5.2 Połączenia kształtowe

5.2.1. Połączenia wpustowe

Długość obliczeniowa wpustu:

(5.20)

gdzie: M_s - moment przenoszony przez wpust, Δ_w - głębokość rowka pod wpust w wale (można przyjąć Δ_w ≅ h/2), z - ilość wpustów przenoszących obciążenie z = 1, 2, (3), k_d - naprężenie dopuszczalne na docisk powierzchniowy wg tabl. 5.4.

Tabl. 5.4. Naprężenia dopuszczalne na docisk powierzchniowy dla połączeń wpustowych k_d [MPa].

Materiały		Połączenia
Wpust	Piasta	Spoczynkowe	Ruchowe
St6, St7	Żeliwo szare	30 ÷ 50	20 ÷ 40
St6, St7	Stal, staliwo	60 ÷ 90	20 ÷ 40
St7	Stal (utwardzona)	200 ÷ 300	(120 ÷ 200)*
* Wszystkie powierzchnie utwardzone > 45 HRc

Długość całkowita (katalogowa) wpustu pryzmatycznego typu A lub E:

(5.21)

Długości normalne wpustów: 6 ÷ 22 co 2 mm, 25 ÷ 40 co 4 mm, 45, 50, 56, 63, 70 ÷ 110 co 10 mm, 125, 140 ÷ 220 co 20 mm, 250, 280 ÷ 400 co 40 mm, 450, 500.

Stosowane pasowania w połączeniu wpustowym przedstawiono w tablicy 5.5.

Wzory pozwalające na określenie minimalnych grubości piast wg rysunku 5.12 ujęto w tablicy 5.6.

Tabl. 5.5. Pasowania w połączeniu wpustowym.

Rodzaj połączenia	Pasowania w czopie	Pasowania w piaście
Spoczynkowe	N9/h8, P9/h8	Js9/h8, P9/h8
Ruchowe bez obciążenia	H9/h8	D10/h8

Tabl. 5.6. Grubość piasty.

Połączenie (czop St5)	Piasta żeliwna		Piasta stalowa lub staliwna
		c	c'	c	c'
Wpustowe, klinowe wzdłużne	3,87 ÷ 4,52	3,23 ÷ 3,87	3,02 ÷ 3,87	2,37 ÷ 3,23
Wciskane, stożkowe cierne	4,52 ÷ 6,46	4,52 ÷ 6,46	3,87 ÷ 5,60	3,87 ÷ 5,60
Wypustowe	3,02 ÷ 3,27	2,59 ÷ 3,23	2,59 ÷ 3,45	2,15 ÷ 3,02
(5.22)

5.2.2. Połączenia wypustowe

Długość czynna połączenia:

(5.23)

gdzie: M_s - moment przenoszony przez połączenie, l₀ - długość obliczeniowa połączenia wypustowego, d - średnica stóp wypustów, D - średnica wierzchołkowa wypustów, z - ilość wypustów na obwodzie wg PN, k_d - dopuszczalne naciski powierzchniowe wg tabl. 5.7.

Tablica 5.7. Dopuszczalne naciski powierzchniowe dla połączeń wypustowych k_d [MPa].

Rodzaj połączenia	Warunki pracy	Czop nie utwardzony	Czop utwardzony
Spoczynkowe	I II III	35 ÷ 50 60 ÷ 100 80 ÷ 120	40 ÷ 70 100 ÷ 140 120 ÷ 200
Ruchowe bez obciążenia	I II III	15 ÷ 20 20 ÷ 30 25 ÷ 40	20 ÷ 30 30 ÷ 60 40 ÷ 70
Ruchowe pod obciążeniem	I II III	- - -	3 ÷ 10 5 ÷ 15 10 ÷ 20
I - obciążenia uderzeniowe o zmiennych kierunkach, złe smarowanie, materiały o niskiej wytrzymałości, duża chropowatość powierzchni, niska dokładność wykonania, II - obciążenia zmienne, przeciętne smarowanie, materiały o średniej wytrzy-małości, średnia chropowatość powierzchni i dokładność wykonania, III - obciążenia jednokierunkowe, dobre smarowanie, materiały o dużej wytrzymałości, dobra gładkość powierzchni i dokładność wykonania.

