Pęcherzyki nasienne- cewkowate uchyłki nasieniowodów. Każdy uchyłek ma 3mm śr.. 12cm dł. zwija się tworząc pęcherzyki nasienne o dł.5cm. Ściana składa się z bł. śluz. mięś i przydanki. Bł śluzowa tworzy wiele fałdów pokrytych wielorzędowym nabłonkiem nieurzęsionym zaw limfocyty.Blaszka właściwa bł śluz zaw liczne włókna sprężyste. Błona mięś jest cieńsza niż w nasieniowodzie i składa się z 2 warstw wew. okrężnej i zew podłużnej. Tkanka łączna właść odpowiada przydance nasieniowodu. Wydzielina pęcherzyków nasiennych jest żółtawym, lepkim, słabo zasadowym płynem zaw fruktozę, globuliny, wit C oraz prostaglandyna. W czasie wytrysku wydz jest przemieszczana do przewodu wytr.
Gruczoł krokowy, składa się z 30-50 grucz pęcherzykowo- cewkowych w zależności od położenia poszczególnych grucz w stosunku do cewki mocz: gruczoły bł śluzowej, bł podśluzowej i gruczoły główne leżące najgłębiej. Grucz odprowadzają swoją wydz do cewki moczowej za pośrednictwem ok. 20 przew odpr wysłanych nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, który zmienia się w nabł przejściowy. Poszczególne gruczoły są rozgałęzionymi cewkami zakończonymi rozszerzeniami-pęcherzykami- wyścielonymi nabł dwuwarstwowym walcowatym lub sześciennym. Grucz. Otoczony tkanką łączną właściwą otaczającą też poszczególne gruczoły. Liczne miocyty gładkie i miofibroblasty biorą udział w wyciskaniu wydzieliny podczas wytrysku. Między przewodami odpr w pobliżu cewki mocz znajdują się struktury przyp kiesz wysłane nabł, nazywa się je pęcherzykami sterczowymi lub męską macicą, natomiast męskim odpowiednikiem pochwy jest łagiewka sterczowa. W pęcherzykach grucz krok znajdują się często kamyki sterczowe zbudowane z białek i węglowodanów. Charakterystyczną cechą nabł jest duża aktywność fosfatazy kwaśnej innym ważnym enzymem jest alfa-reduktaza redukująca testosteron do dehydrotestosteronu. Wydzielina grucz słabo kwaśna zawiera enzym proteolityczny fibrynolizę i hialuronidazę. Wydz stanowi 20% wytrysku. Czynnośc pobudzana przez androgeny, estrogeny zmniejszają wydzielanie
Jądro- przednia i boczna pow. pokryta podwójną bł. surowiczą zwaną osłonką pochwową. Trzewny listek pokrywa jądro, ścienny wyściela mosznę. Oba listki pokryte nabł. surow. Pod otrzewną błona biaława zbudowana z tkanki łącznej włók. Wew. część bł. białawej ma luźne utkanie i obecne są w niej naczynia krwionośne i limf. Ta część to bł. naczyniowa która w górnej i tylnej części jądra grubieje tworząc śródjądrze od którego odchodzą pasma tk. łącznej właściwej dzielące jądro na płaciki. W płacikach obecny łącznotkankowy zrąb podtrzymujący kanaliki plemnikotwórcze i kom. grucz. śródmiąższowego.
