Zakończenie
Podsumowując pracę „Koncepcje bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce w latach 1944-2002” dokonam krótkiego porównania tamtych koncepcji do koncepcji będących w czasach obecnych, rozszerzę także przedstawiane już ABW w kontekście danych o UB i SB. Analizując komentarze prasowe i wypowiedzi osób publicznych poświęcone m.in. ujawnionym przypadkom nieprawidłowości o charakterze aferalnym, odnieść można wrażenie, iż od służb specjalnych oczekuje się podejmowania działań dalece wykraczających poza możliwości określone przepisami prawa. Ugruntowane jest przy tym powszechne przeświadczenie o nieograniczonych możliwościach, siłach i środkach ABW w wyjaśnianiu wszelkich zjawisk patologicznych, z którymi nie poradziły sobie inne organy państwa. Tymczasem służby specjalne w demokratycznym państwie nie są wszechmocne i nie posiadają ustawowych kompetencji do uzyskiwania informacji z każdej sfery życia publicznego. Wyjście naprzeciw takim oczekiwaniom musiałoby spowodować powrót do form i metod pracy stosowanych przez służby specjalne w państwie totalitarnym, których zadaniem jest permanentna inwigilacja własnych obywateli i ingerencja w każdy obszar ich aktywności.
W ABW - w centrali i jej 15 strukturach terenowych służbę pełni około 5 tys. funkcjonariuszy. Ponad 70 % z nich legitymuje się stażem służby krótszym niż 15 lat. Blisko połowa funkcjonariuszy posiada wyższe wykształcenie (45%). Wysoki jest też odsetek kobiet w Agencji - ok. 35 %. Funkcjonariusze ABW to w większości osoby młode - 45 % spośród nich ma poniżej 35 lat. Grupa 35-50 latków stanowi 48 % ogółu.
Funkcjonariusze Agencji to wysokiej klasy specjaliści z wielu dziedzin. Wśród nich są m.in. prawnicy, ekonomiści, politolodzy, lingwiści, ale też i informatycy, kryptolodzy czy eksperci kryminalistyki. Są to w przeważającej części ludzie młodzi, dobrze wykształceni, bez kompleksów z przeszłości, ukierunkowani na osiąganie sukcesów zawodowych, z jednocześnie silną motywacją służenia państwu. Podniesieniu poziomu realizowanych przez nich zadań służy m.in. wprowadzony w ubiegłym roku jednolity system szkoleń. Zwiększono też wymogi stawiane przed kandydatami na oficerów. Do 22 tygodni rozszerzono program i czas trwania kursów oficerskich, a także wprowadzono obowiązkowe szkolenia specjalistyczne dla funkcjonariuszy pionów operacyjnych.
ABW dużą wagę przywiązuje także do zagadnień związanych z bezpieczeństwem teleinformatycznym. Nie tak dawno rozpoczęto wstępną fazę budowy systemu bezpiecznej poczty elektronicznej dla administracji państwowej, funkcjonującej w oparciu o narzędzia kryptograficzne opracowane przez specjalistów Agencji. Ostatnio podjęto też działania mające na celu zorganizowanie Krajowego Systemu Ochrony Krytycznej Infrastruktury Teleinformatycznej, którego zadaniem będzie m.in. przeciwdziałanie zagrożeniom cyberterrorystycznym. Oba te projekty mają charakter długofalowy, a ich pełne wdrożenie przewidziane jest w perspektywie kilku najbliższych lat. Działania w tej sferze są bardzo istotne, bowiem pozwolą również skuteczniej chronić wypływ informacji z państwowych systemów elektronicznych (jak do tej pory tylko duże firmy komercyjne dysponują środkami finansowymi pozwalającymi na skuteczną ochronę poufnych danych).
Bardzo ważną sprawą w kontekście ochrony informacji niejawnych jest także wdrożenie przez kompetentne instytucje państwowe nowoczesnego systemu łączności rządowej, obejmującego swym zasięgiem całą administrację państwową. Pod tym względem sytuacja w Polsce jest niezadowalająca. Z inicjatywy ABW od początku 2003 r. około 60 najwyższych urzędników w państwie zostało wyposażonych w telefony komórkowe z szyfratorami. Jest to krok w dobrym kierunku, lecz nie rozwiązujący problemu bezpiecznej łączności państwowej w ujęciu całościowym.
91