Mikroekonomia - zagadnienia w pigułce

Problem rzadkości

Problem rzadkości - jest wynikiem zależności miedzy zapotrzebowaniem ludzi na dobra (zapotrzebowanie potencjalne) a ograniczonymi zdolnościami wytworzenia tych dóbr. Problem rzadkości występuje zawsze, kiedy zapotrzebowanie ludzi na dobro przewyższa możliwości wyprodukowania tych dóbr (niezaleznie od tego jak znaczne są mozliwosci produkcyjne).

Zapotrzebowanie > Zdolności

Ekonomia - nauka badająca w jaki sposób ludzie (poj lub grupowo) wykorzystują zasoby będące w ich dyspozycji w celu zaspokajania różnorodnych potrzeb materialnych i niematerialnych; bada w jaki sposób społeczeństwo gospodarujące decyduje o tym, co, jak i dla kogo produkować.

Granica możliwości produkcyjnych - pokazuje alternatywne kombinacje dwóch grup produktów, które społeczeństwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu czasu wykorzystując do tego w całości i w jak najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie produkcji.

Gospodarka Intensywna - przy jednakowej ilości zasobów zwiększa się produkcja ze względu na wprowadzenie nowej technologii; postęp technologiczny i organizacyjny pozwala na bardziej intensywne wykorzystanie danych zasobów.

Gospodarka Ekstensywna - zwiększa się produkcja ze względu na zwiększenie ilości zasobów, przy wykorzystaniu dotychczasowej technologii produkcji.

Sytuacja optymalna (punkt równowagi) - zrównanie korzyści marginalnych z kosztami marginalnymi.

Zasób - to określona ilość produktów, pieniędzy, pracowników, itp. w danym momencie czasu; to ilość pewnego składnika aktywów w jakimś momencie

Strumień - dobra, pieniądze, zasoby które przepływają miedzy podmiotami gospodarczymi z różną szybkością w określonym czasie, konieczność uwzględnienia czynnika czasu; potok usług, dostarczony przez dany składnik aktywów w ciągu pewnego okresu.

2. Model ekonomiczny

to narzędzie które umożliwia tworzenie syntetycznego obrazu zjawisk gospodarczych. Po przyjęciu niezbędnych założeń upraszczających rzeczywistość gospodarczą można zbudować uproszczony model gospodarki i analizować zachodzące w niej powiązania miedzy gospodarującymi podmiotami. Z charakteru tych powiązań oraz z występujących między nimi prawidłowościami można następnie wnioskować o zachowaniu się podmiotów w rzeczywistości gospodarczej; zawiera szereg założeń upraszczających, dotyczących sposobu zachowania się ludzi, stanowi więc on świadome uproszczenie rzeczywistości.

Rynek:

a) jest miejscem zorganizowanym zazwyczaj w sensie instytucjonalnym, gdzie dokonują się akty kupna i sprzedaży czynników produkcji oraz wytworzonych dóbr (wg Rekowskiego)

b) jest zwięzłą nazwą procesu prowadzącego do tego, ze decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym co, jak, i dla kogo produkować oraz decyzje pracowników dotyczące tego jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiednim dostosowaniom cen (wg Begga)

c) Funkcje

Ø Odbywające się na rynku akty kupna-sprzedaży posiadają swoją cenę

Ø Rynek decyduje o systemie cen

Ø Umożliwia kontakt nabywców i sprzedawców dóbr iusług

Podstawowe pojęcia

Koszt alternatywny danego dobra jest ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra.

Cena realna (relatywna) - cena danego dobra odniesiona do ogólnego poziomu cen, informuje ona jak cena danego dobra kształtuje się w porównaniu z cenami innych dóbr, cena realna jest cena względną

Cena realna = (Cena nominalna/CPI) x 100%

CPI - Wskaźnik Cen Detalicznych

Prawo popytu rynkowego - wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się, ceteris paribus, popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt wzrasta.

Prawo podaży - wzrost ceny rynkowej produktu prowadzi, ceteris paribus, do wzrostu oferowanych ilości tego produktu, natomiast spadek ceny wywołuje zmniejszenie oferowanych ilości produktu.

