Zjednoczenie Włoch
Zjednoczenie rozbitego od czasów cesarstwa zachodnio rzymskiego terytorium Italii , dokonane w drugiej połowie XIX wieku . Prze zjednoczeniem Włoch były podzielone na wiele państw podporządkowanych Habsburgom i Austrii (Wielkie Księstwo Toskanii , księstwo Modeny , Mediolanu , Wenecja ) , Burbonom i Hiszpanii (Królestwo Obojga Sycylii, księstwo Parmy ) oraz Francja (Korsyka ) . Niezależne były : Państwo Kościelne , Genua , Królestwo Sardynii ( Piemont ) . Dążenie do zjednoczenia uwidoczniło się w czasach rewolucji francuskiej 1789 i wojen napoleońskich . Po klęsce Napoleona I powstawały tajne organizacje i spiski , mające na celu obalenie władców przywróconych przez kongres wiedeński . Wybuchające w latach trzydziestych XIX wieku powstania były krwawo tłumione przez państwa Świętego Przymierz . Po 1831 roku o zjednoczenie Włoch walczyli członkowie tajnej organizacji Młode Włochy , założonej przez G. Mazziniego .
Pierwszą próbą rewolucji narodowo-społecznej były walki w okresie Wojny Ludów w 1848-1849. Proklamowano wtedy utworzenie republiki Wenecji (Republiki Świętego Marka) i Republiki Rzymskiej (na terytorium Państwa Kościelnego). Wykorzystując wybuch powstania w Wiedniu , Karol Albert , władca królestwa Sardynii (gł. Ośrodek dążeń zjednoczeniowych) wypowiedział wojnę Austrii , lecz wojska sardyńskie , w których szeregach walczyli również Polacy (Legion Mickiewicza , głównodowodzącym armii pemonckiej był gen. W. Chrzanowski ) , poniosły klęskę pod Custozzą (25 VI 1848 rok) i Novarą (23 III 1849 rok). Na skutek interwencji zbrojnej Francji i Austrii zostały obalone
Republika Rzymska i republika Wenecji . Dążenia do zjednoczenia Włoch nie zostały jednak zahamowane . Syn Karola Alberta , król Wiktor Emanuel II oraz jego premier C. Cavour potrafili sprawę zjednoczenia Włoch uczynić sprawą międzynarodową ( w zamian za udział Królestwa Sardynii w wojnie krymskiej ) . W 1858 Wiktor Emanuel II zawarł sojusz z Francją i rozpoczął wojnę z Austrią , w której główną rolę odgrywała Francja Napoleona III .
Wojska francuskie odniosły zwycięstwa pod Magentą (4 VI 1859 ) i Solferino (24 VI 1859 ) , ale Napoleon III zagrożony interwencją Prus , musiał zawrzeć rozejm z Austrią i nie mógł w pełni wykorzystać sukcesu . Na mocy układu w Zurychu Królestwo Sardynii otrzymało tylko Lombardię , w zamian za co Cavour odstąpił Francji Niceę i Sabaudię . W 1860 na mocy przeprowadzonego plebiscytu przyłączono do Królestwa Sardynii Toskanię i Emilię , wyprawa G. Garibaldiego zaś spowodowała obalenie rządów Burbonów na Sycylii oraz Nepalu ; w 1861 Włochy zostały zjednoczone bez Wenecji (należącej do Austrii ) , przyłączonej w 1866 roku , i bez Rzymu (należącej do papieża ) , przyłączonej w 1870 roku.
W 1861 roku parlament włoski proklamował utworzenie Królestwa Włoskiego ; królem zjednoczonego państwa został Wiktor Emanuel II ; stolicą od 1865 była Florencja , a od 1870 roku-Rzym. --> [Author:P.M]