RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA (w) 04.10.99

Literatura:

• „Rachunek kosztów”

• „Rachunkowość zarządcza w warunkach inflacji” Sławomir Soja

(rozdziały: 7, 8, 9, 10: część IV)

Rachunkowość zarządcza - dostarcza niezbędnych informacji o procesach gospodarczych. Służy dla potrzeb zarządzania oraz korzysta z danych gromadzonych przez rachunkowość formalną. Zarządzanie wymaga upodmiotowienia.

Podmiot gospodarczy - to podmiot prowadzący działalność gospodarczą.

Przedsiębiorstwo - zorganizowany podmiot składników umożliwiający podmiotowi zarobkowanie. Mamy podmiot gospodarczy i przedmiot podmiotu.

Zarobek - naliczona zapłata w tytule świadczenia wykonanego na rzecz innego podmiotu.

Świadczenie

Zapłata

Udokumentowanie zarobków to przychód. Zapłata następuje w późniejszym terminie, najpierw jest zarobek.

Grupy podmiotów wokół podmiotu gospodarczego prowadzącego przedsiębiorstwo zarobkowe:

1. Inwestorzy kapitałowi - taki podmiot, który wyodrębnia majątek i inwestuje w obce przedsiębiorstwo zarobkowe, nie należące do tego podmiotu. Za to oczekuje on dochodu.

Dochód

= stopa zwrotu z inwestycji

inwestycje

2. Forma organizacyjna - prawna - osoba fizyczna, spółka cywilna, jawna, komandytowa, Z.O.O. , S.A., spółdzielnie, przedsiębiorstwo państwowe.

Podmiot gospodarczy przyjął formę spółki. W zależności od formy organizacyjno- prawnej różny jest sposób podejmowania decyzji w procesie podejmowania decyzji. Prawo do dochodów jest warunkowe. Przysługuje tylko, gdy w obszarze inwestowania był zysk. Jego brak nie daje prawa do dochodu. Zysk jest zapłatą za kapitał własny, ale inwestorów kapitałowych. Zysk płacimy również za kapitał obcy. Nosi on nazwę zysku netto. Dochód nie może być wyższy od zysku netto.

Jeśli firma przyznaje podmiotowi osobowość prawną to sprawy jej prowadzi zarząd, a w innych sprawach decydują inwestorzy kapitałowi, w pewnym określonym trybie.

Na wynik finansowy składają się:

• 
  
  Przychody operacyjne 10.000,- 6000,- koszty operacyjne 4000-, W.O.

• 
  
  Przychody finansowe koszty finansowe

• 
  
  Powstałe przychody powstałe koszty

Opis amortyzacyjny - (OA) - pomniejszony o wynik z tytułu zużycia się majątku trwałego. Ta część zysku, o które pomniejszamy wynik nazywa się amortyzacją.

Dochód z inwestycji kapitałowych podmiotu gospodarczego to przychód finansowy.

Koszty finansowe - koszty z eksploatacji kapitałów obcych.

Zad. 1. Wynik przed odpisem wynosi 4000,-. Eksploatacja majątku trwałego umorzony w 40% od wartości netto 60.000,- i przeciętnej stopie amortyzacyjnej 105. Jaki jest wynik amortyzacji po odpisie amortyzacyjnym.

W i p. 60.000 +4.000 • 10% =100.000

Odpis amortyzacyjny 100.000 : 10% = 10.000,-

Zysk po odpisie 10.000 - 4.000 = -6000,-

Amortyzacja 10.000 - 6.000 = 4000,-

(18.10.99)

Literatura:

„Rachunkowość zarządcza” - Alicja Jamgowa, Wojciech Nowak, Anna Ozychta.

