17.Kryteria doboru sprzętu do zwałowania :
a) Z uwagi na sposób zwałowania
Ręczne
Mechaniczne
Hydrauliczne
b)położenie względem wyrobiska
Wewnętrzne
Zewnętrzne
c)miejsce zwałowania względem poziomu roboczego
Nadpoziomowe
Podpoziomowe
d)sposób formowania pięter zwałowych
Ścianowe
Blokowe
e)ilość zwałowych pięter
Jednopiętrowe
Wielopiętrowe
f)rozmieszczenie nadkładu
Selektywne
Nieselektywne
g)budowa przestrzenna zwału.
Piętrowe
Stożkowe
h)sposób postępu frontu roboczego
Równolegle
Wachlarzowo
Krzywoliniowo
Pierścieniowo
i)lokalizacja robót zwałowych w odniesieniu do tras transportowych
Czołowe
Jednostronne
Dwustronne
j)rodzaj układu technol.KTZ
Rewersyjne
Monoblokowe
k)sposób przemieszczania nadkładu i rodzaj urządzeń zwałowych
Transportowe
Beztransportowe
18. Wpływ eksploatacji odkrywkowej na środowisko.
GO związane z eksploatacją WB , siarki, piasku podsadzkowego, wapieni, piaskowców, granitów itd. Powoduje daleko idące zniekształcenia budowy geologicznej, stosunków wodnych, rzeźby terenu, dewastację szaty roślinnej i gleby. Przy wydobyciu 1 mln ton WB zajmuje się 6-8 ha nowych terenów. Największe przekształcenia dokonują się na obszarach bezpośredniej działalności górniczej, które obejmują wyrobiska odkrywkowe, zwałowiska nadpoziomowe i obiekty zaplecza teczniczno- administracyjnego kopalni (zakł.przeróbcze, place montażowe, obiekty hydrotechniczne i energetyczne). W bezpośrednim otoczeniu nadpoziomowych zwałowisk i stawów osadowych występuje nadmiar H2O. W strefie oddziaływania pośredniego wyst. odwodnienie, hałas, zapylenie. Odwodnienie terenu w wyniku odprowadzania wód pompami poza obręb pola górniczego przez studnie głębinowe powoduje powstanie leja depresji. Poza strefą oddziaływania pośredniego występują wpływy o charakterze pasmowym lub rozproszonym.
19. Sposoby minimalizowania ujemnego wpływu oddziaływania eksploatacji.
Cel ochrony powierzchni przed ujemnymi skutkami ekspl. górniczej stosuje się :
Profilaktykę górniczą
Profilaktykę budow-konstr
Usuwanie szkód
Profilaktyka górnicza - zespół działań i metod w zakresie projektowania i technologicznego wykonania ekspl.górnoczej które przyczyniają się do zmniejszenia jego negatywnych skutków. W GO poza znacznymi przekształceniami powierzchni dużego znaczenia nabiera problem oddziaływania drenażu wód wgłębnych na gleby i uprawy rolno-leśne. Ograniczenie zasięgu drenażu wód można osiągnąć przez urządzania ekranów nie przepuszczających wody. Zwiększenie zdolności sorpcyjnej gleby otrzymuje się też przez rozprowadzanie występ. w nadkładzie wielu kopalin iłów i glin oraz stosowanie nawodnień, do czego można wykorzystać czerpane duże ilości wody. Problemem jest zagospodarowanie terenu pogórniczego leżącego za postępującym frontem eksploat. Tereny te stają się nieużytkami i jeśli nie będą rekultywowane, to ich dewastacja będzie trwać do zakończenia działalności górniczej
Zmniejszenie deformacji terenów w rejonach prowadzenia otworowej ekspl. siarki osiągamy :
-Odprężenie złoża polegające na usytuowaniu kierunku postępu frontu ekspl. względem kierunku spływu wody
-Unikanie pozostawienia nie wyeksploatowanych partii złoża
-Utrzymanie regularnego postępu frontu ekspl., z zachowaniem przyjętego harmonogramu włączeń otworów do wydobycia