Kanaliki plemnikotwórcze- 30-70cm, śred. 200 um, Całkowita długość kanal. Obu jąder 500m. Kończy się na jednym końcu ślepo na drugim przechodzi w kan. Prosty. W skład jego ściany wchodzą: nabł. plemnikotwórczy 3-5 warstw kom. mioidalnych, tkanka łączna właściwa luźna. Kom. mioidalne zawierają kompleks aktyna- miozyna, pęch. wydzielniczych ale wykazują słabe zdolności kurczenia. Wydzielają TGFα TGFβ czynnik regulujący wydzielanie ABP. Nabł. plemnikotwórczy składa się z kom Sertolego i kom. szeregu spermatogenezy. Kom. sertolego: duże wysokie kom. owalne lub trójkątne jądra, jasna cytoplazma, dobrze rozwinięta siat. Gładka liczne mitochondria lizosomy krople tłuszczu i glikogenu. czynność: Izolacja kom. spermatogenezy, fagocytoza i trawienie resztek kom powstałych w wyniku przekształcania spermatyd w plemniki, produkcja płynu światła kanalików, uwalnianie niewielkich ilości estrogenów, wydzielanie czynników wzrostu i różnicowania, wydzielanie defensyw. Kom spermatogenezy: układają sie w 4- warstw. Bliżej bł. podstawnej obecne kom. mniej zróżnicowane. maja na swojej pow oligosacharyd wiążący się z receptorem. Związanie jest sygnałem dla kom. podporowe do otoczenia kom spermatogenezy cytopl. Odizolowanie jej od otoczenia i wytworzenia głównego składnika bariery krew-jądro.
KOMÓRKI ŚRÓDMIĄŻSZOWE
kom.Leydiga,wyst.w grupach,w tkance łącznej międzykanalikowej otoczne przez 3-4kanaliki,12%objętości jądra;różnicują się i uwalniają testosteron w życiu płodowym,pobudzając wytwarzanie męskich gonad,od 5.mies życia zanikają. Czynne kom środmiąższowe ponownie pojawiają się w okresie pokwitania;duże,wieloboczne o pęcherzykowatych jądrach,cytoplazma kwasochłonna charakterystyczna dla komórek syntetyzujących steroidy (obfita gładka siateczka,mitochondria z kanalikowatymi grzebieniami),zawiera liczne kropelki tłuszczów,ziarna pigmentu,białkowe kryształy Reinkego. Syntetyzują i uwalniają hormony steroidowe androgeny,testosteron. Wyjściowy substrat-cholesterol (dostarczany z krwi lub syntetyzowany z octanu w komórkach),z niego powstaje pregnenolon,podlegający dwóm typom przemian-1)częściej, powstaje 17-hydroksypregnenolon,zmieniający się w dehydroksypregnenolon,a ten w androstenediol, z którego powstaje testosteron. 2)rzadziej, z pregnenolonu powst.progesteron, przekształca się w 17hydroksyprogesteron a ten w androstenediol i w testosteron. Enzymy katalizujące konwersję poszczególnych związków w łańcuchu syntezy testosteronu są w gładkiej siateczce i mitochondriach kom.śródmiąższowych. Testosteron i inne androgeny pobudzają spermatogenezę i utrzymywanie się drugorzędowych cech płciowych męskich. Testosteronto hormon anaboliczny tj. intensyfikujący procesy syntezy cząsteczek i makrocząsteczek. Pod jego wpływem przerost komórek,zwiększenie masy mięśniowej (używany nielegalnie w sporcie). Kom Leydiga wydzielają peptydy:TGFβ (pobudza wydzielanie FSH),MSH,endorfinę(pobudzają kom. Sertolego) oraz oksytocynę(wpływa na mioidalne kom.kanalików,zwiększając ich ruchy perystaltyczne)
PRZEWODY WYPROWADZAJĄCE NASIENIE
KANALIKI PROSTE i PRZEWODZIKI SIECI JĄDRA
plemniki wytworzone w kanalikach nasiennych są nieruchome i biernie przemieszczane razem z płynem w kanalikach nasiennych do kan.prostych,a z nich do przewodzików sieci jądra. W miejscu przejścia k.nasiennych w k.proste zanikaja kom.spermatogenezy,ale pozostają podporowe (Sertolego),tworzą ścianę początkowych odcinków k.prostych. W dalszych odcinkach przechodzą w typowy nabłonek jednow.sześcienny. K.proste łączą się ze skomplikowanym układem przewodzików,tworzących sieć jądra.Przewodziki sieci wysłane nabł.jednow.sześciennym,którego wiele komórek ma pojedyncze witki. Kan.proste i przewodziki sieci otacza tkanka łączna właściwa luźna śródjądrza,zaw.liczne naczynia krwionośne i limfatyczne.
