Grupa 13:

1.łańcuch lekki immunogl.
a. zbud. jest z części zmiennej i stałej
b. jest cz. zmienną łańcucha immunogl.
c. jest odpowiedzialny za rozpoznanie przeciwciała

2. Immunoglubuliny
a. wchodzą w skład mikrotubuli
b. skł. się z 4 łańcuchów
c. różnią się łańcuchami ciężkimi

3. allel to
a.jedna z możliwych wersji genu
b. jeden chromosom
c. jedna chromatyda

4. ciałka transportujące
a. powst. na błonie w miejscu reakcji receptora z ligandem
b. są zbudowane z błon kom.
c. pozwalają na przechodzenie przez błony

5. W peroksysomach zachodzi
a. proces rozkładu białek
b. -||- utleniania kom.
c. -||- translacji

6. Wrzeciono podziałowe
a. zbudowane jest z włokien aktynowych
b. powstaje przy udziale białek motorycznych
c. zapewnia równomierne rozdzielenie chromosomów

7. Gamma tubulina jest
a. elementem każdej mikrotubuli
b. białkiem stabilizującym jeden koniec
c. składnikiem błony kom.

8. Zwierzę transgeniczne to
a. zwierzę identyczne genotypowo z jednym rodzicem
b. -||- o wyłączonym sztucznie zestawie genów
c. -||- zawierające dodatkowe geny

9. Mitochondrialny DNA replikuje
a. w fazie S razem z całym mat. gen.
b. niezależnie od mat. w jądrze
c. razem z całym mat. ale nie wiąże się z wrzecionem

10. Fosforylacja białek pełni rolę w
a. procesach przekazywania sygnału w kom.
b. regulacji transkrypcji i translacji
c. nie ma znaczenia dla większości proc. kom.

Grupa 8:

1. genotyp:
a)cały genom
b)geny ulegające ekspresji
c)zestaw alleli danego genu

2. łańcuch lekki immunoglobulin:
a)zbud.z części zmiennej i stałej

b)część zmienna łańcucha immunoglobulin
c)jest odpowiedzialny za rozpoznawanie przeciwciał

3. cecha recesywna:
a)cecha ktora sie nie ujawnia
b)nie ujawnia sie u heterozygot
c)ujawnia sie u homozygot

4. dziedziczenie niemendlowskie:
a)moze byc zwiazane z procesem metylacji
b)moze wplywac na pojawienie sie chorob genetycznych
c)wynika z mutacjiw genach kodujacych bialka wrzciona kariokinetyczne

5. komorki nie posiadajace mitochondria:
a)komorki nerwowe
b)wszystkie komorki rozrodcze
c)plemniki

6. imprinting genowy polega na:
a)metylacji niektorych genow w trakcie rozwoju gamet
b)trwalym wylaczenie niektorych genow innych gamet w gametach meskich i zeniskich
c)przelaczenie genu w trakcie rozwoju embrionalnego

7. gene targeting:
a)technika wylaczania sppecyficznych genow komorek
b)technika klonowania
c)metoda wprowadzania genow w specyficzne miejsca w genomie

8. endosomy:
a)powstaja z laczenia cialek transportujacych
b)kieruja separacja i selekcja czasteczek wnikajacych do komorek przez blony

c)steruje procesami wydalniczymi

9. rekombinacja homologiczna:
a)technika wprowadzania genow do genow komorek macierzystych
b)wazna w klonowaniu genow

c)polega na wymianie fragmentow homologicznych sekwencji

10. fosfatazy:
a)enzymy fosforylujace bialka
b)katalizuja reakcje syntezy gr.fosforanowych
c)katalizuja reakcje odcinania gr.fosforanowych z bialek

Grupa 15:

1.Mechanizmy naprawy DNA usuwają:
a) zmutowane fragmenty DNA
b) uszkodzenia oksydacyjne z DNA
c) wszelkie typy uszkodzeń

2.dziedziczenie niemendelowskie:
a)moze byc związane z procesem metylacji
b) może wpływac na pojawienie sie chorób genetycznych
c) wynika z mutacji w trakcie rozwoju embrionalnego

3.Kinazy:
a) przeprowadzają fosforylacje białek
b) katalizują reakcje przyłączania reszt fosforanowych do białek
c) katalizuja reakcje odłaczania reszt fosforanowych od białek
4.Mitochondria:
a) wystepuje ich od 10-100 w komórce
b) wystepuje ich 1000-2000 w komórce
c) mogą nie wystepować w komórce

Grupa 5:

1.Poli ADP-rybozylacja:

a polega na przyłączeniu grupy fosforanowej

b kieruje białka na droge rozpadu

c występuje po uszkodzeniu DNA

2.Rekombinacja V(D)J:

a jest uzywana przy nokautowaniu genów

b jest procesem powstawania nowych genów kodujących immunoglobiny

c zachodzi przy przenoszeniu się tranposonów

3.Allel dominujący:

a gen determinujący chorobę

b gen występujący zawsze w 2 identycznych kopiach

c gen, którego obecność determinuje pojawienie się cechy fenotypowej

4.Wydzielanie białek i cząsteczek sygnalnych na zewnątrz komórki polega na:

a przechodzenie cząsteczek obdarzonych sekwencja sygnalną przez błone komórkową

b przechodzenie przez specjalne kanały błonowe

c uwalnianie cząsteczek razem z kawałkami błony komórkowej

5.W peroksysomach zachodzą:

a procesy rozkładu białek

b procesy utleniania komórkowego

c procesy translacji

6.Gamma tubulina:

a element każdej mikrotubuli

b białko stabilizujące jeden koniec mikrotubuli

c składnik błon komórkowych

7.Klonowanie organizmów zawiera:

a transgen

b geny nokautowane

c nie musi zawierać zmian

8.Zarodkowe komórki macierzyste:

a są izolowane z blastocysty

b mogą różnicować

c nie mogą być hodowane in vitro

9.Transposom to:

a cząsteczka RNA przekopiowana bezpośrednio z cząsteczki DNA

b sekwencja nukleotydowa DNA kodująca transpozazę

c sekwencja nukleotydowa, która ma zdolność przemieszczania się

10.Przekazywanie sygnałów w komórkach wiąże się z:

a procesami modyfikacja białek

b aktywacja kinaz białkowych

c procesami podziału

Grupa 1:

1.Ubifikacja:

a modyfikacja białka polegające na przyłączeniu innego białka-ubikwityny

b modyfikacja kierująca białko do rozpadu

c modyfikacja kierująca białko do proteasomu

2.Genotyp to:

a cały genom

b geny ulegajace ekspresji

c zestaw alleli danego genu

3.Łańcuch lekki immunoglobulin:

a. zbud. jest z części zmiennej i stałej
b. jest cz. zmienną łańcucha immunogl.
c. jest odpowiedzialny za rozpoznanie przeciwciała

4.Klarytyna:

a uczestniczy w transporcie wewnątrzkomórkowym

b reaguje z receptorami błonowymi na zewnątrz komórki

c reaguje z receptorami błonowymi wewnątrz komórki

5.Mitochondrialny DNA:

a wchodzi w skład chromosomów

b wiąże się z wrzecionem podziałowym

c nie wiąże się z wrzecionem podziałowym

6.Mikrotubule zbudowane są z:

a aktyny b tubulin alfa c mikrotubulin

7.Rekombinacja homologiczna:

a jest techniką wprowadzania genów do genomu komórek macierzystych

b jest ważna w klonowaniu genów

c polega na wymianie fragmentów o homologicznej sekwencji

8.Każda gameta zawiera:

a pełen zestaw genów obecnych w każdej komórce somatycznej

b połowę zestawu genów obecnych w każdej komórce

c może zawierać jeszcze mniej niż połowę materiału genetycznego

9.Przykład dziedziczenia niemendlowskiego:

a dziedziczenie cech zapisanych w chromosomach płciowych

b dziedziczenia cech zapisanych w DNA mitochondrialnym

c dziedziczenia cech , które nie są ani recesywne ani dominujące

10.Metylacja DNA:

a wyłącza geny w zarodkach męskich

b wyłącza w zarodku niektóre geny w zależności od pochodzenia

c następuje w organizmie rodziców

Grupa 11:

1.Rekombinacja V(D)J:

a jest używana przy nokautowaniu genów

b jest procesem powstawania nowych genów kodujących immunoglobiny

c zachodzi przy przenoszeniu się tranposonów

2.Endosomy:
a)powstają z łączenia ciałek transportujących
b)kierują separacja i selekcja cząsteczek wnikających do komórek przez błony
c)steruje procesami wydalniczymi

3.Łańcuch lekki immunoglobulin:

a. zbudowane jest z części zmiennej i stałej
b. jest cz. zmienną łańcucha immunogl.
c. jest odpowiedzialny za rozpoznanie przeciwciała

4.Gene targeting:
a)technika wyłączania s pecyficznych genów w komórkach
b)technika klonowania
c)metoda wprowadzania genów w specyficzne miejsca w genomie

5.Dziedziczenie niemendlowskie:
a)może być związane z procesem metylacji
b)może wpływać na pojawienie się chorób genetycznych
c)wynika z mutacji w genach kodujących białka wrzeciona kariokinetyczne

6.Laminy tworzą włókna należące do:

a filamentów pośrednich

b protofilamentów

c filamentów aktynowych

7.Imprinting genowy polega na:
a)metylacji niektorych genow w trakcie rozwoju gamet
b)trwalym wylaczenie niektorych genow innych gamet w gametach meskich i zeniskich
c)przełaczenie genu w trakcie rozwoju embrionalnego

8.Ubifikacja:

a modyfikacja białka polegające na przyłączeniu innego białka-ubikwityny

b modyfikacja kierująca białko do rozpadu

c modyfikacja kierująca białko do proteasomu

9.Mitochondrialny DNA replikuje
a. w fazie S razem z całym mat. gen.
b. niezależnie od mat. w jądrze
c. razem z całym mat. ale nie wiąże się z wrzecionem podziałowym

10.Cechy recesywne:

a)mogą być zmienione w trakcie życia organizmu
b)ujawniają się przy obecności mutacji w jednym allelu
c)odgrywają rolę w rozprzestrzenianiu się chorób uwarunkowanych genetycznie

1.łańcuch lekki immunogl.
a. zbud. jest z części zmiennej i stałej
b. jest cz. zmienną łańcucha immunogl.
c. jest odpowiedzialny za rozpoznanie przeciwciała (? przeciwciała a nie antygenu  )


2. Immunoglubuliny
a. wchodzą w skład mikrotubuli
b. skł. się z 4 łańcuchów
c. różnią się łańcuchami ciężkimi (w niektórych miejscach łańcuch jest taki sam u wszystkich przeciwciał, a w innych miejscach różni się w zależności od swoistości (część zmienna łańcucha, w której skład wchodzi kawałek łańcucha ciężkiego oraz lekkiego)


3. Allel to
a.jedna z możliwych wersji genu
b. jeden chromosom
c. jedna chromatyda


4. ciałka transportujące
a. powst. na błonie w miejscu reakcji receptora z ligandem
b. są zbudowane z błon kom.
c. pozwalają na przechodzenie przez błony
??

5. W peroksysomach zachodzi
a. proces rozkładu białek
b. -||- utleniania kom.
c. -||- translacji


6. Wrzeciono podziałowe
a. zbudowane jest z włokien aktynowych
b. powstaje przy udziale białek motorycznych
c. zapewnia równomierne rozdzielenie chromosomów


7. Gamma tubulina jest
a. elementem każdej mikrotubuli
b. białkiem stabilizującym jeden koniec
c. składnikiem błony kom.


8. Zwierzę transgeniczne to
a. zwierzę identyczne genotypowo z jednym rodzicem
b. -||- o wyłączonym sztucznie zestawie genów
c. -||- zawierające dodatkowe geny

9. Mitochondrialny DNA replikuje
a. w fazie S razem z całym mat. gen.
b. niezależnie od mat. w jądrze ?
c. razem z całym mat. ale nie wiąże się z wrzecionem

10. Fosforylacja białek pełni rolę w
a. procesach przekazywania sygnału w kom.
b. regulacji transkrypcji i translacji
c. nie ma znaczenia dla większości proc. kom.

