07.04.2011
Wykład 8
Podział ubezpieczeń dokonywany według kryterium przedmiotu ubezpieczenia na: majątkowe i osobowe.
Prawny podział ubezpieczeń - zawarty w kodeksie cywilnym.
Przedmiotem ubezpieczenia osobowego są dobra osobiste człowieka:
Zdrowie
Życie
Zdolność do pracy
Obejmują nie tylko ochroną ubezpieczeniową zdarzenia negatywne, ale również takie zdarzenia pozytywne, które powodują zwiększenie potrzeb majątkowych osoby ubezpieczonej. Np. urodzenie dziecka, dożycie wieku określonego w polisie.
W wyniku wypadku ubezpieczeniowego może dojść do szkody niepowetowanej - takiej, której nie da się wyrazić w pieniądzu.
Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego zgodnie z KC może być:
Każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i da się wyrazić w pieniądzu.
Obejmują prawa i obowiązki majątkowe
Ochroną majątkową mogą być objęte nie tylko konkretne dobra materialne, ale również bieżące i przyszłe aktywa i pasywa bieżące i przyszłe podmiotu ubezpieczenia.
Ochroną ubezpieczeniową objęte są tylko negatywne zdarzenia losowe.
Ubezpieczenia gospodarcze:
Osobowe:
Pozytywne i negatywne zdarzenia losowe
Prawa niemajątkowe
Umowna suma ubezpieczenia zależna od woli stron i możliwości finansowych
Świadczenia
Dotyczą osób fizycznych
Majątkowe:
Negatywne zdarzenia losowe
Prawa i obowiązki majątkowe
Suma ubezpieczenia a wartość przedmiotu ubezpieczenia
Odszkodowanie
Dotyczą osób fizycznych, prawnych i innych jednostek
Ze względu na rodzaj zdarzeń losowych objętych ochroną ubezpieczeniowych możemy dokonać dalszego podziału ubezpieczeń osobowych i majątkowych:
Osobowe:
Życiowe:
Wypadkiem ubezpieczeniowym jest śmierć, lub dożycie określonego wieku
Długoterminowe
Zdarzenie losowe musi nastąpić, choć nieznany jest termin (Np. ubezpieczenia na całe życie, ubezpieczenie mieszane [na życie i dożycie], w ubezpieczeniach na dożycie, zdarzenie losowe nie musi nastąpić)
Wypadkowe:
Wypadkiem ubezpieczeniowym jest uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub śmierć wskutek nieszczęśliwego wypadku
Krótkoterminowe
Zdarzenie losowe nie musi wystąpić NNW (następstw nieszczęśliwych wypadów) i chorobowe
Mianem nieszczęśliwego wypadku określa się zdarzenie:
Spowodowane przez siły działające z zewnątrz (nie mogą być Np. udar, zawał)
Wystąpienie niezależnie (wbrew) woli osoby poszkodowanej
Nagłe
Powodujące trwały uszczerbek na zdrowiu w następstwie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, albo powodujące śmierć osoby ubezpieczonej
Majątkowe:
Majątkowe sensu stricto:
Wierzytelności i zobowiązania teraźniejsze i przyszłe Np. OC
Rzeczowe:
Dobra materialne
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC):
Jest odnotowywany coraz większy przypis składki
Wiele z nich ma charakter obowiązkowy
Ochroną objęty jest interes ubezpieczającego
Potrzeba takiej ochrony wynika z tego, że majątek osoby ubezpieczonej może być narażony poprzez wyrządzenie szkody innym osobom
Jest przydatny przy wykonywaniu różnego rodzaju ryzykownych zawodów, czyli takich, które ze względu na możliwość popełnienia błędu spowodują roszczenia poszkodowanych, Np. lekarz, kierowca, doradca podatkowy, makler giełdowy.
Przydatne przy realizacji określonego typu działalności Np. organizacja imprez masowych
Zawierają je również ci, którzy nie posiadają majątku, a poprzez wykonywanie swojego zawodu mogą obciążyć swoje przyszłe dochody Np. z pracy.
