17.03.2011

Wykład 5

1. Ubezpieczenia mogą szkodzić gospodarce, jeśli zawarcie umowy ubezpieczeniowej nie przynosi określonej ochrony.

2. Wszystkie zasady tworzą system ubezpieczeń

3. Zasady ochrony ubezpieczeniowej:

• Realności:

• Gwarancje prawne

• Gwarancje ekonomiczne

• Pełności:

• Aspekty techniczne

• Aspekty ekonomiczno-prawne

• Powszechność:

• Podmiotowa

• Przedmiotowa

Realność ochrony ubezpieczeniowej - to pewność, gwarancja urzeczywistnienia prawa do uzyskania odszkodowania ubezpieczeniowego, prawdziwa rękojmia tego prawa.

Zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej - postuluje zapewnienie ubezpieczonym takiego finansowego poziomu finansowania strat losowych, jaki w danych warunkach jest możliwy do osiągnięcia. Wiąże się ze stopniem pokrycia strat losowych przez odszkodowania.

Zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej - postuluje stworzenie takiej organizacji zasad ochrony ubezpieczeń, aby zabezpieczały one każdej zainteresowanej w ubezpieczeniu jednostce możliwość skorzystania z tego urządzenia w miarę potrzeb.

Zasada realności ochrony ubezpieczeniowej:

• Od czego zależy realność ochrony ubezpieczeniowej?

• „Pewność, gwarancja urzeczywistnienia prawa do otrzymania odszkodowania ubezpieczeniowego, prawdziwa rękojmia tego prawa” W. K. Rajcher

• O realności ochrony świadczy postępowanie zakładu ubezpieczeń względem ubezpieczającego

• Rozpatrywana jako:

• Stopień pokrycia rzeczywistej szkody przez odszkodowanie i wskaźnik realności ochrony ubezpieczeniowej

• Stopień pewności otrzymania odszkodowania w celu wyrównania szkody

• „Sytuacja, w której ubezpieczający może - nie popełniając błędu z punktu widzenia ekonomicznego i prawnego - liczyć na to, że strata losowa zostanie mu wyrównana przez zakład ubezpieczeń w granicach ubezpieczenia i zgodnie z obowiązującymi go warunkami.” I Pokorzyński

• „Charakter imperatywny - ubezpieczenie stoi i pada wraz z realnością ochrony ubezpieczeniowej” I. Pokorzyński

• Na pojęcie realności ochrony ubezpieczeniowej składają się łącznie gwarancje ekonomiczne i prawne (obie muszą być łącznie spełnione).

• Prawne gwarancje realności ochrony ubezpieczeniowej:

• Gwarancje prawne mają ochraniać przed:

• Zwłoką w wypłacie odszkodowania (ustalone w przepisach prawnych terminy wypłat - 817KC)

• Bezsporna część powinna być wypłacona w ciągu 30 dni

• Sporna część 14 dni po rozstrzygnięciu

• W przypadku ubezpieczeń obowiązkowych - całość powinna być wypłacona do 90 dni, chyba, że toczy się postępowanie sądowe wyjaśniające sporne sprawy

• Nieuzasadnioną odmową jego wypłaty (możliwość uruchomienia aparatu sądowego i egzekucyjnego)

• Niewłaściwym ustalaniem jego wysokości (ustalone metody obliczania)

• Rola instytucji rzecznika ubezpieczonych - dodatkowo wzmacnia gwarancje prawne, można do niego skierować odpowiednie pismo, dokumentacje sprawy, i rzecznik powinien sprawę rozpatrzyć i powie, jakie kroki należy dalej podjąć.

• Rola organu nadzoru - (kontrola OWU) - kontroluje działalność zakładów ubezpieczeń, ma prawo kontrolować również OWU, zwraca uwagę na sformułowania niekorzystne dla ubezpieczonych.

• Przepisy prawne, ustawa o działalności ubezpieczeniowej (obowiązek doręczenia OWU i przedstawienia różnic między postanowieniami umowy a OWU oraz kodeks cywilny (zasada contra preferentes - wszelkie niejasności zawarte w OWU nie mogą być tłumaczone na niekorzyść ubezpieczającego).

• Jeśli umowa ubezpieczenia zawiera rozbieżności - zakład ubezpieczeń musi zwrócić uwagę na te rozbieżności.

• Ekonomiczne gwarancje realności ochrony ubezpieczeniowej:

• Gwarancje ekonomiczne stanowi odpowiednia zasobność zakładu ubezpieczeń w fundusze o charakterze indemizacyjnym (fundusze przeznaczone na wypłatę odszkodowań i świadczeń.