PRZEWODZIKI ODPROWADZAJĄCE JĄDRA
Przewodziki sieci jądra przechodzą w 10-15 odprowdzających,początkowe odcinki o przebiegu prostym,następnie zwijają się na kształt stożków,które leżą na głowie najądrza.Wysłane jednow.nabłonkiem,miejscami sześciennym (na wolnej powierzchni mikrokosmki),miejscami walcowatym (na wolnej powierzchni rzęski). Wskutek różnej wysokości kom. powierzchnia nabłonka sprawia wrażenie pofałdowania.Nabłonek na blonie podstawnej pod którą jest tkanka łączna właściwa,zaw.miocyty gładkie.
NAJĄDRZE
podłuzny narząd nakładający się na powierzchnię jądra.Głowa (pozwijane przewodziki odprowadzające) uchodzące do zwiniętego przewodu najądrza,który jest gł.składnikiem trzonu i ogona. Przewód najądrza o dł.4-6m wysłany wielorzędowym nabłonkiem walcowatym,na wolnej powierzchni mikrokosmki (stereocilia)-zapobiegają one fagocytozie plemników przez kom.nablonka. Kom. te wydzielają glikokoniugaty (zaslaniają receptory błonowe glówek plemników)są trawione przez hydrolazy płynu narządów rodnych kobiet. Między kom.nabłonka liczne limfocyty (Tcytotoksyczne i NK),które zajmują strategiczne pozycje przeciwko antygenom plemnikow. Nabłonek lezy na blonie podstawnej,pod nią nieco tkanki łącznej właściwej luźnej i liczne miocyty gładkie,ułożone w 2-3warstwy,ich liczba zwiększa się w kierunku ujścia przewodu najądrza.na zewnątrz od mięśni gladkich bogata sieć naczyń krwionośnych włosowatych.
Przewód najądrza (oprócz nasieniowodu) to miejsce magazynowania i dojrzewania plemników. Obecne ABP-białko wiążące androgeny,dzięki temu stężenie androgenów (gł.testosteronu) jest duże,co warunkuje dojrzewanie plemników. Nablonek przewodu ma silne własciwości absorpcji płynu przewodu. Absorpcja płynu w przewodzie najadrza i jego ciągłe wytwarzanie w kanalikach krętych powoduje przepływ płynu ku nasieniowodowi (dodatkowo wzmagają go skurcze mioidalnych kanalików nasiennych i miocytow gladkich przewodzikow odprowadzających i przewodu najadrza.
NASIENIOWÓD
parzysty przewód, łączy najądrze z cz.sterczowa cewki moczowej. W pobliżu stercza rozszerza się tworząc bańkęnasieniowodu (miejsce przechowywania plemników). W końcowej cz. bańki do nasieniowodów uchodzą przewody odprowadzające pecherzyków nasiennych i od tego miejsca aż do ujścia jest nazywany przewodem wytryskowym. Ściana nasieniowodu 3-warstwowa: błona śluzowa (4-5 podłużnych fałdów,wyslana nabłonkiem wielorzędowym walcowatym,podobnym do nabł.przewodu najądrza,ale tu komórki niższe i nie wszystkie na wolnej powierzchni mają stereocilia;między kom.nabłonka śródnabłonkowe limfocyty,pod nabłonkiem błona śluzowa właściwa zaw.liczne włókna sprężyste)błona mięśniowa (3 warstwy miocytów gładkich,wew i zew -przebieg podłużny, środkowa-okrężny)przydanka(tkanka łączna właściwa włóknista,łączy nasieniowod z otoczeniem).Ściana bańki nasieniowodu ma wyższe fałdy podłuzne błony sluzowej i cieńszą błonę mięśniową,podobnie zbudowana sciana przewodu wytryskowego,który jednak w pobliżu ujścia do cewki moczowej wysłany nabłonkiem przejściowym,przy wejściu do gruczołu krokowego traci błonę mięśniową.
