Analiza Fundamentalna - Wprowadzenie
Na rynku walutowym analiza fundamentalna opiera się na obserwowaniu sytuacji makroekonomicznej w danym kraju i na świecie oraz analizie jak zmiany w gospodarce wpłyną na popyt i podaż danej waluty, a co za tym idzie na poziom jej kursu. W tym celu trzeba na bieżąco śledzić wydarzenia polityczne, ekonomiczne, społeczne oraz obserwować wskaźniki makroekonomiczne świadczące o stanie gospodarki danego kraju.
Publikacja danych makroekonomicznych to jeden z najbardziej uważnie obserwowanych przez „fundamentalistów” czynników mających wpływ na rynek walutowy.
Dane makroekonomiczne ogłaszane są według wcześniej określonego kalendarza, publikowanego przez agencje informacyjne wraz z prognozami danych wskaźników. Jeżeli opublikowany wskaźnik nie różni się znacząco od wcześniejszych prognoz to prawdopodobnie na rynku nic szczególnego się nie wydarzy. Natomiast, jeżeli opublikowane dane makroekonomiczne będę zaskakująco odbiegać od oczekiwań, rynek najprawdopodobniej zareaguje nerwowo, dając możliwość zarobku inwestorowi, który trafnie przewidział wartość danego wskaźnika.
Specyfiką rynku walutowego jest szybkość reakcji na publikowane dane oraz fakt występowania zjawiska tzw. dyskontowania przyszłych informacji. Inwestor musi rozstrzygnąć czy prognozowane przez niego przyszłe dane lub wydarzenia zostały już uwzględnione przez rynek w cenach czy też nie. Opublikowanie informacji powszechnie oczekiwanych nie będzie miało większego wpływu na rynek, gdyż jest już ona na pewno uwzględniona w kursie walutowym. Informacja ma wartość tylko wtedy, gdy nie jest jeszcze powszechnie znana lub oczekiwana.
Duże znaczenie z punktu widzenia analizy fundamentalnej ma również prowadzona przez banki centralne polityka pieniężna. Ustalany przez nie poziom stóp procentowych, operacje otwartego rynku czy interwencje walutowe nie pozostają bez wpływu na sytuację na rynku walutowym i są przedmiotem uważnych obserwacji analityków finansowych.
Wpływ na rynek walutowy mają także wydarzenia te najbardziej tragiczne tj. wojny, ataki terrorystyczne, katastrofy. W przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej inwestorzy uciekają w bezpieczne waluty np. dolar amerykański, frank szwajcarski jak również w ostatnim czasie wspólną walutę - euro.
Z wielką uwagą należy również obserwować wypowiedzi członków ekip rządzących i opozycji, szefów banków centralnych lub osób mających duży wpływ na prowadzoną politykę pieniężną. Stabilność sceny politycznej przekłada się bowiem na zwiększenie atrakcyjności gospodarki wśród zagranicznych inwestorów, co przyciąga kapitał i wzmacnia krajową walutę. Pogorszenie się sytuacji politycznej może doprowadzić do gwałtownego wycofania zainwestowanych środków i wzrostu cen dewiz.
Wskaźniki ekonomiczne
Do najważniejszych wskaźników makroekonomicznych można zaliczyć:
Produkt krajowy brutto (GDP) - mierzy sumaryczną wartość dóbr i usług wytworzonych na terenie danego kraju. Przy obliczaniu wskaźnika brana jest pod uwagę wszelka aktywność gospodarcza, niezależnie od narodowości właściciela danego czynnika wytwórczego. Poziom GDP może być mierzony zarówno w cenach bieżących, wyrażając aktualną, rynkową wartość produkcji jak i w cenach stałych, pozwalając na ocenę dynamiki wzrostu gospodarczego danego kraju.
Rynki finansowe uważnie analizują publikowane co kwartał zmiany poziomu produktu krajowego brutto w ujęciu rocznym. Większa od oczekiwań dynamika rozwoju gospodarki danego kraju może przyczynić się do umocnienia jego waluty na rynku międzynarodowym.