5.2.3. Połączenia kołkowe poprzeczne

Zalecenia konstrukcyjne:

d = (0,2 ÷ 0,3) D_c , D_p ≈ 2 D_c - dla piasty stalowej, D_p ≈ 2,5 D_c - dla piasty żeliwnej.

Podstawowe warunki wytrzymałościowe (wg rys. 5.17a):

(5.26)

gdzie: d, D_p, g_p - średnica kołka, średnica piasty i grubość piasty wg rysunku 5.17, k_dc, k_dp - powierzchniowe naprężenia dopuszczalne materiałów czopa i piasty (tab. 5.8), k_s - dopuszczalne naprężenia skręcające materiału czopa, k_t - dopuszczalne naprężenia ścinające materiału kołka.

Otwór pod kołek wykonuje się z reguły w montażu, stąd wynika, że materiał czopa musi być „miękki” (podatny na: wiercenie, rozwiercanie),

5.2.4. Połączenia kołkowe podłużne

Zalecenia konstrukcyjne: d = (0,13 ÷ 0,16)⋅D_c ; l₀ = (1 ÷ 1,5)⋅D_c

Rys. 5.17. Połączenia czopowe kołkowe; a) poprzeczne, b) podłużne

Długość czynna kołka wzdłużnego z warunku na naciski powierzchniowe (wg oznaczeń na rys. 5.17b):

(5.27)

gdzie: M_s - moment skręcający, z - ilość kołków na obwodzie.

Otwór pod kołek wykonuje się z reguły w montażu, stąd wynika że:

• materiał czopa musi być „miękki” (podatny na: wiercenie, rozwiercanie),

• ilość kołków na obwodzie nie jest ograniczona.

Zamiast kołków stosuje się wkręty bez łba, dzięki temu uzyskuje się połączenie rozłączne.

Tabl. 5.8. Naprężenia dopuszczalne przyjmowane w połączeniach kołkowych i sworzniowych, [MPa].

Naprężenia		Materiały		St3S	St5		St6	St7		Staliwa	Żeliwa
Naciski pow. spoczynkowe		kd		65	90		110	120		82,5	67,5
				kdj		43	60		73	80		55	45
				kdo		30	42		51	56		38,5	31,5
		Zginanie		kg		82,5	105		127,5	150		-	-
				kgj		55	70		85	100		-	-
				kgo		38,5	49		59,5	70		-	-
		Ścinanie		kt		60	75		90	105		-	-
				ktj		40	50		60	70		-	-
				kto		28	35		42	49		-	-
Dla kołków karbowych wartości kd mnożyć przez 0,7.
Naciski pow. ruchowe pod obciążeniem		Stal hartow. + stal hart.		Stal hartow. + brąz, spiż			Stal + brąz, spiż			Stal żeliwo szare
				15		9			5			3

5.2.5. Połączenia sworzniowe

Połączenie sworzniowe tworzy tzw. przegub walcowy umożliwiając oprócz przenoszenia siły - ruch obrotowy łącznika wokół osi sworznia w granicach kąta mniejszego od pełnego.

Sworzeń utwierdzony dwupunktowo

Stosuje się jako luźny (sworzeń jest zginany i ścinany) lub pasowany (sworzeń ścinany).