Mechanizmy naprawy DNA usuwają:
a) zmutowane fragmenty DNA
b) uszkodzenia oksydacyjne z DNA
c) wszelkie typy uszkodzeń
??

Dziedziczenie niemendelowskie:
a)moze byc związane z procesem metylacji
b) może wpływac na pojawienie sie chorób genetycznych
c) wynika z mutacji w trakcie rozwoju embrionalnego

Co robia Kinazy:
a) przeprowadzają fosforylacje białek
b) katalizują reakcje przyłączania reszt fosforanowych do białek
c) katalizuja reakcje odłaczania reszt fosforanowych od białek

Mitochondria:
a) wystepuje ich od 10-100 w komórce
b) wystepuje ich 1000-2000 w komórce
c) mogą nie wystepować w komórce

Genotyp:
a)cały genom
b)geny ulegające ekspresji
c)zestaw alleli danego genu

Cecha recesywna
a)cecha ktora sie nie ujawnia
b)nie ujawnia sie u heterozygot
c)ujawnia sie u homozygot (ale u aa, a nie AA)

Komorki nie posiadajace mitochondria
a)komorki nerwowe
b)wszystkie komorki rozrodcze
c)plemniki

Wszystkie komórki posiadają mitochondria

Imprinting genowy polega na
a)metylacji niektorych genow w trakcie rozwoju gamet (metylacja reszt cytozynowych)
b)trwalym wylaczenie niektorych genow innych gamet w gametach meskich i zeniskich ??
c)przelaczenie genu w trakcie rozwoju embrionalnego

Gene targeting
a)technika wylaczania sppecyficznych genow komorek
b)technika klonowania
c)metoda wprowadzania genow w specyficzne miejsca w genomie
???????

Endosomy
a)powstaja z laczenia cialek transportujacych
b)kieruja separacja i selekcja czasteczek wnikajacych do komorek przez blony
c)steruje procesami wydalniczymi
??

Rekombinacja homologiczna
a)technika wprowadzania genow do genow komorek macierzystych
b)wazna w klonowaniu genow
c)polega na wymianie fragmentow homologicznych sekwencji

Fosfatazy:
a)enzymy fosforylujace bialka
b)katalizuja reakcje syntezy gr.fosforanowych
c)katalizuja reakcje odcinania gr.fosforanowych z bialek

DNA mitochondrialny replikuje:

a) w fazie S razem z całym materiałem genetycznym

b) niezależnie od materiału zawartego w jądrze komórkowym

c) razem z całym materiałem genetycznym, ale nie wiąże się z wrzecionem podziałowym

Za separację chromosomów w czasie podziału komorkowego odpowiada:

a)Cytoszkielet

b)Fi lamenty aktynowe

c)mikrotubule

Ubikwitynacja:
a) Modyfikacja polegająca na przyłączeniu innego białka - ubikwityny
b) Modyfikacja kierująca białko do rozpadu (w przypadku poliubikwitynacji dochodzi do rozpadu bialka)
c) Modyfikacja kierująca białko do proteasomu (wprzypadku poliubikwitnacji bialko kierowane jest do proteasomu, gdzie nastepuje jego rozpad )

1.Mechanizmy naprawy DNA usuwają:
a) zmutowane fragmenty DNA
b) uszkodzenia oksydacyjne z DNA
c) wszelkie typy uszkodzeń

Inne pytania dotyczące:
klatryny
mikrotubuli
gamet
metylacji DNA

- mejoza (ile podziałów, czy po drugim podziale następuje synteza DNA)
- immunoglobulina (budowa, funkcje w układzie odpornościowym)
- allele recesywne
- białka motoryczne ( z czego zbudowane)
- cechy recesywne ( czy mogą być zmienione w trakcie życia, rola w chorobach)
- lizosomy (jakie związki rozkładają, czy rozkładają błonę)
- laminy

gr 1:
1. Opisać dziedziczenie niemendlowskie i czym różni się od mendlowskiego

Dziedziczenie niemendlowskie związane z materiałem genetycznym zlokalizowanym poza chromosomami, w mitochondriach, plastydach i plazmidach występujących w cytoplazmie komórki; główne cechy d. c. to brak segregacji lub segregacja niemendlowska genów pozachromosomowych i dziedziczenie uniparentalne (po matce lub po ojcu); w czasie zapłodnienia udział gamet męskiej i żeńskiej w przekazywaniu cytoplazmy u wielu gatunków nie jest jednakowy, często cała cytoplazma pochodzi z komórki jajowej, w takiej sytuacji mitochondria i plastydy przekazywane są potomstwu przez matki; u drzew szpilkowych jednak cytoplazmę przekazuje także pyłek.

Dziedziczenie niemendlowskie nie podporządkowuje się prawom mendla/morgana:

• Dziedziczenie cytoplazmatyczne

• Dziedziczenie infekcyjne

• Konwersja genów

• Imprinting rodzicielski

• Dziedziczenie powtórzeń trzynukleotydowych

2. Co to są cykliny, jaką pełnią funkcje w komórkach, procesy w jakich biorą udział
Cykliny - grupa białek biorących udział w regulacji cyklu procesów związanych z podziałem komórki. łączą się kinazami cyklinozależnymi (Cdk) i aktywują je. Czyli aktywność kinaz białkowych jest zależna od cyklin Istnieją także inhibitory kinaz cyklinozależnych (cdki).