Systemy rachunków zysków i strat:

Rachunek zysków i strat w rachunkowości formalnej:

• wariant porównawczy (koszty w układzie rodzajowym)

• wariant kalkulacyjny (koszty w układzie kalkulacyjnym)

Układ rodzajów kosztów:

Wyszczególnienie	Ogółem	Stałe	Zmienne
I. Zużycie materiałów
1. zużycie materiałów bezpośrednich 2. zużycie materiałów pośrednich 3. zużycie paliw 4. zużycie materiałów biurowych 5. zużycie energii elektrycznej 6. zużycie energii cieplnej 7. zużycie wody 8. zużycie pozostałych materiałów			X
		X	X
		X	X
		X	X
		X	X
		X	X
		X	X
II. Usługi obce
1. usługi transportu komunalnego 2. usługi transportowe 3. usługi remontowe - budowlane 4. usługi remontowe - pozostałe 5. usługi łączności - poczta 6. naprawy i konserwacje 7. koszty dozoru technicznego 8. koszty utrzymania czystości 9. prowizje 10. dozór mienia 11. czynsze i tytuły najmu i dzierżawy 12. koszty leasingu		X
			X
		X	X
		X	X
		X
		X	X
		X
		X	X
III. Podatki i opłaty
1.podatek od nieruchomości 2. podatek od środków transportu 3. prowizje bankowe 4. ubezpieczenia majątkowe		X
		X
		X
		X
5. PFORN		X
IV. Wynagrodzenie
1. wynagrodzenie osobowe 2. wynagrodzenie bezosobowe 3. wynagrodzenie Rady Nadzorczej		X	X
		X	X
		X	X
V. Świadczenia na rzecz pracowników
1. ubezpieczenia społeczne 2. szkolenia 3. dopłaty do biletów 4. ubezpieczenia i higiena pracy 5. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych 6. inne świadczenia
		X	X
VI. Amortyzacja
1. amortyzacja środków trwałych 2. amortyzacja środków niskocennych 3.amortyzacja środków niematerialnych i prawnych		X	X
		X	X
		X	X
VII. Pozostałe koszty
1. wydatki reprezentacyjne 2. koszty reklamy 3. ścieki 4. podróże służbowe krajowe 5. podróże służbowe zagraniczne 6. ryczałty 7. pozostałe koszty		X	X
		X
		X
		X

Zarobek to tytuł (prawo) do zapłaty z tytułu świadczenia wykonanego w obszarze przedmiotu działalności na rzecz innego podmiotu.

Przychód operacyjny to zarobek udokumentowany rachunkiem lud fakturą.

Wpływ pieniędzy z tytułu przychodów (obrotów) to wzrost stanu pieniężnego na rachunku (w kasie) będący zapłatą za świadczenie.

Wyróżniamy przychody:

• operacyjne

• finansowe

• pozostałe

Przychody operacyjne to udokumentowane prawo podmiotu gospodarczego do zapłaty z tytułu dokonanej inwestycji kapitałowej (dochód) np.

• dywidenda

• odsetki od lokat

• przychód z tytułu sprzedaży papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu

Pozostałe przychody (operacyjne) to prawo do zapłaty z tytułu sprzedaży składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa podmiotu gospodarczego, np.

• sprzedaż majątku trwałego

• sprzedaż materiałów lub wierzytelności (ale nie towaru)

Podstawowe układy zysków i strat:

Przychody operacyjne - opust i rabaty = przychody netto

Przychody netto - zmienne koszty sprzedaży = marża operacyjna I

Marża operacyjna I - zmienne koszty materiałów - opusty, rabaty i zmienne koszty operacyjne = marża operacyjna II

Marża operacyjna II - zmienne koszty płac = marża operacyjna III

Marża operacyjna III - stała koszty zmienne = marża operacyjna

Marża operacyjna - stałe koszty operacyjne produkcji (bez kosztów remontów i odpisów amortyzacyjnych) = wynik operacyjny brutto I

Wynik operacyjny brutto I - koszty remontów = wynik operacyjny brutto (EBITD), zysk przed opodatkowaniem, przed odsetkami i przed odpisem amortyzacyjnym

Wynik operacyjny brutto (EBITD) jw. - odpis amortyzacyjny = wynik operacyjny netto (EBIT) „zysk przed opodatkowaniem i przed odsetkami.

Odpis amortyzacyjny, a amortyzacja

Odpis amortyzacyjny to koszty z tytułu zużycia rzeczowych składników majątku trwałego.

