EKOSYSTEMY LEŚNE POLSKI
Co to jest flora?
Flora - Ogół gatunków roślin zamieszkujących dane terytorium w danym czasie.
Co to jest roślinność?
Roślinność- ogół roślin tworzących naturalne skupienia, czyli zbiorowiska roślinne.
Co to jest biom?
Biom - duży obszar o jednakowym klimacie, charakterystycznej szacie roślinnej i szczególnym świecie zwierzęcym. Typ roślinności biomu jest charakterystyczny, choć skład gatunkowy może być różny w zależności od położenia geograficznego. Podobnie rzecz się ma ze składem gatunkowym zwierząt.
Co to jest formacja roślinna?
Formacja roślinna - najbardziej ogólnie ujmowany typ zbiorowiska roślinnego, typowy dla danego regionu świata, o przewadze form roślinnych o tym samym typie wzrostu. Rośliny wchodzące w jego skład mają podobne wymagania w stosunku do gleby, klimatu i czynników abiotycznych. Przykładami formacji roślinnych są: tundra, bór, las liściasty strefy umiarkowanej, las deszczowy, step, sawanna.
Wymień 10 typów ekosystemów występujących w Polsce.
- Leśne (bory: sosnowe, świerkowe, mieszane; lasy liściaste: acydofilne dąbrowy i buczyny, żyzne buczyny, świetliste dąbrowy, grądy, łęgi jesionowo-wiązowe, łęgi jesionowo-olsowe, łęgi nadrzeczne, olsy)
- krzewiaste (wtórne zbiorowiska na siedliskach różnej żyzności, okrajki leśne)
- zielne (łąki świeże i wilgotne, murawy napiaskowe i naskalne, wrzosowiska, psiary, murawy kserotermiczne)
- Polne i ruderalne
- siedlisk skrajnych (wydmy, skały uszczelnione, ruiny murów, piargi, usypiska kamienne w dolinach potoków i nieuregulowanych rzek, zbiorowiska terofitów obszarów okresowo zalewowych)
- torfowiskowe (torfowisk wysokich, przejściowych, niskich: szuwary i turzycowiska)
- wodne śródlądowe (wód płynących i stojących)
- bagienne
- brzegów morskich
- górskie
Wskaż różnice między roślinnością potencjalną i rzeczywistą.
R. potencjalna-to co wyrosło gdyby nie działalność człowieka
R. rzeczywista - to co wyrosło bez działalności człowieka
Jakie główne czynniki kształtują roślinność Polski, w tym lasów?
Na świecie głównymi czynnikami kształtującymi formacje roślinne są opady i temperatura - Polska znajduje się w obrębie formacji lasów liściastych i mieszanych zrzucających kiście na ziemię.
Czynnikami kształtującymi zespoły leśne Polski są: typ podłoża (określający jego żyzność) i warunki wilgotnościowe podłoża
Dlaczego w Polsce na siedliskach ubogich rosną bory, a na żyznych lasy liściaste?
Dzieje się tak, ponieważ bory nie potrzebują na tyle żyznego podłoża, aby mogły się rozwijać. Natomiast lasy liściaste potrzebują gleby, która jest żyźniejsza i jest bogata w wiele substancji odżywczych.
Wymień piętra lasu (5).
- warstwa gleby
- warstwa ściółki
- warstwa runa
- warstwa podszytu
- warstwa (1-3) pni i koron
Omów biomasę typowego lasu liściastego.
Biomasa nadziemna przeważa nad podziemną.
- drzewa i krzewy- 274 tony (pnie 240 ton, gałęzie 30 ton, liście 4 tony)
- runo - 1 tona
- drobne ssaki - 5 kg
- duże ssaki - 2 kg
- ptaki - 1, 3 kg
- dżdżownice - 600 kg (2, 5 mln na ha)
- inne bezkręgowce - 400 kg
Biomas runa lasy liściastego wynosi w środku lata od 430 do 1075 kg s.m./ha (zimą zostaje z tego 10%); niemal brak biomasy z poprzednich lat. Biomasa liści wynosi 2000-5600 kg s.m./ha a więc istnieje obfity pokarm dla fitofagicznych bezkręgowców a dla saprofagów jesienią.
Omów produktywność typowego lasu liściastego.
- liście - 4 tony
- drewno - 5 ton
- korzenie - 2 tony
- runo - 1 tona
Porównaj biomasę runa lasu i boru. Co się na nią składa?
Biomas runa lasy liściastego wynosi w środku lata od 430 do 1075 kg s.m./ha (zimą zostaje z tego 10%); niemal brak biomasy z poprzednich lat. Biomasa liści wynosi 2000-5600 kg s.m./ha a więc istnieje obfity pokarm dla fitofagicznych bezkręgowców a dla saprofagów jesienią.
