DIAMENT PORTERA
Czynniki wytwórcze - mniej ważne wyposażenie w czynniki produkcyjne lecz zdolność do ich wytwarzania, kreowania. Podkreśla się zaplecze badawczo-naukowe, sieć informacji i infrastruktury. Zdolność kraju do rozwoju nauki i kwalifikacji siły roboczej.
Charakter popytu krajowego - nie tylko absolutne rozmiary popytu, ale i jego struktura -> najbardziej korzystna sytuacja gdy jest zbliżony do popytu na rynku światowym. Nabywcy powinni być wymagający, bo podnoszą innowacyjność przedsiębiorstw krajowych.
Gałęzie pokrewne - rozwój gałęzi kooperujących, charakteryzuje je wysoka konkurencyjność na rynku światowym.
Struktura rynku wewnętrznego - konkurencja na tym rynku, w gospodarce nie było krępowania przepisami i regulacjami, stworzyć warunki dla konkurencji -> zachowania innowacyjne i rozwojowe.
POLITYKA HANDLOWA - jeden z rachunków polityki ekonomicznej, charakteryzuje się oddziaływaniem państwa na strukturę i wielkość handlu zagranicznego. Ma charakter mikroekonomiczny = resortowy, ale może być makroekonomiczny ( polityka pieniężna i kursu walutowego).
PODSTAWOWE RODZAJE:
WOLNEGO HANDLU - liberalna, brak bezpośredniego wpływu państwa na rozmiary i strukturę handlu zagranicznego, obecnie nie ma braku, a ograniczenie do minimum.
POLITYKA PROTEKCYJNA - polityka ochronna, wychodzi z założenia, że potencjał ekonomiczny i konkurencyjność krajów są zróżnicowane i w związku z tym swoboda wymiany handlowej może być mniejsza dla krajów mniej rozwiniętych. Celem -> ochrona własnej gospodarki przed towarami zza granicy, jak i wspieranie produkcji proeksportowej.
POLITYKA AUTARKTYCZNA - nie ma takich gospodarek. Import sprowadzony do niezbędnych dóbr, które nie są wytwarzane w kraju.
INSTRUMENTY ZAGRANICZNEJ POLITYKI HANDLOWEJ:
Środki taryfowe : cła
Środki nietaryfowe :
Środki parataryfowe : opłaty wyrównawcze
Środki pozataryfowe : kontyngenty, ograniczenia ilościowe
CŁO:
Importowe
Eksportowe
Cło jest to opłata pobierana przez państwo przy przywozie, wywozie lub przewozie przez granice celne państwa lub unii celnej. Nie jest zaliczany do podatków, pomimo że funkcjonuje tak jak one. Narzucane procentowo.
ŚRODKI PARATARYFOWE - opłaty wyrównawcze, „dobija” się coś do ceny i nie jest ona zagrożeniem dla produkcji krajowych.
ŚRODKI POZATARYFOWE - ograniczenia ilości.
INSTYTYCJE NA RYNKU POLITYKI HANDLOWEJ:
GATT - układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu 1948-1994. od 1 stycznia 1995 - Światowa organizacja handlu (WTO)
Reguły GATT:
Klauzula największego uprzywilejowania
Klauzula narodowa
Zasada wzajemności
Działania na rzecz liberalizacji wymiany międzynarodowej:
Eliminacja ceł i innych barier
Przeciwdziałanie dyskryminacji w handlu międzynarodowym
Negocjacje prowadzone były w rundach - ostatnią była Urugwajska trwająca 8 lat (86-94). Na zakończenie podpisano umowę z „Marakeszu” - powoływała do życia WTO.
REGUŁY
KNU - żaden kraj posiadający tą klauzulę nie może być traktowany gorzej niż inny z tą samą klauzulą.
KN - żaden towar importowany nie mógł być traktowany gorzej niż podobne produkty wytwarzane w kraju.
ZASADA RÓWNYCH KORZYŚCI I KONCESJI - oznacza, że żaden członek GATT nie był zobowiązany do obniżania stawek celnych bez uzyskania takich samych udogodnień od partnera.
BILANS PŁATNICZY
BILANS OBROTÓW PŁATNICZYCH BILANS OBROTÓW KAPITAŁOWYCH
-bilans handlowy -kapitały
-bilans usług -rezerwy monetarne
-bilans producentów i dywidend
-bilans transferów nieodpłatnych
Jest to zestawienie obrazujące sytuację płatniczą określonego kraju w stosunku do wszystkich innych z którymi utrzymuje on stosunku ekonomiczne, kulturalne i polityczne. Sporządzany na okres 1 roku lub krócej, w odniesieniu do zagranicy jako całości lub poszczególnych krajów lub grup krajów. Zestawienie należności i zobowiązań zagranicznych.
INTEGRACJA GOSPODARCZA - tworzenie całości z poszczególnych części , jest to proces gospodarczego scalania, proces łączenia się gospodarek w jedną całość. Może być też integracja wewnętrzna kraju.
FORMY INTEGRACJI - im wyższa forma tym więcej wspólnych przedsięwzięć.
STREFA WOLNEGO HANDLU - likwidacja ceł i barier handlowych między krajami wchodzącymi tą sferę (NAFTA-USA, Kanada, Meksyk)
UNIA CELNA - 1 + wspólna taryfa celna i polityka handlu
WSPÓLNY RYNEK - 2 + wspólny przepływ kapitału, ludzi i usług
WSPÓLNA WALUTA/UNIA WALUTOWA - 3 + wspólna waluta, polityka pieniężna i kursowa
UNIA EKONOMICZNA - 4 + unifikacja polityki gospodarczej, wspólna polityka makroekonomiczna
UNIA POLITYCZNA - 5 + unifikacja polityki wewnętrznej, zagranicznej, obronnej, ponadnarodowe ograny władzy
INTEGRACJA PEŁNA - 6 + jednolita polityka ponadnarodowa