Wskaźnik cen produktów i usług (Consumer Price Index CPI) - wyraża cenę stałego koszyka dóbr konsumpcyjnych skorygowanych o czynnik sezonowy. Rynki finansowe wykazują tendencję do odwrotu od walut krajów o rosnącej inflacji. Wzrost wskaźnika prowadzi do wzrostu stóp procentowych, co oznacza spadek cen na rynku papierów dłużnych, nominowanych w danej walucie. Wyprzedaż obligacji przez zagranicznych inwestorów w obawie przed podniesiem stóp procentowych np. w USA może prowadzić do wzrostu podaży dolara i jego osłabienia względem innych walut.
Wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu (Production Price Index PPI) - wyraża dynamikę zmian cen dóbr oferowanych przez wytwórców i rolników. Uwaga rynków finansowych skupiona jest na publikowanych miesięcznych zmianach procentowych cen dóbr finalnych - ze względu jednak na dużą sezonowość cen żywności oraz dużą zmienność cen energii często pomija się te czynniki przy odczycie (tzw. inflacja bazowa - core rate PPI). Silny wzrost wskaźnika i zwiększone oczekiwania inflacyjne mogą być negatywnie odebrane przez inwestorów, wywołując osłabienie waluty krajowej.
Produkcja przemysłowa (Industrial Production) - określa tempo przyrostu zagregowanego, fizycznego poziomu produkcji gospodarczej. Wysoka dynamika produkcji wskazuje na dobrą kondycję gospodarki i może prowadzić do umocnienia waluty na rynku. Niska dynamika jest natomiast symptomem niekorzystnej sytuacji ekonomicznej, prowadząc do ucieczki inwestorów w od danej waluty.
Bilans handlowy (Trade Balance) - stanowi zestwienie wartości dóbr i usług eksportowych - wywiezionych za granicę danego kraju oraz importowych - dostarczonych z zagranicy. Różnica pomiędzy wartością eksportu i importu danego kraju stanowi saldo handlowe. Jego dodatnia wartość wyraża przewagę eksportu nad importem, stanowiąc wyraz siły ekonomicznej kraju. Wysoka konkurencyjność gospodarki może zwiększyć zainteresowanie inwestorów daną walutą.
Indeks Instytutu Zarządzania Podażą (ISM) - indeks bierze pod uwagę pięć czynników: nowe zamówienia, produkcja, dostawy, zapasy i zatrudnienie. Odczyt przewyższający 50% wskazuje na rozwój produkcji i całej gospodarki. Wskazanie na poziomie 45%-50% wyraża stagnację w sferze produkcji przemysłowej przy utrzymującym się rozwoju ekonomicznym. Wartość wskaźnika poniżej 40% oznacza stagnację zarówno przemysłu jak i całej gospodarki.
Rynki finansowe przywiązują do wskaźnika ISM dużą wagę ze względu na jego istotny wpływ na politykę monetarną Rezerwy Federalnej.
Rachunek obrotów bieżących (Current Account) - obejmuje wszelkie przepływy kapitału z i do danego kraju. Dodatnie saldo na rachunku obrotów bieżących oznacza, że do danego kraju napływa kapitał. Sytuacja taka może przyczynić się do wzmocnienia waluty krajowej.
Stopa bezrobocia (Unemployment Rate) - poziom stopy bezrobocia stanowi jeden z najważniejszych wskaźników mówiących o kondycji danej gospodarki. Publikowany poziom bezrobocia obejmuje zarówno bezrobocie naturalne - dobrowolne, jak i bezrobocie rzeczywiste - wynikające z niedopasowania kwalifikacji siły roboczej do potrzeb rynku pracy, braku popytu oraz bezrobocie frykcyjne. Stały wzrost poziomu bezrobocia stanowi przejaw pogarszającej się sytuacji gospodarczej kraju, negatywnie odbierany przez rynki finansowe stanowi sygnał odwrotu od danej waluty.