Podstawowe warunki wytrzymałościowe dla sworznia luźnego (wg rys. 5.19a):

(5.28)

Sworzeń pasowany - pasowanie przylgowe H8/h7:

(5.28b)

Sworzeń mocowany jednostronnie

Podstawowe warunki wytrzymałościowe (wg rys. 5.19b):

(5.29)

Piśmiennictwo

[1] Dietrich M. i inni: Podstawy Konstrukcji Maszyn, t. 2, PWN, Warszawa 1988,

[2] PN/M-82001, Zawleczki, PKNMiJ,

[3] PN/M-82004, Podkładki do sworzni, PKNMiJ.

[4] PN/M-83001, Sworznie bez łba, PKNMiJ,

[5] PN/M-83002, Sworznie z małym łbem walcowym, PKNMiJ,

[6] PN/M-83005, Sworznie z dużym łbem walcowym, PKNMiJ,

[7] PN/M-83007, Sworznie z czopem gwintowym, PKNMiJ,

[8] PN/M-83009, Sworznie noskowe, PKNMiJ,

[9] PN/M-85019, Kołki stożkowe z gwintem wewnętrznym, PKNMiJ,

[10] PN/M-85020, Kołki stożkowe, zwykłe <1:50, PKNMiJ,

[11] PN/M-85021, Kołki walcowe, PKNMiJ,

[12] PN/M-85022, Kołki stożkowe z czopem gwintowanym, PKNMiJ,

[13] PN/M-85024, Kołki z karbami na całej długości, PKNMiJ,

[14] PN/M-85025, Kołki z karbami zbieżnymi, PKNMiJ,

[15] PN/M-85026, Kołki z karbami do połowy długości i na części środkowej, PKNMiJ.

5.3 Połączenia wciskowe

Podział połączeń wciskowych.

1. Walcowe: połączenia wtłaczane - w których połączenie powstaje na skutek mechanicz-nego wciśnięcia czopa w piastę, połączenia skurczowe - powstałe na w wyniku ogrzania piasty do temperatury umożliwiającej swobodne nasadzenie czopa, połączenia rozprężne - powstałe w wyniku takiego oziębienia czopa aby można było swobodnie nasadzić nań piastę.

1. Stożkowe: połączenia stożkowe bezpośrednie - powstałe na skutek wzajemnego zaciś-nięcia powierzchni stożkowych łączonych elementów konstrukcyjnych, połączenia po­średnie: wewnętrzne - połączenie powierzchni walcowych za pomocą łączników we­wnętrznych, dociskowe - połączenie powierzchni walcowych za pomocą łączników ze­wnętrznych.

5.3.1. Połączenia walcowe

Obciążalność złącza walcowego

• przypadek obciążenia momentem skręcającym M_s lub siłą osiową P. Warunki obciążalności:

(5.30)

gdzie: P, M_s - siła obwodowa lub osiowa oraz moment skręcający obciążający złącze, T - siła tarcia, p - średni nacisk na powierzchnie czynne złącza, A - powierzchnia czynna złą­cza,  - współczynnik tarcia spoczynkowego, l - długość czynna złącza, d - średnica nominalna.

Najmniejszy wymagany nacisk jednostkowy:

(5.31)

Przypadek obciążenia momentem gnącym M_g

Z warunku aby najmniejszy nacisk jednostkowy był niezerowy (p_min ≥ 0,25 p_wym), nato­miast największy nie powinien przekroczyć p_max ≤ 0,75 p_wym, wynika przy założeniu jego średniej wartości p_śr ≈ 0,6 p_wym warunek obciążalności:

(5.32)

Naprężenia w elementach łączonych

Naprężenia wyznaczono z zadania Lamego przy następujących założeniach: czop i tu­leja mają kształt walca, równomierny rozkład nacisków na powierzchniach styku, odkształce­nia sprężyste elementów łączonych, dwukierunkowy stan naprężeń w przekroju poprzecznym (naprężenia osiowe ≈ 0).

Tabl. 5.9. Wartości współczynników tarcia.

