19.12.02 r.

WYKŁAD NR 12

Wykład ten był prowadzony przez dr Kozła (być może Kozioła ). Kto BARDZO żałuje, że ma ćwiczenia z dr Kolasińskim, może żałować mniej. Mianowicie tempo wypowiadania słów przez tego pana można porównać z biegiem sprinterskim. Naprawdę nie rozumiem, gdzie temu człowiekowi się tak śpieszy. Być może chciał uniknąć wszelkich pytań dotyczących wykładu...koszmar.

Instrumenty parataryfowe (cd)

Subsydia eksportowe (wg Bożyka, Misali, Puławskiego)

Są to świadczenia ze strony państwa na rzecz eksporterów. Wyrażają się one w formie różnicy pomiędzy wyższą ceną krajową towaru a jego niższą ceną na rynku zagranicznym.

Subsydiowanie umożliwia eksporterom obniżenie cen na rynku zagranicznym bez zmniejszania ich zysków. W ich zakres wchodzą m.in. premie, ulgi i ułatwienia.

Rodzaje:

1. bezpośrednie

• premie uzależnione od wielkości eksportu

• zwrot różnicy między wyższą ceną krajową a niższą światową

• wypłaty na sfinansowanie badań, reklamy na rynkach zagranicznych

2. pośrednie

• ułatwienia fiskalne

• obniżka podatku, zmniejszenie kwoty zysku podlegającej opodatkowaniu, przyśpieszona amortyzacja

• zwrot ceł, prawo produkowania w strefach wolnocłowych

• ulgi kredytowe

• niższe oprocentowanie, dopłaty do oprocentowania

• gwarancje

• finansowanie wydatków marketingowych

• rozwiązania dodatkowe

• dotyczą sytuacji specyficznych

• zamrożenie przez państwo poziomu cen wewnętrznych; wówczas eksporter może uzyskać prawo podniesienia ceny wewnętrznej towaru eksportowanego

• ograniczenia dewizowe; eksporter może uzyskać pozwolenie na wykorzystanie dochodów dewizowych na sfinansowaniu importu towarów zaopatrzeniowych

Powody stosowania:

1. umożliwienie wyeksportowania nadwyżek towarowych niemożliwych do sprzedania na rynku wewnętrznym (szczególnie dotyczy to towarów rolnych)

2. umożliwienie pełniejszego wykorzystania możliwości produkcyjnych i wzrostu zatrudnienia

3. przeciwdziałają deficytowi bilansu handlowego

Skutki uboczne:

1. nasilają inflację w kraju eksportującym

2. ograniczają zainteresowanie eksporterów obniżką kosztów

3. zmieniają proporcje podziału produktu krajowego brutto między różne grupy społeczne

Analiza ekonomiczno-społeczna zastosowania subwencji eksportowych w kraju małym nie mającym wpływu na gospodarkę światową (wg Kozła; Bożyka, Misali, Puławskiego)

Oznaczenia:

PW	- cena światowa
PK	- cena krajowa
	- cena, po jakiej jest sprzedawany dany produkt w kraju, po zastosowaniu subwencji

Opis: (wg Bożyka, Misali, Puławskiego)

Przy cenie P_K popyt wewnętrzny wynosi D₁, zaś podaż S₁. W takiej sytuacji eksport (ilość) wynosi
(wartość eksportu to P_W
). Jeżeli jednak cena na rynku międzynarodowym wynosi P_W, czyli jest niższa od P_K, to warunkiem rozwoju opłacalnego eksportu jest uzyskanie przez przedsiębiorstwo od państwa subwencji (jednostkowej) w wysokości nie mniejszej niż różnica między P_W a P_K. Jeżeli formę tej subwencji stanowi możliwość podniesienia ceny krajowej z P_K do
, to wówczas następuje wzrost podaży z S₁ do S₂ i spadek popytu z D₁ do D₂. Tym samym wielkość eksportu wzrośnie z
do
.

Skutki mikroekonomiczne zastosowania subwencji: (wg Bożyka, Misali, Puławskiego; Kaweckiej)

podmiot	skutki pozytywne	skutki negatywne
gospodarstwa domowe		I, II
przedsiębiorstwa	I, II, III
państwo		II, III, IV

Efekt netto subwencji eksportowej = (I+II+III) - (I+II) - (II+III+IV) = -(II+IV)

Kozioł zaliczył do strat państwa także pole I (zmienia to efekt netto na -(I+II+IV)). Wynika to zapewne z tempa wypowiadania przez niego słów, które w tym momencie zaczęło dążyć do nieskończoności

Pozostałe skutki:

1. pogorszenie się „terms of trade”

