Ewelina Chodoń, ogrodnictwo rok I, grupa Ia
LUDZKI WIRUS UPOŚLEDZENIA ODPORNOŚCI TYPU HIV-1, HIV-2
Podstawowe informacje o wirusie HIV:
AIDS jest to zespół chorobowy, który powstaje w wyniku spadku odporności organizmu.
Obejmuje wiele schorzeń zakaźnych i nowotworowych. Rozwijają się one na skutek postępującego uszkodzenia systemu odporności (inaczej: układu immunologicznego) człowieka. Nazwa pochodzi od angielskich słów: Acquired Immune Deficiency Syndrome (zespół nabytego upośledzenia odporności). Pierwsze przypadki AIDS opisano w 1981 roku w Stanach Zjednoczonych u homoseksualnych mężczyzn, a następne u osób obojga płci przyjmujących dożylnie narkotyki. Zdiagnozowano wówczas tzw. zakażenia oportunistyczne i nowotwory, które wcześniej występowały sporadycznie. Wkrótce okazało się, że zachorowania dotyczą również osób cierpiących na hemofilię oraz mieszkańców Haiti, głównie mężczyzn. Sposób szerzenia się choroby wskazywał na jej infekcyjny charakter, ale próby wyizolowania czynnika zakaźnego kończyły się niepowodzeniem. Od 1983 roku, kiedy opisano pierwsze przypadki AIDS w Afryce, wiadomo było, że zakażenie szerzy się także drogą kontaktów heteroseksualnych i z matki na płód. Kiedy poznano obraz kliniczny AIDS okazało się, że już w latach 60-tych i 70-tych XX wieku opisywano podobne schorzenia na terenie Afryki Środkowej. Do połowy lat 80-tych najwięcej przypadków odnotowano w Stanach Zjednoczonych wśród mężczyzn o orientacji homoseksualnej oraz osób odurzających się drogą dożylną. Niemal równocześnie chorobę zaczęto diagnozować u mieszkańców większości krajów Europy Zachodniej. Pierwszy przypadek zakażenia HIV w Azji odnotowano w 1984 roku w Tajlandii. Istnieje prawdopodobieństwo, że HIV-1 lub bardzo podobny wirus przedostał się do ludzi od małp afrykańskich w trudny do określenia sposób w połowie XX wieku. Zmiany, jakie zaszły w samym wirusie, spowodowały, że mógł on się przenosić między ludźmi. Czynnikiem wywołującym AIDS jest drobnoustrój nazwany ludzkim wirusem upośledzenia odporności (ang. Human Immunodeficiency Virus). Po wniknięciu HIV do komórki następuje replikacja, czyli namnażanie się wirusa. Cały proces od wniknięcia wirusa do wytworzenia wirusów potomnych trwa kilka - kilkanaście godzin. Pamiętać należy, że odtwarzanie materiału genetycznego jest związane z naturalnym funkcjonowaniem komórek, ich dzieleniem się. Jeśli komórka jest w stanie spoczynku (nie dzieli się), to wirus będzie nieczynny. Zachowa jednak swoje niszczące właściwości. HIV namnażając się w organizmie gospodarza stale ulega mutacjom, tak więc u jednego chorego występuje ogromna liczba zróżnicowanych wariantów wirusa. Ma to szczególne znaczenie dla skuteczności leków antyretrowirusowych, gdyż część zmutowanych wirusów jest niewrażliwa na podawane preparaty. Namnażanie się HIV powoduje śmierć limfocytów CD4+. Nowe komórki pojawiają się znacznie wolniej niż są niszczone i dlatego ustrój niejako „przegrywa” walkę z zakażeniem. Zmniejszona liczba komórek CD4+ jest przyczyną zwiększonej wrażliwości organizmu na niektóre infekcje i choroby nowotworowe. Kiedy układ odpornościowy jest już mocno osłabiony, rozwija się AIDS. Badania immunologiczne krwi oraz pojawienie się specyficznych infekcji wskazują, że zakażenie HIV postępuje w kierunku AIDS.
