowe. Przy podsadzaniu wyrobisk poziomych i ze wzniosem muszą być zbudowane specjalne tamy deskowe oryglowane W przypadku tamy budowanej w wyrobisku poziomym jest wskazane wprowadzenie rury podsadzkowej poza obrys deskowania. Konstrukcję nośną tamy drewnianej pokrywa się tkaniną podsadzkową, umożliwiając odsączanie się wody z podsadzki ..przy wykonywaniu korków podsadzkowych w wyrobiskach wznoszących konieczne jest zapewnienie odpowiedniego odprowadzenia wody w czasie podsadzania. Podsadzka hydrauliczną można nawet ugasić duże pożary dołowe. Gaszenie zawiesina iłową polega na wypełnianiu zaognionych wyrobisk materiałem ilastym , glina, lub pyłem dymnicowym zmieszanym z woda., które jako zawiesinę tłoczy się do miejsca pożaru . Przy czym materiał osadza się , woda natomiast odpływa z miejsca pożaru. 11.2. Rodzaje tam pożarowych Tamowanie pożaru powinno odbywać się szybko, z zachowaniem największej szczelności otamowania. Aby spełnić te warunki stawia się dwie tamy. Pierwsza zwana tymczasową ma na celu szybkie ograniczenie dopływu powietrza do ognia. Druga jest tamą ostateczną której zadaniem jest szczelne i ostateczne izolowanie zaognionej przestrzeni. Tamy tymczasowe. Są najczęściej wykonywane z płótna wentylacyjnego (impregnowanego), desek itp. Jeśli pole przekroju wyrobiska jest duże i duży jest strumień objętosci powietrza przepływający w tym wyrobisku, tamę płócienną wzmacnia się stelażem wykonanym z desek do którego przybija się pasy płótna |
wentylacyjnego. Przy dużym naporze powietrza powodującym nadmierne wydymanie się pasów w tamie stosuje się wzmocnienie z uelastycznionych pasów wyposażonych na końcach w zaczepy. Wzmocnienie tamy może być wykonane w postaci pierścienia i kilku linek stalowych zakończonych zaczepami. Końce linek napręża się okręcając je wokół elementów obudowy. W celu szybkiego ograniczenia dopływu powietrza do ogniska pożaru są stosowane tamy spadochronowe konstrukcyjnie wzorowane na budowie spadochronu lotniczego. Czasza tamy jest wykonana z materiału nieprzepuszczalnego dla powietrza. Tama ta może być stosowana gdy prędkość powietrza w wyrobisku jest większa od 0,5 m/s i w wyrobisku nie ma urządzeń i obudowy pośredniej. Po wypełnieniu czaszy powietrzem należy uszczelnić obrzeże tamy fartuchem uszczelniającym. Do szybkiego zatamowania dopływu powietrza do ogniska pożaru można stosować tamę jednolitą z przełazem. Jest ona zbudowana z materiału nie przepuszczającego powietrze wzmocniona cięgnami promieniowymi. W przypadku konieczności szybkiego odcięcia dopływu powietrza do zaognionego wyrobiska można zastosować tamę pneumatyczną wykonaną z tkaniny gumowej odpornej na działanie wysokiej temperatury gazów pożarowych. Tama składa się z dwóch lub trzech komór napełnianych gazem obojętnym (N2 lub CO2) oraz ze ścianki w wziernikiem i wężem do pobierania próbek powietrza lub gazów pożarowych spoza tamy. Dość często tamy tymczasowe wykonane są z desek w ten sam sposób jak zwyczajne głuche tamy wentylacyjne. Tama tymczasowa z desek może spełniać rolę tamy ostatecznej gdy w miejscu jej zabudowy ciśnienie górotworu jest małe a czas korzystania z tamy krótki. Tamy ostateczne służą do ostatecznego szczelnego odizolowania zaognionej części kopalni od czynnych wyrobisk. Najczęściej stosuje się tamy murowe z cegły, betonitów lub bloków gazobetonowych na zaprawie wapiennej lub