Cykliny same nie mają aktywności enzymatycznej, ale muszą się przyłączyć do kinaz cyklu komórkowego, zanim kinazy te mogą zyskać ak­tywność enzymatyczną. Stąd kinazy układu kontroli cyklu komórkowego są nazywane kinazami białkowymi zależnymi od cyklin (Cdk - ang. cyclin-dpendent protein kinases). Nazwa cyklin pochodzi stąd, że przeciwnie niż poziom Cdk, ich stężenie zmienia się cyklicznie w cyklu komórkowym.

 Cykliny występują w komórkach jako cykliny A i B oraz C, D i E. W czasie cyklu komórkowego cykliny A, C, D i E są syntetyzowane de novo i ich stężenie w komórce rośnie w miarę upływu cyklu, zaś cyklina B jest syntetyzowana w fazie G₂. Maksymalne stężenie cyklin występuje w metafazie/ anafazie mitozy, po czym ulega ono obniżeniu na skutek trawienia ich przez proteazy.

Aktywacja kinaz zachodzi w dwóch krytycznych przedziałach czasowych (punktach kontrolnych) cyklu komórkowego: pod koniec fazy G₂ (co prowadzi do przejścia G₂  → M , tj. zapoczątkowanie mitozy) oraz w fazie G₁ (co prowadzi do przejścia G₁  → S , tj. zapoczątkowanie syntezy DNA). Każdy rodzaj kompleksu cyklina-Cdk działa na różny zestaw białek doce­lowych w komórce

Stężenie różnych typów cyklin zwiększa się, a potem gwałtownie male­je na skutek degradacji na drodze ubikwitynacji w określonym czasie cy­klu komórkowego. Wzrost stężenia każdego typu cykliny wspomaga akty­wację jej partnerskiej Cdk, a nagły jego spadek przywraca tę Cdk do stanu nieaktywnego. Powolne gromadzenie się cyklin, aż do kry­tycznego poziomu, jest jednym ze sposobów pomiaru odstępów czasu między jednym etapem cyklu a następnym w układzie kontroli cyklu ko­mórkowego.

Cykliny to grupa białek biorących udział w regulacji cyklu procesów związanych z podziałem komórki. Przy przechodzenia komórki przez fazy G1, G2 i S gwałtownie wzrasta poziom cyklin typu D, A, E i w końcu B. Te cykliny łączą się ze swoimi kinazami cyklinozależnymi (Cdk) i aktywują je. Istnieją także inhibitory kinaz cyklinozależnych (cdki). W fazie G1 cykliny D(D1,D2,D3,D4) działają w kompleksach z ich katalitycznymi kinazami CDK4 i CDK6. Aktywność tych kompleksów jest najwyższa w połowie fazy G1. Przenoszą one reszty fosforanowe z ATP na odpowiednie substraty, głównie białko RB (pRB) i pRB(p107, p130). Inaktywacja pRB (przez fosforylację) i szybki wzrost aktywności cykliny E i czynnika E2F prowadzi do pokonania przez komórką granicy między fazą G1 i S. W fazie S działają kompleksy cyklina E/CDK2 i cyklina A/CDK2. W fazie G2 Cyklina A wchodzi w połączenie z CDK1. Heterodimer cyklina A/CDK1 fosforyluje Histon H i przeprowadza komórkę do fazy M. Cykliny B(B1 B2) tworzą kompleksy z CDK1, które będą kontrolowały przebieg mitozy. Wejście komórek w faę mitozy zależy od aktywności kompleksu MPF. Cyklina MPF jest konieczna do aktywacji kinazy MPF a także fosforylacja i defosforylacja kinazy z udziałem fosfatazy. Zaktywowany kompleks aktywuje następne kompleksy - obserwujemy gwałtowny wzrost aktywności przed wejściem w fazę M. Kinaza MPF fosforylując odpowiednie białka powoduje kondensację chromosomów, rozpad otoczki jądrowej, rozpad mikrotubul szkieletu i ich reorganizację w wrzeciono podziałowe.

gr 2:
1. Imprinting genomowy.

Imprinting genomowy, rodzicielskie piętno genomowe, naznaczenie genetyczne - polega na różnym stopniu metylacji genów w komórkach jajowych i komórkach plemnikowych. Gen jest metylowany na allelu pochodzącym od jednego z rodziców. Nakładanie imprintingu zachodzi w czasie gametogenezy. Wtedy jest znoszony wzór metylacji odziedziczony po rodzicach i nakładany nowy, zależny od płci. Do zmetylowango nukleotydu nie mogą się przyczepić czynniki transkrypcyjne, co powoduje wyciszenie genu.
Zjawisko to pozwala zapobiegać partenogenezie, która jest możliwa u niewielkiej liczby gatunków (np. u pszczół) i powoduje zmniejszenie zmienności organizmów. Imprinting jest wynikiem konkurencji materiału genetycznego żeńskiego (przekazywanie genów, wychowanie potomstwa) i męskiego (odżywianie i rozwój zarodka).
Gdy z zygoty u myszy, przed zlaniem sie jąder komórkowych plemnika i komórki jajowej usuwamy przedjądrze męskie i wprowadzamy żeńskie, to zarodek zamiera na skutek niedorozwoju zarodka, a gdy usuwamy przedjądrze żeńskie i wprowadzamy męskie - zarodek zamiera na skutek niedorozwoju trofoblastu.

2. Mejoza-co to jest, co jest jej istotą i opis.

Istota mejozy polega na zredukowaniu o połowę ilości materiału genetycznego. W jej wyniku zatem każda z komórek potomnych będzie zawierała o połowę mniej chromosomów niż komórka macierzysta. Jako, że podstawowy komplet chromosomów w komórce wynosi 1n, nie można go już zredukować. Mejoza może więc zachodzić jedynie w komórkach, które są diploidalne (mają 2n chromosomów). Proces redukcji ilości chromosomów zachodzi u wszystkich organizmów rozmnażających się w sposób płciowy, w różnych momentach ich cyklu życiowego. Przebieg tego procesu jest jednak bardziej złożony, niż w przypadku mitozy.