Rodzaj złącza		Wtłaczane			Skurczowe i rozprężne
Materiały elementów	Zastosowanie smaru	Wtłaczanie, w	Rozłącza­nie, r	Oblicze­niowe, 	Rozłącza­nie, r	Oblicze­niowe, 
Stal + stal, staliwo	Ol. masz	0,06 ÷ 0,22	0,08 ÷ 0,20	0,08	-	-
Stal + stal, staliwo	Na sucho	-	-	-	0,35 ÷ 0,40	0,14
Stal + żeliwo	Na sucho	0,06 ÷ 0,14	0,09 ÷ 0,17	0,08	0,13 ÷ 0,18	0,08
Stal + st. miedzi	Na sucho	0,05 ÷ 0,10	0,04 ÷ 0,10	0,05	0,17 ÷ 0,25	0,06
Stal + st. lekkie	Na sucho	0,02 ÷ 0,08	0,03 ÷ 0,09	0,04	0,10 ÷ 0,15	0,05
Stal + tw. sztucz.	Na sucho	0,54	0,33	0,30	-	-

Zasada Lamego: σ_T + σ_R = constans

Naprężenia wg rysunku 5.23: - na powierzchniach styku

(5.33)

- na powierzchniach swobodnych:

(5.34)

Wytrzymałość elementów łączonych

Współczynnik obciążalności dla materiałów ciągliwych (do granicy plastyczności) i wytrzymałość dla materiałów kruchych ujęto w tablicy 5.10.

Dla żeliwa: (5.35)

Rys. 5.23. Naprężenia w przekroju poprzecznym; a) w połączeniu z czopem drążonym, b) w połączeniu z czo­pem pełnym; σ_R -naprężenia promieniowe, σ_T - naprężenia styczne, σ₁, σ₂ - naprężenia na po­wierzchniach styku, σ₁^', σ₂^' - naprężenia na powierzchniach swobodnych

Tabl. 5.10. Wytrzymałość materiałów elementów łączonych.

Materiał	Czop		Oprawa
		pełny	drążony
- ciągliwy: =	1
- kruchy: =	1

Odkształcenia względne elementów łączonych

[*] (5.36)

- podatność złącza:
[*] (5.37)

Tabl. 5.11. Współczynnik rozszerzalności cieplnej α, moduł Younga E, współczynnik Poissona ν.

Materiał	przy ogrzewaniu α+ x 10^-6 deg^-1	przy oziębianiu α- x 10^-6 deg^-1	E x 10^3 MPa	ν
Stal, staliwo	11	-8,5	200 ÷ 215	0,3
Żeliwo	10	-8,0	75 ÷ 105	0,25
Stopy miedzi	17 ÷ 18	-8,0 ÷ -9,0	80 ÷ 90	0,35
Stopy lekkie	23 ÷ 26	-18,0 ÷ -21,0	40 ÷ 80	0,35
Tw. sztuczne	40 ÷ 70	-	4 ÷ 16	-

- odkształcenia względne na powierzchniach swobodnych:

(5.38)

Podatność złącza o zmiennej grubości

- na długości złącza (rys. 5.16a):
(5.39)

- na obwodzie (rys. 5.16b): (5.40)

Poprawki wcisku względnego

- wcisk zmierzony: (5.41)

- wcisk montażowy (5.42)

- poprawka odkształcenia ze wzgl. na wygładzenie chropowatości przy montażu:

[*] dla R_z ≥ 6,3 m (R_a = 1,25 m) (5.43)

Dla gładszych par powierzchni lub dużych wartości d i  - poprawkę można pominąć. Pominąć także dla połączeń skurczowych i rozprężnych.

- poprawka ze wzgl. na odkształcenia cieplne:

[*] (5.44)

gdzie: t_m - temperatura montażu, t₁, t₂ - temperatura czopa i oprawy podczas pracy (dla metali t₁ ≈ t₂), α₁, α₂ - współczynnik rozszerzalności cieplnej.