• Rola nadzoru: kontrola płynności i wypłacalności zakładów ubezpieczeń

• Ważne: składka, kapitały, rezerwy, lokaty, reasekuracja

• Składka ubezpieczeniowa - jest ustalana z góry, kalkulowana przy użyciu metod matematycznych

• Jeśli składka jest za niska - rezerwy będą za niskie i nie będzie, z czego wypłacać odszkodowań i świadczeń

• Jeśli składki będą za wysokie - ubezpieczyciel nie nazbiera odpowiedniej ilości podmiotów narażonych na ryzyko - nie zadziała prawo wielkich liczb.

• Rezerwy - są formą kapitału, mają techniczno-ubezpieczeniowy aspekt

• Kapitały własne w firmach ubezpieczeniowych mają charakter gwarancyjny - nie powinny być wykorzystane w bieżącej działalności.

• Kapitały razem z rezerwami techniczno-ekonomicznymi stanowią wielokrotność rocznego przypisu składki.

• Lokaty musza być bezpieczne, rentowne i płynne

• Zakłady ubezpieczeń muszą mieć zawarte takie umowy reasekuracyjne, aby przekazać ryzyko nienależące do ich portfela innym ubezpieczycielom.

• Ekonomiczne gwarancje wspiera funkcjonowanie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego:

• Tylko w ograniczonym zakresie daje gwarancje ochrony ubezpieczeniowej

• UFG - zadziała tylko w wypadku upadłości zakładów ubezpieczeń, które realizują ubezpieczenia obowiązkowe.

• UFG - zadziała w wypadku upadłości zakładu ubezpieczeń na życie, ale gwarancje są ograniczone - świadczenie nie będzie stanowiło 100% przysługującego świadczenia

• Gwarancje ekonomiczne są wspierane przez działanie UFG, ale ich zakres jest ograniczony.

• Zarówno odszkodowania jak i świadczenia mają charakter pieniężny. Zakłady ubezpieczeń w związku z tym muszą rozwiązywać we własnym zakresie szereg problemów:

• Inne będą problemy zakładów ubezpieczeń majątkowych:

• Realność odszkodowań jest zdeterminowana przez ceny przedmiotów ubezpieczenia

• Już w momencie zawierania umowy, jeśli przewiduje się zmianę ceny ubezpieczenia można umieścić to w kalkulacji składki

• Możliwe jest także doubezpieczenie w trakcie trwania okresu ubezpieczenia - ubezpieczający występuje z wnioskiem do zakładu ubezpieczeń o podwyższenie sumy ubezpieczenia.

• Inne będą problemy zakładów prowadzących ubezpieczenia zagraniczne:

• Realność ochrony ubezpieczeniowej jest uzależniona nie tylko od zmian cen, ale również od zmian kursów walutowych.

• Rozwiązaniem mogą być odpowiednie klauzule:

• Inflacyjna

• Walutowa

• Klauzule określają:, kto i w jakim zakresie będzie ponosił skutki zmiany cen i kursów walutowych.

• Umowy są zawierane w walutach, której kursy charakteryzują się względną stabilnością.

• Inne będą problemy w dziedzinie ubezpieczeń na życie:

• Duża rozbieżność czasu między momentem wpłaty pierwszej składki a momentem wypłaty świadczenia. Ten okres może trwać, rok, 2, 10 albo 50 lat i w tym czasie zmienia się wartość pieniądza. Przy urealnieniu świadczeń konieczne jest rozwiązanie dwóch problemów:

• Ustalenie podstawy urealnienia świadczenia - podstawą mogą być wskaźniki cen, kosztów utrzymania, wskaźniki wzrostów dochodów pracowniczych. Stosowanie polis dulnamicznych (indeksowanych) - w każdą rocznice podpisania umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń wysyła propozycje do ubezpieczającego, aby ponieść sumę ubezpieczenia o procent równy wskaźnikowi inflacji, co wiąże się z podwyższeniem składki ubezpieczeniowej.

• W większości zakładów, po trzykrotnej odmowie ze strony ubezpieczającego propozycje nie są mu już wysyłane.

• Należy ustalić: kto i w jakim zakresie będzie ponosił finansowe skutki urealnienia świadczenia - skutki obciążają ubezpieczyciela, który powinien prowadzić odpowiednią politykę lokacyjną, zapewniającą uzyskanie stopy zwrotu z inwestycji na poziomie równym co najmniej stopie inflacji. Ubezpieczyciele mogą też przerzucać odpowiedzialność za urealnienie świadczeń na ubezpieczających Np. przy ubezpieczeniach na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym - ubezpieczający dokonuje wyboru lokat, w które inwestowane są jego składki, a wypłacane świadczenia uwzględniają rezultaty dokonanych inwestycji.

Rok akademicki 2010/2011

Semestr IV, dr H. Ogrodnik

Przedmiot: Ubezpieczenia (wykłady)

3

---