Temat:

Polubić ciszę

Cel ogólny: Rozumienie wpływu dźwięków na samopoczucie człowieka.

Cele operacyjne

Dziecko:

• Lokalizuje i nazywa źródła dźwięków dochodzących z otoczenia.

• Wymienia nazwę narządu odpowiedzialnego za odbiór dźwięków.

• Charakteryzuje niektóre zasady sprzyjające higienie narządu słuchu.

• Wylicza niektóre negatywne skutki hałasu dla człowieka.

Metody za M. Kwiatowską (1985):

• Czynne: kierowania własną działalnością dziecka, zadań stawianych dziecku, ćwiczeń.

• Słowne: objaśnienia i instrukcje, rozmowy, sposoby społecznego porozumienia.

• Percepcyjne: metoda obserwacji i pokazu, przykładu.

I. Przedmiot odkrycia dziecka:

W moim otoczeniu istnieją różne źródła dźwięku. Jedne powstają w naturalny sposób, inne tworzone są

przez człowieka.

II. Punkt wyjścia zajęć:

1. Posłuchaj, jaki dźwięk wydaje puszka. Dzieci siedzą w kręgu (stoją). Przekazują sobie puszki

szmerowe, wsłuchując się w wydobywane z nich dźwięki (rundka).

III. Zadania:

1. Rozwiąż zagadkę:

„Dzieci je mają z obu stron głowy.

Z obu stron łowią dźwięki rozmowy.

A zając ma je wyżej,

I jeszcze nimi strzyże”. [uszy]

Następnie pokazujemy dzieciom sposób wykonania „kapturka myśliciela” - rozpoczynając od

góry małżowin usznych, masujemy je ruchem ciągłym, lekko wywijając do tyłu, aż do płatka

ucha. Powtarzamy tę czynność trzykrotnie. Zakończeniem ćwiczenia jest podciągnięcie uszu do

góry, na boki i do dołu.

Ćwiczenie to poprawia pamięć krótkotrwałą, rozumienie ze słuchu, liczenie w pamięci,

formułowanie myśli oraz pobudza cały mechanizm słuchu.

- 114 -

2. Wykonaj ołówkiem szkic: jak może wyglądać dźwięk? (działanie 3-minutowe)

3. Sprawdź, jak wygląda dźwięk.

• Kawałek plastykowej folii rozłóż nad miską i przymocuj ją gumką recepturką.

• Końce przyklej mocno taśmą samoprzylepną do zewnętrznej powierzchni miski. Na

naciągniętą folię (napięta) wysyp trochę ziaren ryżu.

• Duży rondel pochyl nad miską (dnem do góry). Uderz mocno łyżką w dno.

• W tym czasie, jak uderzasz, niech inne dzieci popatrzą na miskę z boku. Jak zachowuje się

ryż?1

4. Rozpoznaj, co to za dźwięk i zaznacz odpowiednią ilustrację za pomocą żetonu. Dzieci dzielą się

na trzy zespoły. Każdy zespół otrzymuje zestaw dziewięciu obrazków i żetony. Nauczyciel włącza

kasetę magnetofonową z nagranymi różnymi odgłosami z otoczenia. Dzieci zaznaczają żetonem

obrazek, który ilustruje źródło usłyszanego dźwięku. Zadanie powtarzamy, wymieniając obrazki w

zespołach.

- Które dźwięki były przyjemne do słuchania?

- Kiedy dźwięki mogą nam przeszkadzać?

- Co znaczy słowo „hałas”?

5. Ułóżcie obrazki ze źródłami dźwięku. Wokół krążka czerwonego - nieprzyjemne, wokół krążka

zielonego - przyjemne. Dlaczego tak ułożyliście obrazki?

6. Wymyślcie, jak można unikać hałasu? Zapisywanie każdej propozycji na dużym arkuszu papieru

(wg zasad burzy mózgów). Nieocenianie realności czy sensowności rozwiązań.

7. Podaj naczynie z kulą następnemu dziecku (krąg ciszy, M. Montessori) Dzieci przekazują sobie

bambusową miseczkę z kulą krążącą w środku niej, w taki sposób, aby kula była w ciągłym ruchu

(należy wykonywać miseczką ruchy okrężne). Wsłuchują się w odgłos krążącej kuli.

IV. Warunki materialne:

Sześć puszek szmerowych (po dwie z grochem, kaszą manną i ryżem), żetony, krążek zielony i czerwony,

nagrania różnych dźwięków, ilustracje przedstawiające źródła dźwięków, żetony, ołówki dla każdego

dziecka, kartka do rysowania (A5), gumka aptekarska, plastykowa miska, duży rondel, plastykowa folia

(np. z worka na śmieci), ziarna ryżu, nożyczki, duża drewniana łyżka, taśma samoprzylepna, bambusowa

miseczka z kulą w środku.

V. Element wymagający wyeksponowania:

Hałas to jedno z zagrożeń dla człowieka. Jest męczący, może uszkadzać słuch. Odpoczywamy tylko w

ciszy lub przy cichych dźwiękach. Każdy inaczej ocenia, czy dźwięk jest głośny czy cichy.

1 Przedmiot, który wydaje dźwięk (tu: rondel), wibruje, czyli szybko drga. Powoduje to drganie powietrza w jego

otoczeniu. Te drgania to fale dźwiękowe. Gdy docierają do twoich uszu, słyszysz dźwięk. Fale dźwiękowe

rozchodząc się w powietrzu powodują drgania (wibrację) folii na misce. Drgania folii wyrzucają w górę lekkie ziarna

ryżu.

- 115 -

---