Pozacenowe czynniki wpływające na popyt:

1. dochody - wzrost dochodów powoduje przesuniecie krzywej popytu do góry, a spadek-w dół

2. gusta - trudno mierzalne, zależą od jednostki, moda na dany produkt przesuwa krzywą popytu do góry

3. substytuty - wzrost (spadek) ceny na dobro X, powoduje wzrost (spadek) popytu na dobro substytucyjne dobra X

4. dobra komplementarne - wzrost (spadek) ceny na dane dobro powoduje spadek (wzrost) popytu na dobro komplementarne danego dobra.

5. przewidywanie cen relatywnych - kupujący mogą antycypować (wyprzedać w czesie) zakupy dóbr przewidując znaczące zmiany ich cen.

6. liczba ludności - wzrost liczby ludności przesuwa krzywe popytu w górę, natomiast spadek ludności w dół.

Pozacenowe czynniki wpływające na podaż:

a) ceny czynników produkcji (płace, opłaty za energię, czynsz, ceny surowców itp.) -wzrost cen czynników produkcji powoduje, ceteris paribus, przesunięcie krzywej podaży w górę, w sytuacji spadku cen cynników produkcji krzywa podaży przesuwa się w dół

b) technologia

c) podatki - przesuniecie krzywej podaży w górę

d) subsydia (dopłaty) - przesunięcie krzywej podaży w dół

e) przewidywanie cen

f) ilość przedsiębiorstw w gałęzi - wzrost liczby przedsiębiorstw w gałęzi zwiększa ilość oferowanych produktów - krzywa podazy rynkowej przesuwa się w dół; zmniejszenie liczby przedsiębiorstw przesuwa krzywą w górę.

Efekt Voeblena - efekt psychologiczny spotykany u konsumentów, którzy kupując bardzo drogie produkty chcą wywrzeć odpowiednie wrażenie na innych; kupno danego dobra jest uzasadnione nie tyle wartością użytkową, ile chęcią wywarcia wrażenia na innych ludziach; na tego rodzaju produkty krzywa popytu ma nachylenie dodatnie, im większa cena, tym większy popyt.

Mechanizm rynkowy wynika z wzajemnych zależności między cena, popytem i podażą i polega na tym, że jakakolwiek nierównowaga między tymi elementami rynku uruchamia siły (reakcje sprzedających i kupujących) kierujące popyt i podaż do stanu równowagi osiągniętego przy cenie równowagi.

Elastyczność cenowa popytu - jest miarą procentowej zmiany popytu na dane dobro pod wpływem procentowej zmiany ceny na to dobro.

E_p= % zmiana QD_x / % zmiana P_x

popyt elastyczny - |E_p|>1 (jednostkowy wzrost lub spadek ceny wywołuje więcej niż jednostkowy spadek lub wzrost popytu, górna połowa krzywej popytu)

popyt nieelastyczny - |E_p|<1 (dolna połowa krzywej popytu)

elastyczność jednostkowa - |E_p|=1(połowa krzywej popytu)

determinanty elastyczności cenowej popytu:

Ø występowanie substytutów - im więcej substytutów posiada dane dobro, tym większy współczynnik elastyczności cenowej popytu

Ø znaczenie dobra w dochodzie konsumenta - elastyczność cenowa popytu na dobro stanowiące ważną część wydatków z dochodu konsumenta jest większa aniżeli elastyczność popytu dobra mniej ważnego dla konsumenta.

Ø czynnik czasu - im dłuższy czas trwania zmiany ceny, tym większy jest współczynnik elastyczności cenowej popytu. Elastyczność cenowa popytu w dłuższym okresie czasu jest większa aniżeli w krótkim okresie czasu

elastyczność a przychody przedsiębiorstw

Elastyczność popytu	Cena wzrasta	Cena spada
|Ep|>1	PC spada	PC rośnie
|Ep|<1	PC rośnie	PC spada
|Ep|=1	PC bez zmian	PC bez zmian

przychód całkowity - PC_P = P x QD

przychód marginalny ze sprzedaży oznacza zmianę przychodu całkowitego wywołaną zmianą sprzedaży o dodatkową jednostkę:

PM_P = zmiana PC_P / zmiana QD = P (1 + 1/E_P)

Kiedy przychód całkowity osiąga maximum, to elastyczność cenowa popytu wynosi 1 a przychód marginalny 0

Elastyczność dochodowa dla:

Ø dóbr normalnych - dodatnia

ˇ podstawowe - <0,1)

ˇ luksusowe - >1

dóbr podrzędnych - ujemna

2. Elastyczność mieszana popytu - jest miarą procentowej zmiany popytu na dobro X pod wpływem procentowej zmiany ceny dobra Y.