Amortyzacja to część zysku, którą pokrywa odpis amortyzacyjny. Zasady:

1. Jeżeli EBITD = odpisowi amortyzacyjnemu, to amortyzacja = odpisowi amortyzacyjnemu.

2. Jeżeli EBITD > od odpisu amortyzacyjnego, to amortyzacja = odpisowi amortyzacyjnemu.

3. Jeżeli EBITD < od odpisu amortyzacyjnego, to amortyzacja = EBITD.

Amortyzacja to część zysku operacyjnego brutto, która obligatoryjnie powstaje w spółce stanowiąc jej źródło finansowe.

Przykład badania 1.

Spółka posiada rzeczowy majątek trwały o wartości netto 60.000,- umorzony w 40%,amortyzowany według skali rocznej 10%. W ostatnim roku spółka osiągnęła przychody netto ze sprzedaży produktów w wysokości 120.000,-. Zmienne koszty sprzedaży wyniosły 2% tych przychodów:

• koszty zużyci materiałów 40.000,-

• zmienne koszty płac 20.000,-

• koszty remontów 5.000,-

• stałe koszty operacyjne 35.000,-

przedstaw strukturę rachunku zysków i strat. Skomentuj relację między odpisem amortyzacyjnym, a amortyzacją. Jak zmienia się ta relacja, jeżeli nastąpiłoby określone przepisami przeszacowanie majątku trwałego, np. współczynnikiem 2.

Odpis amortyzacyjny 10.000 20.000

Amortyzacja 10.000 17.600

Rachunek kosztów i warunków docelowych, tzw. od końca ITARGET COSTING/:

Próbuje się koszty przykroić do potrzeb, a nie odwrotnie

Dochód (dywidenda)

Stopa zwrotu • % ≈

Kapitał własny

Dochód ≤ zysk netto

Zysk netto Zysk netto przychody aktywa

Stopa zwrotu = = • •

Kapitał własny przychody aktywa kapitał własny

Stopa zysku mnożnik kapitałowy

ZN ZN P 1

= • •

KW P A KW/A

ZN 10.000,-

Uchwała

1. cały zysk netto przeznaczony na dywidendy

2. 40% zysku netto na dywidendy

dd - stopa podatku dochodowego = 20% (0,2)

dochód 8000

= ZN = 10.000

(1 - dd) 0,8

ZN D

ZB = =

(1 - dd) (1- dd) (1 -dp) dd = dp

podstawa podatku dochodowego PD = ZB

koszty rachunkowości zarządczej = koszty rachunkowości formalnej

przychody rachunkowości zarządczej = przychody rachunkowości formalnej

EBITD

Odpis amortyzacyjny

EBIT

pn • Ko

1/ (1 - dp)

ZN

1/ (1 - dd)

D

EBIT - odsetki = ZB

Odsetki = stopa procentowa (pn) • kapitał obcy (Ko)

Każda ze stóp ma trzy odmiany (dd, dp, pn)

• nominalna

• realna pr = pn + 1/ i + 1 pr = pn - i/1 -i

• efektywna po = (1 + pn • pr/L)

L - liczba kapitalizacji w ciągu roku

i - stopa inflacji

Przykład badania 2.: Kapitał własny spółki wynosi 200.000 przy mnożniku kapitałowym1,4%. Oczekiwana realna stopa dywidendy wynosi 6%. Szacuje się stopę inflacji na poziomie 8%. Nominalna stopa odsetek od kapitału obcego wynosi 15%. Określ zapotrzebowanie na wynik operacyjny netto(EBIT), przy stopie podatku dochodowego 30% i ryczałtowego podatku od dywidendy 20% (zakłada się, że zysk brutto równa się podstawie opodatkowania podatkiem dochodowym)

Znając zapotrzebowanie na EBIT ustal plan przychodów brutto, jeżeli .... (zobacz poprzednie zadanie)

25.10.99

WCZ - cena fakturowania środka trwałego

WCN = WP = WCZ + wszystkie nakłady do momentu oddania do eksploatacji.

Rozwiązanie na podstawie układów rachunku zysków i strat (egzamin 0)

Przykład 1. : Umorzenie pewnej maszyny wynosi 60.000 umorzona w 40%. Stawka amortyzacji liczona przy założeniu, że czas amortyzacji równa się 10 lat. Oblicz roczny i miesięczny odpis amortyzacji.

