1. Przyczyny zatruć u człowieka.

Leki, narkomania, lekomania, doping; zatrucia zawodowe, produkcja przemysłowa, magazynowanie, obrót handlowy; zażycia rozmyślne: samobójcze, mordercze; skażenie biosfery: powietrze, gleba, woda; zatrucia w gospodarstwach domowych: chemikalia, tworzywa sztuczne, kosmetyki; pestycydy: w ochronie roślin, w higienie ludzi i zwierząt, pozostałości w żywności; żywność: obce substancje chemiczne, naturalne toksyny, drobnoustroje;

2. Mechanizm działania trucizn.

• trucizny substancji protoplazmatyczych - działają hydrolitycznie, wiążąco, denaturująco, na podstawowe dla życia składniki komórki, tj. białka, lipidy, enzymy, w wyniku czego następuje śmierć komórki i ustroju. Należą do nich kwasy, ługi, fenol, cyjanowodór, chlor, benzen i środki hamujące utlenianie tkankowe;
• trucizny krwi - blokują jej aktywność fizjologiczną. Są to substancje methemoglobinotwórcze, jak: tlenek węgla, związki nitrowe i aminowe, azotany(V), chlorany, substancje sulfohemoglobinotwórcze jak siarkowodór i siarczki;
• trucizny ośrodkowego układu nerwowego - należą do nich: alkohole, eter, morfina, chloroform, strychnina i środki nasenne;
• trucizny wegetatywnego układu nerwowego - są to: adrenalina, atropina;
• trucizny narządów miąższowych - dla wątroby: chlorowcopochodne alifatyczne, fosfor, związki arsenu, dla nerek: sole rtęci i złota, sulfonamidy, weronal.

3. Co nas truje.

- lekarstwa, medykamenty
- substancje uzależniające (alkohol-C₂H₅OH, nikotyna, narkotyki itp.)
- metale i półmetale
- niemetale i ich związki nieorganiczne
- rozpuszczalniki
- pestycydy
- tworzywa sztuczne
- wyroby kosmetyczne
- żywność
- środowisko naturalne
- przemysł
- trucizny pochodzenia zwierzęcego
- Substancje toksyczne pochodzenia roślinnego
- promieniowanie jonizujące
- bojowe środki trujące
4. Pochodzenie trucizn:

a/ pochodzenia naturalnego

b/ pochodzenia antropogenicznego - z działalności człowieka

5. Choroby

Grzybice i alergie - wywołane przez pozostałości antybiotyków lub ich metabolitów w żywności (mięso, mleko, jaja) są niebezpieczne dla konsumenta, dodatkowo organizm ludzki uodparnia się na choroby, co utrudnia leczenie w ich trakcie.

Pylica - pylica krzemowa - wywołana działaniem zwłókniającym krzemionki SiO₂

Napięcia i skurcze mięśni - przy zranieniu i zabrudzeniu rany np. ziemią, w której znajdują się przetrwalniki laseczek tężca, produkujące toksynę tetanospasminę w warunkach beztlenowych może dojść do śmiertelnego zatrucia. Substancja ta przedostaje się wzdłuż włókien nerwowych do ośrodkowego układu nerwowego, gdzie podobnie jak jad kiełbasiany hamuje przewodnictwo nerwowe.

Zatrucia pokarmowe - wywołane działaniem bakterii salmonelli, pałeczek okrężnicy (coli), czerwonki.

Choroby narządów wewnętrznych, ich uszkodzenia, krwotoki, dolegliwości żołądkowe, podrażnienia skóry - wywołane działaniem głównie sinic - cyjanobakterii.

Choroby popromienne - przez działanie pierwiastków promieniotwórczych: rad, polon, uran, pluton.

Rak zawodowy pęcherza moczowego - przez działanie aminów aromatycznych (amoniak, amfetamina, barwniki kauczukowe) w produkcji nawozów sztucznych i lekarstw.

Rak zawodowy płuc - przez działanie chromu i arsenu w przemyśle metalurgicznym i szklarskim.

Szok (wstrząs) anafilaktycznym - reakcje uczuleniowe na jad zwierząt i owadów.

Bezpłodność, wady rozwojowe u dzieci tj. rozszczep podniebienia, deformacje kończyn - wywołane przez dioksyny tj. substancje rakotwórcze powstające podczas spalania, głównie chlorowanych związków organicznych. Źródłem dioksyn w powietrzu są głównie zakłady tworzyw sztucznych oraz spalanie odpadów szpitalnych i stanowią one produkt uboczny Do organizmu dioksyny dostają się albo drogą powietrzna, albo pokarmową. Gromadzą się głównie w wątrobie i tkance tłuszczowej.

---