PRZEDMIOT ZACHOWAŃ

ORGANIZACYJNYCH

PROWADZĄCY

DR JOANNA KACAŁA

WYKŁAD I

Zachowania

organizacyjne.

LITERATURA:



Adams S.: Zasada Dilberta. Wydawnictwo internetowe AMBER,
2000.



Drucker P.: Praktyka zarządzania. AE, Kraków 1994.



Drucker P.: Zarządzanie w XXI wieku. MUZA S.A., Warszawa 2000.



Lambert T.: Problemy zarządzania. 50 praktycznych modeli
rozwiązań. ABC,W-wa 2000.



Laszczak M.: Patologie w organizacji. Wydawnictwo Profesjonalnej
Szkoły Biznesu, Kraków 1999.



Morgan G.: Obrazy organizacji. PWN, Warszawa 1997.



Robbins S.P: Zachowania w organizacji. PWE, Warszawa 1998.



Sikorski C.: Zachowania ludzi w organizacji. PWN, Warszawa
2001.



Zbiegień-Maciąg L.: Kultura w organizacji. Identyfikacja kultury
znanych firm. PWN,Warszawa 1999.

PRZEDMIOT NAUKI Z.O.

PRZEDMIOT BADAŃ

Systematyczne badanie
działań i postaw ludzi w
obrębie organizacji.

Badając Z.O. dąży się do
zastąpienia intuicyjnych
wyjaśnień systematycznymi
badaniami, zebranymi w
kontrolowanych warunkach,
mierzone i interpretowane w
dość rygorystyczny sposób, aby
ustalić związki przyczynowo-
skutkowe na drodze rozwijania
umiejętności postępowania z
ludźmi.

Przedmiot zachowań w organizacji

Działania i postawy, które
mają wpływ na efektywność
pracowników w organizacji.

Należy zwrócić uwagę na
takie rodzaje zachowań jak:



Wydajność



Nieobecność w pracy



Fluktuacja zatrudnienia



Zadowolenie z pracy

Cele ZWO:

Wyjaśnianie – najmniej istotne z punktu widzenia
kierownika, ponieważ ma miejsce po fakcie.

Przewidywanie zachowań – skupia uwagę na
przyszłych wydarzeniach i zmierza do wyjaśnienia
jakie będą wyniki określonego działania.

Sprawowanie kontroli nad zachowaniami-
kontrowersyjny, choć w oczach kierowników
najcenniejszy element stawiający techniki poprawy
skuteczności pracowników.

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH

POSTAWY (2/1)

Są to oceny - pozytywne lub negatywne –
przedmiotów, ludzi i zdarzeń. Odzwierciedlają
one uczucia danej osoby na określony temat.

Z.O. skupia uwagę na postawach dotyczących
pracy tj.:



Zadowolenie z pracy



Zaangażowanie w pracę



Zaangażowanie w organizację

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH

POSTAWY(2/2)

ZADOWOLENIE Z PRACY

Dotyczy ogólnej postawy pracownika wobec jej pracy.
Czynniki wyznaczające zadowolenie z pracy:



Intelektualne wyzwania związane pracą



Sprawiedliwe wynagradzanie



Odpowiednie warunki pracy, przychylne nastawienie kolegów

ZADOWOLENIE A WYDAJNOŚĆ
Czy pracownik zadowolony jest bardziej wydajny od pracownika

niezadowolonego?

Obecne wyniki badań stwierdzają, że wydajność sprzyja zadowoleniu

z pracy a nie odwrotnie.

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY POSTAWAMI A ZACHOWANIAMI
Badania nad zależnością między postawami a zachowaniami

wykazały brak związku lub związek bardzo słaby.

OSOBOWOŚĆ

Cechy osobowości



Osobowość danej osoby jest
kombinacją cech
psychologicznych, za pomocą
których ją klasyfikujemy.
Wyszczególniono 16 cech
dwubiegunowych czyli
występują w niej dwie
skrajności.

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH.