betonowej. Tamy murowe są ognioodporne i dość szczelne. Tama powinna być wyposażona w rurkę do kontroli składu atmosfery za tamą i do pomiaru spadku ciśnienia zachodzącego w tamie. Minusem tam murowych jest mała wytrzymałość na ciśnienie górotworu. Powstałe szczeliny należy uszczelniać zaprawą a gdy uszkodzenie tamy jest duże należy postawić nową tamę. Innym rodzajem tam są tamy klocowe, które wykonuje się z drewnianych okrąglaków dlatego wadą jest łatwość ulegania gniciu i łatwopalność. Do izolowania zaognionych przestrzeni stosuje się tamy: gipsowe, z anhydrytu i pyłu dymnicowego, z worków wypełnionych piaskiem oraz korki podsadzkowe. Wymienione tamy mogą być wykonane jako tamy zwykłe przeciwwybuchowe. W celu niedopuszczenia do przejścia przez tamę płomienia wybuchu należy wykonać w polu wybuchu zaporę przeciwwybuchową. Stosowane są wieloczłonowe tamy przeciw-wybuchowe składające się ze stałych członów izolacyjnych od strony wyrobisk chronionych oraz z członów ruchomych, składających się z kilku ekranów od strony wyrobisk zagrożonych wybuchem. Zasada działania tej tamy polega na powstrzymaniu fali uderzeniowej wybuchu lub wytłumieniu siły wybuchu przez ruchome ekrany. Tamą tłumiącą wybuch może być: dwuczłonowa tama przeciw-wybuchowa z wahadłowymi ekranami stalowymi lub gipsowa tama przeciwwybuchowa wyposażona w rury tłumiące wybuch.
11.7. Sposoby zwiększania szczelności otamowanych pół pożarowych Aby zmniejszyć ilość powietrza płynącego nieszczelnościami w tamach lub w ich sąsiedztwie stosuje się izolowanie szczelin gliną, zaprawą wapienną lub cementową lub ich zamulanie albo cementowanie. Szczeliny można izolować wykonując obudowę murową wyrobiska. Uszczelnienie ociosów i stropu można uzyskać przez ubicie warstwy gliny poza odeskowanie. Spąg wyrobiska może być uszczelniony piaskiem. Glina łatwo pęka i odpada dlatego dodaje się chlorku wapnia. Uszczelnianie gliną wykonuje się ręcznie przez oblepianie uszczelnianych powierzchni. Gdy |
powierzchnie są duże stosuje się urządzenia do natryskiwania, nakładania i wytwarzania mieszanin uszczelniających. Do powierzchniowego uszczelniania tam i ścian stosować można tworzywa sztuczne, które mają lepsze właściwości izolacyjne od tworzyw mineralnych. Do uszczelniania górotworu znajdują zastosowanie środki pianotwórcze, które tworzą pianę trwałą wypełniającą szczeliny w masywie skalnym, co uniemożliwia przepływ powietrza tymi szczelinami i zapobiega procesowi powstawania pożarów w spękanej caliźnie węglowej. Innym materiałem do szybkiego uszczelniania ociosów i tam pożarowych jest spęczniane tworzywo poliuretanowe. Tworzywo to powstaje ze zmieszania dwóch składników w strumieniu sprężonego powietrza. Do uszczelniania szczelin w górotworze obok tam pożarowych stosuje się iniekcję ociosów wyrobiska. Oprócz uszczelniania poszczególnych tam należy doszczelnić pole pożarowe przez postawienie tam uzupełniających i wypełnienie przestrzeni między tamami uzupełniającymi i tamami ostatecznymi lub tez zobojętnienie atmosfery w wyrobisku przed tamami ostatecznymi za pomocą gazów obojętnych. Wymaga to wykonania przed tamą ostateczną śluzy którą wypełnia się gazem obojętnym (N2 lub CO2). Szczelność tam pożarowych bada się przez częste bielenie tam, przyległych ociosów i stropów wyrobiska. Rysy w wybielonych tamach lub ociosach świadczą o powstałych szczelinach. |
|
|