Przed podziałem oczywiście zachodzi podwojenie ilości materiału genetycznego z 2c do 4c.

Sama mejoza składa się z dwóch podziałów. Pierwszy podział to podział redukcyjny, zmniejszający liczbę chromosomów, a wraz z tym - ilość materiału genetycznego. Można w nim wyróżnić te same etapy, co w przebiegu mitozy, jednak szczególnie rozbudowana jest tutaj profaza. Następuje w niej wyodrębnienie chromosomów z chromatyny, ale początkowo nie są widoczne poszczególne chromatydy. Chromosomy homologiczne łączą się w pary tworząc biwalenty i ulegają pogrubieniu. Teraz dopiero dzielą się na wyraźne chromatydy. Każdy biwalent składa się więc z czterech chromatyd - tą strukturą określa się mianem tetrady. W tym stadium może następować pękanie chromatyd i wymiana odcinków pomiędzy chromatydami chromosomów homologicznych w tetradach. Tetrady ustawiają się w płaszczyźnie równikowej komórki, a więc następuje metafaza. Wrzeciono podziałowe powoduje pękanie połączeń między chromosomami homologicznymi (nie między chromatydami, jak miało to miejsce w mitozie!). W kolejnym etapie - anafazie - do biegunów komórki wędrują więc nie chromatydy, ale całe chromosomy, a więc pary chromatyd. Telofaza po pierwszym podziale mejotycznym jest bardzo krótka, lub nie występuje wcale. Każde z nowo powstałych jąder potomnych od razu zaczyna dzielić się ponownie, wchodząc w drugi podział - wyrównawczy, który prowadzi do dalszej redukcji ilości materiału genetycznego, bez zmiany liczby chromosomów. Zachodzi on podobnie jak mitoza - w płaszczyźnie równikowej ustawiają się chromosomy złożone z chromatyd, chromatydy ulegają rozdzieleniu i wędrują do przeciwległych biegunów, gdzie następuje odtworzenie otoczki jądrowej i cytokineza.

W wyniku podziału mejotycznego z jednej macierzystej komórki diploidalnej, o liczbie chromosomów 2n (i 2c materiału genetycznego), powstają cztery(!) komórki potomne, z których każda zawiera haploidalny zestaw chromosomów (1n i 1c) - a więc zredukowany o połowę w stosunku do komórki macierzystej. Jest to podstawą procesu rozmnażania płciowego, ponieważ każdy z organizmów rodzicielskich redukuje ilość chromosomów w swoich gametach. Gamety po połączeniu się utworzą zygotę, w której liczba chromosomów będzie właściwa dla komórek danego gatunku. Oczywiście gamety to jedynie jeden z przykładów komórek powstających w wyniku mejozy. Innym przykładem są zarodniki mchów lub pyłek roślin nasiennych.

gr 3:
1. Jaki związek ma różnicowanie komórek w trakcie embriogenezy z tubulinami.
2. Opisz etapy klonowania organizmów.

gr 4
1. Budowa immunoglobulin i genów kodujacych immunoglobuliny
2. Komórki macierzyste - co to i w jakich procesach są wykorzystywane

gr 5:
1. Komórki macierzyste. Sposoby otrzymywania. Zastosowanie w biotechnologii.
2. Transposony. Charakterystyka. Jaki wpływ mają na organizm i na populację.

gr 6:
1. Komórki totipotencjalne, jak się je uzyskuje i do jakiego celu można je stosować
2. Opisać powstawanie miRNA i mechanizm i efekty działania.

gr 7:

1. determinacja płci (takie jak w zeszłym roku :) )
2. rola dwuniciowego RNA w komórce + podać przykłady

gr 8:
1. Powstawanie przeciwciał i dlaczego jest ich miliardy
2. Geny reporterowe charakterystyka przykłady wykorzystanie w badaniach i medycynie

gr 9:
1. Klonowanie genów a klonowanie organizmów. Sposoby.
2. Białka G. Charakterystyka, funkcje itp.
Białka G w stanie niepobudzonym są heterotrimerami, czyli kompleksami trzech różnych podjednostek (alfa, beta i gamma). Poprzez podjednostkę alfa kompleks pozostaje w spoczynku połączony z pętlą i₃ receptora. Heterotrimer białka G w kompleksie z receptorem ma przyłączoną również cząsteczkę difosforanu guanozyny (GDP). Przyłączenie agonisty do receptora wyzwala zmianę jego konformacji. W wyniku ruchu pętli i₃ GDP zostaje uwolniony z białka G i zastąpiony cząsteczką GTP.

Zjawisko to powoduje przejście białka G w stan pobudzony, w którym po uwolnieniu od receptora podjednostka alfa dysocjuje od heterodimeru betagamma. Podjednostka alfa zawierająca GTP jest bezpośrednim modulatorem cyklazy adenylowej. W przypadku receptora beta₂-adrenergicznego następuje aktywacja cyklazy adenylowej i nasilenie syntezy cAMP. Efekt ten obserwuje się po podaniu wziewnym agonisty receptora, który wywołuje rozkurcz oskrzeli. Proces aktywacji cyklazy adenylowej ulega samorzutnemu zahamowaniu, ponieważ podjednostka alfa wykazuje również aktywność GTP-azy, dzięki której hydrolizuje GTP do GDP. Pojawienie się podjednostki alfa z przyłączoną cząsteczką GDP oznacza przejście do postaci nieaktywnej, w której podjednostki białka G ponownie tworzą kompleks heterotrimeru z receptorem. Z obecnością wtórnego przekaźnika - cAMP komórki radzą sobie dzięki fosfodiesterazie, enzymowi hydrolizującemu ten cykliczny nukleotyd.

W czasie badań nad receptorami alfa-adrenergicznymi okazało się, że zdolność hamowania cyklazy adenylowej przez receptory alfa₂-adrenergiczne wynika również z aktywacji białek G (rys. 3).