I umorzenie 60.000

Stawka umorzeniowa 0,4 (40%)

Wartość brutto 60.000 : 0,4 = 150.000

II wartość netto maszyny II 120.000

Stawka umorzeniowa 0,6 (60%)

Wartość brutto 12.000 : 0,6 = 300.000

III oczekiwany dochód 150.000 40.000 A

Stawka zryczałtowanego podatku od dywidendy 0,2 (20%)

Stawka podatku dochodowego 0,34 (34%)

Zysk netto 15.000 : (1 -0,2) = 187.500

Zysk brutto 187.500 : (1 - 0,34) = 284.091

Udziały akcji akcjonariusz A w kapitale akcyjnym 0,4 (40%)

Stopień zysku netto na dywidendy 0,6 (60%)

Jaki zysk netto zapewnia dywidenda 40.000

Odsetki do zapłacenia (w skali roku) 16.000

Stopa procentowa kredytu ( w skali roku) 0,18

Jaki kredyt spółka posiada 16.000 : 0,18 = 88.889

Ebit/ odsetki (wskaźnik pokrycia odsetek) w momencie brania kredytu 2

Odsetki 16.000

Ebit 16.000 •2 = 32.000

W roku przyszłym spółka spodziewa się że ebit spadnie o 20% 0,2

Jaką ratę kredytu powinna spłacić w tym roku aby relację zachować ebit/ odsetki

Ebit w przyszłym roku 32.000 •(1 -0,2) =25.6000

Odsetki pożądane 25.600 : 2 = 12.800

Pożądany kredyt w roku przyszłym 12.800 : 2,18 =71.111

Konieczna rata 88.889 - 71.111 =17.778

Ratę spłacono o ile zmniejszą się odsetki?

Zysk brutto + odsetki do zapłacenia =EBIT

284.091 + 16.000 = 300,91

Wpływ metody rachunków kosztów na rachunek zysków i strat

Rachunek kosztów pełnych

Koszty

Produkcyjne Nie produkcyjne

Pośrednie

Produkcja w toku wyroby gotowe rachunek wyników

Tylko koszty nieprodukcyjne w całości wpływają na wynik. Koszty produkcyjne są aktywne w produkcji w toku.

Jeśli wielkość produkcji jest większa od wielkości sprzedaży to do ustalenia wyników rozliczamy koszty na koszty sprzedaży i zapasy.

Rachunek kosztów zmiennych

Koszty

Produkcyjne Nie produkcyjne

Pośrednie

Zmienne Stałe

Produkcja w toku wyroby gotowe rachunek wyników

Wyniki obciążają wszystkie koszty nieprodukcyjne i koszty stałe. Aktywowana jest ta część, która nazywa się koszty zmienne.

Przykład 2. :

1.liczba produktów	1
2.liczba okresów produkcyjnych	6
3.cena sprzedaży	12
4.jednostkowy tok zmienny	6
5.koszty stałe w okresie	300
6.planowana zdolność produkcyjna w okresie	155
7.	300
8.nieprodukcyjne koszty pośrednie w okresie	100
9.kalkulowanyjednostkowy tok stały	2

Okresy	1	2	3	4	5	6	razem
Planowana sprzedaż	140	130	180	150	140	160	900
Planowana produkcja	150	150	150	150	170	140	910

Wynik finansowy przy zastosowaniu rachunku kosztów zmiennych

Okresy	1	2	3	4	5	6
Zapas początkowy	0 60 180 0 0 180 planowana produkcja • jednostkowy koszt zmienny
Zmienne koszty produkcyjne	900 900 900 900 1020 840 (produkcja sprzedaż) • jednostkowy koszt zmienny + zapas początkowy
Zapas końcowy	60 180 0 0 180 60 zmienne koszty produkcyjne - zapas końcowy + zapas początkowy
Zmienne koszty produkcyjne sprzedaży	840 780 1080 900 840 960
Stałe koszty produkcyjne	300 300 300 300 300 300 zmienny koszt produkcji sprzedanej + koszt stałej produkcji
Razem koszt produkcji sprzedanej	1140 1080 1380 1200 1140 1260 cena sprzedaży • planowana sprzedaż
Przychody ze sprzedaży	1680 1560 2160 1800 1680 1920 przychód ze sprzedaży - razem koszty produkcji sprzedanej
Zysk na sprzedaży	540	480	780	600	540	660
Nieprodukcyjne koszty pośrednie	100 100 100 100 100 100 zysk ze sprzedaży - nieprodukcyjne koszty pośrednie
Zysk brutto przed opodatkowaniem	440	380	680	500	400	560