Biomasa runa boru wynosi w środku lata 2000-2000 kg s.m./ha. Zimą jest duża biomasa z lat poprzednich rzędu 1500-1800 kg s.m./ha.
Omów rolę nasion w ekosystemie leśnym. Porównaj ich znaczenie w różnych typach lasów
………………………………………….
Omów udział roślinożerców kopytnych w biocenozie leśnej na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
Największy udział ze ssaków kopytnych w biocenozie leśnej mają jelenie, bo aż 46%, kolejno dziki 25%, żubry 17%, sarny 9 % i łosie 3 %.
Gdzie w Polsce można spotkać żubry? Jakiego typu są to stanowiska?
W Polsce znajduje się
- 7 ośrodków zamkniętej hodowli żubra m.in. w Białowieży, Pszczynie, Smardzewicach i Niepołomicach, na Wolinie w Międzyzdrojach
- 5 ośrodków hodowli otwartej bądź półotwartej, m.in. w Puszczach: Białowieskiej, Knyszyńskiej i Boreckiej i nadleśnictwie Wałcz.
- hodowle w ogrodach zoologicznych i zwierzęcych, m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Gdańsku-Oliwie, Bydgoszczy, Poznaniu, Rzepinie i Białymstoku.
Omów naturalne i antropogeniczne przyczyny śmiertelności ssaków kopytnych na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
- żubry- główną przyczyną śmiertelności jest pozyskanie łowieckie i odstrzały redukcyjne, jest to przyczyna antropogeniczna (ok. 80%), natomiast główną przyczyną naturalną są choroby i głód.
- łosie - główną przyczyną śmiertelności jest pozyskanie łowieckie i odstrzały redukcyjne, jest to przyczyna antropogeniczna (ok. 60%), natomiast główną przyczyną naturalną są choroby i głód.
- jelenie - główną przyczyną śmiertelności jest pozyskanie łowieckie i odstrzały redukcyjne, jest to przyczyna antropogeniczna (ok.. 45%) natomiast główną przyczyną naturalną jest zagryzanie przez wilki (ok. 20%).
- sarna - główną przyczynę śmiertelności stanowią ataki rysia ( przyczyna naturalna) natomiast największą przyczyną antropogeniczną jest pozyskiwanie łowieckie i odstrzały redukcyjne.
- dzik - główną przyczyną śmiertelności jest pozyskanie łowieckie i odstrzały redukcyjne, jest to przyczyna antropogeniczna (ok. 56%) natomiast z naturalnych przyczyn śmiertelności najliczniejsze są choroby i głód.
Podsumowując najwyższa śmiertelność jest spowodowana przez czynnik antropogeniczne - pozyskanie łowieckie i odstrzały redukcyjne, a z przyczyn naturalnych to ataki innych zwierząt. Bardzo rzadko zdarza się, że ssaki kopytne umierają z głodu.
Omów udział gryzoni w biocenozie leśnej na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
……………………………….
Z jakim czynnikiem ekologicznym związane są wahania liczebności populacji gryzoni. Uzasadnij odpowiedź.
Omów udział ssaków owadożernych w biocenozie leśnej na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
- jeż
- kret
- rzęsorek rzeczny
- ryjówka aksamitna
- ryjówka malutka
( NIE GWARANTUJE ZE JEST TO DOBRZE. TYLKO TYLE ZNALZALAM W NOTATKACH)
Omów udział łasicowatych w biocenozie leśnej na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
Omów udział kotowatych w biocenozie leśnej na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
Omów udział psowatych w biocenozie leśnej na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
Omów udział poszczególnych grup zwierząt w pokarmie drapieżników na przykładzie Puszczy Białowieskiej.
Podaj trzy przykłady łańcuch pokarmowego w lesie.
Liści, gałązki zając szarak lis
Kora kornik dzięcioł jastrząb
Trawa mysz wąż jastrząb
Podziel zbiorowiska leśne Polski wg gradientu wilgotności i żyzności
…………………….
Czym różni się las od boru?
……………………
Podaj 4 typy borów w Polsce. Jaki czynnik je różnicuje?
Bór suchy, świeży, wilgotny, bagienny. Różnicuje je miejsce występowania i rośliny które go porastają
Wymień rośliny runa borów polskich.
Bór suchy ( chrobotki, rokiet pospolity)
Bór świeży (kruszyna, jarzębina)
Bór wilgotny ( sosna pospolita, brzoza brodawkowata)
Bór bagienny ( to samo co w borze wilgotnym)
Wymień gatunki lasotwórcze, (czyli fanerofity) borów polskich
……………………..
Wymień cechy charakterystyczne boru suchego
- siedliska oligotroficzne suche
- słabo wykształcona warstwa zielna
- piaski gruboziarniste
Podaj gatunki charakterystyczne dla poszczególnych typów borów
………………………..
Co to jest grąd?
