Czynności życiowe bakterii
a) ODDYCHANIE - spotykamy zarówno formy oddychające tlenowo (areoby), jak i beztlenowo (anaeroby). Bakterie oddychają tj. utleniają związki organiczne, uzyskując stąd energie potrzebną do różnych procesów życiowych.
AREOBY - pobierają tlen z otoczenia i w związku z tym mogą żyć tylko w środowisku
tlenowym.
ANAEROBY - potrafią żyć w środowisku beztlenowym, gdyż potrzebną im do życia
energie uzyskują z utleniania związków organicznych bez pobierania tlenu z
zewnątrz.
Taki sposób beztlenowego oddychania, podczas którego powstają różne produkty uboczne, nosi nazwę fermentacji. W zależności od powstających w czasie tego procesu związków wyróżniamy fermentacje mlekową (powstaje kwas mlekowy), masłową (kwas masłowy), alkoholową (alkohol) itp.
Nieliczne gatunki bakterii mają zdolność asymilacji azotu atmosferycznego. Azot jest pierwiastkiem niezbędnym do budowy ciała roślin i zwierząt, jednak, pomimo że występują bardzo obficie w powietrzu, w stanie wolnym jest dla nich niedostępny. Dlatego możliwość asymilacji wolnego azotu przez niektóre bakterie jest dla nich bardzo cenną właściwością, gdyż uniezależnia je od obecności związków azotowych w podłożu.
b) SPOSOBY ODŻYWIANIA (samożywność i heterotrofizm - bakterie chorobotwórcze i
symbiotyczne):
Ogromna wiekszośc odżywia się materią organiczną. Taki sposób odżywiania nazywa się cudzożywnością lub heterotrofią. Organizmy cudzożywne, które pobierają pokarm z martwych organizmów lub ich szczątków, zwane są roztoczami lub saprofitami, zaś te, które atakują żywe organizmy i odżywiają się substancjami pobieranymi z ich ciała, nazywamy pasożytami.
Samożywność, czyli autotrofia, polega natomiast na wytwarzaniu materii organicznej z pobieranych z zewnątrz związków nieorganicznych (dwutlenku węgla, wody, soli mineralnych) i jest właściwością prawie wyłącznie roślin zielonych. Tylko nieliczne bakterie są autotrofami. Jedne z nich (bakterie purpurowe i zielone) zawierają chlorofil i przeprowadzają proces fotosyntezy, wykorzystując do tego energie świetlną. Inne nie mają chlorofilu, lecz mogą asymilować dwutlenek węgla, uzyskując do tego procesu energie z utleniania różnych związków nieorganicznych (np. siarkowodoru, azotanów, związków żelazawych) lub pierwiastków (np. siarki, wodoru).
Bardzo niebezpiecznym wrogiem człowieka, a także zwierząt i roślin są bakterie chorobotwórcze. Jako środowisko życia obierają sobie ciało żywych organizmów. Przynoszą im wyraźne szkody, dlatego nazwano je pasożytami. Odżywiają się jego kosztem i wydzielające przy tym różne toksyny (trucizny), powodują choroby zaatakowanego organizmu, a nawet śmierć. Powszechnie znane są różne bakterie pasożytnicze powodujące choroby człowieka, zwierząt i roślin.
Istnieją pewne bakterie, które żyjąc w ciele gospodarza, odżywiają się wprawdzie jego kosztem, jednak przynoszą mu pewne korzyści, które w bilansie ogólnym równoważą wyrządzone mu szkody, a nawet je przewyższają. Są to bakterie symbiotyczne. Występują w organizmach roślinnych i zwierzęcych.
Za przykład może posłużyć symbioza roślin motylkowych z bakteriami brodawkowymi. Bakterie te mają zdolność do asymilacji azotu atmosferycznego. Z gleby wnikają
Przez wlókniki do korzenia gdzie początkowo prowadzą pasożytniczy tryb życia. Powodują rozrost korzenia i powstawanie charakterystycznych brodawek. Po pewnym czasie bakterie przebywające w brodawkach zmieniają swoją postać z pałeczkowatej na rozgałęzioną i zostają strawione przez gospodarza, a zawarte w nich substancje bogate w związki azotowe zostają przyswojone przez roślinę. Symbioza ta uniezależnia rośliny motylkowe od zasobów związków azotowych w podłożu, wskutek czego mogą żyć na glebie ubogiej w ten pierwiastek.
Bakterie symbiotyczne żyją również w ciele zwierząt. Zasiedlają one ich przewód pokarmowy, ułatwiając, a niekiedy w ogóle umożliwiając trawienie pokarmu; np. u termitów, gdzie umożliwiają trawienie pokarmu roślinnego zawierającego celulozę; u ptaków i ssaków, odżywiających się pokarmem roślinnym; u zwierząt wszystkożernych i mięsożernych, występuje flora bakteryjna, w dużej mierze ułatwiająca proces trawienia. Bakterie mogą być także źródłem różnych witamin np. B, K.
c) ROZMNAŻANIE - wegetatywnie przez podział komórki, ale nie w drodze mitozy, lecz w sposób uproszczony w warunkach korzystnych dla rozwoju, podziały komórek mogą następować co 20 - 30 min; zwykle jednak nie dochodzi do tak gwałtownego rozwoju, gdyż przeciwdziała temu wyczerpanie się substancji pokarmowych w podłożu i nagromadzenie dla życia bakterii szkodliwych produktów przemiany materii.
U niektórych bakterii odkryto proces plciowy. Polega on na stykaniu się komórek różnych pod względem płciowym i przekazywaniu materiału genetycznego.
W warunkach niekorzystnych dla życia wiele gatunków wykształca przetrwalniki (endospory), okryte bardzo grubą ścianą komórkową. Są one bardzo odporne na szkodliwe działanie różnych czynników, jak niska lub bardzo wysoka temperatura, promienie ultrafioletowe, chemiczne środki dezynfekcyjne itp.
Data dodania: 2002-12-19
Autor pracy: belu