2. straty ponoszone przez producentów konkurujących w kraju importu

3. zyski konsumentów z kraju importu

Te negatywne skutki powinny być w długim okresie zrekompensowane przez wzrosty zatrudnienia oraz wielkości płaconych podatków

Analiza ekonomiczno-społeczna zastosowania subwencji eksportowych w kraju małym nie mającym wpływu na gospodarkę światową (wg Skrzypczak; Kaweckiej)

Oznaczenia:

PW	- cena światowa, po której sprzedaje się także w kraju
PS	- cena krajowa po wprowadzeniu subwencji

Opis: (wg Kaweckiej)

Jeżeli kraj nie stosuje żadnych środków pobudzania eksportu, to wielkość produkcji wynosi S₁, konsumpcji D₁, a eksportu
. Decyzja rządu przyznająca subwencje w formie dopłaty do produkcji jednostki towaru przeznaczonego na eksport, powoduje podwyższenie ceny towaru na rynku krajowym do poziomu P_S. Dzieje się tak dlatego, że przedsiębiorcom nie opłaca się nadal sprzedawać na rynku krajowym po starej cenie P_W, skoro na rynku międzynarodowym uzyskują cenę P_S (znaczy faktycznie uzyskuje się P_W, jednak należy także uwzględnić subwencję). Tym następuje wzrost eksportu z poziomu
do
.

Skutki mikroekonomiczne zastosowania subwencji: (wg Skrzypczak)

nr pola	skutek
I	korzyść dla producentów krajowych sprzedających na krajowym rynku
II	społeczny koszt netto spowodowany ograniczeniem rozmiarów konsumpcji krajowej
III	korzyści eksporterów (wg MK)
IV	społeczny koszt netto spowodowany zwiększeniem rozmiarów produkcji; produkcja rośnie, mimo że koszty krańcowe są wyższe od ceny PW

Analiza ekonomiczno-społeczna zastosowania subwencji eksportowych w kraju dużym mającym wpływ na gospodarkę światową (wg Kozła)

Oznaczenia:

PW	- cena światowa, po której także sprzedaje się w kraju
	- cena krajowa po wprowadzeniu subwencji
	- cena światowa, po jakiej jest sprzedawany dany produkt na świecie, po zastosowaniu subwencji

Opis: (wg Krugmana, Obstfelda)

Po wprowadzeniu subwencji cena w kraju eksportującym wzrasta z P_w do
. Równoczesny spadek ceny w kraju importującym z P_W do
sprawia, że wzrost ceny w kraju eksportującym jest mniejszy od sumy subsydium.

Skutki zastosowania subwencji: (wg Krugmana, Obstfelda)

podmiot	skutki pozytywne	skutki negatywne
gospodarstwa domowe		a, b
przedsiębiorstwa	a, b, c
państwo		b, c, d, e, f, g, h, i

Efekt netto subwencji eksportowej = (a+b+c) - (a+b) - (b+c+d+e+f+g+h+i) = - (b+d+e+f+g+h+i)

W tym miejscu Kozioł popełnił podobny błąd uwzględniając pole „a” jako stratę państwa. Przynajmniej jest konsekwentny .

Analiza ekonomiczno-społeczna zastosowania subwencji eksportowych w kraju importującym (wg Kozła)

Oznaczenia:

PW	- cena światowa, po której także sprzedaje się w kraju
	- cena światowa, po jakiej jest sprzedawany dany produkt na świecie, po zastosowaniu subwencji
S	- wielkość subwencji zastosowanej w kraju eksportującym
	- udział subwencji w obniżce ceny w kraju importującym

Skutki zastosowania subwencji:

podmiot	skutki pozytywne	skutki negatywne
gospodarstwa domowe		I, II, III, IV
przedsiębiorstwa	I
państwo	bez zmian

Analiza wpływu elastyczności cenowej popytu i podaży na skutki zastosowania subwencji eksportowych

Wnioski: (wg Kozła; MK)

1. im większa elastyczność cenowa popytu, tym mniejsze straty gospodarstw domowych

2. elastyczność cenowa popytu nie ma wpływy na sytuację przedsiębiorstw

3. im większa elastyczność cenowa popytu, tym większe straty państwa; dr Kozioł cały czas prowadził analizę jakby pole I było stratą państwa; w takiej sytuacji elastyczność cenowa popytu nie miałaby wpływu na sytuację państwa

Wnioski: (wg Kozła; MK)

1. elastyczność cenowa podaży nie ma wpływy na sytuację gospodarstw domowych

2. im większa elastyczność cenowa podaży, tym większe zyski przedsiębiorstw (ale tylko eksporterów)

