Logistyka jest pojęciem obejmującym organizację planowanie kontrolę i realizację przepływu towarów od ich wytworzenia i nabycia przez produkcję i dystrybucję aż do finalnego odbiorcy której celem jest zaspokojenie wymagań rynku przy minimalnych kosztach i kapitale.
Magazyn-poprzez magazyn należy rozumieć wyodrębnione pomieszczenie zamknięte(budynki), przestrzeń zadaszoną(wiatę), otwarte składowisko na wolnym powietrzu lub urządzenie specjalne (silos, basen) bądź też zespół takich pomieszczeń, przestrzeni i urządzeń odpowiednio zabezpieczonych, oraz wyposażonych w urządzenia przeznaczone do przechowywania materiałów, półfabrykatów lub wyrobów gotowych.
Zadania magazynów
Racjonalne przechowywanie zapasów materiałów na cele zaopatrzenia produkcji, oraz wyrobów gotowych w sposób zabezpieczający przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub kradzieżą
Współdziałanie w zakresie racjonalnego kształtowania poziomu zapasów, kontrola obrotu materiałami i wyrobami gotowymi stanowiącymi podstawę do wew. i zew. Rozliczeń
Wykonywanie innych czynności np. transportu wew. kompletacji, ekspedycji wyrobów
Podział magazynów:
a, ze względu na rodzaj budowli :
Magazyn otwarty ( składowisko ) przystosowane do składowania produktów odpornych na działanie czynników atmosferycznych
Magazyn półotwarty - częściowo zasłonięte przeznaczone do przechowywania produktów o ograniczonej odporności na warunki atmosferyczne np. wiaty, zadaszenia, zbiorniki otwarte
Magazyny zamknięte służące do magazynowania produktów które muszą być chronione przed wpływem warunków atmosfer., wymagają odpowiedniej temp. i wilgotności np. silosy, zbiorniki zamknięte, chłodnie.
b, ze względu na występowanie w podsystemach logistycznych :
surowcowe w podsystemach zaopatrzenia
produkcyjne w podsystemach produkcji
dystrybucyjne w podsystemie dystrybucji.
Ogólna technologia nowoczesnego magazynowania : odpowiednia do wymagań prędkość przepływu materiałów, szybka realizacja zamówień racjonalne zagospodarowanie przestrzeni, łatwy do ewidencji przepływ materiałów, minimalizacja nakładów i kosztów
Proces magazynowania składa się z następujących czynności : przyjmowanie, składowanie, kompletacja, wydawanie. Proces ten realizowany jest głównie w jednostkach organizacyjnych nazywanych magazynami.
Gospodarka magazynowa obejmuje działalność techniczną, ekonomiczną i organizacyjną w zakresie przyjmowania, kompletacji, wydawania i ewidencjonowania materiałów, półfabrykatów, wyrobów gotowych i opakowań, oraz kontroli ich stanu.
Urządzenia magazynowe
urządzenia do składowania
bez urządzeń do składowania
w urządzeniach do transportu ciągłego i przerywanego
składowanie w urządzeniach do składowania np. regały
urządzenia obsługowe
obsługa ręczna
przenośniki
urządzenia do transportu przerywanego
urządzenia pomocnicze
wagi
automaty liczące
urządzenia do paletowania i do rozładunku palet
etykieciarki
urządzenia klimatyzacyjno-wentylacyjne
urządzenia przeciwpożarowe
Def. Transportu - jest to proces logistyczny polegający na przemieszczaniu mas materiałowych w czasie i przestrzeni przy użyciu odpowiednich środków technicznych. System transportu składa się z 3 podstawowych elementów:
transportowanego materiału,
środka transportu,
procesu transportu.
Funkcje transportu
Pierwotne : funkcje przewozowe i ściśle z nimi związane funkcje przeładunkowe
Wtórne : zaliczamy proces budowy i utrzymania dróg oraz funkcje odpowiedzialności za wyrób w transporcie
Transport wg zasięgu -dzieli się na:
zewnętrzny jego zadaniem jest dostawa materiałów i surowców do przedsiębiorstwa, wyrobów gotowych do odbiorców oraz wywóz odpadów. Punktem granicznym jest miejsce w którym ładunek przejmują środki transportu wewnętrznego
wewnątrzzakładowy - transport surowców materiałów wyrobów w toku produkcji wyrobów gotowych oraz odpadów w obrębie jednostek produkcyjnych i magazynowych przedsiębiorstwa.