- poprawka ze wzgl. na obciążenia zewnętrzne: δ_εz

- poprawka sumaryczna wcisku względnego:

- ujemna (5.45)

- dodatnia (5.46)

- odkształcenie po uwzględnieniu poprawek:

- dla δ_εz + δ_εz zmniejszających wcisk (5.47)

- dla δ_εz + δ_εz zwiększających wcisk (5.48)

Wybór pasowania

- z warunku obciążalności złącza:

(5.49)

- z warunku wytrzymałości słabszego elementu:

(5.50)

Siła potrzebna do wtłoczenia i rozłączenia złącza

- siła niezbędna do wtłoczenia na prasie:

(5.51)

- siła rozłączania: (5.52)

Temperatura ogrzania lub schłodzenia złącza w montażu

- połączenie skurczowe (temp. ogrzania oprawy):

(5.53)

gdzie: δ_εm = 1 ÷ 1,5 [*] - wymagane ze względu na luz montażowy.

- połączenie rozprężne (temperatura schłodzenia czopa):

(5.54)

5.3.2. Połączenia stożkowe bezpośrednie

- wcisk: (5.55)

gdzie: - zbieżność stożka dla połączeń: - łatwo rozłączanych: 1:5, 1:6, 1:10,

- trudno rozłączanych: 1:20, 1:30, 1:50.

- nacisk powierzchniowy: (5.56)

- nacisk promieniowy: (5.57)

- siła potrzebna do wtłoczenia: (5.58)

gdzie: ρ = arctg μ - kąt tarcia.

- siła potrzebna do rozłączenia: (5.59)

Piśmiennictwo

[1] Dietrich M. i inni: Podstawy Konstrukcji Maszyn, t. 2, PWN, Warszawa 1988,

[2] PN-77/M-02102: Tolerancje i pasowania. Układ tolerancji wałków i otw. .., PKNMiJ,

[3] PN-83/M-02122: Stożki i złącza stożkowe. Układ tolerancji stożków, PKNMiJ.

Podstawy konstrukcji maszyn - projektowanie

5.0. Połączenia

- 72 -

- 71 -

k_g

Rys. 5.26. Połączenie stożkowe bezpośrednie

b)

P, h, g, k_d

STOP

Rys. 5.25. Położenia pól tolerancji średnic; a) wg zasady stałego otworu, b) wg zasady stałego wałka.

Rys. 5.24. Rysunek do określania podatności złączy o zmiennej grubości; a) na długo­ści, b) na obwodzie.

START

Rys. 5.20. Algorytm obliczeniowy połączenia ze sworzniem mocowanym jednostronnie

B - szerokość osadzenia,

d - średnica sworznia,

d₁, d₂ - średnice obliczen. sworznia,

g - grubość osadzenia sworznia,

h - długość sworznia,

k_d - powierzchniowe nacis-ki dopuszczalne,

k_g - naprężenia dopuszczalne na zginanie,

P - siła obciążająca,

z - ilość kołków na obwodzie czopa.

B - szerokość łącznika,

B₁ - szerokość obejmy,

d - średnica sworznia,

k_d - napr. dop. na naciski powierzchn. łącznika,

k_d1 - napr. dop. na naciski powierzchn. obejmy,

k_g - napr. dop. na zginanie sworznia,

k_r - napr. dop. na rozciąga-nie łącznika,

k_d1; wz. 5.28 5.28 555.5.285.28

Lepszy mat. sworznia

σ_zr; wz. 5.28 5.28

k_g; wz. 5.28 555.5.285.28

Tak

Nie

σ_zr ≤ 1,1⋅k_g

Lepszy mat. sworznia

k_t; wz. 5.28 555.5.285.28

Tak

Nie

τ_t ≤ k_t

σ_g; wz. 5.28 5.28

Tak

Nie

Sworzeń luźny?

k_g; wz. 5.28 555.5.285.28

Lepszy mat. sworznia

STOP

Tak

Nie

σ_g ≤ k_g

P, k_d1, PN-/M-83002, ..03, ..07

Inny mat. obejmy

Tak

Nie

l = d

l₁ = 0,5⋅l

τ_t; wz. 5.28

Zmienić mat. obejmy?