Wynik finansowy przy zastosowaniu rachunku kosztów pełnych.

okresy	1	2	3	4	5	6
Zapas początkowy	0	80	240	0	0	240
	Planowana produkcja • (jednostkowy koszt zmienny +kalkulowany jednostkowy koszt stały
Całkowity koszt produkcji	1200	1200	1200	1200	1360	1120
	(jednostkowy koszt zmienny + kalkulowany jednostkowy koszt stały) • (produkcja - sprzedaż) + s.p.
Zapas końcowy	80	240	0	0	240	80
	Sprzedaż • (jednostkowy koszt zmienny + kalkulowany jednostkowy koszt stały)
Pełne koszty produkcji sprzedanej	1120	1040	1440	1200	1120	1280
Odchylenie kosztów produkcji	0	0	0	0	40	20
	Pełne koszty produkcji sprzedanej - odchylenie kosztów produkcji
Razem koszt produkcji sprzedanej	1120	1040	1440	1200	1080	1200
	Cena sprzedaży • planowana sprzedaż
Przychody ze sprzedaży	1680	1560	2160	1800	1680	1920
	Przychód ze sprzedaży - razem koszt produkcji sprzedanej
Zysk na sprzedaży	560	520	720	600	600
Nieprodukcyjne koszty pośrednie	100	100	100	100	100	100
	Zysk na sprzedaży - nieprodukcyjne koszty pośrednie
Zysk brutto przed opodatkowaniem	460	420	620	500	500

08.11.99

Wykorzystywanie rachunkowości zarządczej do kilku decyzji

1. kupić czy wytworzyć

Każde przedsiębiorstwo samo wytwarza albo kupuje od innych. Zastanawiają się, która z decyzji jest tańsza. Rachunek kosztów pomaga w podjęci decyzji.

W rachunku kosztów „kupić czy wytworzyć” koszty dzielimy na:

• istotne - to takie koszty, których wielkość wynika z podejmowanych właśnie decyzji

• nieistotne - koszty już poniesione lub koszty, które nie wpływają na podjętą decyzję.

2. koszty istotne dla podjętej decyzji:

1. płace bezpośrednie 100

2. materiały bezpośrednie 300

3. zmienne koszty pośrednie 50

4. stałe koszt pośrednie 100

razem 550

cena zakupu części 500

Dwa typy kalkulacji:

1. przez dodanie kosztów nieistotnych.

	Wytworzyć		Kupić
Płace bezpośrednie	100	Koszty nieistotne
Materiały bezpośrednie	300
Zmienne koszty pośrednie	50
Stałe koszty pośrednie	100		100
Cena zakupu			500
razem	550		600

2. przez pominięcie kosztów nieistotnych

	Wytworzyć	Kupić
Płace bezpośrednie	100
Materiały bezpośrednie	200
Zmienne koszty pośrednie	50
Stałe koszty pośrednie	-	-
Cena zakupu		500
razem	450	500

Wykorzystanie rachunków kosztów dla optymalizacji asortymentowej struktury produkcji w warunkach istnienia warunków ograniczających.

Marża operacyjna - różnica między przychodami, a kosztami zmiennymi.

Jeżeli nie ma czynnika ograniczającego to do produkcji wybieralibyśmy te produkty, które dają największą marże operacyjną.

Jeżeli jest czynnik ograniczający to stosujemy kryterium marży operacyjnej ale policzonej na ten czynnik ograniczający (marża operacyjna na jednostkę czynnika ograniczającego)

Czynniki ograniczające:

1. maszyny

2. robocizna

3. powierzchnia magazynowa

4. kapitał obrotowy

jeżeli popyt na wyroby firmy przekracza jaj zdolności produkcyjne to należy zidentyfikować czynnik ograniczający oraz obliczyć, wybrać, najwyższy wskaźnik rynkowości w odniesieniu do czynnika ograniczającego.

