Naszym zamierzeniem badawczym jest zajęcie się problematyką kulturowej teorii języka, rozumianej, najogólniej rzecz biorąc, jako teoria zajmująca się wieloaspektowością, wielopłaszczyznowością i wielofunkcyjnością języka w stosunku do kultury oraz

penetrująca możliwie najpełniej pojęte relacje między językiem a kulturą, przy założeniu,

że do treści, form, sposobów istnienia kultury, dochodzi się wychodząc od faktów językowych - a nie odwrotnie. Byłaby to więc kultura widziana poprzez język i jego jednostki

(produkty), z niego i z nich ekscerpowana i wydobywana oraz ujawniana przy pomocy

języka i jego środków.

język jest sam faktem kulturowym, a z drugiej strony jest najbardziej pełnym i wszechstronnym źródłem wiedzy o kulturze, środkiem i narzędziem utrwalania, magazynowania, przenoszenia i przekazywania treści kulturowych, narzędziem interpretacji wzorców kulturowych oraz wykładnią innych (niejęzykowych) systemów semiotycznych (obrzędów, znaków grzecznościowych itp.).

Chodzić´ nam będzie o badanie kulturowych funkcji języka, głównie zaś o opis funkcji

akumulatywnej (kumulatywnej), która polega na gromadzeniu w systemie języka określonych

informacji o rzeczywistości i określonego doświadczenia społecznego oraz na utrwaleniu,

przenoszeniu i przekazywaniu przyszłym pokoleniom wiedzy i wspomnianego juz

doświadczenia danej wspólnoty językowej, jej tradycji kulturowych, systemu wartości,

ocen i norm moralnych. Istotne będzie również opisanie kolejnej kulturowej funkcji

języka, mianowicie funkcji poznawczej, która określa sposób ujęcia rzeczywistości przez

język i sposób dotarcia do niej. Język w tym sensie jest narzędziem i środkiem poznania

rzeczywistości, ze głównie poprzez język poznajemy rzeczywistość´, doświadczamy jej,

zaś´ kategorie języka sa˛ nie tylko pewnymi, wysoce sformalizowanymi i uogólnionymi

obserwacjami empirycznymi i interpretacjami rzeczywistości, ale również określonymi

strukturami poznawczymi naszego intelektu.

język jako najważniejszy fakt w obrębie kultury, zasadniczy składnik kultury, jej implikator a zarazem warunek jej istnienia. Język jest swoistym rezerwuarem treści, wzorców i form kultury, przy czym w świecie wzorców kulturowych pełni niejako podwójną rolę - jedne wzorce wytwarza, wyraża, przechowuje i przekazuje, a w stosunku do innych wzorców (pozajęzykowych) jest narzędziem ich interpretacji15. Jest więc język wytworem i przejawem kultury zarazem, ale też i bez języka niemożliwe byłoby jej powstanie i rozwój. Jest tez język „właściwym kryterium kultury”, „kluczem do świata”, będąc jednocześnie „podstawowym kluczem do odczytywania i interpretacji wartości, wokół których koncentrują się poszczególne kultury” oraz „symbolicznym przewodnikiem po kulturze” Język jest również swoistym archiwum kulturowym danej społeczności, szczególnie zachowawczym elementem kultury - jak mówi J. L. Fischer- ponieważ dawne przyzwyczajenia i nawyki w nim

utrwalone oraz system norm, wartości, jak również swoisty pogląd na świat zawarty

w języku nie zmienia się tak szybko, jak zmieniają się struktury społeczne i kulturowe.

W tym sensie można nawet mówić´ o swoistym konserwatyzmie kulturowym języka,

odniesionym zarówno do ustalonego i wybranego w zamierzchłej przeszłości systemu

wartości, jak i do określonych, stereotypowych i uproszczonych ujęć´ tejże rzeczywistości,

jej odwzorowań i modeli. Można zaryzykować´ twierdzenie, że fundamentalny system

języka odniesiony do wartości i rzeczywistości pozostaje chyba niezmienny do dzis´

---