Różnica polega na obecności innej podjednostki G_alfa, która swoiście łączy się właśnie z tymi receptorami i ma zdolność hamowania cyklazy adenylowej. Podjednostki G_alfa, które hamują cyklazę adenylową (alfa_i) i takie, które ją stymulują (alfa_s), tworzą białka G wrażliwe na toksyny bakteryjne. Toksyna krztuśca powoduje trwałe zablokowanie podjednostki alfa_i w postaci nieaktywnej, uniemożliwiając przyłączenie GTP. Toksyna cholery trwale blokuje podjednostkę alfa_s w stanie aktywnym, pozbawiając ją właściwości GTP-azy.

O ile podjednostka alfa_s kodowana jest u człowieka przez jeden gen, a polipeptyd może wykazywać różnice wynikające z procesu alternatywnego składania eksonów, to podjednostki kodowane są przez kilka genów. Wśród nich warto wspomnieć podjednostki alfa_i, otwierające kanały potasowe błony komórkowej. Zdolność rejestracji kwantów światła w pręcikach i czopkach jest również przekazywana przez białka zawierające podjednostkę typu alfa_i, zwaną transducyną, która aktywuje fosfodiesterazę cyklicznego GMP (cGMP). Znane są również dwie dalsze rodziny podjednostek alfa białek G. Białka aktywują fosfolipazę C_beta, powodując powstanie dwóch wtórnych przekaźników: difosforanu fosfatydylinozytolu (IP₃) i diacyloglicerolu (DAG).

Białka G₁₂ są najsłabiej poznane, a ich aktywacja, na przykład przez receptor tromboksanu A₂ (TP), pobudza proliferację komórek, w którą zaangażowane jest białko z niereceptorowej rodziny białek G - Ras.

Łączna liczba genów kodujących podjednostki alfa białek G przekracza 20. Wraz z 4 genami podjednostki beta i 6 genami podjednostki gamma daje to olbrzymią liczbę kombinacji. Jednorodny schemat budowy receptorów serpentynowych został skompensowany bardzo złożonym systemem przetwarzania sygnału, który dzięki dużej liczbie wymiennych podjednostek pozwala precyzyjne dostroić kilka szlaków komórkowych do bardzo zróżnicowanych bodźców chemicznych.

.Białka G, charakterystyka i funkcje
Białko G (starsza, obecnie nie stosowana nazwa - Białka N2) - białko adaptorowe dla receptora metabotropowego. Generalnie nazwą Białka G określa się dużą grupę polimorficznych białek, które charakteryzują się aktywnością GTP-azy. Wyróżnia się kilkanaście podtypów tych białek, które różnią się sposobem pobudzenia i efektorem, jaki pobudzają. Biorą udział w przekaźnictwie hormonalnym i mogą pobudzać lub hamować. Białko G jest heterotrimerem zbudowanym z podjednostek: ? - połączonej z GDP; ß; ?; Rodzaje
Gs - stymulujące dołącza się do receptora Rs, podjednostka ?s wiąże nukleotyd guanylanowy i ma aktywność GTPazy; pobudza cyklazę adenylanową zwiększając tworzenie cAMP , podjednostki ß i ? tworzą kompleks do którego przyłącza się podjednostka ? po oddaniu GMP
Gi - inhibitorowe podjednostka ?i wiąże kompleks guanylanowy i ma aktywność GTPazy; hamuje działanie cyklazy adenylowej zmniejszając wytwarzanie cAMP , podjednostki ß i ? są takie same jak w Gs. Działanie: Do zmienionej przez ligand zewnętrzny konformacji części wewnętrznej receptora metabotropowego przyłącza się podjednostka ?, co powoduje aktywację białka G, czego efekty są następujące:
GDP związany z podjednostką ? zostaje wymieniony na GTP, po czym podjednostka ? oddysocjowuje od heterotrimerycznego kompleksu i tworzy zaktywowaną podjednostkę ?; 'ostamotniony' heterodimer - kompleks ß? również staje się aktywny;
Obydwie aktywowane części rozpadłego Białka G napotykają specyficzne dla siebie białka efektorowe uaktywniając je. Zaktywowana podjednostka ? po przyłączeniu się do efektora, poprzez swoją aktywność GTP-azy hydrolizuje GTP i w efekcie:
powstaje GDP; podjednostka ? staje się nieaktywna i: przyłącza napotkany kompleks ß?, deaktywując go;
Odtworzone, nieaktywne białko G jest gotowe do związania się z częścią wewnętrzną receptora metabotropowego i rozpoczęcia kolejnego cyklu przekazywania sygnału.

gr 10:
1. Gene targeting - opis + zastosowanie.
2. Charakterystyka sekwencji transposonowy.

gr 11:
1. Opisać metodę klonowania zwierząt i napisać jak można je wykorzystywać w medycynie i biotechnologii.
2. Opisać regulację transkrypcji u eukariota.

gr 12:
1. Opisać modyfikacje organizmów w biotechnologii
2. Budowa jądra.

Jądro komórkowe - organellum znajdujące się w każdej komórce eukariotycznej (wyjątek to komórki tracące jądro w procesie dojrzewania, np. erytrocyty ssaków, czyli ciałka czerwone lub zrogowaciałe komórki naskórka; takie komórki nie są w stanie rozmnażać się i szybko tracą zdolność do życia).

Jądro komórkowe posiada własną otoczkę, mieści się zwykle w pobliżu środka komórki i przeważnie ma kształt kulisty, może jednak być również podłużne, owalne, itp. Występuje w nim w postaci ziarenek substancja silnie barwiąca się barwnikami zasadowymi, zwana chromatyną. Wewnątrz jądra znajduje się maleńkie ciałko zwane jąderkiem.

