24.03.2011
Wykład 6
Zasada pełności - postuluje zapewnienie ubezpieczonym takiego finansowego pokrycia strat losowych, jaki w danych warunkach jest możliwy do osiągnięcia:
Warunki ekonomiczne
Warunki techniczne
Warunki prawne
Aspekty wychowawcze
Zasada dotyczy głównie ubezpieczeń majątkowych
Według KC: Szkody - wszelki uszczerbek majątku poszkodowanego (suma tych wszystkich wartości)
Szkody bezpośrednie: straty (rzeczywiste uszczuplenie majątku oraz koszty konieczne w związku z wystąpieniem szkody),
Szkody pośrednie: utracone korzyści tj.:
Szkody przyszłe
Utrata osiągniętego dochodu
Utrata spodziewanego zysku
Czy zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej ma charakter postulatywny, czy obligatoryjny?
W zależności od odpowiedzialności ubezpieczeń będzie ukształtowana składka
Nie każdego byłoby stać na składkę, z której odszkodowanie będzie kompensowało całość strat
Zasada pełności - „ochrona ubezpieczeniowa powinna umożliwiać każdemu ubezpieczającemu - bez względu na jego status prawno-ekonomiczny - taki finansowy poziom pokrycia strat losowych, jaki wynika z jego indywidualnej potrzeby oraz na jaki pozwalają w danych warunkach istotne względy polityki gospodarczej i społecznej państwa”
Aspekt techniczny:
Na finansowy poziom pokrycia strat losowych wpływają:
Poziom ubezpieczenia
Wysokość odszkodowania
Poziom ubezpieczenia określa stosunek sumy ubezpieczenia do wartości przedmiotu ubezpieczenia. W zależności od relacji tych wielkości może wystąpić:
Niedoubezpieczenie, - gdy suma ubezpieczenia będzie niższa niż wartość przedmiotu ubezpieczenia
Ubezpieczenie w pełnej wartości, - gdy suma ubezpieczenia równa jest wartości przedmiotu ubezpieczenia
Nadubezpieczenie, - gdy suma ubezpieczenia jest wyższa niż wartość przedmiotu ubezpieczenia.
W przypadku, której sytuacji odszkodowanie w całości pokryje szkodę?
To, w jakiej mierze szkoda zostanie pokryta przez odszkodowanie zależy od systemu zakładu ubezpieczeń.
Systemy odpowiedzialności:
System odpowiedzialności proporcjonalnej - polega na ty, że odszkodowanie wypłacone przez zakład ubezpieczeń pozostaje w takim stosunku do wielkości szkody jak suma ubezpieczenia do wartości ubezpieczonego przedmiotu
Q/Z = U/W
Gdzie:
Q - oznacza odszkodowanie
Z - oznacz szkodę
U - oznacza sumę ubezpieczenia
W - wartość przedmiotu ubezpieczenia
Przykład (Niedoubezpieczenie):
U = 50 000 zł
W = 100 000 zł
Z = 10 000 zł
Q = 5 000 zł
Ubezpieczenie w pełnej wartości - występuje, gdy suma ubezpieczenia jest równa faktycznej wartości ubezpieczonego przedmiotu.
Q/W = 1 - odszkodowanie w pełni pokryje szkodę
Nadubezpieczenie - suma ubezpieczenia jest wyższa niż wartość ubezpieczonego majątku:
Ubezpieczeni podwójne lub wielokrotne (KC, dodany art. 824, par 2):
Ten sam przedmiot ubezpieczenia w tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka u dwóch lub więcej ubezpieczycieli na sumy, które łącznie przewyższają jego wartość ubezpieczeniową.
Art. 824 KC, par 1
O ile nie umówiono się inaczej suma pieniężna wypłacona przez zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody.
Nadubezpieczenie nie jest korzystne dla ubezpieczającego, ponieważ opłaca on zbyt wysoką składkę, obliczoną od zawyżonej sumy ubezpieczenia, natomiast nie uzyskuje z tego tytułu żadnych korzyści.
Wyjątki:
Ubezpieczenie według wartości nowej - polega na tym, że w przypadku zniszczenia czy utraty przedmiotu ubezpieczenia przy ustalaniu wysokości odszkodowania bierze się pod uwagę nie rzeczywistą, aktualną wartość przedmiotu ubezpieczania, ale wartość przedmiotu nowego. Np. ubezpieczenie nowego samochodu w PZU, - jeśli w ciągu 12 miesięcy od daty zakupu samochód zostanie skradziony to ubezpieczający otrzyma 100% wartości ubezpieczonego samochodu.
System odpowiedzialności za pierwsze ryzyko - polega na tym, że każda szkoda jest wyrównywana w pełni, przy czym granicą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest suma ubezpieczenia określona przez ubezpieczającego.