NASIENIE plemniki wytw.w kanalikach nasiennych jądra biernie przemieszczane do przewodu najądrza i nasieniowodu,gdzie są przechowywane.Przemieszczanie trwa ok.12dni. W czasie wytrysku plemniki do przewodu wytryskowego,mieszają się z wydzieliną pęcherzyków nasiennych.Zawiesina plemników przedostaje się do cewki moczowej,miesza się z wydzieliną gruczołu krokowego i jako nasienie wydalane jest na zewn przez cewkę moczową.
Świeżo ejakulowane nasienie jest gęstym,nieprzezroczystym,lepkim płynem pH 7,4. Po 10-20 min upłynnia się (zmniejsza się lepkość). Jeden ejakulat 2-5ml nasienia. Nasienie składa się z osocza nasienia i zawieszonych w nim plemników (20-300mln).60-80% ma normalną budowę,50% zachowuje ruchliwość po 1h inkubacji w t=37°C. Objętość nasienia 70% wydzielina pęcherzyków nasiennych,20%wydzielina gruczołu krokowego,10% plemniki. W skł nasienia wchodzą leukocyty,kwas cytrynowy i askorbinowy,zasady,enzymy (fibrynolizyna,hialuronidaza),prostaglandyny(powodują skurcze macicy,przyspieszając transport nasienia z pochwy do jajowodów,tam zaplodnienie) i fruktoza (źródło energii do ruchu plemników)
Gruczoły opuszkowo-cewkowe- małe, kształt fasoli, na wysokości cz. Błoniastej cewki moczowej, uchodzą do niej. Składają sie z płacików podzielonych tkanką łączną właściwą. Płaciki z rozgałęzionych cewek zakończonych pęcherzykami otoczonymi kom. Mioepitelialnymi. Komórki wydzielicze=kom. Śluzowe, mają spłaszczone jądro u podstawy i jasnobłękitną cytoplazmę. Wydzielają śluz-odprowadzany przewodami odprowadzającymi wysłanymi nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, który w pobliży ujścia do cewki przechodzi w nabł. Wielorzędowy walcowaty. Wydzielina=śluz, w czasie pobudzenia płciowego spływa do cewki.
Prącie-słada się z części gąbczastej cewki moczowej, 2 ciał jamistych po grzbietowej str, ciała gabczastego przechodzącego na końcu w żołądź prącia. Ciała jamiste i gąbczaste otoczone wspólną warstwą tk łącznej właściwej włóknistej-powięzią prącia, poszczególne ciała podobną-błoną białawą, która w bliższej części oddziela od siebie ciała jamiste a w dalszej zanika, w czasie wzwodu jest cieńsza. Ciała jamiste- połączenia tętniczo-żylne, po wypełnieniu krwią mogą doprowadzić do erekcji. Mają gąbczaste utkanie, składające się z jamek wysłanych śródbłonkiem. Jamki oddzielają od siebie beleczki-z tk łącznej właściwej włóknistej z licznymi miocytami gładkimi i naczynia włosowate krwionośne. Wewnątrz jamki są większe niż na obwodzie. Wewnątrz i wzdłuż każdego ciała biegnie tętnica głęboka prącia. Ciało gąbczaste-podobna budowa ale jamki tej samej wielkości.
W żołędziu nie ma ciał jamistych bo jest splot żylny-wypełnia się krwią we wzwodzie, zwiększa wymiary, nie usztywnia się. Nie ma błony białawej, na powierzchni cienka nieowłosiona skóra
Napletek-ruchomy fałd skóry, pokrywa żołądz. Wewnętrzna warstwa ma charakter bł śluzowej. Znajdują się tu liczne gruczoły łojowe=Tysona