STAROPOL
I. Polska poezja świecka XVw.
- Bogurodzica - najwcześniejszy utwór poetycki w j.polskim - arcydzieło poezji religijnej
- wiersze po łacinie (język Kościoła) powstawały wcześniej, ale zaznaczyła się w nich wyraźna przewaga liczebna tematyki świeckiej
- to, co pojawia się w XVw. Jako polska poezja swiecka poezją często nie jest (brak ozdobności wierszy, niedoskonała forma, trywialna treść)
- Bogurodzica - XI/XIIw. (Ewa Ostrowska); XIVw. (Julian Krzyżanowski, Stanisław Urbańczyk) - utwór zaskakująco doskonały na tle całej polskiej twórczości w średniowieczu - nieznany autor jawi się jako najlepszy polski poeta przed Kochanowskim
- przewaga świeckości w poezji łac.; potrzeby liturgii, szkoły i lektury klasztornej zaspokajały w tym zakresie niemal wyłącznie dzieła obce, starożytne, średniowieczne, których liczne opisy można znaleźć w zachowanych kodeksach
• twórcy rodzimi sięgali do tematyki lokalnej, widząc swą rolę w utrwalaniu zdarzeń i osób współczesnych, a także w preparowaniu wierszy o charakt. ściśle użytkowym: kalendarzy, prognostyków czy traktatów naukowych (medycznych, gramatycznych, moralnych).
- anachroniczne podejście do istoty poezji - w średniowieczu najczęściej identyfikowana za sztuką wierszowania (ars versificandi); funkcja dydakt.; wiersze w antologii odbierane były jako wytwór sztuki poetyckiej.
1. Rozwój poezji w Polsce do XVw.
- poezja „ludowa”
• ustna twórczość przedchrześcijańska, zaliczana do folkloru
• cudzoziemcy nie znali polskiego; duchowieństwo polskie - „to relikt pogański, godny potepienia, a nie utrwalenia na piśmie”
• brak wiadomości o tej poezji; nie odegrała znaczącej roli w procesie formowania się piśmiennictwa narodowego
• na podstawie zapisków kronikarskich, żywotów świętych, w wyniku badań kultury Słowian → poezja „ludowa” w Polsce okr. przedpiśmiennego obejmowała pieśni obrzędowe, weselne, żałobne, związane z cyklem przyrodniczym (wiosenne, sobótkowe, żniwne), pieśni dziewczęce i biesiadne, wykonywane przy rytmicznym klaskaniu (znaczenie magiczne)
to poezja meliczna - przeznaczona do śpiewu - oparta na wyraziście zaznaczonym rytmie, niekoniecznie korzystająca z rymów; częsty akompaniament instrumentalny
- okres późniejszy - kroniki: krążące po kraju pieśni okolicznościowe, opiewające wydarzenia znaczące dla państwa lub poruszające umysły współczesnych Polaków
- przytaczane incipity lub wybijające się wersy przekazanych przez tradycję ustną pieśni
- Jan Długosz (IIpoł. XVw.) pod 1041r. - wzmianka o „pochwalnych pieśniach”, którymi witano powrót Kazimierza Odnowiciela; Kronika polska Marcina Bielskiego (pod. red. jego syna Joachima - 1597) → „