NBP

„CENTRALNYM BANKIEM PAŃSTWA JEST

NARODOWY BANK POLSKI.

PRZYSŁUGUJE MU WYŁĄCZNE PRAWO

EMISJI PIENIĄDZA ORAZ USTALANIA

I REALIZOWANIA POLITYKI PIENIĘŻNEJ.

NARODOWY BANK POLSKI ODPOWIADA

ZA WARTOŚĆ POLSKIEGO PIENIĄDZA”.

Konstytucja RP

(art. 227)

PODSTAWOWYM CELEM
DZIAŁALNOŚCI NBP
jest:

Utrzymanie stabilnego

poziomu cen,

przy jednoczesnym wspieraniu

polityki gospodarczej Rządu,

o ile nie ogranicza to

podstawowego celu NBP.

ZADANIA

NARODOWEGO BANKU
POLSKIEGO



organizowanie rozliczeń pieniężnych,



prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,



prowadzenie działalności dewizowej w granicach

określonych ustawami,



prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,



regulowanie płynności banków oraz ich

refinansowanie,



kształtowanie warunków niezbędnych dla

rozwoju systemu bankowego,



opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej,

bilansu płatniczego oraz międzynarodowej

pozycji inwestycyjnej

FUNKCJE BANKU

CENTRALNEGO

kształtowania

i realizacji

polityki

pieniężnej

emisyjna

organizowani

a rozliczeń

pieniężnych

prowadzenia

działalności

dewizowej

zapewnienie

bezpieczeństw

a i stabilności

sektora

bankowego

usługowa na

rzecz rządu

i jego

instytucji

ROLA BANKU

CENTRALNEGO

podmiot

polityki

gospodarczej

bank

banków

bank

państwa

• kształtowanie

i
realizowanie
polityki
pieniężnej

• rozwój

i
stabilność
sektora
bankowego

• obsługa

budżetu

• prowadzenie

rachunków
bankowych
rządu

• organizacja

rozliczeń
pieniężnych

• kredytodawca

ostatniej
instancji

• nadzór nad

płynnością
i
wypłacalności
ą banków

ORGANIZACJA NBP

Prezes NBP

Zarząd NBP

Rada

Polityki

Pieniężnej

powoływany

i

odwoływany

przez Sejm

na

wniosek

Prezydenta

RP na okres

6 lat

kieruje

działalności

ą NBP

GOSPODARKA FINANSOWA
NBP



funduszami własnymi NBP są fundusz statutowy

i fundusz rezerwowy,



fundusz statutowy NBP wynosi 1,5 miliarda

złotych,



fundusz rezerwowy może być przeznaczony

wyłącznie na pokrycie strat bilansowych NBP,



NBP prowadzi gospodarkę finansową na

podstawie rocznego planu finansowego,



NBP tworzy rezerwę na pokrycie ryzyka zmian

kursu złotego do walut obcych. Zasady

tworzenia i rozwiązywania rezerwy

określa Rada.

NBP a WŁADZE PAŃSTWOWE

W wykonywaniu swoich zadań NBP

współdziała z właściwymi organami

państwa w kształtowaniu i realizacji

polityki gospodarczej państwa, dążąc

przy tym do zapewnienia należytej

realizacji założeń polityki pieniężnej,

a w szczególności:

NBP a

WŁADZE

PAŃSTWOWE



przekazuje organom państwa założenia
polityki pieniężnej oraz informacje dotyczące
realizacji polityki i sytuacji w systemie
bankowym,



współdziała z Ministrem Finansów
w opracowaniu planów finansowych państwa,



opiniuje projekty aktów normatywnych
z zakresu polityki gospodarczej,



opiniuje projekty aktów normatywnych
dotyczących działalności banków i mających
znaczenie dla systemu bankowego

NIEZALEŻNOŚĆ
INSTYTUCJONALNA

Określona przede wszystkim przez

usytuowanie banku centralnego

w systemie organów państwa oraz

sposób powoływania i odwoływania

władz banku

(kadencyjność, nieusuwalność

w czasie kadencji)

NIEZALEŻNOŚĆ
FUNKCJONALNA

Uprawnienia banku centralnego do

samodzielnego kształtowania polityki

pieniężnej i jej realizacji.