Indeks nastroju konsumentów Michigan (University of Michigan Consumer Sentiment Index) - publikowany miesięcznie indeks stanowi ważny wskaźnik określający nastroje panujące wśród konsumentów i perspektywy dalszego rozwoju gospodarczego w USA. Na jego wartość ma wpływ ocena aktualnej sytuacji przez respondentów oraz oczekiwania związane z przyszłymi warunkami gospodarczymi. Badanie przeprowadzane jest drogą telefoniczną wśród 700 gospodarstw domowych. Waga indeksu Michigan wynika z faktu, iż wydatki konsumentów stanowią najważniejszy czynnik kształtujący wielkość produktu krajowego brutto. Dane o wartości indeksu przewyższające oczekiwania rynku mogą przyczynić się do aprecjacji dolara, podczas gdy odczyt słabszy od oczekiwań może prowadzić do osłabienia waluty amerykańskiej.
Indeks nastroju IFO (IFO Business Sentiment) - opracowany przez instytut ekonomiczny w Monachium indeks pokazuje nastroje wśród niemieckich przemysłowców. W badaniu uczestniczy miesięcznie ok. 7000 jednostek gospodarczych. Analitycy rynków finansowych przypisują duże znaczenie odczytom wskaźnika, traktując go jako miernik kondycji gospodarczej, reprezentatywny dla całej strefy euro. Rosnący wskaźnik IFO mówi o poprawie koniunktury i może sygnalizować tendencję do aprecjacji wspólnej waluty europejskiej.
Dynamika zamówień na dobra trwałe (Durable Goods Orders) - Mierzy wyrażoną w dolarach amerykańskich wartość zamówień na dobra trwałego użytku (amortyzacja powyżej trzech lat). Wielkość zamówień stanowi jeden z najważniejszych indeksów określających kondycję przemysłu. Wartości odczytu wskaźnika cechują się dużą zmiennością i są często weryfikowane, pomimo tego jego publikacja może mieć duży wpływ na rynki finansowe, prowadząc do silnych zmian cen w przypadku rezultatów odmiennych od oczekiwań.
Dynamika sprzedaży nowych domów (New Home Sales) - Wskaźnik wyraża ilość nowych domów sprzedanych i wystawionych na sprzedaż. Zmiany poziomu dynamiki odzwierciedlają koniunkturę na amerykańskim rynku nieruchomości. Wysoka dynamika jest charakterystyczna dla okresu ożywienia gospodarczego, podczas gdy jej spadek oznacza nasycenie popytu i mozliwe nadejście stagnacji gospodarczej.
Dynamika zmian ilości rozpoczętych inwestycji budowlanych i zezwoleń na budowę (Housing Starts and Building Permits) - Publikowany z miesięczną częstotliwością wskaźnik wyraża względny przyrost nowych inwestycji budowlanych oraz pozwoleń na budowę na rynku nieurchomości w USA. Ich poziom uzalezniony jest m.in. od wysokości stopy procentowej kredytu hipotecznego. Dobra koniunktura na rynku nieruchomości odzwierciedla rozwój gospodarczy kraju.
Wskaźnik zaufania konsumentów (Conference Board Consumer Confidence) - posiada podobne znaczenie jak indeks Michigan, jednak badanie obejmuje większą grupę respondentów. Nastroje panujące wśród konsumentów odzwierciedlają stan koniunktury gospodarczej - w czasie rozwoju panuje optymizm, recesji towarzyszy natomiast pesymizm, wyrażony przez niższe odczyty wskaźnika. Dobre nastroje wśród amerykańskich konsumentów oznaczają wzmożony popyt, większe przychody sfery biznesu oraz możliwość umocnienia dolara. Spadek indeksu znajduje swoje odzwierciedlenie w osłabieniu amerykańskiej waluty.
Nowoutworzone miejsca pracy (Nonfarm Payrolls) - podobnie jak wskaźnik bezrobocia odzwierciedla kondycję ekonomiczną kraju. Trwały wzrost zatrudnienia oznacza poprawę klimatu gospodarczego, wzrost dochodów gospodarstw domowych i - w dłuższej perspektywie czasu - wartości przedsiębiorstw. Wysokie wartości indeksu stanowią pozytywny sygnał i mogą przyczynić się do aprecjacji waluty danego kraju.