Jakich języków obcych uczymy się najchętniej i dlaczego? Co sprawia, że podejmujemy wyzwanie, jakim jest nauka języka obcego, wkuwanie słówek, gramatyki...
58% Polaków przyznaje, że nie zna żadnego języka obcego. Najwięcej, bo aż 23% społeczeństwa deklaruje znajomość języka rosyjskiego, a 16% angielskiego. Najczęstszą przyczyną rozpoczęcia nauki języka obcego są względy zawodowe. 80% osób uczących się w Berlitz w Polsce, międzynarodowej sieci szkół, gdzie naucza się języków obcych, motywuje taką aktywność pilną potrzebą w pracy.
Według CBOS w 2001 roku znajomość języków obcych dzieli Polaków na trzy pokolenia. Największą grupę ludzi władających językiem obcym stanowią uczniowie i studenci, z których dwie trzecie deklaruje taką umiejętność. Wśród ludzi poniżej 35 lat, ponad połowa ludzi potrafi posługiwać się językiem obcym, pomiędzy 35 a 54 rokiem życia - dwie piąte, a powyżej 54 lat tylko jedna czwarta.
Znajomość języków obcych silnie związana jest z wykształceniem, dochodami i miejscem zamieszkania. Te same badania CBOS dowodzą, że 87% kadry kierowniczej i ludzi z wyższym wykształceniem posługuje się językami obcymi, wśród osób pracujących na własny rachunek jest ich 48%. W mieście ponad połowa zna język obcy, a na wsi taka umiejętność dotyczy zaledwie jednej trzeciej mieszkańców.
Poziom wykształcenia najczęściej determinuje motywację i konsekwencję decyzji o nauce języka obcego. Ludzie z niższym wykształceniem rozpoczynają naukę, ponieważ posługiwanie się językiem obcym jest przede wszystkim wymagane przez pracodawcę. Osoby z wyższym wykształceniem oprócz względów zawodowych twierdzą, iż nauka języków obcych to dla nich hobby, możliwość lepszego poznania kultury innych krajów, perspektywa udanych i ciekawych podróży oraz nawiązanie nowych międzynarodowych znajomości. Często również przyznają, że przyswojenie języka obcego jest kwestią ambicji, ponieważ odczuwają satysfakcję jeżeli sami szybko mogą zweryfikować własne możliwości komunikacyjne łatwo i sprawnie porozumiewając się w obcym języku z jego rodowitymi rozmówcami.
W Europie największym powodzeniem cieszy się język angielski, w Stanach Zjednoczonych, poza angielskim, którego uczy się znakomita liczba cudzoziemców, francuski, hiszpański oraz włoski, który powoli staje się również popularny w Polsce.
Istnieje kilka rodzajów motywacji uczenia się języków obcych. Co ciekawe, przyczyny zainteresowania danym językiem są odmienne w zależności od tego, jaki język wchodzi w grę.
Języki angielski i niemiecki odzwierciedlają motywację profesjonalną: znajomość "współczesnej łaciny" ułatwia zdobycie dobrej pracy (lub zmianę obecnej na lepszą), a w wielu dziedzinach jest wręcz niezbędnym warunkiem kariery zawodowej. Kilkuletnia perspektywa przystąpienia do Unii Europejskiej również jest argumentem, aby przyswoić te języki. Znajomość języka niemieckiego odgrywa również ważną rolę w kontaktach osobistych z rodziną i znajomymi w Niemczech. Fascynacja krajami latynoamerykańskimi i wzmożona turystyka na Półwysep Iberyjski sprawia, że coraz więcej pojawia się zwolenników języka hiszpańskiego. Włoski dla początkujących również cieszy się dużym powodzeniem na kursach językowych. Polacy chętnie podróżują do Włoch, podziwiają ich długowieczną kulturę tradycję, ale nie bez znaczenia jest również dostępność kanałów włoskiej telewizji (np. w sieciach kablowych czy poprzez satelitę), co stanowi - nie tylko w przypadku włoskiego - dodatkową i silną motywację. Neofilolodzy przepowiadają także nadejście złotego wieku dla języka naszych wschodnich sąsiadów - języka rosyjskiego. O ile jednak deklarowana znajomość jest pozostałością czasów PRL-u, kiedy nauka rosyjskiego była obowiązkowa na wszystkich poziomach edukacji, o tyle ponowne zainteresowanie tym językiem wynika obecnie z kontaktów biznesowych i prywatnych, a młodzi ludzie podchodzą do tego języka bez naleciałości i kontekstów politycznych. Ponadto sądzi się, że biegła znajomość języka zachodniego, w połączeniu z bardzo dobrą umiejętnością posługiwania się językiem rosyjskim gwarantuje sukces zawodowy. Liczba zwolenników języka francuskiego w Polsce od lat utrzymuje się na tym samym poziomie. Francuski najczęściej przydaje się do celów naukowych, a nieco rzadziej do zawodowych i turystycznych.
Najważniejsze trendy, które można zaobserwować w nauce języków obcych, to coraz wcześniejszy wiek, od którego rozpoczyna się naukę. Po krótkim zachwycie komputerami i możliwościami multimediów następuje wyraźny powrót do intensywnej konwersacji jako najszybszej metody poznania języka w jego realnej (mówionej i rozumianej) formie. Wiele osób decyduje się na intensywną naukę, ponieważ taka metoda okazuje się szybsza i bardziej skuteczna. Coraz więcej przedsiębiorstw wysyłających pracowników na kursy wyraża zapotrzebowanie na uwzględnianie nie tylko językowych, ale i kulturowych aspektów życia w innych krajach.