-Zapobieganie erupcjom i awariom otworów powstającym po wpływem deformacji górotworu
16. Podaj systemy zwałowania w kopalni odkrywkowej
a)zwałowisko wewnętrzne i zewnętrzne - budowane są równocześnie. Ten system stosuje się gdy cały urabiany nadkład nie może być lokowany w zwałowisku wewnętrznym z powodu zbyt małego wyprzedzenia frontów roboczych odkrywki. Z dolnych poziomów odkrywki zwałowanie odbywa się wewnętrznie mostami przerzutowymi lub systemem beztransportowym, a zwałowanie z górnych poziomów odbywa się na zwałowisko zewnętrzne
b)zwałowisko wewnętrzne (najekonomiczniejsze )- zwałowanie odbywa się najkrótszymi drogami w granicach wyrobiska górniczego
c) zwałowisko zewnętrzne- powinno odpowiadać wymaganiom: znajdować się blisko od punktu odbioru nadkładu z odkrywki, w wybranym obszarze nie może zalegać cenna kopalina użyteczna, podłoże musi gwarantować przeniesienie obciążeń projektowanych zwałowisk, teren przewidziany pod zwałowisko powinien być jak najmniej nawodniony z możliwie głęboko położonym zwierciadłem wody gruntowej, gleba na terenie przyszłego zwałowiska powinna być najniższej klasy, teren zajmowany pod zwałowisko powinien się charakteryzować niewielkim zaludnieniem, małą liczbą budowli, brakiem lasów, zabytków, pomników kultury narodowej
15. Kryterium doboru systemów transportowych zależy od:
-ilości urabianych mas
-rodzaju transportowanego urobku
-odległości transportowanego urobku
-parametrów geometrycznych projektowanych wyrobisk i zwałowisk
-rodzaju maszyn urabiających i zwałujących
-żywotności odkrywki
-podaży maszyn i urządzeń
14. Technologie transportu urobku w kopalniach GO
a)systemy beztransportowe
-mostami przerzutowymi
-koparkami
-agregatami koparka-zwałowarka
b)systemy transportowe
-mechaniczny:
--ciągły (przenośnikami)
--cykliczny(kolejowy, samochodowy, zgarniakami, zsuwniami, kolejkami linowymi)
-hydrauliczny:
--grawitacyjny
--wymuszony
13. Dobór maszyn w GO zależy:
a)rodzaju urabiania skał
b)intensyfikacji robót w nadkładzie i złożu(wydajność)
c)okresu eksploatacji
d)parametrów przestrzennych wyrobiska(wysokości pięter i szerokości ramp wjazdowych)
e)sposobu załadunku itransportu urabianych mas
f)podaż oraz ceny maszyn i urządzeń
g)specjalnych wymogów ekspl.(urabianie selektywne
h)wymogów gospodarki warsztatowej
12. Podstawowe sposoby urabiania skał w GO
a)urabianie za pomocą MW
-strzelanie długimi otworami
-strzelanie krótkimi otworami
-strzelanie komorowe
-strzelanie rozsczepkowe
-strzelanie szczelinowe
b)wycinanie
-mechaniczne
--wrębiarki
--kombajny
--piły linowe
--piły wiertnicze
-termiczne
--palniki
c)urabianie koparkami i zrywarkami
-zrywarki
-koparki łyżkowe
-ładowarki
-koparki kołowe
11.Główne uwarunkowania lokalizacji wkopów udostępniaj.
Z uwagi na fakt, że koszty budowy wkopu podrażaja podejmowaną eksploatację bardzo istotnym zagadnieniem jest właściwa lokalizacja która powinna zapewniać małą kubaturę oraz niskie koszty jednostkowe urabianych we wkopie mas. Lokalizacja wkopu musi technicznie być dostosowana jak najbardziej do planowanej eksploatacji, powinna zapewnić osiągnięcie planowanego rozwoju wydobycia oraz zapewnić bezpieczne prowadzenie robót.