E_M= % zmiana QD_x / % zmiana P_y

Ø Dla dóbr substytucyjnych - dodatnia

Ø Dla dóbr niezależnych - zero

Ø Dla dóbr komplementarnych - ujemna

3. W teorii konsumenta zakłada się, iż jest on podmiotem racjonalnym. Dokonując wyborów konsument dąży do osiągnięcia maksymalnej korzyści jakie w danych warunkach może otrzymać z konsumpcji dóbr. Konsument kierując się powyższą zasadą zachowuje się zgodnie z następującymi postulatami racjonalności:

Ø Postulat spójności (założenie kompletności preferencji)

Ø Postulat zachłanności (postulat o nienasyconości zadowolenia konsumenta, konsument zawsze woli więcej niż mniej)

Ø Postulat przechodniości (założenie o przechodniości preferencji)

Konsument

Optimum konsumenta - sytuacja w której konsument maksymalizuje swoje zadowolenie przy danych ograniczeniach; punkt styczności linii budżetowej z krzywą obojętności.

MSS_xy = P_x / P_y = UM(X) / UM (Y)

Krzywa obojętności - przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dwóch dóbr, które są dla konsumenta obojętne. Każda z tych kombinacji daje konsumentowi takie samo zadowolenie. Oznacza to że dana krzywa obojętności charakteryzuje się stałym poziomem zadowolenia.

Cechy krzywej obojętności:

Ø mają nachylenie negatywne

Ø nie mogą się przecinać

Ø są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych

Ø jest ich nieskończenie wiele

Krzywe obojętności nie mogą się przecinać ze względu na założenie o przechodniości preferencji konsumenta.

MSS wyraża nachylenie krzywej obojętności w danym punkcie, tzn. taka ilość dobra, z której konsument musi zrezygnować aby zwiększyć o jednostkę ilość drugiego dobra, przy takim samym zadowoleniu.

Dobro normalne - jeżeli wzrasta dochód konsumenta, a ceny dóbr pozostają niezmienione, wówczas wielkość popytu konsumenta na dane dobro wzrasta.

Dobro podrzędne - jeżeli wzrasta dochód konsumenta, a ceny dóbr pozostają niezmienione, wówczas wielkość popytu konsumenta na dane dobro maleje

a) krzywa dochód-konsumpcja jest geometrycznym zbiorem punktów równowagi konsumenta odpowiadających wszystkim poziomom dochodu konsumenta, przy założeniu niezmienności cen oraz danych preferencjach konsumenta.

b) krzywa Engla - graficzna postać zależności wydatków na poszczególna dobra od wysokości dochodów konsumenta.

c) krzywa cena-konsumpcja - jest geometrycznym zbiorem punktów równowagi konsumenta w sytuacji kiedy cena danego dobra zmienia się w sposób ciągły, przy założeniu niezmienności dochodu, cen innych dóbr oraz danych preferencjach konsumenta.

Efekt substytucji polega na tym, że wzrost ceny dobra X powoduje, ceteris paribus, zastąpienie konsumpcji dobra X przez relatywnie tańsze dobro Y. Efekt substytucji jest zawsze ujemny.

Efekt dochodowy - w wyniku wzrostu ceny dobra X zmniejsza się dochód realny konsumenta, co wpływa na wielkość zakupów konsumenta. Efekt dochodowy jest dodatni w przypadku dobra normalnego i ujemny w odniesieniu do dobra podrzędnego.

Dobra Giffena - dobra na które popyt wzrasta w reakcji na wzrost ceny; charakteryzują się znacznym stopniem podrzędności; w tym przypadku negatywny efekt dochodowy przewyższa efekt substytucji - wzrostowi (spadkowi) cent towarzyszy wzrost (spadek) popytu.

Statystyki dokumentu

Dodany: 2003-05-05 15:41:54
Użytkownik/uploader: lagut
Uczelnia: Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
Wyświetlony: 1057 razy

---