Kryterium porównania |
Ubezpieczenia majątkowe |
Ubezpieczenie OC |
Przedmiot ubezpieczenia |
Wartości majątkowe - materialny przedmiot ubezpieczenia (Np. mienie ruchome i mechaniczne, urządzenia, środki transportu, ziemiopłody). |
Interes majątkowy - odpowiedzialność cywilna z tytułu szkód wyrządzonych przez ubezpieczonego. |
Wartość ubezpieczenia |
Wartość mienia objętego ochroną ubezpieczeniową. |
Zobowiązanie z tytułu OC - przyrzeczenie wypłaty odszkodowania i świadczenia. |
Wysokość zobowiązania ubezpieczyciela |
Suma ubezpieczenia nie wyższa niż wartość ubezpieczonego mienia. |
Suma gwarancyjna - górna granica odpowiedzialności ubezpieczeniowej |
Relacja ubezpieczeniowa |
Ubezpieczyciel - ubezpieczający |
Ubezpieczyciel - ubezpieczający - poszkodowany |
Funkcja ubezpieczenia |
Ochrona majątku ubezpieczonego |
- Ochrona interesu majątkowego ubezpieczonego - ochrona poszkodowanego przed niewypłacalnością sprawcy |
Postać szkody |
Postać rzeczowa (utrata, zniszczenie, uszkodzenie rzeczy) |
- postać rzeczowa - utracone korzyści |
Zakres funkcji kompensacyjnej |
Strata rzeczywista |
- strata rzeczywista - utracone korzyści |
Relacja miedzy wysokością szkody a wartością majątku ubezpieczeniowego |
Relacja występuje: - szkoda nie może być większa od wartości majątku ubezpieczonego - szkoda obejmuje istniejący majątek ubezpieczonego |
Brak powiązań: - szkoda może być większa niż wartości majątku ubezpieczonego - szkoda może obciążać zarówno istniejący jak i przyszły majątek ubezpieczony |
Szkoda może mieć charakter:
Rzeczowy
Osobowy
Szkody osobowe:
Rozstrój zdrowia
Uszkodzenie ciała
Śmierć osoby poszkodowanej
Roszczenia:
Koszty związane z leczeniem (zakup leków, koszty transportu poszkodowanego, dodatkowe odżywianie w okresie leczenia i rehabilitacji, dodatkowe zabiegi rehabilitacyjne, dodatkowa opieka w okresie leczenia, zakup niezbędnego sprzętu ortopedycznego i protez)
Koszty związane z przygotowaniem do innego zwodu (opłaty związane z kursami przygotowującymi do nowego zawodu, koszty zmiany wykształcenia)
Renta z tytułu zwiększonych potrzeb - czasowa lub stała wypłacana poszkodowanemu (w przypadku stałych, powtarzalnych wydatków związanych z utrzymaniem zdrowia poszkodowanego oraz opieka nad nim)
Renta z tytułu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej - zwana uzupełniającą lub wyrównawczą wpłacana poszkodowanemu (wyrównująca utracony dochód w stopniu, w jakim utracił zdolność do jego osiągnięcia)
Renta majątkowa w następstwie śmierci osoby poszkodowanej czasowa, lub dożywotnia - płatna osobom bliskim (osobom, względem, których ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny - dzieciom, małżonkowi, krewnym w linii prostej oraz innym osobom bliskim, którym zmarły poszkodowany dostarczał stale i dobrowolnie środków utrzymania)
Odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu, gdy następstwem szkody jest śmierć osoby poszkodowanej, przysługujące każdemu, kto wykaże, że faktycznie je poniósł (koszty poniesione na leczenie w czasie pomiędzy zaistnieniem szkody a śmiercią osoby poszkodowanej, wydatki związane z pochówkiem odpowiadające zwyczajom środowiska, w tym koszty transportu zwłok, zakup odzieży żałobnej, postawienie nagrobka
Zadośćuczynienie wypłacane osobie poszkodowanej - jednorazowe świadczenie pieniężne (naprawienie krzywdy, w celu złagodzenia już doznanych cierpień fizycznych i psychicznych
Stosowne odszkodowanie - jednorazowe świadczenie pieniężne przyznawane osobom bliskim poszkodowanego, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej osób ubiegających się
Szkody rzeczowe:
Zaginięcie rzeczy
Utrata rzeczy
Uszkodzenie rzeczy
Roszczenia:
Koszty naprawy mienia
Koszty odtworzenia mienia
Koszty środków prewencyjnych
Nakłady poniesione w związku z niemożnością korzystania z uszkodzonej, utraconej, zaginionej rzeczy
Rekompensata utraconych korzyści w związku ze szkodą rzeczową
Ubezpieczenia komunikacyjne:
W pakiecie zawarte jest głównie ubezpieczenie auto casco, oraz NW kierowcy i pasażera, czasem włączane są również inne ubezpieczenia
Ubezpieczenia związane z samochodem
Ubezpieczenia finansowe
Rok akademicki 2010/2011
Semestr IV, dr H. Ogrodnik
Przedmiot: Ubezpieczenia (wykłady)
4