Ćwiczenia 1 z dn. 20.2.2001

Dobór techniki pracy za pomocą diagramu przełomu.

Aby otrzymać wzrost ekonomiczny muszą być spełnione trzy warunki:

1. muszą istnieć dysproporcje pomiędzy potrzebami w zakresie realizacji zadań, a dostępnymi środkami umożliwiającymi realizację tych zadań

2. na rynku musi występować wiele rozwiązań technicznych, które umożliwiają realizację zadań (aby był wybór)

3. przedsięwzięcia te muszą różnić się pod względem efektywności

Działalność gospodarcza musi być prowadzona zgodnie z zasadą racjonalnego gospodarowania:

• założony poziom realizacji celu staramy się osiągnąć przy jak najniższych nakładach środków lub

• danym nakładem środków staramy się uzyskać jak najwyższy stopień realizacji celu.

Koszty możemy podzielić na dwie grupy:

1. koszty, które związane są z danym wariantem technologicznym - koszty te są funkcją produktu K=f_(x) . W grupie tej możemy ponadto wyróżnić koszty zmienne i stałe. Koszty zmienne to takie, które zależą od wielkości produkcji. Wyróżniamy kilka rodzajów kosztów zmiennych (C - stawka godzinowa kosztu)

C₁ - koszty wynagrodzeń związane z obsługą danego urządzenia

C₂ - koszty zużycia energii np. paliwa, oleje, energia elektryczna

C₃ - koszty wynagrodzeń nie związane bezpośrednio z obsługą danego urządzenia np. koszt palenia gałęzi na zrębie

C₄ - koszty zużycia materiałów

t - czas jednostkowy - to czas niezbędny na wykonanie jednostki produktów np. pozyskanie 1m³ drewna

Koszty zmienne:

Ks - jednostkowy koszt zmienny - to iloczyn czasu jednostkowego i sumy poszczególnych kosztów

Ks=t*(C₁+C₂+C₃+C₄)=

Kz - sumaryczny koszt zmienny

Kz=Ks*X gdzie: X - wielkość produkcji

Koszty stałe:

nie zależą od wielkości produkcji, zależą natomiast od zastosowanych rozwiązań technicznych. Koszty stałe liczymy inaczej

1. dla urządzeń specjalnych

Ksp= A+N+R

gdzie:

A -koszty amortyzacji w skali roku

N - roczne koszty konserwacji

R - roczne koszty remontów

2. dla urządzeń uniwersalnych (np. ciągnik)

gdzie:

A, N, R - j/w

D - ilość dni pracy danego urządzenia w roku

T - ilość dni pracy danego urządzenia uniwersalnego z urządzeniem specjalistycznym w skali roku, zależy od wielkości produkcji i wydajności urządzenia specjalistycznego.

Po przekształceniu otrzymujemy wzór:

gdzie: X - wielkość produkcji

czyli koszty stałe są względnie stałe.

Kog

Ks'

Ks

Ks”

X₁ X₂ x - wielkość produkcji

legenda:

praca świdrem

praca ręczna

sadzarka

technika niesprawna - wysokie Ks i Kz, nie wybieramy tej techniki

punkty X₁, X₂ to punkty przełomu

pierwsze trzy techniki to techniki sprawne i charakteryzują je 3 zależności

Ks<Ks'<Ks” Ks, Kz - jednostkowe koszty pracy ręcznej

Kz>Kz'>Kz” Ks, Kz' - jedn. koszty pracy świdrem

Ks”, Kz” - jedn. k. pracy sadzarką

im prosta bardziej błasko, tym Kz mniejsze.

2. koszty, które nie zależą od przyjętych rozwiązań technologicznych = koszty ogólnogospodarcze np. oświetlenie budynków

Cel sporządzania diagramów przełomu

• gdy mamy zadanie i (do w/w wykresu) mieści się ono w przedziale od 0 do X₁ to wybieramy pracę ręczną

• gdy w przedziale X₁-X₂ - wybieramy pracę świdrem

• gdy powyżej X₂ - wybieramy świder

Ogólnie:

Na lewo od punktu przełomu przełomu stosujemy techniki, które charakteryzują się niższymi kosztami stałymi, a wyższymi kosztami zmiennymi, a na prawo od punktu przełomu wybieramy techniki o wyższych Ks i mniejszych Kz.

Ks+Kzx=Ks'+Kz'x

Ks-Ks'=Kz'-Kzx

Ks-Ks'=x*(Kz'-Kz)

koszty

jednostkowe

Kj

Kz

PRZYKŁAD: X wielkość produkcji

Wyznaczanie rozwiązania najbardziej efektywnego pod względem ekonomicznym

koszty

jednostkowe

Kj

kostur - płasko, bo tylko koszty stałe

X₁ X₂ X wielkość produkcji

Wykres dla świdra

wykres dla sadzarki

W przedziale <X₁ wybieramy pracę ręczną

W przedziale od X₁ do X₂ świder

W przedziale >X₂ sadzarkę

Ćwiczenia 1 2001r

str. 3 z 3

---