Program wykładów:

1. badanie statystyczne. Etapy badania statystycznego.

2. miary średnie

3. miary dyspersji i asymetrii

4. zmienna losowa i jej rozkład

5. rozkłady parametrów z próby

6. estymatory i ich własności

7. estymacja przedziałowa

8. estymacja przedziałowa. Niezbędna liczebność próby

9. weryfikacja hipotez parametrycznych

10. ------------||-----------

11. -------------||-----------

12. hipotezy nieparametryczne

13. -------------||----------

Literatura:

M. Krysztofiak, D.Urbanek - „Metody statystyczne”

A. Luszniewicz - „statystyka ogólna”

K. Zajac - „Zarys metod statystycznych”

red. Cz. Domański - „Zbiór zadań ze statystyki”

R. Greń - „Statystyka matematyczna. Modele i zadania”

H. Kassyk - Rokidca - „Mierniki statystyczne”

Luszniewicz - „Wnioskowanie statystyczne”

Statystyka - nauka o metodach badania prawidłowości występujących w zjawiskach masowych, tzn. takich, które mogą zachodzić nieograniczoną ilość razy.

Przedmiotem badań statystycznych są zbiorowości statystyczne (populacje) które stanowią zbiór elementów (jednostek) powiązanych ze sobą logicznie i jednocześnie nieidentycznych.

Przez badanie statystyczne rozumiemy ogół prac mających na celu poznanie określonej zbiorowości statystycznej.

Wyróżniamy cztery etapy badania statystycznego:

1. przygotowanie badania statystycznego

2. zbieranie materiału statystycznego (obserwacja statystyczna)

3. opracowanie metod statystycznego i jego prezentacja

4. analiza wyników opracowania statystycznego (opis i wnioskowania statystyczne)

ad 1) Projektowanie badania statystycznego:

1. sprecyzować cel badania - (konkretne zapotrzebowanie społeczne)

2. zdefiniować zbiorowość statystyczną i jednostkę statystyczną
   Zbiorowość statystyczna - zbiór elementów (osób, przedmiotów i faktów ) poddanych badaniom statystycznym, charakteryzujących się pewną prawidłowością.
   Jednostka statystyczna (badana) - poszczególne elementy wchodzące w skład zbiorowości statystycznej. Cel badania osiągamy jedynie wówczas, gdy jednostki statystyczne są precyzyjnie określone pod względem:
   - rzeczowym ( co i kogo badamy)
   - przestrzennym (gdzie odbywa się badanie)
   - czasowym ( jaki okres objęty jest badaniem lub w jakiej chwili ono się odbywa)

3. dokonać wyboru cech statystycznych w zależności od celu badania (czasowe, terytorialne, rzeczowe). Własności, którymi odznaczają się jednostki statystycznej wchodzące w skład badania zbiorowość nazywamy cechami statystycznymi.

Cechy statystyczne dzielimy na:

- mierzalne (ilościowe) = skokowe i ciągłe

- niemierzalne (jakościowe) = dwudzielne i wielodzielne

4. uwzględnić odpowiednią metodę badania statystycznego:
   - badanie całkowite (spis, rejestracja bieżąca, sprawozdawczość). Mamy tutaj do czynienia ze zbiorowością generalną (populacją)
   - badanie częściowe - gdy badamy część zbiorowości - mówimy o zbiorowości próbnej = próbce. Możemy wyróżnić tutaj:
   * badanie reprezentacyjne
   * badanie monograficzne
   * badanie ankietowe

5. określić źródła informacji:
   - pierwotne
   - wtórne

6. opracować formularze statystyczne i przygotować makiety tablic wynikowych oraz zapewnić odpowiednią kontrolę

7. zabezpieczyć środki finansowe uwzględniające wszystkie etapy badawcze

ad 2) Prowadzenie obserwacji statystycznej
- zgodnie z pierwszym etapem przygotowania

ad 3) opracowanie zebranego materiału statystycznego:
w wyniku obserwacji = surowy materiał statystyczny. Opracowanie tego materiału przebiega wg następującego procesu:

1. kontrola zebranych informacji pod względem formalnych i merytorycznym.

2. grupowanie indywidualnych informacji (podział ogółu jednostek na podzbiory wg badanych cech) :
   - mechaniczne (podzbiory tworzymy opierając się na ogólnie przyjętej podstawie podziału)
   - typologiczne (podzbiory tworzymy wg określonego typu zjawiska)

Inne kryterium podziału to:

1. Według cech terytorialnych:
   - mechaniczne, np. zgodne z przyjętymi jednostkami administracyjnymi (gminy, województwa)
   - typologiczne - tworząc specjalne typologiczne podzbiory w zależności od celu badania (np. okręgi demograficzne, urbanizacyjne)

2. według cech czasowych:
   - mechaniczne - zgodnie z przyjętymi jednostkami czasu (lata, kwartały, miesiące, tygodnie, dni)
   - typologiczne - tworzymy specjalne typologiczne jednostki czasu (np. pory roku, pory dnia, doby)

3. według cech rzeczowych: mechanicznych i typologicznych:
   - na cechy mierzalne
   - na cechy niemierzalne
   - podział z punktu widzenia kilku cech zarówno mierzalnych jak i niemierzalnych.

Zliczanie zebranego materiału statystycznego - ręczne lub elektroniczne:

W wyniku grupowania i zaliczania otrzymujemy szeregi statystyczne. Jeżeli wartości cechy X zostaną uporządkowane rosnąco lub malejąco oraz wartościom tym podporządkowana zostanie odpowiednio liczba jednostek, to mówimy że dany jest rozkład empiryczny jednej cechy zwany szeregiem statystycznym.

---