1.

	a	b	c
Marża na jednostkę	21	10	4
Maszynogodziny na jednostkę	3	2	1
Szacowany popyt	200	200	500
	Maszynogodziny na jednostkę • szacowany popyt
Wymagane maszynogodziny	600	400	500

2.

Zdolność produkcyjna jest ograniczona przez maszyny do 1200 maszynogodzin. Należy obliczyć marżę czynnika ograniczającego.

	a		b	C
Marża na jednostkę	21		6	4
Maszynogodziny na jednostkę	3		2	1
	21:3
Marża na maszynogodziny	7	3		4
	7	5		4
Kolejność akceptacji zamówień	1	3		2

	Produkcja Szacowny popyt	Zużyte maszynogodziny Maszynogodziny na jednostkę • produkcja	Pozostałe maszynogodziny Czynnik ograniczający - zużyte maszynogodziny
A	200	600 200 • 3	1500 2100-600
B	200	200 200 • 1	1300 1500-200
C	433	1299	1 1300-1299

	A	B	C
Szacowany popyt	200	200	500
Wymagane maszynogodziny	600 3 • 600	400	500

Marża całkowita (wielkość produkcji • marża jednostki)

A	4200 200 • 21
B	800
C	2598
Razem	7598

Razem marża przy produkcji tylko A 4200

Kupić czy wytworzyć ?

Cena zakupu półproduktu 450

Brak wolnych mocy produkcyjnych

Maszynogodziny na produkcję półproduktu dotąd kupowanego 20

Marża brutto na 1 mg. Na wyrobie A mającego moce produkcyjne 8

Koszt utraconych korzyści 160 20 • 8

Istotne koszty produkcji półfabrykatu

Materiały bezpośrednie	300
Płace bezpośrednie	100
Zmienne koszty pośrednie	50 450
k. n. k.	160
Razem koszty istotne	610

	A	B	C	D
Materiały na jednostkę	25	40	75	120
Płace bezpośrednie na jednostkę	25	50	100	100
Pośrednie koszty zmienne	10	10	25	40
Pośrednie koszty stałe (200% narzutu w stosunku do płac)	50	100	200	200
Koszt na 1 szt.	110	200	400	460
Czas produkcji	10	18	35	35

Zdolność produkcyjna w maszynogodzinach 250.000

	A	B	C	D
Popyt	5000	4000	3000	3000
Cena zakupu	100	200	380	420
Koszty zmienne na jednostkę	60	100	200	260
	Materiał na jednostkę + płace bezpośrednie + pośrednie koszty zmienne
Różnica między ceną zakupu, a kosztem zmiennym	40	100	180	160
	Cena zakupu - zmienne koszty na jednostkę
Różnica między ceną zakupu a kosztem całkowitym	-10	0	-20	-40
	Cena zakupu - koszt na 1 szt.
Różnice na maszynogodziny	4	5,55	5,14	4,57

Plan produkcji	Ilość sztuk	Ilość maszynogodzin	Maszynogodziny do wykorzystania
B	4.000	72.000	17.8000
C	3.000	105.000	73.000
D	2.035	72.975	25
A	2	20	5

	Koszt produkcji	Koszt ewidencji zakupu	Oszczędność
B	400.000	800.000	400.000
C	600.000	1.140.000	540.000
D	542.100	375.700	333.600
A	120	200	80
Razem	1.543.220	2.815.900	1.273.680

Plan zakupu	sztuk	Koszty
B	0	0
C	0	0
D	915	364.300
A	4.998	499.800
		884.100

Razem koszt produkcji i zakupu	2.426.320
Pożądana zdolność produkcyjna	350.000
niedoba	100.000

Plan produkcji (wg. największej korzyści na jednostkę czynnika ograniczającego)

	Ilość sztuk	ilość	Sp = 250.000 do wykorzystania maszynogodzin
B	4.000	72.000	178.000
C	3.000	105.000	73.000
D	2.085	72.075	25
A	2	20	5

Koszty ewentualnej oszczędności

	Koszt produkcji	Koszt zakupu	Różnica Koszt zakupu - koszt produkcji.
B	400.000	800.000	400.000
C	600.000	1.140.000	540.000
D	542.100	875.700	333.600
A	120	200	80
∑	1.542.220	2.815.000	1.273.680

Plan zakupu

	sztuk	Koszty
B	0	0
C	0	0
D	915	384.300
A	4.998	499.800
		884.100

Koszt zakupu i produkcji 884.100 + 1.542.220 = 2.426.320

WYKŁAD 5

Podstawą ceny mogą być podstawowe koszty pełne jednostkowe, cena rynkowa.