Rolą jądra komórkowego jest przechowywanie informacji zawartej w DNA, jej powielanie w procesie podziału komórki, a także kontrolowanie całości metabolizmu komórki dzięki kopiowaniu fragmentów DNA (kopiami są tu odcinki RNA) odpowiednich dla syntezy potrzebnych enzymów czy innych cząsteczek. Jądro otoczone jest podwójną białkowo-lipidową błoną. Poprzez pory w tejże błonie do cytoplazmy przenoszone są tylko fragmenty RNA; DNA nie opuszcza jądra.

Struktura jądra komórkowego

Jądro jest największym organellum w komórce zwierzęcej. Zawiera ono lepki płyn zwany nukleoplazmą, podobny w swojej budowie do cytoplazmy.

Otoczka i pory jądrowe

Otoczka jądrowa składa się z dwóch warstw błony - zewnętrznej i wewnętrznej, oddzielonych przestrzenią 10 - 20 nm. Otoczka jądrowa otacza jądro i oddziela materiał genetyczny komórki od od cytoplazmy. Zewnętrzna warstwa otoczki łączy się z błoną siateczki śródplazmatycznej szorstkiej i jest podobnie jak ona zapełniona rybosomami. Przestrzeń pomiędzy błonami jest nazywana przestrzenią okołojądrową i łączy się z kanałem szorstkiej siateczki śródplazmatycznej. Pory jądrowe, przeprowadzające wodne kanały przez otoczkę, zbudowane są z białek zwanych nukleoporynami. Pory ważą około 125u i zawierają około od 50 (drożdże) do 100 białek (kręgowce). Średnica ich wynosi 100nm, jednakże szerokość przez którą może odbywać się swobodna dyfuzja cząsteczek wynosi jedynie 9nm, ze względu na obecność systemu regulującego w centrum poru. Rozmiar pozwala na swobodne przejście małych, rozpuszczalnych w wodzie cząsteczek, zapobiegając jednocześnie przemieszczaniu się dużych cząsteczek, takich jak kwasy nukleionowe czy duże białka, na zewnątrz i do wewnątrz jądra, co powoduje, iż wymagają one transportu aktywnego. Jądro typowej komórki ssaka zawiera średnio od 3000 do 4000 porów na przestrzeni otoczki.

Blaszka jądrowa

W komórkach zwierzęcych, dwie sieci filamentów pośrednich zapewniają jądru wytrzymałość mechaniczną: blaszka jądrowa tworzy zorganizowaną sieć włókien na wewnętrznej powierzchni otoczki, podczas gdy słabiej zorganizowana znajduje się na powierzchni cytozolowej. Obydwie warstwy stanowią mechaniczną podporę dla otoczki jądrowej.

Blaszka jądrowa w głównej mierze składa się z blaszek białkowych. Jak wszystkie białka, blaszki są syntezowane w cytoplazmie i później transportowane do wnętrza jądra, gdzie są składane przed włączeniem w istniejącą sieć blaszki. Blaszki znajdują się także we wnętrzu nukleoplazmy, gdzie tworzą kolejną strukturą, zwaną zasłoną nukleoplazmatyczną, widoczną za pomocą mikroskopu fluorescencyjnego. Funkcja zasłony nie jest dotychczasz znana, choć jest ona obecna podczas interfazy.

Stany jądra komórkowego

jądro interfazowe - występuje w komórkach znajdujących się między dwoma następującymi po sobie podziałami

jądro mitotyczne - występuje w komórkach dzielących się. Chromatyna przyjmuje postać coraz silniej skręcających się i grubiejących nici, aż do wytworzenia tworów zwanych chromosomami.

jądro metaboliczne - występuje w komórkach wyrośniętych, kieruje procesami przemiany materii

Funkcje jądra

zawiera informację genetyczną (informację o budowie wszystkich białek jakie komórka jest w stanie wytworzyć) zakodowaną w DNA

steruje biosyntezą białka

przekazuje informację genetyczną komórkom potomnym w procesach podziałów

gr 13:
1. Opisz zjawisko Imprintingu genetycznego
2. Na czym polega i do czego sluzy proces transportu pecherzykowego. Sposob tworzenia, dzialania.

Białka wydzielnicze są uwalniane z komórki w drodze egzocytozy

We wszystkich komórkach eukariotycznych zachodzi stały przepływ pę­cherzyków, które pączkują z sieci trans AG  i ulegają fuzji z błoną ko­mórkową.

szlak konstytutywnej egzocytozy (wydzielanie ciągłe, niezależne od bodźców zewnętrznych) działa w sposób ciągły i dostarcza nowo powstałe lipidy i białka do błony komórkowej; jest to droga zapew­niająca wzrost błony komórkowej w czasie powiększania się komórek przed ich podziałem. Niesie ona również w procesie wydzielania (sekrecji), białka, które mają być wydzielone na zewnątrz. Pewne wydzielone białka przywierają do powierzchni komórki i stają się powierzchniowymi białkami błony komórkowej, niektóre są wbudowywane w substancję międzykomórkową, a jeszcze inne dyfundują do płynu, między­komórkowego, aby odżywiać inne komórki lub stanowić dla nich sygnały.

Poza drogą konstytutywnej egzocytozy działającej we wszystkich ko­mórkach eukariotycznych w sposób ciągły, istnieje droga egzocytozy regu­lowanej (wydzielanie okresowe, zachodzące pod wpływem bodźców), która funkcjonuje tylko w komórkach wyspecjalizowanych w wydzielaniu. Wyspecjalizowane komórki wydzielnicze wytwarzają duże ilości szczególnych produktów, takich jak hormony, śluz lub enzymy trawienne, które są magazynowane w pęcherzykach wydzielniczych. Pęcherzyki wydzielnicze odpączkowują z sieci trans AG i nagromadza­ją się w pobliżu błony komórkowej. Ulegają one fuzji z błoną komórkową i uwalniają swą zawartość na zewnątrz tylko wtedy, gdy komórka zostanie pobudzona przez sygnał zewnątrzkomórkowy. Na przykład, wzrost stężenia glukozy we krwi jest dla komórek trzustki sygnałem do wydzielenia hormonu insuliny.

