KATEGORIE GEOTECHNICZNE
Projektując budowę, nadbudowę lub rozbudowę obiektu budowlanego, ustala się geotechniczne warunki jego posadowienia. Rodzaj i zakres badań geotechnicznych z tym związanych oraz zakres i forma opracowywanej dokumentacji geotechnicznej zależą od kategorii geotechnicznej, do której dany obiekt ( lub jego część) zostanie zaliczony. Tym pojęciem określa się kategorię zagrożenia bezpieczeństwa obiektu wynikającą ze stopnia skomplikowania projektowanej konstrukcji, jej fundamentów oddziaływań oraz warunków geotechnicznych. Kategorię geotechniczną - zgodnie z obecnymi uregulowaniami prawnymi - ustala projektant posiadający wymagane uprawnienia budowlane, biorąc pod uwagę:
Stopień złożoności warunków gruntowych,
Wielkość obiektu budowlanego i jego koszt,
Rozkład i sposób przekazywania obciążeń na podłoże,
Oddziaływanie podłoża na obiekt budowlany w zależności od jego sztywności podatności podłoża, z uwzględnieniem zmian w trakcie budowy,
Warunki dodatkowe, jak np. agresywne oddziaływanie środowiska na obiekt budowlany lub tego obiektu na środowisko, wrażliwość podłoża na odsłonięcie, np. pęcznienie, wysychanie.
Rozróżnia się następujące rodzaje warunków gruntowych:
Proste - w przypadku warstw gruntów jednorodnych równoległych do powierzchni terenu, bez gruntów słabonośnych, przy zwierciadle wód gruntowych poniżej projektowanego poziomu posadowienia fundamentów oraz braku występowania niekorzystnych zjawisk geologicznych,
Złożone - w przypadku warstw gruntów niejednorodnych, nieciągłych i zmiennych, zawierających grunty słabonośne, przy zwierciadle wód gruntowych w poziomie projektowanego posadowienia i powyżej tego poziomu oraz braku występowania niekorzystnych zjawisk geologicznych.
Skomplikowane - w przypadku warstw gruntów objętych występowaniem niekorzystnych zjawisk geologicznych, zwłaszcza osuwiskowych, krasowych (rozpuszczanie przez wodę wapieni i gipsów), kurzawkowych (ruch nawodnionych luźnych piasków drobnych i pyłów) itp., na obszarach szkód górniczych, w centralnych obszarach delt rzek.
Zależnie od warunków gruntowych oraz rodzaju i rozwiązania obiektu budowlanego rozróżnia się trzy kategorie geotechniczne:
Kategoria pierwsza dotyczy niewielkich obiektów budowlanych o statycznie wyznaczalnym schemacie obliczeniowym, w prostych warunkach gruntowych, dla których wystarcza jakościowe (przybliżone) określenie warunków gruntowych. Do tej kategorii można zaliczyć np.:
Jedno- lub dwukondygnacyjne budynki mieszkalne i gospodarcze,
Ściany oporowe i rozparcia wykopów, jeżeli różnica poziomów nie przekracza 2m,
Wykopy o głębokości 1,2 m i nasypy o wysokości 3 m, wykonywane zwłaszcza przy budowie dróg, pracach drenażowych oraz układaniu rurociągów.
Kategoria druga obejmuje obiekty budowlane w prostych i złożonych warunkach gruntowych, wymagających ilościowej oceny danych geotechnicznych (określenia wartości parametrów geotechnicznych i innych danych niezbędnych do sporządzenia projektu posadowienia). Do tej kategorii można zaliczyć:
Fundamenty bezpośrednie lub głębokie,
Ściany oporowe wyższe niż 2 m i inne konstrukcje oporowe utrzymujące grunt lub wodę,
Wykopy i nasypy (poza zaliczanymi do kategorii pierwszej),
Przyczółki i filary mostowe oraz nabrzeża,
Kotwie gruntowe i inne systemy kotwiące.
Kategoria trzecia obejmuje:
Nietypowe obiekty budowlane, niezależnie od stopnia skomplikowania warunków gruntowych, których wykonanie lub użytkowanie może stwarzać poważne zagrożenie dla użytkowników i środowiska, takie jak: obiekty energetyki jądrowej, rafinerie, zakłady chemiczne, zapory wodne, lub których projekty budowlane zawierają nowe niesprawdzone w krajowej praktyce rozwiązania techniczne, nieznajdujące podstaw w przepisach i polskich normach,
Obiekty budowlane posadowione w skomplikowanych warunkach gruntowych,
Obiekty monumentalne i zabytkowe.