Ryzyko będące przedmiotem ubezpieczenia zostaje podzielone na 2 części:
I część - w pełni ubezpieczona
II część - w ogóle nie jest ubezpieczona
Ten system odpowiedzialności w większym stopniu niż system odpowiedzialności proporcjonalnej realizuje zasadę pełności ubezpieczeniowej.
Przykład:
Niedoubezpieczenie:
U = 50 000 zł
W = 100 000 zł
Z = 10 000 zł
Q = 10 000 zł
Brak możliwości niedoubezpieczenia
Instrumenty korygujące wielkość odszkodowania, (które może wprowadzać do umowy zakład ubezpieczeń), Np:
Udział własny ubezpieczonego w szkodzie - polega na tym, że ubezpieczony w każdym przypadku partycypuje w części powstałej szkody. Każda szkoda jest dzielona na dwie części:
Kompensowaną przez zakład ubezpieczeń
Obciążająca środki własne ubezpieczonego
Punkt widzenia zakładu ubezpieczeń: Zastosowanie w celach prewencyjnych, zwiększenie dbałości ubezpieczonego o przedmiot ubezpieczenia.
Z punktu widzenia ubezpieczonego: udział własny może być korzystny, ponieważ jego wprowadzenie do umowy powoduje obniżenie składki ubezpieczeniowej.
Franszyza - występują 2 rodzaje
Integralna (warunkowa) - oznacza granicę szkody, poniżej której zakład ubezpieczeń nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania.
Może być określona:
Kwotowo
Procentowo
Jeżeli wysokość szkody przekroczy wartość franszyzy integralnej wtedy zakład ubezpieczeń pokrywa całą szkodę tak jak by tej franszyzy w ogóle nie było.
Celem franszyzy integralnej jest zwolnienie zakładu ubezpieczeń z odpowiedzialności za szkody drobne, które nie uzasadniają nakładów związanych z postępowaniem likwidacyjnym.
Procedura likwidacyjna szkody:
Przegląd przedmiotu, który uległ szkodzie
Ustalenie okoliczności wypadku ubezpieczeniowego
Czy zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność za szkodę
Oszacowanie szkody
Ustalenie sumy odszkodowania
Procedura likwidacyjna może być droższa niż usunięcie szkody
Redukcyjna - odszkodowanie zawsze ulega zmniejszeniu o określony procent albo określoną sumę. Uzasadnieniem włączenia do umowy franszyzy redukcyjnej jest wyłączenie z odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń szkód drobnych, które praktycznie nie są szkodami losowymi, ale wynikają Np. z ubytków naturalnych takich jak wysychanie, parowanie ubezpieczonych towarów. Albo też wynikają z różnic wagowych, które mają miejsce przy ładunkach masowych.
Uwolnienie zakładu ubezpieczeń od odpowiedzialności za szkody drobne, której wartość jest niska. Np. przewóz mokrego piasku z nad morza (nad morzem waży więcej, bo jest mokry, jak już dojedzie do celu waży mniej, bo do tego czasu wyschnie)
Nie jest w pełni respektowana zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej
Zasada powszechności - powinna być rozpatrywana w następujących aspektach:
Podmiotowym - żeby każdy pomiot mógł się ubezpieczać
Przedmiotowym, - aby każdy przedmiot mógł być przedmiotem ubezpieczenia
Rodzajów ryzyka objętych ochroną ubezpieczeniową, - aby wszystkie zagrożenia, jakie występują mogły być również objęte ochroną ubezpieczeniową.
„Zasada ta zawiera wskazanie, aby organizacja i funkcjonowanie ubezpieczeń zabezpieczały każdej zainteresowanej w ubezpieczeniu jednostce możliwość korzystania z tego urządzenia w miarę potrzeb, a więc w odniesieniu do interesujących ją przedmiotów i realnie zagrażających jej ryzyk”
społeczna i gospodarcza użyteczność ubezpieczeń
rola państwa w zakresie spełnienia zasady pełności ochrony ubezpieczeniowej
świadomość ubezpieczeniowa a przymus
Państwo powinno stworzyć warunki, żeby ta zasada mogła być zrealizowana w praktyce
Przymus ubezpieczeniowy - wynika z rozwiązań prawnych (ubezpieczeń obowiązkowych), ale w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych zasada jest realizowana.
Powinien obowiązywać tam, gdzie jest w ten sposób zabezpieczony interes całego społeczeństwa
Powinien decydować czynnik ekonomiczny
Wskaźnik ekstensywności ubezpieczeń - obrazuje stopień wykorzystania pola ubezpieczeniowego. Obliczany jest jako relacja liczby podmiotów, albo przedmiotów ubezpieczonych do ogólnej liczny podmiotów, czy przedmiotów narażonych na określone ryzyko.
Rok akademicki 2010/2011
Semestr IV, dr H. Ogrodnik
Przedmiot: Ubezpieczenia (wykłady)
1