Białka przeznaczone do pęcherzyków wydzielniczych są sortowane i pa­kowane w sieci trans AG. Białka wędrujące tą drogą mają właściwości wywołujące ich agregację w warunkach jono­wych panujących w sieci trans AG (środowisko kwaśne i wysoki po­ziom Ca²⁺). Zagregowane białka są rozpoznawane przez nieznany me­chanizm i pakowane do pęcherzyków wydzielniczych, które odrywają się od strefy trans. Białka wydzielane w drodze konstytutywnej nie agregują i dlatego są automatycznie przenoszone do błony komórkowej przez pę­cherzyki transportujące drogi konstytutywnej.

Gdy pęcherzyk wydzielniczy lub pęcherzyk transportujący ulega fuzji z błoną komórkową i wyładowuje swą zawartość w drodze egzocytozy, je­go błona staje się częścią błony komórkowej. Aczkolwiek powinno to znacznie zwiększyć powierzchnię błony komórkowej, zwiększenie takie jest tylko przejściowe, ponieważ składniki błony są usuwane z innych ob­szarów powierzchni w drodze endocytozy prawie tak samo szybko, jak zostały one dodane przez egzocytozę. To usuwanie błony przywraca zarów­no lipidy, jak i białka pęcherzyków błonowych do sieci trans AG, gdzie mogą być użyte ponownie.

Wyróżnia się dwa główne typy endocytozy na podstawie wielkości po­wstających pęcherzyków endocytotycznych. Pinocytoza („picie przez ko­mórkę") — to wchłanianie płynu i cząsteczek przez małe pęcherzyki (o średnicy < 150 nm). Fagocytoza („jedzenie przez komórkę") — to wchłanianie dużych cząstek, np. mikroorganizmów i szczątków komórko­wych, przez duże pęcherzyki -  fagosomy (o średnicy > 250 nm).

 Pęcherzyki transportujące przenoszą białka rozpuszczalne i błony między przedziałami

Ruch pęcherzyków między przedziałami syste­mu błon wewnętrznych odbywa się albo na zewnątrz komórki (transport anterogradowy = droga sekrecyjna, kończąca się wydzieleniem niesionych przez pęcherzyk białek na zewnatrz)  albo też do wnętrza komórki (transport retrogradowy = droga endocytozy odpowie­dzialna za wchłanianie i degradację cząsteczek spoza komórki, prowadzi od błony komórkowej, do lizosomów).

Aby przeprowadzić swą funkcję właściwie, każdy pęcherzyk transportu­jący, który odpączkowuje z danego przedziału, musi zabrać ze sobą tylko białka odpowiednie dla przedziału docelowego i musi ulec fuzji tylko z od­powiednią błoną docelową. Na przykład, pęcherzyk niosąc cargo (ładu­nek) z aparatu Golgiego do błony komórkowej nie może przyjąć białek, które mają pozostać w aparacie Golgiego i może ulec fuzji tylko z błoną ko­mórkową, a nie z błoną jakiejkolwiek innej organelli. Biorąc udział w tym ustawicznym przepływie składników błonowych, każda organella musi za­chować swą własną odrębność, to jest swój własny wyróżniający skład bia­łek i lipidów. Wszystkie te procesy rozpoznawania się zależą od białek zwią­zanych z błoną pęcherzyków transportujących.

 

Pączkowaniem pęcherzyków kieruje układ białek opłaszczających

Pęcherzyki odpączkowujące z błon mają zazwyczaj na swojej cytozolowej powierzchni charakterystyczny płaszcz białkowy i dlatego nazwano je pę­cherzykami opłaszczonymi. Po ukończeniu pączkowania płaszcz zosta­je utracony, co pozwala błonie pęcherzyka oddziaływać bezpośrednio z błoną, z którą ma się złączyć przez fuzję. Istnieje kilka rodzajów pęche­rzyków opłaszczonych, różniących się składem białkowego płaszcza. Uważa się, że płaszcz ma przynajmniej dwie funkcje: formuje bło­nę podczas tworzenia pęcherzyka i współdziałania przy wychwytywaniu czą­steczek, które mają być dalej transportowane.

Najlepiej zbadane są pęcherzyki, których płaszcz tworzy głównie biał­ko klatryna; są to pęcherzyki okryte klatryną. Odpączkowują one zarówno z apara­tu Golgiego w skierowanej na zewnątrz drodze sekrecyjnej oraz z błony komórkowej w skierowanej do wewnątrz drodze endocytozy. Na przy­kład, przy błonie komórkowej każdy pęcherzyk powstaje początkowo ja­ko dołek oplaszczony klatryną. Cząsteczki klatryny układają się na cytozolowej powierzchni błony w rodzaj koszyka, który kształtuje błonę w pę­cherzyk. Wokół szyjki głęboko wpuklonej błony tworzy się pierścień z dynaminy, małego białka wiążącego GTP. Następnie dynamina hydrolizuje związany z nią GTP, co powoduje obciśnięcie pierścienia, a przez to oderwanie pęcherzyka od błony. W transporcie pęcherzyko­wym biorą również udział inne rodzaje pęcherzyków transportujących o odmiennych białkach opłaszczających. Powstają one w podobny sposób i przenoszą charakterystyczne dla siebie zestawy cząsteczek pomiędzy ER, aparatem Golgiego i błoną komórkową.

Sama klatryna nie odgrywa żadnej roli w wychwytywaniu specyficznych cząsteczek przeznaczonych do transportu. Funkcję tę w pęcherzykach opłaszczonych klatryną pełni odmienna klasa białek opłaszczających, o nazwie adaptyny, zarówno wiążących płaszcz z błoną pęcherzyka, jak i poma­gających w selekcji cząsteczek, które mają być transportowane

Odmienna klasa pęcherzyków opłaszczonych, o nazwie pęcherzyki opłaszczone białkami COP, bierze udział w przenoszeniu cząsteczek po­między ER a aparatem Golgiego oraz między poszczególnymi strefami aparatu Golgiego.

---