Personel i szkolenia
Edukacja pielęgniarek środowiskowych, pracowników socjalnych i innych osób w zakresie opieki i prewencji HIV jest konieczna. Szkolenia powinny dotyczyć sposobów udzielania pomocy przy prostych dolegliwościach (np. wysypka, biegunka) oraz uczyć jak przygotować członków rodziny do podstawowej pielęgnacji i opieki domowej. Ważna może się także okazać umiejętność zaopatrzenia w podstawowe leki oraz inne artykuły pierwszej potrzeby. Pracownicy socjalni powinni stanowić istotną część zespołu ze względu na bezpośredni kontakt z daną społecznością i wiedzą na jej temat.
Ogólna charakterystyka pracy pielęgniarskiej
z osobami zakażonymi wirusem HIV i chorymi na AIDS
Pacjenci żyjący z HIV i chorzy na AIDS dotknięci są zakażeniem przewlekłym, w którym w różnym okresie, w zależności od stadium zakażenia, występują objawy somatyczne, w konsekwencji prowadzące do upośledzenia wielu układów i systemów ustrojowych, uniemożliwiających prawidłowe ich funkcjonowanie. Przyjmuje się, że u ponad 95% zakażonych HIV ostatecznie rozwiną się choroby towarzyszące HIV oraz AIDS. Postęp choroby zależy od typu wirusa oraz kondycji organizmu gospodarza. Zajęcie przez HIV ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego powoduje nierzadko zaburzenia neurologiczne i psychiatryczne. W miarę postępu zakażenia spada odporność, a ludzie stają się coraz bardziej podatni na zakażenia oportunistyczne oraz inne choroby. Istnieje spora grupa dorosłych, którzy do chwili wystąpienia chorób towarzyszących infekcji HIV, nie podejrzewali u siebie zakażenia. Brak wiedzy to częsty powód niezgłaszania się do punktów testowania. Zdarza się również, że osoby, które podejrzewają u siebie zakażenie, nie chcą poddać się badaniu z powodu strachu przed chorobą lub z obawy przed napiętnowaniem przez społeczeństwo. Czasem też możliwość wykonania testu jest ograniczona ze względu na brak odpowiedniego zaplecza i niewystarczające poradnictwo przed i po teście. Opieka pielęgniarska, świadczona pacjentom seropozytywnym i chorym na AIDS, powinna być w wysokim stopniu opieką holistyczną (obejmującą wszystkie sfery życia chorego) i interdyscyplinarną.W zespole interdyscyplinarnym pielęgniarka odgrywa zasadniczą rolę, będąc łącznikiem pomiędzy pacjentem, rodziną a pozostałymi członkami zespołu terapeutycznego
Opieka nad osobą zakażoną HIV i/lub chorą na AIDS opiera się na realizacji procesu pielęgnowania.
Proces ten w objawowym zakażeniu wirusem HIV uzależniony będzie między innymi:
od: obrazu klinicznego, patogenu powodującego zakażenie oportunistyczne, pojawiającego się problemu pielęgnacyjnego, zmian zachodzących w stanie pacjenta oraz skuteczności podejmowanych działań leczniczych, diagnostycznych, pielęgnacyjnych i edukacyjnych. Różnorodność problemów biopsychospołecznych, które dotykają osoby zakażone HIV i chore na AIDS, wymaga często konsultacji wielu specjalistów (chorób zakaźnych, chirurgów, kardiologów, internistów neurologów, neurochirurgów, dermatologów, onkologów, psychiatrów itd.) W związku z powyższym, rozpoznanie stanu biopsychospołecznego osób zakażonych wirusem HIV i chorych na AIDS, ich potrzeb, postawienie diagnozy pielęgniarskiej wymaga od personelu pielęgniarskiego pracującego z tymi pacjentami ogromnego profesjonalizmu, zarówno w zakresie kwalifikacji zawodowych, jak i praktycznych. Pielęgniarki oprócz profesjonalnej, instrumentalnej pracy w sytuacjach patologicznych, gdzie niezbędne jest fachowe asystowanie i właściwe rozpoznawanie aktualnych i potencjalnych problemów zdrowotnych pacjentów, mają za zadanie dążenie do poprawy stanu ich zdrowia i jakości życia, przygotowanie do samo opieki, stymulowanie zrozumienia i akceptacji sytuacji, w jakiej się znaleźli. Podczas realizacji procesu pielęgnowania stosowanie podstawowych środków ostrożności ma ogromne znaczenie w opiece oraz prewencji HIV. Należy podkreślić, że uniwersalne zasady bezpiecznej pracy z chorym, wypracowane przez lata trwania epidemii HIV/AIDS, obowiązują zawsze i wszędzie tam, gdzie istnieje możliwość ekspozycji na materiał biologiczny pochodzący od człowieka, niezależnie czy mamy wiedzę o jego statusie serologicznym, czy też nie.
