WYCHOWAWCZE I KSZTAŁCĄCE WARTOŚCI ZABAW

Zabawa:
•   działalność podejmowana dla przyjemności
•   obok pracy i nauki trzeci podstawowy rodzaj aktywności ludzkiej
•   jest to podstawowa forma aktywności, w której w sposób najbardziej wszechstronny i naturalny dokonuje się proces uczenia się i nauczania
•   dokonuje się przy udziale wyobraźni zdolnej do kreowania wtórnej rzeczywistości

Zabawy tematyczne
•   pojawiają się w 2 roku życia
•   1/3 całości zabaw dziecka
•   osią tych zabaw jest jakiś temat
•   zwane również zabawami w role, zabawami twórczymi, zabawami symbolicznymi
•   struktura:
-  temat i role, które z niego wypływają
-  czynności zabawowe przypisywane rolom społecznym
-  sytuacja zewnętrzna, zwłaszcza rekwizyty (młodsze dzieci zabawy w dom, fryzjera; starsze dzieci podejmują więcej tematów fikcyjnych)
•   współpraca:
-  małe dzieci bawią się w pojedynkę
-  6latki dzielą się rolami z towarzyszami zabawy, wydłuża się czas zabawy

Wartości zabaw tematycznych:
•   sposób poznawania świata, forma uczenia się życia
•   sposób uczenia się ról społecznych
•   zaspokaja potrzeby kontaktów rówieśniczych
•   pełni funkcję kompensacyjną (można stać się kimś, kim się nie jest w rzeczywistości)
•   w zabawie dzieci odzwierciedlają również odczucia negatywne, naśladują zachowania agresywne i negatywne
•   dla dorosłych zabawy tematyczne mają wartość diagnostyczną

Zabawy konstrukcyjne
•   czynności dziecka, w wyniku których powstaje określony wytwór, niezależnie czy został on wykonany według wzoru czy z wyobraźni
•   tendencje rozwojowe:
-  małe dzieci budują dla samej przyjemności budowania
-  u dzieci straszych pojawia się plan i nastawinie na efekt końcowy
•   struktura budowli:
-  3-4 latki tendencja do piętrzenia
-  5 latki budowanie w poziomie
-  6 latki ponowna tendencja do piętrzenia

Wartości zabaw konstrukcyjnych:
•   rozwijają wyobraźnię przestrzenną
•   rozwijają sprawność manualną
•   rozwijają techniczną myśl dziecka
•   rozwijają umiejętność planowania
•   rozwijają operacje umysłowe: analizę, syntezę, odtwarzanie, różnicowanie
•   stymulują mowę dzieci
•   zapoznają z właściwościami tworzyw

Zabawy dydaktyczne
•   podporządkowane regułom postępowania
•   mają w swojej treści zadania, problemy do rozwiązania
•   odnoszą się do sfery intelektualnej
•   dzieci nie uczestniczą w tworzeniu reguł
•   młodsze dzieci bez sprzeciwu zabawy dydaktyczne, starsze dopominają się o gry (gry i zabawy - obie mają reguły, ale w grze występuje dodatkowo rywalizacja, której brak w zabawie)

Wartości zabaw dydaktycznych:
•   uczą podporządkowania się regułom
•   dostarczają wiedzy o świecie
•   dają dziecku okazję do porządkowania swoich wiadomości, operowania nimi, rozumienia, dociekania
•   tkwią w rozwoju sfery poznawczej (mowy, pamięci, koncentracji, myślenia, uwagi)

Zabawy ruchowe
•   elementy:
-  treść ruchowa
-  fabuła - treść pozaruchowa
-  warunki zewnętrzne (szczególnie przybory i przyrządy)
•   ze względu na rodzaj ruchu:
-  bieżne
-  orientacyjno - porządkowe
-  z czworakowaniem
-  z pełzaniem
-  inne

Wartości zabaw ruchowych:
•   zaspokajają potrzebę ruchu
•   kształtują orientację w schemacie własnego ciała
•   rozwijają strefę motoryczną, sematyczną
•   kształtują pamięć ruchową

Zabawy badawcze
•   w których dziecko sprawdza funkcjonowanie jakiegoś przedmiotu w nowych dla siebie warunkach
•   inspiracją są potrzeby nowych wrażeń
•   dzieci odkrywają świat, poszukują nowych doświadczeń
•   związane ze zjawiskami:
-  optyki - cień, lupa
-  akustyki
-  sprzężystości ciał i cieczy - zabawy gąbką
-  magnetyzm i elektromagnetyzm

Warotści zabaw badawczych:
•   są formą autoedukacji
•   dostarczają wiedzy o świecie

Zabawy tropiące
•   z elementami tropienia, szukania, wodzenia po śladzie, chowania
-  uczestnicy: tropiący i tropiony
•   bliskie są spontanicznemu działaniu dziecka

Wartości zabaw tropiących:
•   zaspokajają potrzebę chowania i szukania
•   uczą spostrzegawczości
•   prowadzą do rozumienia funkcji symbolu
•   uczą współdziałania
•   mają wartość zdrowotną

2

---