Oznacza to niepodleganie w tej

dziedzinie przez bank

centralny instrukcjom, wytycznym, ze

strony parlamentu, prezydenta i rządu

NIEZALEŻNOŚĆ
FINANSOWA

trwałe określenie zasad

tworzenia

i podziału funduszy

banku centralnego,

co uniemożliwiałoby wywieranie

nacisku finansowego przez rząd

lub parlament na decyzje banku

RYNEK PIENIĘŻNY

pełni funkcję

informacyjną

dla banków,

co do

kosztów

pozyskiwania

kapitału

pozwala na

aktywne

zarządzanie

ryzykiem

stopy

procentowej

umożliwia

dokonywanie

transformacj

i terminów

miejsce

transmisji

impulsów

polityki

pieniężnej

NBP

miejsce alokacji

kapitału

krótkoterminowe

go

miejsce

kształtowani

a struktury

czasowej

stóp

procentowyc

h

POLITYKA PIENIĘŻNA

KSZTAŁTOWANIE

POLITYKI

PIENIĘŻNEJ

REALIZACJA

POLITYKI

PIENIĘŻNEJ

identyfikacja

zewnętrznych
i
wewnętrznych
uwarunkowań

określenie celów

polityki: finalny,
pośrednie, operacyjne

rekomendacje co do

sposobu i narzędzi
realizacji polityki

instrumenty

oddziaływania
pośredniego (stopa
procentowa)

instrumenty sterowania

bezpośredniego (limity
kredytowe)

oddziaływanie

perswazyjne

RADA POLITYKI
PIENIĘŻNEJ



Ustala corocznie założenia polityki
pieniężnej i przedkłada je do
wiadomości Sejmowi równocześnie z
przedłożeniem przez Radę Ministrów
projektu ustawy budżetowej,



Rada składa Sejmowi sprawozdanie z
wykonania założeń polityki pieniężnej
w ciągu 5 miesięcy od
zakończenia roku budżetowego

KIERUJĄC SIĘ ZAŁOŻENIAMI
POLITYKI PIENIĘŻNEJ RADA
w szczególności:



ustala wysokość stóp procentowych NBP,



ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków

i wysokość jej oprocentowania,



określa górne granice zobowiązań

wynikających z zaciągnięcia przez NBP

pożyczek i kredytów w zagranicznych

instytucjach bankowych i

finansowych,



zatwierdza plan finansowy NBP oraz

sprawozdanie z działalności NBP,



przyjmuje roczne sprawozdania finansowe NBP,



ustala zasady operacji otwartego rynku

NARODOWY BANK
POLSKI może:



emitować i sprzedawać papiery wartościowe,



sprzedawać i kupować dłużne papiery
wartościowe w operacjach otwartego rynku,



organizować obrót papierami
wartościowymi, których jest emitentem oraz
skarbowymi papierami wartościowymi,



otwierać rachunki lokat terminowych
banków

INSTRUMENTY POLITYKI

PIENIĘŻNEJ

Stopa procentowa:

 stopa
referencyjna
 stopa
lombardowa
 stopa
depozytowa

Operacje otwartego

rynku:

 podstawowe
 dostrajające
 strukturalne

Operacje

depozytowo-

kredytowe:

 depozyt na koniec
dnia
 kredyt lombardowy

Interwencj

e walutowe

Rezerwa

obowiązkow

a

REZERWA
OBOWIĄZKOWA



tworzona od środków pieniężnych

zgromadzonych na rachunkach bankowych,



odprowadzana na rachunek w NBP,



stopa rezerwy obowiązkowej może być

zróżnicowana,



zasady i tryb naliczania oraz utrzymywania

rezerwy obowiązkowej ustala Zarząd NBP,



środki z tytułu oprocentowania rezerwy

obowiązkowej przekazywane są bankom

(w 2006 r. w wysokości 50%) i na

Fundusz Poręczeń Unijnych

SUMA REZERW
OBOWIĄZKOWYCH

nie może przekroczyć:



30%

sumy środków pieniężnych od

wkładów na żądanie,



20%

sumy środków pieniężnych od

wkładów terminowych

Zarząd NBP może zwolnić bank

z obowiązku utrzymania rezerwy
obowiązkowej w okresie realizacji
programu postępowania naprawczego

KREDYT REFINANSOWY



udzielany bankom w złotych w celu
uzupełnienia ich zasobów pieniężnych,



warunkiem jego udzielenia jest zdolność
banku do terminowej spłaty tego kredytu
wraz z odsetkami,



może być udzielony do określonej kwoty
w rachunku kredytu lub pod
zastaw papierów wartościowych (jako
kredyt lombardowy)

STOPY PROCENTOWE

STOPA

REFERENCYJN

A

STOPA

LOMBARDOW

A

STOPA

DEPOZYTOW

A

 określa m.in.

rentowność
podstawowych
operacji
otwartego rynku,

 określa kierunek

polityki
pieniężnej,

 wpływa na

oprocentowanie
lokat
międzybankowyc
h

 wyznacza koszt

pozyskania
pieniądza w NBP,

 określa górny

pułap wzrostu
rynkowych stóp
overnight

 wyznacza

oprocentowanie
depozytu w NBP,

 określa dolny

pułap spadku
rynkowych stóp
overnight

OPERACJE
PODSTAWOWE



w postaci emisji 7–dniowych bonów
pieniężnych NBP,



przetargi na bony odbywają się raz
w tygodniu,



minimalna rentowność określona jest
wysokością stopy refencyjnej,



NBP przeprowadza operacje
podstawowe w skali pozwalającej na
osiągnięcie równowagi płynnościowej na
rynku

OPERACJE
DOSTRAJAJĄCE



podejmowane w przypadku

nieoczekiwanej krótkoterminowej

zmiany płynności sektora bankowego,

prowadzącej do niepożądanych wahań

krótkoterminowych stóp procentowych,



operacje te mogą obejmować operacje

absorbujące i zasilające

(emisję

bonów pieniężnych NBP, operacje repo

i reverse repo oraz

przedterminowy wykup bonów

pieniężnych NBP

OPERACJE STRUKTURALNE



mają na celu długoterminową zmianę
struktury płynności w sektorze
bankowym,



operacje te mogą obejmować:

-

emisję obligacji,

-

przedterminowy wykup obligacji,

-

zakup i sprzedaż papierów

wartościowych na rynku wtórnym

OPERACJE DEPOZYTOWO –

KREDYTOWE

Mają na celu stabilizowanie poziomu płynności na

rynku międzybankowym i skali wahań stóp overnight.

Przeprowadzone są z inicjatywy banków

komercyjnych.

Wyróżnia się

DEPOZYT na koniec

dnia

KREDYT

LOMBARDOWY

umożliwia bankom

lokowanie nadwyżek na

rachunku lokat

terminowych w banku

centralnym

umożliwia bankom

zaciąganie kredytu na

termin overnight,

zabezpieczonego

papierami wartościowymi

(0,8% wartości bonów

skarbowych oraz obligacji

skarbowych)

KREDYT TECHNICZNY



element systemu rozliczeniowego,



forma pożyczki z banku centralnego

spłacana w ciągu tego samego dnia

operacyjnego,



zabezpieczany skarbowymi

papierami wartościowymi (bony

skarbowe i obligacje skarbowe),



stanowi 80% wartości nominalnej

przewłaszczonych skarbowych

papierów wartościowych