Wg rodzaju dróg : lądowy, wodny, powietrzny i rurociągowy
Wg środka transportu : samochodowy, kolejowy i ciągnikowy
Elementy transportu wewnętrznego : czynności przeładunkowe, ładunek, środki transportu i manipulacji, drogi, proces transportu
Transport stanowiskowy i międzyoperacyjny nie należą do transportu i wewnętrznego i nie leżą w gestii logistyki
Drogi i ciągi komunikacyjne
kierunki przepływu mas materiałowych przez przedsiębiorstwo, oraz wejścia i wyjścia strumieni rzeczowych w odniesieniu do poszczególnych jednostek organizacyjnych kształtują sieć dróg i ciągów komunikacji przedsięb.
układ dróg zależy od wzajemnego usytuowania obiektów
Ładunki dzielimy ze wzgl na :
stan skupienia (materiały stałe, materiały sypkie, ciekłe i gazowe)
własności fizyko-chemiczne - (materiały wagowe, jednostkowe, masowe, gabarytowe, przestrzenne, żrące, łatwopalne)
role jaka spełniają w procesie wytwórczym (materiały podstawowe, pomocnicze, narzędzia, części zamienne, wyroby gotowe, paliwa, odpady)
Środki transportu wewnętrznego i manipulacji :
nośniki to techniczne środki transportu i manipulacji służące do wykonywania zadań transportowych
urządzenia pomocnicze są to zbiorniki zapełniane materiałem w miejscu jego wytworzenia, które ułatwiają czynności transportu, magazynowania i manipulacji
urządzenia specjalne to grupa urządzeń o automatycznych lub półautomat cyklach pracy, sterowanych za pomocą komputerów które mają zastosowanie w procesach magazynowania., transportowych i manipulacyjnych
Podział nośników ze względu na zasięg :
dźwignice są to urządzenia techniczne o ruchu okresowym w który cykl pracy składa się z ruchu czynnego i ruchu jałowego (suwnice, żurawie)
przenośniki są to urządzenia techniczne o ruchu ciągłym o ograniczonym zasięgu służące do przemieszczania ładunków w pionie i poziomie a także pod odpowiednim kątem np. przenośniki taśmowe i kubełkowe
wózki i inne pojazdy kołowe - wózki jezdniowe i szynowe do transportu poziomego do przemieszczania na krótkie odległości
Manipulator ( urządzenie specjalne ) służące do za i wyładunku regałów w magazynach wysokiego składowania, jego główna część stanowi ramie wyposażone w urządzenie chwytające lub tory wbudowane w podłogę.
Tablica krzyżowa która obrazuje ruch materiałów między poszczególnymi jednostkami, oraz bilansuje pełny obrót materiałowy z uwzględnieniem strat materiałowych. W poszczególnych polach podaje się wielkości przepływów dobowych mierzony w tonach z miejsc nadania znajdujących się w wierszach tabeli do miejsc odbioru w kolumnach tabeli.
Tablica krzyżowa i schemat Sankeya są podstawą do analizy :
właściwego usytuowania obiektów w przedsiębiorstwie
układów dróg i ciągów komunikacyjnych
przyjęcia odpowiedniego systemu organizacji
warunków BHP
Schemat Sankeya - przedstawia rozmieszczenie obiektów na planie przedsiębiorstwa i powiązania transportowe między poszczególnymi jednostkami, a szerokość tych linii przepływu odpowiada wielkości przepływu, Są dodatkowo oznaczone opisem natężenia przepływu w jednostce czasu.