START

Rys. 5.21. Algorytm obliczeniowy połączenia ze sworzniem mocowanym dwupunktowo

k_r1 - napr. dop. na rozciąganie obejmy,

k_t - napr. dop. na ścinanie sworznia,

l - grubość łącznika,

l₁ - grubość obejmy,

P - obciążenie połączenia,

σ_g - naprężenia zginające sworznia,

σ_zr - napr. zredukowane sworznia,

τ_t - napr. ścinające sworznia

Rys. 5.19. Połączenia sworzniowe; a) sworzeń mocowany dwupunktowo, b) sworzeń mocowany jednostronnie

STOP

Tak

Nie

l₀ = (1 ÷ 1,5)⋅D_c

Rys. 5.18. Algorytm obliczeniowy połączeń kołkowych czopowych podłużnych

D_c, PN-66/M-85021

d = (0,13 ÷ 0,16)⋅D_c

k_d, M_s

STOP

z

l₀; wz. 5.27

START

d - średnica kołka,

D_c - założona średnica czopa,

k_d - powierzchniowe naciski dopuszczalne,

l₀ - obliczeniowa długość kołka,

M_s - moment skręcający,

z - ilość kołków na obwodzie czopa.

M_s, k_dc, k_dp, k_s, k_t

PN-66/M-85021

d = (0,2÷0,3)⋅D_c

D_p = α⋅ D_c

STOP

Mat 1 piasty:

k_s1; wz. 5.26 III

Nie

D_c2 > D_c

Tak

PN-63/M-85015, PN-63/M-85016

Rys. 5.22. Parametry geometryczne połączeń wciskowych

d - średnica stóp wielowypustu,

d₀ - obliczona średnica wału,

D - średnica wierzchołków wielowy-pustu,

k_d - powierzchniowe naciski dopusz-czalne,

l₀ - obliczeniowa długość wielowypustu,

M_s - moment skręcający,

z - ilość wypustów na obwodzie czo-pa.

D_c0 ≤ D_c

STOP

Rys. 5.12. Parametry geometryczne połączenia wpustowego; A, B, E, F - rodzaje wpustów pryzmatycznych

c)

b)

a)

β = 0,5⋅(α- 1)

α =2 piasta stalowa

α =2,5 piasta żeliwna

D_c2 > D_c1

b)

a)

b)

a)

b)

a)

Indeksy:

1 - czop,

2 - oprawa,

wym - wartość wymagana,

dop - wartość dopuszczalna,

Parametry:

x - współczynnik kształtu,

d_w, d_z - średnice wg rys. 5.14,

p - nacisk powierzchniowy,

R_e, R_m - granice wytrzymałościowe,

P, M - nośność złącza,

l - długość złącza,

 - współczynnik tarcia,

 - odkształcenie względne,

δ_εR - popraw. na chropowatość,

R_z - chropowatość,

δ_εt - poprawka na temperaturę,

t - temperatura pracy,

t_m - temperatura montażu,

δ_εz - popr. na obciąż. zewnętrz.

P_z, M_z - obc. zewnętrzne złącza,

δ_ε-, δ_ε+ - poprawki sumaryczne,

_min, _max - wzgl. odkszt. graniczne,

w_min, w_max - wciski graniczne,

P_w - siła wtłaczania złącza,

P_r - siła rozłączania złącza,

(5.31 ÷ 5.52) - numery wzorów,

Rys. 5.27. Algorytm obliczeń połączeń wtłaczanych, walcowych

R_e1, R_e2, R_m1, R_m2, P, M, l, 

PN-77/M-02102

w_min, w_max (5.49, 5.50)

