Estetyka
spotkanie 2
zarys zagadnień poruszanych na wykładzie
1 Edmund Burke i empirystyczne określenie wartości estetycznej.
piękno: pozytywny program Burke'a a odróżnienie piękna i stosowności, doskonałości, proporcji, cnoty.
płaszczyzny analizy zjawisk estetycznych: fizyczna, fizjologiczna, zmysłowa, psychologiczna, i biologiczna.
smak estetyczny jako wypadkowa zmysłowości, wyobraźni i sądu.
2. Teoria estetyczna Dawida Hume'a:
wyjście od odczucia piękna, piękno jako uczucie umysłu
cechy sprawiedliwego krytyka (wyzbycie się uprzedzeń, zdrowe narządy zmysłów, subtelna wyobraźnia, bogate doświadczenie)
projekt sprawdzianu smaku - indukcja doświadczenia w poszczególnych czasach, uwarunkowanie kulturowe i psychologiczne sądów o pięknie
rezultat dociekań Hume'a: warunkiem sądu estetycznego jest powszechna zgoda, ukształtowana w procesach społecznych zgoda krytyków - jedyny sprawdzian prawdziwości sądu estetycznego
ograniczenia teorii: przedmiotem sądu są tylko dzieła sztuki, ograniczenie do wskazania powszechnego upodobania w danej kulturze; niemożliwość ustalenia analogicznego sprawdzianu dla dzieł przyrody, brak podania warunków możliwości sądów estetycznych umożliwiających wydanie sądu bezinteresownego; okrężny sposób wykazania możliwości bezinteresowności estetycznej, brak odróżnienia na piękno wolne i zależne, brak definicji piękna.
Pojęcia:
HUME
sprawdzian smaku
rola doświadczenia w ocenianiu dzieł sztuki
sprawiedliwy krytyk
BURKE
smak naturalny i smak wyuczony
nawyk
piękno
Literatura:
wprowadzająca:
Adam Grzeliński, Angielski spór o istotę piękna. Teorie Shaftesbury'ego i Burke'a, Toruń 2001.
źródłowa:
Dawid Hume, Sprawdzian smaku, [w:] Eseje, przeł. T. Tatarkiewiczowa, Warszawa 1955
Edmund Burke, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, przeł. P. Graff.