Wkopy udostępniające dzielimy w zależności od usytuowania względem złoża na:
a)udostępniające zewnętrzne-zlokalizowane w większej części poza granicami złoża. Stosuje się na ogół przy udostępnianiu płycej zalegających złóż ,nie wymagających wykonania większych robót ziemnych.
Wkopy zewnętrzne mogą być budowane jako centralne, skrzydłowe, schodkowe w zależności od generalnej koncepcji złoża
b) udostępniające wewnętrzne-mieszczące się w granicach zalegania udostępnianego złoża
Buduje się przy udostępnianiu złoża głęboko zalegającego wymagającego przygotowania wielu pięter nadkładowych i eksploatacyjnych. Masy usunięte w czasie budowy wkopu odkrywają równocześnie złoże, co ułatwia późniejszą eksploatację. Budowa dużych wkopów udostępniających poza granicami złoża jest nieekonomiczna i co się z tym wiąże nie jest w GO praktykowana. Wewnętrzne wkopy buduje się jako centralne, usytuowane w środkowej części.
10. Udostępnianie złoża
Do podjęcia eksploatacji niezbędne jest udostępnienie złoża polegające na zebraniu nadkładu przykrywającego złoże, uformowaniu poziomów eksploatacyjnych w złożu oraz wybudowaniu odpowiednich półek transportowych dla kopaliny użytecznej i nadkładu. Zależnie od warunków zalegania pokładu i zaprojektowanej eksploatacji:
a)udostępnianie bezpośrednie- stosuje się wówczas gdy nie zachodzi konieczność budowy specjalnego wyrobiska udostępniającego
b) udostępnianie wkopami- stosowane jest w przypadku zagospodarowania złóż pokrytych nadkładem oraz złóż o dużej miąższości wymagającej wykształcenia odpowiedniej ilości pięter eksploatacyjnych
c)udostępnianie sposobem odkrywkowo-podziemnym.
I.Beztransportowe sposoby udostępniania stosuje się w przypadku złóż płytko zalegających, jeśli istnieje możliwość stałego lub czasowego zwałowania nadkładu w bezpośrednim sąsiedztwie wkopu udostępniającego:
a)udostępnienie złóż koparkami zgarniakowymi- stosowane jest sposobem bocznym i pracą przedsiębierną, polegającą na wybieraniu urobku poniżej poziomu roboczego koparki
b) udostępnienie złóż spycharkami - stosuje się przy niewielkich wkopach(złoża płytko zalegające)
c) udostępnienie złóż zgarniakami kołowymi - stosuje się przy małych i średnich wielkościach wkopów, oraz przy niezbyt odległych przewozach urobku na zwał
d) udostępnienie złóż koparkami łańcuchowymi- stosuje się wtedy, gdy maszyny te są przewidziane do późniejszego urabiania nadkładu lub kopaliny eksploatowanej jako maszyny podstawowe lub pomocnicze
e) udostępnienie hydromechaniczne złoża -stosuje się w przypadku gdy nadkład w rejonie udostępniania stanowią utwory zawodnione, w których osuszanie jest kosztowne
f) udostępnienie wyrobiskami podziemnymi ma na celu przeważnie przygotowanie dróg odwozowych z wyrobiska odkrywkowego, sztolni lub tuneli w terenach górzystych, gdzie stosowanie odwozu powierzchniowego z odkrywki jest nieopłacalne. Stosuje się gdy złoże zalega na stromym zboczu pociętym wąwozami itp. , gdzie dla transportu nadkładu lub urobku zachodziłaby konieczność budowy mostów, przepustów czy nasypów.
g) udostępnienie złoża tunelami lub sztolniami - stosowane wtedy gdy złoże zalega ponad poziomem odbioru kopaliny i gdy budowa dróg odwozowych z odkrywki byłaby nieekonomiczna lub gdy okrężny transport byłby za drogi.