Problemy emocjonalne, kulturowe, seksualne, religijne oraz prawne
Pielęgniarki, położne oraz opiekunowie osób zakażonych napotykają w codziennej pracy na szereg trudności.
Problemy emocjonalne
Strach przed kontaktem z HIV, zachorowaniem i śmiercią z powodu choroby.
Pielęgniarki i położne są świadkami śmierci z powodu AIDS nie tylko swoich pacjentów, ale także przyjaciół i bliskich.
Pielęgniarki i położne są świadkami nagannego zachowania innych osób w stosunku do zakażonych i chorych. Presja otoczenia powoduje, że niektóre pielęgniarki i położne traktują ludzi żyjących z HIV w podobny sposób.
Pielęgniarki i położne mogą być także zakażone HIV (dotyczy to krajów o wysokim odsetku ludzi HIV-dodatnich). Często ukrywają tę informację przed kolegami, ponieważ boją się dyskryminacji, izolacji i lekceważenia.
Wiele pielęgniarek i położnych nie potrafi rozmawiać na temat seksu, śmierci, używania narkotyków, uprzedzeń, przekonań moralnych i religijnych
Ryzyko zakażenia HIV w placówkach służby zdrowia
W placówkach służby zdrowia zakażenie wirusem HIV może być przenoszone:
do pacjentów:
poprzez skażone narzędzia ponownie używane bez prawidłowej dezynfekcji lub sterylizacji,
do pracowników służby zdrowia:
w przypadku przerwania ciągłości skóry poprzez zakłucie igłą do iniekcji lub chirurgiczną bądź innym ostrym narzędziem zanieczyszczonym krwią lub innymi płynami biologicznymi pochodzącymi od pacjentów zakażonych HIV, ekspozycję uszkodzonej skóry i otwartych ran na krew lub inne płyny biologiczne osoby zakażonej, pochlapanie zakażoną krwią lub innym płynem biologicznym na błony śluzowe jamy ustnej bądź do oczu
Tworzenie bezpiecznego otoczenia
Otoczenie i warunki, w jakich prowadzona jest opieka zdrowotna, mają wpływ nie tylko na jakość opieki, ale także na bezpieczeństwo i dobre samopoczucie personelu. Podstawowym sposobem zapobiegania zakażeniu wirusem HIV wśród pracowników służby zdrowia jest unikanie bezpośredniego kontaktu z krwią pacjentów.
Praca pielęgniarki wiąże się z wieloma zagrożeniami biologicznymi, ponieważ praca ta polega na udzielaniu pomocy chorym ludziom. Pomagając choremu człowiekowi jest duże prawdopodobieństwo zarażenia się od chorej osoby wirusem, bakteriami. Uważam jednak że pielęgniarka, która ma dużą wiedzę na temat zarażania, zakażenia , nie powinna się zarazić, chociaż zdarzają się sytuacje nagłe, sporadyczne, których nie może ona przewidzieć.
Źródła informacji: