VIII Dziedzictwo cywilizacji najdawniejszych u spadkobierców z Pólnocy i Południa
Trzy ogniska najdawniejszych cywilizacji (zamieszkałe przez około 75% ówczesnej ludzkości)
Egipt w dolinie i delcie Nilu
Sumer w międzyrzecu Eufratu i Tygrysu
Melucha w dolinie Indusu i jego lewobrzeżnych dopływów
Obszar wielkością zbliżony do GB ogniska drugiej rewolucji technicznej
spore odległości pomiędzy ogniskami rewolucji technicznej, nie groził im stan wojny:
Mezopotamię i Egipt łączył pomost lądowy, prowadzący łukiem po obrzeżu Pustyni Arabskiej poprzez Syrię i Palestynę- łuk od Sumeru po dolinę nilu nosi nazwę Żyznego Półksiężyca.
Były to cywilizacje osła i wołu, dopiero potem koń z północy i wielbłąd z południa
Stare państwo Egipskie i Sumer były odrębnymi światami, pozbawionymi prawie całkowicie wzajemnych kontaktów.
Poprzez żeglugę morską kontakt pomiędzy Sumerem a cywilizacją Indusu
najdawniejsze cywilizacje, były potamiczne
żegluga morska, jedynie przybrzeżna (z Egiptu do Libanu po drewno cedrowe)
Mezopotamia- leżąca pomiędzy Egiptem i Dolina Indusu znała swoich sąsiadów, podczas gdy Egipt i cywilizacja Indusu (dwa brzegi żyznego półksiężyca) prawie nic o sobie nie wiedziały
Horyzont geograficzny najdawniejszych cywilizacji- sinusoida sięgająca od doliny Nilu po dolinę Indusu z punktem centralnym w Mezopotamii.
Państwa najdawniejsze- system społeczno-polityczny:
wypracowały własne systemy społecznego przymusu oparte na ogromnych armiach urzędników, namiestników, poborców podatkowych, pisarzy skarbowych
Marks nazwał ten system azjatyckim sposobem produkcji, określił też ten najdawniejszy totalitaryzm jako ustrój powszechnego niewolnictwa
ważna wiara w bóstwa, częste ofiary
Karol Wittfogel wprowadził termin „cywilizacje hydrauliczne”- podkreślał on materialną stronę tych cywilizacji: rolnictwo wymagające olbrzymich przedsięwzięć irygacyjnych, które stały się podstawa budowy systemu totalitarnego.
Wierzenia religijne spajały społeczeństwo najdawniejszych cywilizacji w trwaniu przy totalitaryzmie władzy państwowej
Moment przejścia od rewolucji neolitycznej do najdawniejszych cywilizacji zbiega się z budowlami megalitycznymi. Wczesna faza cywilizacji najdawniejszych (2700- 2200 p.n.e.) w Egipcie czy Mezopotamii odpowiada czasom pierwszego tysiąclecia n.e. W Ameryce przedkolumbijskiej, czy jeszcze późniejszym na Wyspie Wielkanocnej w Polinezji. - obciążenie megalityczne było takim samym negatywnym następstwem rewolucji neolitycznej ja obciążenie ekologiczne- następstwem nowożytnej rewolucji przemysłowej. W obu przypadkach, stanowiły sygnał, iż należy zakończyć rewolucje techniczną, utrwalić jej pozytywne osiągnięcia, zrezygnować zaś z tych negatywnych przerostów.
Budowa piramid była dziełem egipskiego Starego Państwa. Gdy Stare Państwo rozpadło się w pierwszej w dziejach spontanicznej rewolucji społecznej, gdy Egipt odrodził się w formie średniego Państwa (faza środkowa cywilizacji najdawniejszych) wielkich piramid już nie budowano. Władza państwowa nadal, zwłaszcza w Nowym Państwie (późna faza cywilizacji najdawniejszych) manifestowała swą potęgę stawianiem rekordowych masą obelisków, jednak nie angażując już takich mas ludzkich, jak budowa piramid.
Cywilizację tworzyli:
Egipską- Camici- odłam rasy białej o najciemniejszym kolorze skóry
Sumeryjską- azjanicki odłam rasy białej, przetrwał już tylko szczątkowo- Baskowie w Pirenejach i niektóre ludy Kaukazu
Indusu- ciemnoskórzy Drawidowie
wielkie migracje z południa i północy
Ekspansja południa:
Pierwsi wyruszyli semici z Pustyni Arabskiej
We wczesnej fazie cywilizacji najdawniejszych znaleźli się w Sumerze, tworząc państwo akkadyjskie
W środkowej fazie cywilizacji najdawniejszych cały łuk Żyznego Półksiężyca jest zaatakowany i zajęty przez różne ludy semickie
Na przełomie środkowej i późnej fazy cywilizacji najdawniejszych zalewa Egipt najazd ludów semickich znanych pod nazwą Hyksosów co doprowadza do rozpadu Średniego Państwa, po upływie 1,5 wieku Egipt zrzuci ich panowanie i utworzy Nowe Państwo
Na przełomie cywilizacji najdawniejszych i antycznej do Libanu docierają Fenicjane, a do Palestyny Żydzi
Na południu dzisiejszego Iraku wyrasta semicka Babilonia, a na północy semicka Asyria
Przybysze z Południa przystosowywali się po prostu do istniejącej cywilizacji nie burząc jej ani nie zastępując nową; pojawili się jako koczownicy najeżdżający terytorium rolnicze
Inwazja ludów północy
Przyszli najprawdopodobniej z terenów na północ od Kaukazu, miedzy dolnymi biegami Donu i Wołgi.