3. im większa elastyczność cenowa podaży, tym większe wydatki państwa

Porównanie wprowadzenia cła importowego ze skutkami zastosowania przez inne państwo subwencji eksportowych (wg Kozła)

Nie wiem, o co tu chodzi. Może wam się uda domyślić. Nagłówek też może być nie do końca prawdziwy.

cło importowe	subwencja eksportowa
zmniejsza import zmniejsza popyt krajowy zwiększa produkcje krajową zapewnia przychody budżetowe	powoduje wzrost podaży wzrost dochodowości wzrost ceny eksportera zyskują przedsiębiorstwa nie ma przychodów budżetowych konsumenci nie tracą

Definicja subwencji wg art. 16 GATT:

Jakakolwiek forma dochodów oferowanych przez państwo dla przedsiębiorstwa eksportującego, służąca zwiększeniu eksportu i zmniejszeniu importu

Formy subwencji wg art. 26 GATT:

• bezpośrednia dotacja dla firmy lub działów przemysłu skierowana na rozwój eksportu

• zaoferowane przez państwo korzystne warunki wymiany walut uzyskiwanych ze sprzedaży eksportowej

• pozostawienie do dyspozycji eksportera rządowych środków transportu po cenach preferencyjnych

• dostarczenie przez rząd części, podzespołów, półfabrykatów produkowanych lokalnie lub importowanych, ale po cenach preferencyjnych

• zwolnienie eksportera z podatków bezpośrednich lub zaproponowanie stawek preferencyjnych

• nadmierne ulgi w zakresie podatków pośrednich na towary eksportowe

• nadmierne zwolnienia z podatków pośrednich zapłaconych przez producenta od towarów nabytych w procesie produkcji

• nadmierne zwolnienia z ceł importowych na półfabrykaty i surowce

• przyznanie, bądź rzeczywiste udzielenie kredytów preferencyjnych

• zaoferowanie preferencyjnych stawek ubezpieczeniowych od ryzyka związanego z eksportem np. dopłaty do składki, gwarancje obniżające wysokość składek

Podział subwencji:

1. zabronione

2. uzasadniające akcję neutralizacyjną

3. nie pociągające za sobą akcji neutralizacyjnej

Ad. 1 subwencje zabronione

• subsydia eksportowe m-lock (poza rolniczymi)

• lokalne produkcyjne (bez rolnej)

Ad. 2 subwencje uzasadniające akcję neutralizacyjną

• wyrządzające szkodę na rynku kraju innego

• likwidujące lub pogarszające korzyść (np. wcześniej przyznana koncesja handlowa) oferowaną innemu członkowi WTO

• które mogą być uznane za działania wynikające z uprzedzenia do innego kraju

Ad. 3 subwencje nie pociągające za sobą akcji neutralizacyjnej

• ogólne tj. wobec wszystkich podmiotów stosowane są jednakowo (co do zasady nie specyficzne)

• te specyficzne, które służą ochronie środowiska, finansowaniu badań naukowych, subsydiowaniu regionów słabszych

Instrumenty parataryfowe

1. ograniczenia ilościowe

2. licencje importowe

3. dobrowolne ograniczenia eksportowe (VER - voluntary export restraint)

4. porozumienia o dobrowolnym ograniczeniu eksportu (VRA - voluntary restraint agreement)

5. ograniczenia dewizowe

6. zakupy rządowe

Ad. 1 ograniczenia ilościowe

Do końca nie wiem o co tu chodzi.

Oznaczenia:

PR	- cena równowagi
	- krzywa podaży eksportowej
DI	- krzywa popytu na import

Skutki:

• państwo nie ma żadnych przychodów

• konsumenci tracą

• producenci krajowi zyskują

III

II

IV

III

II

I

S, D

S₂

D₂

P_W

S₁

D₁

P_K

I

P

S₂

S₁

D₂

D₂

D, S

P_W

P_S

D

S

IV

P

d

c

b

a

S, D

S₂

D₂

S₁

D₁

P_W

S

D

S

D

P

e

f

g

h

i

P_W

D₂

D₁

S₂

S₁

IV

III

II

I

P

D

S

Q_D, Q_S

II

IV

III

I

P

S₂

S₁

D₂

D₂

D, S

P_W

P_S

D

S

E_D>1

E_D=1

E_D<1

E_S<1

E_S=1

E_S>1

II

IV

III

I

P

S₂

S₁

D₂

D₂

D, S

P_W

P_S

D

S

S₁

S₂

P_C

P_W

S₁

S₂

D₁

D₂

D₂

D₁

S₂

S₁

S

D

D

P

P_R

Q₂

Q₁

Q

D_I

import

---