Ceny specjalne - to ceny, które są oferowane wyjątkowo określonemu klientowi z myślą o tym, że nie wpłynie ono na ogólną wielkość oferowanych cen.

To zamówienie opłaca się przyjąć, w którym cena sprzedaży jest wyższa od jednostkowych kosztów zmiennych, ale pod warunkiem, że jest mało prawdopodobne, iż pojawi się zamówienie wyższą ceną wypełniającą zdolność produkcyjną.

1. cen specjalnych nie obniży ceny specjalnej

2. oferta mieści się w granicach rezerwy produkcji

Przykład:

Zdolność produkcyjna 100.000 szt. W 80% jest ona obłożona po 18,- przy jednostkowym koszcie zmiennym = 10,- i jednostkowym koszcie stałym = 6,-. Pojawia się klient oferujący cenę 14. Czy przyjąć zamówienie, jeżeli wiadomo, że inne zamówienia już się nie pojawią.

Rozważ czynniki jakościowe (np. możliwość trwałego obniżania ceny).

Zdolność produkcyjna Udział

Zlecone po cenie 100.000

a. podstawowa 18,- 0,8

b. specjalna 14,- 0,2

jednostkowy koszt zmienny 10,-

jednostkowy koszt stały 6,-

Obliczenia

Marża operacyjna:

1. 8

2. 4

Stopień pokrycia jednostkowego kosztu stałego:

a. 1,333 (8:6)

b. 0,666 (7:6)

Przychody ze sprzedaży:

1. 0,8 • 100.000 • 18 = 1.440.000

2. 
   0,2 • 100.000 • 14 = 280.000

1.720.000

Marża ze sprzedaży:

1. 100.000 • 0,8 • 8 = 640.000

2. 
   100.000 • 0,2 • 4 = 80.000

720.000

Cena w przyszłym sezonie 17,60,-

Zdolność produkcyjna 100.000

Przy wykorzystaniu: udział

a. ceny podstawowej 1

b. ceny specjalnej 0

Zlecenie po cenie:

a. podstawowej 17,00,-

b. specjalnej

Jednostka marży w następnym okresie 7,60,-

Marża w następnym okresie 760,000,- (7,60 • 100.000)

Strata na marży 40.000

Marża na zlecenie specjalne 80.000

Oblicz przy jakiej cenie w następnym okresie dane będą obojętne dla decyzji.

Cena 17.20,- marża na zlecenie specjalne = strata na marży

Rachunek kosztów w kalkulacji cen.

Procentowy wskaźnik narzutu - jest to relacja między różnicą ceny a wielkością kosztów a tymi kosztami (do tych kosztów)

Procentowy wskaźnik marży	4,5%
Koszty jednostkowe	∑	zmienne	stałe	zysk	cena
Mb	88	88
Rb	135	135
Koszty wydz. (pośrednie)	29	23	6
Koszty ograniczające zarz.	140	50	90	17,64
Razem koszty	392	296	96		4096

( na podstawowych koszów eksploatacyjnych)

1. metoda kalkulacji cen oparta jest na relacji

cena = jednostkowe koszty + procentowy wskaźnik marży • jednostkowe koszty pełne.

lub

cena = jednostkowe koszty • (1 + procentowy wskaźnik marży)

4,5% był liczony do kosztu całkowitego

	Jednostkowe koszty	Procentowy wskaźnik	Marża lub wyn. oper.	cena
Koszty zmienne wytworzenia	246	66,52	136,64	409,68
Całkowite koszt wytworzenia	252	62,56	157,64	409,64
Koszty zmienne	296	38,39	113,64	409,64
Koszty całkowite	392	4,50	17,64	409,64

Takie przyjął

2. metoda określona cena na podstawie kosztu kapitału


Średni ważony koszt kapitału (WACC)

