ROLA, ZADANIA I FUNKCJE NBP W POLSKIM SYTEMIE
NBP jest centralnym bankiem RP
NBP jest wyposażony w osobowość prawną i ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym.
NBP swoje zadania wykonuje poprzez centralę której siedziba jest W-wie oraz oddziały terenowe.
Zadania NBP jako banku centralnego:
utrzymywanie wartości pieniądza krajowego
ochrona stabilności systemu finansowego
podnoszenie efektywności polityki pieniężnej
Funkcje NBP:
A. Funkcja centralnego banku państwa:
formułuje i realizuje politykę pieniężną
organizuje i czuwa nad sprawnym przebiegiem rozliczeń pieniężnych
obsługuje rząd państwa: obsługa kasowo rozliczeniowa, kredytowanie budżetu, obsługa długu publicznego.
jest współodpowiedzialny za politykę walutowo-dewizową
B. Funkcja banku emisyjnego polega na:
wypuszczaniu w obieg znaków pieniężnych
organizowaniu obiegu pieniężnego
regulowaniu ilości pieniądza w obiegu rynkowym
C. Funkcja banku banków polega na oddziaływaniu na cały system bankowy w taki sposób aby została zrealizowana polityka pieniężna.
ORGANIZACJA NBP
Organami NBP są:
Prezes NBP
Rada Polityki Pieniężnej
Zarząd NBP
Uprawnienia Prezesa NBP:
stoi na czele zarządu banku centralnego
Przewodniczy Radzie polityki Pieniężnej oraz Komisji Nadzoru Bankowego
Jest uprawniony do reprezentowania banku centralnego na zewnątrz
Pozostaje przełożonym wszystkich pracowników NBP
Prezesa NBP powołuje i odwołuje Sejm na wniosek Prezydenta RP. Kadencja trwa 6 lat i można ją sprawować dwa razy.
W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzą:
Prezes NBP jako przewodniczący
9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Sejm i Senat
Podstawowe kompetencje RPP:
coroczne ustalanie założeń polityki pieniężnej
przedkładanie założeń polityki pieniężnej do wiadomości Sejmu (równocześnie z projektem ustawy budżetowej)
na podstawie przyjętych założeń polityki pieniężnej Rada ustala takie parametry jak; stopa procentowa, st. redyskontowa, st. rezerw obowiązkowych itd.
Skład i kompetencje zarządu NBP:
skład;
Prezes NBP
Wiceprezes I Zastępca Prezesa NBP
Wiceprezesi
4 do 6 członków zarządu
posiada następujące kompetencje:
realizacja uchwały RPP
podejmowanie uchwał w sprawach niezastrzeżonych dla innych organów
powołuje, przekształca i likwiduje komórki organizacyjne
realizuje zadania z zakresu polityki kursowej
nadzoruje operacje otwartego rynku
ocenia funkcjonowanie syst. Bankowego, obiegu pieniężnego, obrotu dewizowego.
INSTRUMENTY EKONOMICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NBP NA BANKI KOMERCYJNE
Refinansowanie banków
Refinansowanie banków operacyjnych polega na udzielaniu przez NBP następujšcych kredytów:
refinansowego
redyskontowego
lombardowego
Charakterystyka kredytu refinansowego:
jest udzielany bankom posiadajšcym zdolnoć kredytowš oraz tym w których został ustanowiony zarzšd komisaryczny
kredyt jest udzielany na podstawie umowy okrelajšcej:
wysokoć kredytu
oprocentowanie i prowizję
termin spłaty
prawne zabezpieczenie spłaty kredytu
Charakterystyka kredytu redyskontowego
polega na wykupie weksli zdyskontowanych przez banki operacyjne
zdyskontowane weksle muszš spełniać wszystkie wymogi prawa wekslowego
decyzję o przyjęciu weksli do redyskonta podejmuje dyrektor oddziału NBP lub osoba do tego upoważniona
Charakterystyka kredytu lombardowego
jest udzielany pod zastaw pap. wart. emitowanych przez:
skarb państwa
NBP
banki o wysokich kapitałach własnych
wysokoć kapitału jest niższa niż wartoć nominalna pap. wart. będšcych przedmiotem zastawu i waha się w granicach 75% do 90% tej wartoci.
kredyt jest udzielany na okres do 12 m-cy
Operacje rynku otwartego
Operacje otwartego rynku polegajš na zakupie i sprzedaży pap. wart. dopuszczonych przez NBP do tych operacji
Podstawowymi instrumentami rynku otwartego sš:
bony pieniężne NBP
bony skarbowe
Charakterystyka bonów pieniężnych
sš to krótkoterminowe pap. wart. z terminem wykupu 28,91,128 dni
sš oferowane krajowym os. fizycznym i prawnym
sš sprzedawane na przetargach w centrali NBP
sš oferowane w 3 nominałach 10.000, 100.000, 1.000.000 zł
Charakterystyka bonów skarbowych
sš instrumentami zacišgania krótkoterm. pożyczek na rynku pieniężnym na finansowanie deficytu budżetowego przez Min. Finansów
sš emitowane na:4,8,26,52 tygodnie
nabywcami mogš być krajowe os. fizyczne i prawne.
Sš emitowane w 3 nominałach: 10.000, 100.000, 1.000.000 zł
Rezerwy obowišzkowe
NBP gromadzi rezerwy obowišzkowe banków komercyjnych w celu:
oddziaływania na wielkoć podaży pienišdza odpowiednio do zmian w gosp.
tworzenia rezerwy płynnoci banków operacyjnych
przejęcia częci zysków b. operacyjnych
Rezerwy obowišzkowe sš odprowadzane na r-k w NBP
Stopy rezerw obowišzkowych
17% dla depozytów płatnych na każde żšdanie i z terminem krótszym niż 3 m-ce
9% dla depozytów 3 miesięcznych i dłuższych
2% dla depozytów walutowych
rodki kontroli kredytów
stopa procentowa
zalecenia dot. procedury kredytowej np. zakresu dokumentacji kredytowej, oceny zdolnoci kredytowej
pułapy (limity) kredytowe