Zaangażowanie polskiego leśnictwa w zagospodarowanie gleb marginalnych wynika przede wszystkim z ustawowego obowiązku realizacji środowiskotwórczych i publicznych funkcji lasów. Dotyczy to głównie korzystnego ich oddziaływania na bilans wodny kraju, ograniczenia procesów erodowania gleb, stepowienia krajobrazu, oczyszczania powietrza, wód i gleb z substancji chemicznych, zmniejszania efektu cieplarnianego, a także poprawy warunków życia ludności w rejonach zurbanizowanych. Sytuacji tej towarzyszy wzrost społecznego zainteresowania rozwijaniem form ochrony przyrody i krajobrazu, których lasy są podstawowym składnikiem. Obecnie swoistym "paradygmatem" ochrony żywej przyrody jest ochrona różnorodności biologicznej. Zwiększenie lesistości kraju uzasadnione jest przede wszystkim potrzebą większego wykorzystania funkcji lasów w:
-retencjonowaniu i łagodzeniu ekstremalnych stanów przepływu wód powierzchniowych i gruntowych,
-przeciwdziałaniu degradacji i erozji gleb oraz stepowieniu krajobrazu,
-wiązaniu CO2 i gazów przemysłowych z powietrza, wody i gleby oraz neutralizacji ich negatywnego działania,
-korzystnej modyfikacji warunków hydrologicznych i topoklimatycznych na terenach rolniczych,
-zachowaniu zasobów genowych flory i fauny oraz przywracaniu różnorodności biologicznej i naturalności krajobrazu,
-tworzeniu możliwości wypoczynku dla ludności oraz poprawy warunków życia na terenach zurbanizowanych.
Obecnie powierzchnia lasów w Polsce wynosi 9048 tys. ha (według GUS – stan w dniu 31 grudnia 2007 r.), co odpowiada lesistości 28,9%. Według standardu przyjętego dla ocen międzynarodowych, uwzględniającego grunty związane z gospodarką leśną, powierzchnia lasów Polski na dzień 31 grudnia 2005 r. wynosiła 9,2 mln ha. Wielkość ta zalicza Polskę do grupy krajów o największej powierzchni lasów w regionie (po Francji, Niemczech i Ukrainie). Lesistość Polski (według standardu międzynarodowego) na koniec roku 2007 wynosiła 30,2%.
Lesistość wg województw:
- lubuskie 48,8%,
- podkarpackie 36,8%,
- pomorskie 36%,
- …
- warmińsko-mazurskie 30,2%,
- …
- kujawsko-pomorskie, mazowieckie, łódzkie, lubelskie poniżej 20%
Rola lasów w środowisku naturalnym.
Lasy pełnią bardzo ważną funkcję w środowisku naturalnym. Niestety są intensywnie niszczone, ponieważ dostarczają wielu surowców, głównie drewno, które jest wciąż stosowane jako opał, materiał do budowy domów oraz wyrobu mebli i sprzętów domowych. Zapotrzebowanie na drewno nadal wzrasta, mimo że zastępuje się je innymi materiałami. Ażeby ograniczać wyniszczanie lasów, niezbędna jest rozsądna, racjonalna gospodarka, która powinna polegać na ograniczaniu wyrębu lasów oraz na prawidłowym zalesianiu. Lasy należy odnawiać we właściwym czasie i odpowiedni sposób, ponieważ inaczej można doprowadzić do szkód w środowisku, zmian ekosystemów leśnych, co odczują zarówno rośliny jak i zwierzęta. Często zdarzają się sytuacje, że po usunięciu lasu mieszanego sadzone są wyłącznie iglaste drzewa np. sosny. Tworzy się w ten sposób „monokultury sosnowe”, które chociaż szybko rosną, nie są jednak odporne na ataki szkodników i choroby.