Grąd - wielogatunkowy las liściasty lub mieszany z przewagą grabu i dębu, niekiedy z domieszką lipy drobnolistnej i szerokolistnej, klonu, jawora i świerka. Posiada bogaty podszyt
W Polsce grąd występuje na terenie całego kraju, rosnąc na glebach średnio żyznych i żyznych, nie zalewanych, zwłaszcza brunatnych, na niżu i w piętrze pogórza (do 650 m n.p.m.).
Wymień charakterystyczne gatunki lasotwórcze grądów
Głównymi gatunkami lasotwórczymi są: grab, jesion, lipa drobnolistna i dąb szypułkowy, rosnące zarówno w grądach, łęgach jak i zbiorowiskach przejściowych. Do najcenniejszych zaliczyć należy fitocenozy łęgu wiązowo-jesionowego oraz grądu
Wymień 5 przykładów roślin runa grądów. Do jakiej formy życiowej Raunkiaera je zaliczamy?
Gwiazdnica wielkokwiatowa, pszeniec gajowy, przytulia Schultesa i turzyca orzęsiona, lilia złotogłów, kruszczyk szerokolistny, buławnik mieczolistny, storczyk męski, trawa perłówka zwisła i bluszcz pospolity, przylaszczka, zawilec wielokwiatowy, geofity
Co to jest buczyna?
Cienisty las bukowy z małą domieszką innych gatunków drzew, najczęściej naturalnego pochodzenia
Wymień charakterystyczne gatunki lasotwórcze buczyny
- żyzna buczyna niżowa (żywiec bulkowaty)
- kwaśna buczyna niżowa ( brak roślin na runie)
- żyzna buczyna sudecka
Co to jest łęg?
Las łęgowy - zbiorowisko leśne, występujące nad rzekami i potokami, w zasięgu wód powodziowych, które podczas zalewu nanoszą i osadzają żyzny muł.
Wymień charakterystyczne gatunki lasotwórcze łęgu
W drzewostanie łęgów występują m.in.: olsza, topola, wierzba, wiąz, jesion, dąb.
Co to jest łęg nadrzeczny?
Tworzą drzewostany położone w najniższych partiach dolin rzecznych.
Wymień charakterystyczne gatunki lasotwórcze łęgu nadrzecznego
- łęg wierzbowy ( leży bliżej rzeki na madach)
- łęg topolowy ( dalej na madach)
- łęg jesiono-wiązowy
Są okresowo zalewane przez wody płynące.
Co to jest łęg nadrzeczny?
Tworzą drzewostany położone w najniższych partiach dolin rzecznych.
Wymień charakterystyczne gatunki lasotwórcze olsu
Warstwa drzew składa się głównie z olszy czarnej, występują kobierce paproci oraz byliny. Położone niżej dolinki zajęte są przez: turzyce, trzciny, kosaciec żółty, skrzyp bagienny, knieć błotną. Warstwa krzewów reprezentowana jest przez krzaczaste wierzby, kalinę koralową, kruszynę. Występują tu również pnącza: psianka słodkogórz i chmiel zwyczajny.
Co to jest sukcesja?
Mechaniz sukcesji ekologicznej polega na tym, że organizmy swoimi procesami życiowymi przekształcają środowisko czyniąc je mniej przydatnym dla siebie, bardziej przydatnym dla innych organizmów. Te inne okażą się z czasem silniejsze w konkurencji.
Co to jest sukcesja pierwotna? Podaj jej przykłady.
Proces sukcesji pierwotnej zachodzi, gdy ekosystem powstaje zupełnie od nowa. Np. na obszarze po wybuchu wulkanu.
Co to jest sukcesja wtórna? Podaj jej przykłady.
Sukcesja wtórna to procesy, które rozpocztynają się wtedy, gdy ekosystem zostanie częściowo zniszczony. Np. w miejscu wyciętego lasu lub na polu uprawianym pozostającym odłogiem.
Co to jest klimaks?
Klimaks to końcowe, stabilne stadium rozwoju roślinności i gleby, osiągające równowagę produkcji, dekompozycji i liczby gatunków, zdolne do regeneracji po zaburzeniu
Wymień 5 cech drzew pionierskich.
Do cech drzew pionierskich zalicza się: szybki wzrost w młodości, wczesne zakwitanie, obfite, coroczne owocowanie, anemochorię, światłolubność, wysoką tolerancję w zakresie klimatu i gleby, silną tendencję do rozrostu i rozmnażania wegetatywnego, plastyczność morfologiczną wobec oddziaływań czynników abiotycznych i zoogenicznych, zakwitanie przed rozwojem ulistnienia, anemogamię oraz dwupienność.
Podaj przykład ekosystemów klimaksowych w Polsce.
Hale wysokogórskie, jeziora, torfowiska niskie i wysokie
Jednym z nich jest znajdujący się w Polsce Białowieski Park Narodowy,