• 
  
  
  
  koszt kapitału własnego akcje zwykłe

• 
  koszt kapitału obcego akcyjny akcje uprzywilejowane



zapasowy zapasy z emisji akcji

zapasy z zysków zatrzymanych

inne kapitały rezerwowe

Wskaźnik struktury kapitału

ilość sprzedana 1000

zaangażowany kapitał 300.000

mnożnik kapitału (A/kwt) 1,5

koszty własne 200.000

koszty obce 100.000

Finansowy koszt kapitałów obcych 18%

stały podatek dochodowy 30%

kapitalizacja kosztów obcych 12,6%

oczekiwanie stałego zwrotu 15% (zysk netto / koszty własne)

oczekiwanie zysku netto 30.000

oczekiwanie zysku brutto 42.857,1429



Kapitał kosztów obcych = pn (1 - d) = pn - (pn • d)




Stopa procentowa podatkowe stałe dochody stopa osłony podatkowej



Odsetki 18.000 1.000 • 0,18



ZB + odsetki = EBIT zysk operacyjny

ZN podatek

	Na jednostkę
Oczekiwany EBIT 60.867,1429	60,8571429
Koszt całkowity	392
Cena sprzedaży	452,86
Wskaźnik narzutów	0,1552551 = 60,8576429/992

Wskaźnik narzutów do kosztu całkowitego 0,2028.....= 60,... : 300.000

Ceny wewnętrzne.

Kryteria cen wewnętrznych:

• stopa zwrotu z kapitału

• zysk rezydualny (różnica między zyskami księgowymi a kosztem kapitału zaangażowanego w przedsiębiorstwie.

Sprzedaż zewnętrzna	300
Przekazywanie do innych wewnętrznych	1700	2000
Koszty zmienne	500
Koszty stałe kontrolowane	300
Koszty stałe niekontrolowane	200
Koszty ogólne zarz.	150
Podatek	50	1600
Roczny koszt kapitalizacji	500	300
Stopa	0,15
Wielkość	2000
Zysk rezydualny	100	100

• ocena punktowa (ceny wewnętrznie umowne0

• koszty

• ceny rynkowe

Mierniki efektywności decyzji










Dyskontowe uwzględniające wartość pieniądza w czasie. NPV - zaktualizowana wartość netto (zdyskontowana) IRD (wewnętrzna) - graniczna stopa zwrotu TZW zdyskontowana - można policzyć jako liczbę lat, w których suma N zwrotu = VN - ∑D = NP. t = 1 rocznych zrówna się z nakładami początkowymi

Niedyskontowe TZ - czas zwrotu = nakład początkowy/ średni roczny dochód z inwestycji = NP/D

N zdyskontowane wpływy N zdyskontowane wpływy



NPV = ∑ t - ∑ t


t =1 (1 + rt) t =1 (1 + rt)


t = 0

jeżeli dochody na koniec okresu

jeżeli dochody na początku okresu

n zdyskontowane dochody n zdyskontowane nakłady początkowe NPt



NPV = ∑ - ∑

t =1 (1 + rt) t =1 (1 + rt)

t = 0

Wewnętrzna stopa zwrotu


JRR = W stopa dyskontowa

Stopa ta wstawiona pod r spowoduje wyzerowanie NPV

r - koszt kapitalizacji oszacowany dla danego przedsiębiorstwa np. r = WACC



Oblicz WACC dla Kc =200.000, KWT = 40%, Kob = 60%, pn = 155, d = 30%. Koszt własny kapitalizacji równa się stopie bonów skarbowych trzynastotygodniowych (pb) + βx (pn - pb) przeciętna stopa kredytu

Ryzyko projektu komercyjnego.

Jeżeli strumienie wpł. Lub wyd. są w wielkościach realnych i są oczyszczane z inflacji, to do dyskonta przyjmowane są stopy realne.

pn - i 1 + pn



pr = lub pr = - 1

1 +i 1+ i

Jeżeli są nominalne - to stopy nominalne.

kkobc = pn (1 -d) kkobcreal = pn (1 -dr)

norm

1


= współczynnik dyskontujący informuje jaka jest dzisiejsza wartość


( 1 + r) n przyszłej złotówki

koszt kapitału

1

1

Bezpośrednie

Materiały Płace

Bezpośrednie

Materiały Płace

---