OSOBOWOŚĆ (4/1)

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH

OSOBOWOŚĆ (4/2)

Podstawowymi cechami osobowości są:



Ekstrawersja: towarzyskość, rozmowność, asertywność



Życzliwość: dobroduszność, chęć współdziałania, ufność



Sumienność: odpowiedzialność, wiarygodność, wytrwałość,
nastawienie na osiągnięcia



Emocjonalna stabilność: opanowanie, entuzjastyczna postawa,
poczucie bezpieczeństwa(pozytywny biegun); napięcie, nerwowość,
depresja, brak poczucia bezpieczeństwa(negatywny biegun)



Otwartość na doświadczenia: wyobraźnia, wrażliwość
artystyczna, postawa inteligentna

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH

PIĘĆ CECH OSOBOWOŚCI (4/3)

POCZUCIE UMIEJSCOWIENIA KONTROLI – może być umiejscowione do wewnątrz (ludzie

uważają , że sprawują kontrolę nad swoim przeznaczeniem)lub na zewnątrz (osoby uważają, że
nad ich życiem kontrolę sprawują inni)

Badania wykazują, że pracownicy, którzy charakteryzują się dużym poczuciem umiejscowienia kontroli na
zewnątrz, są mniej zadowoleni ze swojej pracy, bardziej wyalienowani z otoczenia i mniej angażują się w pracę.

AUTORYTARYZM – odnosi się do poglądów dotyczących pozycji i władzy wśród pracowników.

Osoba skrajnie autorytarna jest intelektualnie nieelastyczna, osądza innych, jest uniżona wobec stanowiska, a
wyzyskuje tych, którzy są od niej niżej, jest nieufna i oporna wobec zmian. Sprawdza się i jest efektywna tam,
gdzie zadania są wysoce ustrukturyzowane, a powodzenie zależy od przestrzegania reguł i przepisów.

MAKIAWELIZM – człowiek taki jest pragmatyczny, zachowuje dystans emocjonalny i uważa, że

cel uświęca środki.

Świetnie sprawdzają się tam, gdzie w ocenie efektywności działania nie uwzględnia się czynników etycznych,
czyli na stanowiskach wymagających umiejętności negocjacyjnych, albo tam, gdzie istnieją duże nagrody za
wygraną (prowizja od sprzedaży).

SAMOKONTROLA – jest to umiejętność dostosowania swojego zachowania do zmieniających się

okoliczności.

Tacy ludzie są wrażliwi na sygnały zewnątrz i potrafią inaczej się zachowywać w różnych sytuacjach.

SKŁONNOŚĆ DO RYZYKA – umiejętność szybkiego podejmowania decyzji w oparciu o niewielką

ilość informacji.

Kierownicy mogą wykorzystywać wiedzę o skłonności do ryzyka poszczególnych pracowników, aby na jej
podstawie określić wymagania związane z konkretnymi zadaniami

DOSTOSOWANIE OSOBOWOŚCI I
STANOWISKA

Typologia według

Hollanda

Typologia według

Hollanda

W oparciu o model sześciu
typów osobowości
stwierdzono, że
zadowolenie pracownika ze
stanowiska i jego
skłonność do odejścia z
pracy zależy od stopnia w
jakim jego osobowość jest
zgodna ze środowiskiem
zawodowym.

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH

OSOBOWOŚĆ (4/4)

Czynniki wpływające na

postrzeganie mogą występować:

Czynniki wpływające na

postrzeganie mogą występować:

Jest to proces, za
pośrednictwem, którego
ludzie organizują i
interpretują swoje zmysłowe
odczucia, aby nadawać sens
swojemu otoczeniu. Badania
nad otoczeniem wykazują, że
dwie osoby mogą patrzeć na
to samo, ale inaczej
postrzegać.



u postrzegającego – są to osobiste
cechy tj.: postawy, osobowość,
motywacja, zainteresowanie,
doświadczenie, oczekiwanie.



w postrzeganym przedmiocie –
na przedmiot nie patrzymy w
oderwaniu, tylko w połączeniu tła
jakie mu towarzyszy.



w postrzeganej sytuacji – duży
wpływ ma chwila, w której
patrzymy na dany przedmiot lub
zdarzenie podobnie jak miejsce,
oświetlenie, temperatura.

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH

POSTRZEGANIE (2/1)

Teoria atrybucji

Drogi na skróty przy
osądzaniu innych:

Kiedy obserwujemy zachowania danej
jednostki staramy się ustalić, czy
zostało ono spowodowane
przyczynami wewnętrz., czy też
zewnętrznymi. Ustalenie to zależy od
trzech czynników:



wyjątkowości



zgodności



konsekwencji

Zachowania spowodowane czynnikami
wewnętrz. uważa się za pozostające
pod kontrolą jednostki. Spowodowane
czynnikami zewnętrz. są wynikiem
przyczyn zewnętrznych (osoba została
zmuszona do działań przez sytuację)



selekcja



założenie
podobieństwa



myślenie stereotypowe



efekt aureoli

PODSTAWY ZACHOWAŃ INDYWIDUALNYCH

POSTRZEGANIE (2/2)