Zasada FIFO - pierwsze weszło - pierwsze wychodzi
Analiza ABC - wyroby o największym poziomie obrotów powinny znajdować się najbliżej miejsc ich wytwarzania i frontów ładunkowych, w następnej kolejności powinny być rozmieszczone te wyroby które mają mniejszą wartość obrotu
MRP - metoda planowania i sterowania zapasami oparta jest na 2 krokach:
symulacji przyszłej wielkości zapasów prowadzonej na podstawie stanu bieżącego i prognozowanego popytu lub w oparciu o planowane zmiany wielkości zapasów
obliczeniu zapotrzebowania na materiały na niższym poziomie złożoności wyrobu w oparciu o jego strukturę
Zapotrzebowanie brutto to zapotrzebowanie na dany element na określonym stopniu złożoności wyrobu wyliczone w oparciu o strukturę wyrobu i program produkcji
Zapotrzebowanie netto to zapotrzebowanie brutto pomniejszone o zapas dysponowany danego elementu
Rozmieszczenie wyrobów w magazynie : rozmieszczenie powinno być przejrzyste, aby została zachowana zasada FIFO, podział wg analizy ABC, musi zapewnić max elastyczności, i minimum przeładunków, możliwie jednokierunkowy przepływ materiałów
Wydajność środków transportowych zależy od charakterystyki technicznych urządzeń , nośności i prędkości ruchu, charakteru ładunku wykorzystania ładowności i od organizacji pracy - czasu robót ładunkowych, czasu postoju, oraz przejazdu
Algorytm postępowania dla projektowania organizacji magazynu:
start
zestawienie wszystkich pozycji asortymentowych przewidzianych do obliczeń
przeprowadzenia grupowania zapasów w grupy asortymentowe
zwymiarowanie jednostek magazynowych
określenie parametrów zapasów
wstępne określenie zapotrzebowania na powierzchnię
zaprojektowanie frontów ładunkowych
przeprowadzenie analizy ABC
opracowanie wstępnego planu zagospodarowania powierzchni magazynu
koniec
Opakowanie - funkcje : logistyczne, marketingowe, i ochronne
Zamówienie jest zbiorem informacji przekazywanych dostawcy przez odbiorcę w celu nabycia pożądanego towaru lub usługi w wybranym czasie i miejscu. Rozróżniamy zamówienia wewnętrzne i zewnętrzne.
Zadania związane z obsługa zamówień:
przyjęcie zamówienia,
opracowanie zamówienia,
przetworzenie zamówienia,
wysyłka,
fakturowanie końcowe
Zapas - celowo zgromadzona ilość dobra materialnego przekraczająca chwilowe zapotrzebowanie.
Cele tworzenia zapasów : zapewnienie ciągłości działalności operacyjnej, utrzymanie określonego poziomu obsługi odbiorców
Rodzaje zapasów : surowiec, półfabrykat, gotowy wyrób
Klasyfikacja zapas wg rodzajów :
zapas antycypowany
zapas obrotowy
zapas zabezpieczający
zapas części zamiennych
Zarządzanie zapasami to metody i techniki planowania i kontroli zapasu. Jego celem jest : mini. kosztów utrzymania zapasu, osiągniecie i utrzymanie założonego poziomu obsługi klienta
Podstawowy model zapasów :
zapotrzebowanie ma charakter ciągły,
partia dostawy jest liczniejsza od partii pobrania
3 oś pionowa obrazuje ilość dobra w magazynie, a pozioma upływający czas
Wzór Willsona -służy do określania stałej wielkości partii dostawy
Przesyłka to towary zebrane i wpisane do dokumentu przesyłki przeznaczone do wysłania od dostawcy do odbiorcy w jednym pojemniku transportowym i w tym samym czasie.
Przesyłki wg kryterium wagi :
przesyłki całkowite jednolite rodzajowo wykorzystujące w pełni ładowność lub objętość pojemnika transport
przesyłki częściowe jednolite rodzajowo, ale nie wykorzystujące pełnej zdolności przewozowej pojemnika
drobnica materiały różne pod względem wielkości i rodzaju, które w małej części wykorzystują zdolność przewozową
materiały paczkowane o charakterystyce jak drobnica, ale o mniejszej masie do 100 kg
materiały lekkie jak wyżej, ale do 1 kg
Co wyróżnia przesyłkę :
dokumentacja
wspólny pojemnik transportowy
termin dostawy
Rewers - wtórna dystrybucja
Do przemieszczania w pionie i poziomie -dźwignice i podnośniki