Lasy można porównać do olbrzymich filtrów. Poprzez liście i szpilki wychwytują cząsteczki pyłów oraz sadzy, a także rozmaite szkodliwe substancje gazowe zanieczyszczające powietrze. Lasy to również główne źródło tlenu na Ziemi. Rośliny mają zdolność przeprowadzania procesu fotosyntezy, podczas którego pobierają dwutlenek węgla (CO2) z powietrza, niezbędny do budowania tkanek roślinnych oraz wydzielają do atmosfery tlen (O2) jako produkt uboczny. To właśnie dzięki roślinom i ich zdolności do tworzenia tlenu, mogło dojść do powstania i rozwoju organizmów zwierzęcych wymagających tego gazu do życia.
W ciągu jednego roku lasy mogą odfiltrować z powietrza ok. 70 ton pyłów (jest to ilość odpowiadająca 7,5 tys. worków cementu). Z kolei podczas letniego dnia, las może odparować nawet do 40 tys. litrów wody (to wielkość małego basenu pływackiego).
Lasy, dzięki swej zróżnicowanej strukturze, wywierają dobroczynny wpływ na środowisko życia człowieka, będąc często sprzymierzeńcem w podejmowanych przez niego działaniach. Pokrywa roślinna, złożona w głównej części z roślinności drzewiastej, wpływa korzystnie na kształtowanie klimatu, zarówno lokalnego, jak i globalnego. Ekosystemy leśne, jedne z najbardziej zróżnicowanych zbiorowisk organizmów żywych na świecie, pochłaniają ogromne ilości dwutlenku węgla, przez co zmniejszają jego udział w atmosferze i łagodzą skutki efektu cieplarnianego.
Lasy ograniczają również stężenie wielu innych zanieczyszczeń gazowych oraz filtrują powietrze z pyłów. W skali lokalnej występowanie lasów wpływa na zmniejszenie amplitudy temperatur (zarówno dobowych, jak i rocznych) i prędkości wiatru. Specyficzne cechy klimatu wnętrza lasu oraz duże zdolności retencyjne wpływają na spowolnienie topnienia śniegów i spływu wód opadowych, ograniczając w ten sposób zagrożenie powodziowe. Zmniejszenie prędkości wiatru oraz dłuższe przetrzymywanie wody przyczynia się nie tylko do zapobiegania erozji gleb, ale również osłabia dynamikę procesów stepowienia krajobrazu. Ponadto występowanie zwartej roślinności drzewiastej wyhamowuje siłę wiatru i tym samym wpływa na ograniczenie zagrożeń dla infrastruktury, takiej jak maszty czy linie energetyczne.
Szczególnego znaczenia nabierają lasy w rejonach górskich, gdzie płytkie gleby narażone są nie tylko na erozję eoliczną, ale przede wszystkim na erozję wodną. Systemy korzeniowe roślin, wiążąc cząstki gleby i odprowadzając z niej nadmiar wody, nie dopuszczają do zmywania wierzchnich warstw gruntu, zapobiegają powstawaniu osuwisk oraz lawin kamiennych. Lasy w znacznym stopniu stabilizują też pokrywę śnieżną, przez co ograniczają możliwość powstawania lawin.
Lasy mają wpływ na zróżnicowanie krajobrazu, wygląd środowiska naturalnego, upiększają nasze otoczenie. Często bywają też źródłem inspiracji dla twórczości artystycznej. Spełniają także ważną funkcję społeczną oraz dydaktyczno – wychowawczą. Pozwalają kształtować i uwrażliwiać dzieci i młodzież na przyrodę, uczą szacunku wobec naturalnej flory i fauny. Lasy są łatwo dostępne, dlatego też często stają się miejscem relaksu i wypoczynku dla wielu ludzi, szczególnie zmęczonych życiem w pośpiechu i stresie w dużych miastach. Niepowtarzalne piękno lasów wpływa na malowniczość krajobrazu.
Lasy są miejscem występowania wielu gatunków roślin i zwierząt, także rzadkich i chronionych, o które trzeba szczególnie dbać. Lecz stymulują również produkcję rolną, w gospodarce są źródłem ważnych surowców dla przemysłu. Rozwiązaniem mogłoby być użytkowanie do celów gospodarczych wyłącznie lasów specjalnie do tego sadzonych.