Podstawowe koncepcje TQM
Deming, Juran i inni mają własne szczegółowe poglądy na kompleksowe zarządzanie jakością. Można jednak wyodrębnić pięć koncepcji, wspólnych dla tych poglądów i mających zastosowanie do wszystkich metod TQM. Są to:
· podejście systemowe,
· skupianie uwagi na klientach,
· rola kierownictwa,
· uczestnictwo pracowników
· narzędzia TQM.
Instrumenty TQM
Do realizowania zadań i osiągania celów zapisanych np. w księdze jakości lub wynikających z realizacji strategii TQM, konieczne jest dysponowanie zasobem środków pozwalających kształtować jakość wyrobu na wszystkich etapach w cyklu jego istnienia. W literaturze mówi się o technikach, metodach narzędziach, sposobach, zasadach i innych instrumentach oddziaływania na jakość. Stosowanie tak różnych określeń wprowadza pewne zamieszanie i często prowadzi do nieporozumień, podczas gdy w rzeczywistości wiele z tych instrumentów, mimo różnych nazw, jest bardzo podobnych w swej istocie. Ponadto stosowanie niektórych z nich jest próbą bezpośredniego przeniesienia z innych dziedzin (szczególnie z inżynierii zarządzania i z ekonomii), bez przeprowadzenia oceny celowości ich adaptowania dla potrzeb Systemu Zarządzania Jakością (SZJ). Podejmowane są próby uporządkowania terminologii w tym zakresie. W polskiej literaturze z zakresu inżynierii zarządzania jest, stosowany podział na techniki i metody organizatorskie, przy czym zauważa się, że granica pomiędzy nimi nie jest ostra. Można przyjąć podział instrumentów zarządzania jakością na: zasady, metody i narzędzia, przy czym:
1. Zasady zarządzania jakością - określają stosunek przedsiębiorstwa i jego pracowników do ogólnie rozumianych problemów jakości, oddziaływanie na jakość jest długotrwałe, określa strategię rozwoju przedsiębiorstwa. Przykładem zasad są:
a. zasady Deminga,
b. zasady „ciągłego doskonalenia procesów” (Kaizen),
c. zasada „zera defektów”,
d. zasada pracy zespołowej.
2. Metody zarządzania jakością - charakteryzują się planowym, powtarzalnym i opartym na naukowych podstawach sposobem postępowania przy realizacji zadań związanych z zarządzaniem jakością, oddziaływanie na jakość jest średnioterminowe, pozwala kształtować jakość projektową i jakość wykonania.
Podstawowe koncepcje TQM
Deming, Juran i inni mają własne szczegółowe poglądy na kompleksowe zarządzanie jakością. Można jednak wyodrębnić pięć koncepcji, wspólnych dla tych poglądów i mających zastosowanie do wszystkich metod TQM. Są to:
· podejście systemowe,
· skupianie uwagi na klientach,
· rola kierownictwa,
· uczestnictwo pracowników
· narzędzia TQM.
TQM (Total Quality Management)
Geneza TQM
Skrót TQM pochodzi od angielskich słów Total Quality Management, co tłumaczone jest na język polski jako "kompleksowe zarządzanie jakością".
Podwaliny TQM zostały stworzone na początku lat 40. ubiegłego stulecia. Powstały dzięki współpracy amerykańskich naukowców W.E. Deminga (TQM jest oparte między innymi na tzw. cyklu Deminga) i J. Jurana ze Związkiem Japońskich Naukowców i Inżynierów.
Zasady TQM
Filozofia TQM opiera się na 5 zasadach (pięć ścian piramidy TQM):
1) zaangażowanie kierownictwa (przywództwo)
2) koncentracja na kliencie i pracowniku
3) koncentracja na faktach
4) ciągłe doskonalenie (KAIZEN)
5) powszechne uczestnictwo.
W koncepcji TQM każdy czynnik w przedsiębiorstwie lub w jego otoczeniu ma wpływ na jakość, toteż każdy aspekt działalności należy realizować uwzględniając podejście projakościowe. Istotą TQM jest zintegrowanie celów przedsiębiorstwa z celami jego klientów. Realizacja celów przebiega przy pełnym zaangażowaniu pracowników organizacji i przy wiodącej (kierowanie, przywództwo) roli kadry kierowniczej. Struktura organizacji kierującej się zasadami TQM podporządkowuje się kulturze pracy zespołowej, a kanały komunikacyjne i powiązania wykraczają poza granicę jednostek organizacyjnych.
TQM w przedsiębiorstwie
Obecnie koncepcja TQM zaczyna być uznawana jako standard w procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Odzwierciedlenie jej zasad możemy znaleźć w normach serii ISO 9001:2000.
Opracowano szereg technik, metod, koncepcji oraz narzędzi, które pozwalają skutecznie stosować zasady TQM w przedsiębiorstwie. Do najbardziej popularnych należą:
- KAIZEN
- 5S
- FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)
- QFD (Quality Function Deployment)
- SixSigma
- JIT (Just in time)
- Kanban
Podstawowym czynnikiem określającym konkurencyjność wyrobów jest ich jakość. Można ją rozpatrywać w następujących trzech aspektach:
sprawność funkcjonowania wyrobu
niezawodność funkcjonowania
Do wymienionych cech określających jakość produktu należy dodać jego walory estetyczne, wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo użytkownika, wpływ na środowisko naturalne.
Jakość definiuje się jako ogół cech produktu i usług decydujących o ich zdolności do zaspokajania przewidywanych i stwierdzonych potrzeb. Na jakość wpływają:
główne cechy funkcjonalne produktu, np. przyspieszenie w samochodzie, wyrazistość obrazu telewizyjnego
cechy uzupełniające podstawowe cechy funkcjonalne produktu, np. wspomaganie kierownicy
niezawodność, tj. prawdopodobieństwo bezusterkowego funkcjonowania
postrzegana jakość wg oceny klienta.
Kompleksowe zarządzanie jakością - TQM (Total Quality Management) - oznacza takie kierowanie produkcją we wszystkich jej fazach i ogniwach, aby osiągnąć wyrób najwyższej jakości. Kompleksowe zarządzanie jakością obejmuje następujące obszary działania składające się na rzecz poprawy jakości produktu:
Strategiczne zaangażowanie (którego się nie osiąga, a do którego dąży)
Zaangażowanie pracowników
Metody dotyczące organizacji i produkcji