W czasach cywilizacji najdawniejszych trzy (z sześciu) wielkich odłamów Indoeuropejczyków wzięły udział w ekspansji
Ariowie zaatakowali wschodnie skrzydło cywilizacji w dolinie Indusu, osiedlając się tam zmienili się w indyjski odłam Indoeuropejczyków
Pdłam irański zalał tereny między Indusem i tygrysem, w miejscu dzisiejszego Iranu
Odłam grecki zajął południe Półwyspu bałkańskiego i okolcznych wysp egejskich- obszary jakie do dziś stanowią Grecję.
Hetyci (mniejsza, buforowa grupa) osiedlili się w Anatolii, przedzielając obszar osadnictwa irańskiego i greckiego
Nieznana z imienia mała grupa etniczna używajaca języka tocharskiego osiadła na obszarze dzisiejszego Sinkiangu wzdłuż północnego i południowego obrzeża pustyni Takla Makan.
Przybysze z północy nie chcieli przystosowywać się do najdawniejszych cywilizacji, woleli stworzyć nowe, wykazywali postawę prometejską, aktywną, wnosząc nowe wartości i osiągnięcia.
Ludy północy przyniosły ze sobą konie i koła szprychowe
Hetyci pojawili się w Anatolii w fazie środkowej , a w fazie późnej cywilizacji najdawniejszych utworzyli tam (na styku z Żyznym Półksiężycem) silne państwo. Stąd świat cywilizacji najdawniejszych po raz pierwszy zapoznał się z nową technologią- wytopem żelaza.
Za pomocą buforu „tocharskiego” do Chin dotarły konie i rydwany bojowe, a także zboża bliskiego wschodu, z impulsu tego zrodziła się cywilizacja chińska pod koniec epoki cywilizacji najdawniejszych.
Ariowie całkowicie zniszczyli cywilizację Indusu
Grecy już w fazie środkowej cywilizacji najdawniejszych rozpoczęli zasiedlać obszar egejski, a w fazie późnej rozwinęli tutaj żeglugę pełnomorską, która ogarnęła całą wschodnią część basenu śródziemnomorskiego.
Alfabet zaczął powstawać u schyłku epoki cywilizacji najdawniejszych na wschodnich wybrzeżach Morza Śródziemnego. Wpływ na jego powstanie miało skrzyżowanie tam różnorodnych prądów kulturowych.
Wielkie wędrówki ludów u schyłku epoki cywilizacji najdawniejszych zburzyydoszczętnie państwo Hetydów, niedługo później legła w gruzach mykeńska cywilizacja grecka
Pomiędzy jedną, a druga rewolucją techniczną upłynęło cztery i pół tysiąca lat, okres niemal całkowicie zdominowany przez ludy z północy i południa.
faza cywilizacji |
cywilizacje najdawniejsze |
cywilizacja antyczna |
cywilizacja europejska |
faza wczesna „starożytna” |
- (2700-2200 p.n.e.) |
Irańczycy (1200- 200 p.n.e.) |
Słowianie (300- 800 n.e.) |
faza środkowa „średniowieczna” |
Hellenowie (2200-1700 p.n.e.) |
Celtowie (700- 200 p.n.e.) |
- (800- 1300 n.e.) |
faza późna „nowożytna” |
Ariowie (1700- 1200 p.n.e.) |
Germanowie (200 p.n.e.- 300 n.e.) |
- (1300-1800 n.e.) |
Chronologia wkraczania głównych odłamów Indoeuropejczyków w historię powszechną
Po 2200 r p.n.e. rozpoczęło się wkraczanie Indoeuropejczyków w dzieje powszechne. Przez cztery tysiąclecia będą animować zmiany prowadzące w wyniku do rewolucji przemysłowej. W procesie tym możemy wyróżnić cztery tysiącletnie stadia:
stadium „składania jaj” (2200- 1200 p.n.e.) cywilizacje najdawniejsze zostają zdominowane, bądź wyeliminowane przez nowych przybyszów.
stadium „larwy” (1200- 200 p.n.e.) kiedy cywilizacje drugiej generacji dokonują wielkiego przewrotu humanistycznego, oznaczającego najgłębszy przełom duchowy w dziejach cywilizacji rolniczych.
stadium „poczwarki” (200 p.n.e.- 800 n.e.), której rolę pełniło uniwersalne imperium „konserwujące i odrętwiające” świat antyczny, zanim z niego nie wyłoniły się cywilizacje trzeciej generacji.
stadium „motyla” (800- 1800 n.e.) przeprowadzające ludzkość nowego przełomu technicznego, w następstwie kumulacji odkryć i wynalazków w cywilizację zachodniej, wyrastającej w ten sposób na cywilizacje globalną, ogólnoświatową.