20. CD Marek Ziółkowski - każda modernizacja jako proces jest e pewnym stopniu imitacyjna. Ziółkowski twierdzi, że nasz polska modernizacja jest specyficzna. Nie jest to wzorzec jednego typu. 3 stadia w rozwoju kapitalizmu: - stadium początkowe - wartości tj. asceza konsumpcyjna, ograniczenie konsumpcji, etos protestancki - stadium konsumpcji - korzystanie z tego co się nagromadziło, dominacja konsumpcji - stadium ponowoczesne - wzorce ponowoczesne, wartości postmodernistyczne, samodoskonalenie się, altruizm. Część osób odchodzi od prostego wzoru konsumpcji. Nie wiadomo który ten etap powinien być dla nas wzorcem. Dla nas wzorzec to głównie 2 wzorzec konsumpcji, ale nie mamy czego konsumować, bo nie mieliśmy etapu wcześniejszego. Mamy tradycje długiego trwania i tradycje krótkiego trwania - wykreowane przez 50 lat PRL-u. nie wiadomo co tu jest funkcjonalne , a co dysfunkcjonalne. Opisuje to, że w związku z transformacją cały czas mamy do czynienia z różnymi typami własności i z różnymi etykami produkcji. Systemy własności i własność prywatna, sprywatyzowana, socjalizm, nierentowne obszary produkcji. Etos pracy - klasa średnia, robotnicy fabryczni. Od różnych ludzi wymagane były różne typy świadomości. Pragmatyzacja świadomości - dla ludzi coraz istotniejsze stają się kwestie interesów materialnych. Kiedyś wykształcenie było ważne samo w sobie, dzisiaj dominuje podejście do wykształcenia zinstytucjonalizowane. Rosnące znaczenie konsumpcji - jest mechanizmem strukturotwórczym. Kupuje więc jestem. Świadczy to naszej pozycji społecznej. Zmiana pozycji państwa narodowego, państwo wycofuje się z roli pracodawcy, opieki socjalnej, mecenasa działalności kulturalnej. Rozwarstwienie - pojawia się podklasa, której członkowie walczą o zdobycie dóbr materialnych, które są potrzebne do przeżycia. Niejednoznaczność przemian wartości - nasze społeczeństwo jest bardziej tolerancyjne, wzrasta poparcie dla kary śmierci. Piotr Sztompka - przemiany więzi moralnych. Zwraca uwagę na imponderabilia - rzeczy nieuchwytne, ale istotne. Więź moralna - opiera się na klasyce Marii Osowskiej, moralność to relacje jednych ludzi wobec innych ludzi, aspekt powinnościowy, normatywny tej relacji. Więź moralna to szczególna relacja do innych, którzy objęci są kategorią „MY”. Nasza relacja ma charakter więzi moralnej, która składa się z 3 elementów: - zaufanie - czyli oczekiwanie tego, że inni będą wobec nas w porządku - lojalność - poczucie własnych powinności, nienaruszanie zaufania innych - solidarność - dbanie o interesy innych, wiąże się z gotowością działań na rzecz innych, nawet jeśli naruszają one nasze interesy. Więź moralna nie jest stała, jest to wartość zmienna, która ulega osłabieniu i wzmocnieniu. Wzmocnieniu ulega w sytuacjach odświętnych, niecodziennych, np. katastrofy, wizyta papieża. Osłabienie więzi moralnej powoduje jej zanik - atrofie. Przejawia się w antytezie zaufania, jest to tzw. kultura cynizmu. Rozpowszechniona nieufność, doszukiwanie się złych intencji. Przekonanie, że człowiek człowiekowi wilkiem. Lojalność - antyteza lojalności kultura manipulacji - czyli rosnące przyzwolenie społeczne na manipulowanie innymi, wykorzystywanie innych ludzi, kłamstwo. Solidarność - atrofia - antyteza solidarności, kultura obojętności - egoizm dominujący w społ. Ważne jest to co dzieje się mnie, a inni są nieistotni. Doskonałym wskaźnikiem zaniku więzi moralnej jest np. wzrost przestępczości, ponieważ zaprzecza ono wszystkim 3 elementom więzi moralnej. Atrofia więzi moralnej może się też pojawić tam, gdzie kategoria MY zawęża się do najbliższej rodziny. Bezrobocie - niepewność sytuacji zawodowej. Po pierwszych latach transformacji widać elity. Ludzie byli przekonani, że służby publiczne działają słabo. Sztompka zauważa pewne symptomy wskazujące na możliwość odrodzenia się więzi moralnej. Coraz widoczniejsze są działania członków ruchów społecznych, ekologów. Pisze też o interesie. Wspólnoty wirtualne też można wziąć jako działania odradzające więź moralną. Janusz Mucha - koncepcja pluralizacji społecznej. Jest specjalistą od kwestii mniejszości społecznych. Dla niego transformacja to procesy pluralizacji. Wiążące się ze zróżnicowaniem społecznym. Powstają zbiorowości, których kiedyś nie było. Mniejszość społeczna - wymiar niarytmetyczny, socjologiczne ujęcie mniejszości nie bierze pod uwagę liczebności. Bierze pod uwagę różnice (biologiczne, kulturowe), dyskryminacje, świadomość. Współczesne mniejszości możemy sobie sklasyfikować jako mniejszości stare i nowe w sensie dosłownym i w sensie metaforycznym. Mniejszości stare istniały przed 89 rokiem jako mniejszości głównie etniczne i narodowościowe. Mniejszości nowe w sensie dosłownym nie funkcjonowały w poprzednim ustroju, nie było ich np. bezrobotni. Mniejszości nowe w sensie metaforycznym, były, funkcjonowały w poprzednich ustrojach, ale nie mówiło się o nich, nie traktowano ich jako mniejszości np. homoseksualiści. |