_min, _max (5.47, 5.48)

P_z, M_z

_, _, t₁, t₂, t_m

R_z1, R_z2, R_z >6,3 m

p_wym, p_dop (5.29, tab. 5.10)

_, _, _, _

d_w1, d_z1, d_w2, d_z2

P_w, P_r (5.51, 5.52)

Dobór pasowań

δ_ε-, δ_ε+ (5.45, 5.46)

δ_εz

δ_εt (5.44)

δ_εR (5.43)

'_wym, '_dop (5.38)

_wym, _dop (5.37)

x₁, x₂ (5.33)

τ_s1; wz. 5.26 II

Nie

Tak

τ_s1 ≤ k_s

Tak

D_c = D_c0

D_c0 = max(D_c1, D_c2, D_c3, D_c4)

START

Mat 2 czopa:

k_s1; wz. 5.26 II

Rys. 5.16. Algorytm obliczeniowy połączeń kołkowych czopowych poprzecznych

D_c1 > D_c

Warunki pracy, char. obciążenia

d - średnica kołka,

D_c - założona średnica czopa,

D_c1...4 - obliczona średnica czopa,

D_p - średnica piasty,

g_p - grubość piasty,

h - wysokość wpustu,

k_dc, k_dp - powierzchniowe naciski do-puszczalne czopa i piasty,

k_dc1, k_dp1 - powierzchniowe naciski dopuszczalne czopa i piasty dla zmienionych materiałów,

k_s - naprężenia dopuszczalne na skręcanie dla materiału czopa,

k_s1 - naprężenia dopuszczalne na skręcanie dla zmienionego materiału czopa,

k_t - naprężenia dopuszczalne na ścinanie materiału kołka,

M_s - moment skręcający,

τ_s1 - naprężenia ścinające w kołku.

- dla kołka

a)

Mat 1 czopa:

k_dc1; wz. 5.26 I

- dla piasty

START

STOP

- dla czopa

- dla czopa

Rys. 5.15. Algorytm obliczeniowy wielowypustów

Tak

M_s

Nie

a)

b)

Nie

Nie

Tak

PN-70/M-85005

b, h, t₂

PN-70/M-85005

b, h, t₂

z = 1, k_d, M_s

l_p = (1,5 ÷ 2,0) d₀

Nie

Tak

Nie

Tak

PN-70/M-85005

STOP

d₁ = d₀ + 2⋅t₂

l ≤ l_p

Obliczenia połączeń

wypustowych

l₀ wz. (5.20)

l wz. (5.21)

PN-70/M-85005

d₀

b, h, t₂

d₁ ≤ d_max

d₁ = d₀ + t₂

b, h, t₂, d_max

START

Rys. 5.14. Rodzaje połączeń wypustowych, a) wielowypustowe równoległe PN/M-85015, ...do obrabiarek PN/M-85016, b) wielowypustowe ewolwentowe PN/M-85014, c) wielokarbowe PN/M-85010.

k_d; tab. 5.8

d ≥ d₀

D, z

l₀; wz. (5.23)

START

d₁ ≤ d_max

z = 2, k_d, M_s

l₀ wz. (5.20)

l wz. (5.21)

D_p = d₁ + g_p

STOP

g_p wz. (5.22)

l ≤ l_p

Tak

Nie

b - szerokość wpustu,

d₀ - obliczona średnica wału,

d₁ - zwiększona średnica wału,

d_max - górna wartość przedziału średnic wg PN-70/M-85005,

D_p - średnica piasty,

g_p - grubość piasty,

h - wysokość wpustu,

k_d - powierzchniowe naciski do-puszczalne,

l - całkowita długość wpustu,

l₀ - obliczeniowa długość wpustu,

t₂ - głębokość rowka pod wpust w piaście,

z - ilość wpustów na obwodzie czopa.

Rys. 5.13. Algorytm obliczeniowy wpustów typu A, E

---