cala praca licencjacka SF5SU4MCX4YR5UA2RAIDRKEZT66IX7KVVDCK4HQ


UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI

Joanna Jabłońska

Filologia słowiańska

PRZEZWISKA UCZNIOWSKIE NA PRZYKŁADACH ZEBRANYCH W TECHNIKUM ŁĄCZNOŚCI W SZCZECINIE

1.Językoznawstwo

2.Onomastyka

3.Antroponimia

Praca licencjacka pisana w Zakładzie Współczesnego Języka

Polskiego pod kierunkiem

dr hab. prof. US Aleksandry Belchnerowskiej.

SZCZECIN 2006

Zał. Nr 1 do Zarządzenia nr 31/ 2001

OŚWIADCZENIE

Oświadczam, że przedkładaną pracę magisterską kończącą studia magisterskie napisałam samodzielnie. Oznacza to, że przy pisaniu pracy poza niezbędnymi konsultacjami, nie korzystałam z pomocy innych osób,

a w szczególności nie zlecałam opracowania rozprawy lub jej części innym osobom, ani nie odpisywałam tej rozprawy lub jej części od innych osób.

Jednocześnie przyjmuję do wiadomości, że gdyby powyższe oświadczenie okazało się nieprawdziwe, decyzja o wydaniu mi dyplomu zostaje cofnięta.

Joanna Jabłońska

Spis treści

WSTĘP ...................................................................................................... .......4

  1. Stan badań onomastycznych ze szczególnym uwzględnieniem antroponimów .........................................................................10

  1. Podstawowe pojęcia onomastyki ......................................10

  2. Antroponimia na tle onomastyki .......................................13

  1. Słownik etymologiczny ..........................................................16

  1. Klasyfikacja semantyczna antroponimów...............................22

  1. Wnioski ..................................................................................30

  1. Indeks przezwisk ....................................................................33

  1. Bibliografia ............................................................................39

I. WSTĘP

    1. CEL I ZAKRES PRACY

Celem niniejszej pracy jest analiza oraz próba sklasyfikowania najpopularniejszych przezwisk męskich nadawanych przez uczniów Technikum Łączności w Szczecinie. Przedmiotem analizy są przezwiska, ich etymologia oraz popularność w szkole.

Zebrany materiał pochodzi z eksploracji ( przede wszystkim wywiady indywidualne), jak i również ze źródeł internetu.

Korzystając z przychylności dyrektora szkoły i grona pedagogicznego mogłam opracować pełen zestaw przezwisk, jakie zostały utworzone przez uczniów w Technikum Łączności w Szczecinie.

Do niniejszej pracy zebrano i opisano 150 przezwisk. Przezwiska zostały sklasyfikowane i podzielone na 9 grup ( pochodzące od imion-2, pochodzące od nazwisk- 73, określające właściwości fizyczne-52, określające cechy wewnętrzne-2, związane z zachowaniem się-2, związane z wykonywaniem czynności-3, związane z miejscem zamieszkania-3, związane z ulubionym powiedzeniem,zwrotem-1 oraz przezwiska niejasne-12).

Cała praca została podzielona na 6 rozdziałów:

    1. Wstęp - we wstępie został opisany cel i zakres pracy, a także metody, którymi posłużono się przy napisaniu pracy.

    2. Stan badań onomastycznych, ze szczególnym uwzględnieniem antroponimów - w tym rozdziale zostały opisane podstawowe pojęcia z dziedziny onomastyki a w szczególności opisano miejsce antroponimii na tle onomastyki.

    3. Słownik etymologiczny zebranych antroponimów - słownik zawiera najbardziej popularne męskie przezwiska nadawane przez uczniów Technikum Łączności w Szczecinie.

    4. Klasyfikacja semantyczna antroponimów - podzielone zostały tu antriponimy na:

  1. Przezwiska pochodzące od imion

  1. Przezwiska od imienia matki lub ojca

  2. Przezwiska od imienia przezywanego

  1. Przezwiska pochodzące od nazwisk

  2. Przezwiska określające właściwości fizyczne

  1. Przezwiska pochodzące od nazw przedmiotów, rzeczy

  2. Przezwiska pochodzące od cech i właściwości anatomicznych, niedostatków urody

  3. Przezwiska wyrażające podobieństwo zewnętrzne do osób, a także postaci historycznych, mitologicznych, bajkowych, filmowych, gwiazd sportu

  4. Przezwiska wyrażające podobieństwo do zwierząt

  5. Przezwiska wyrażające podobieństwo do ptaków

  6. Przezwiska wyrażające podobieństwo do roślin

  7. Przezwiska wyrażające podobieństwo do zjawisk przyrody

  8. Przezwiska nawiązujące do wieku

  1. Przezwiska związane z cechami wewnętrznymi

  2. Przezwiska związane z zachowaniem się

  3. Przezwiska związane z wykonywaniem czynności

  4. Przezwiska związane z miejscem zamieszkania

  5. Przezwiska związane z ulubionym powiedzeniem, zwrotem

  6. Przezwiska niejasne

    1. Wnioski - część pracy, w której został zebrany i podsumowany materiał dotyczący nadawania przezwisk przez uczniów w Technikum Łączniści w Szczecinie

VI. Indeks przezwisk

VII. Bibliografia

    1. METODA OPRACOWANIA MATERIAŁU

Podczas pisania pracy przeprowadziłam wywiady indywidualne z uczniami Technikum Łączności, co umożliwiło mi zebranie potrzebnego materiału. Także pomoc uzyskałam od dyrektora szkoły i grona pedagogicznego, którzy zezwolili mi na przeprowadzenie wywiadów i zapoznali z historią szkoły.

    1. HISTORIA TECHNIKUM ŁĄCZNOŚCI W SZCZECINIE

We wrześniu 1949r. Ministerstwo Poczty i Telegrafii utworzyło czteroletnie Liceum Pocztowo-Telekomunikacyjne, którego siedzibą stał się gmach Liceum Handlowego przy ul. Felczaka w Szczecinie.

W ciągu trzech lat przekształciło się w samodzielną placówkę mieszczącą się w budynku Poczty Nr 2 przy ul. Dworcowej. Jego pierwszym dyrektorem został Tadeusz Mądry.

Kolejne istotne zmiany dokonane podczas wczesnej działalności szkoły to utworzenie trzyletniego Technikum Pocztowego i dwuletniego Technikum Telekomunikacji. Natomiast w 1959r. Istniało już czteroletnie Technikum Pocztowe a w roku 1960 czteroletnie Technikum Komunikacji.

Ten pierwszy okres młodości zamyka rok 1956, gdy zmieniona została nazwa szkoły na Technikum Łączności i Zasadniczą Szkołę Łączności.

W 1957r. Ministerstwo Oświaty przejęło szkołę. Natomiast w roku 1973 szkole nadano imię telegrafisty kaprala Michała Okurzałego.

  W 1967r. szkoły działające w gmachu Poczty połączyły się w Zespół Szkół Łączności im. kaprala Michała Okurzałego. Wtedy było to aż sześć szkól:

W 1991r. dzięki pracy nauczycieli kształcących dla potrzeb łączności opracowano pod patronatem Ministerstwa Łączności nowe dokumentacje programowe dla zawodów:

 Niestety z przyczyn finansowych w szkole zredukowana została liczba oddziałów i nauczycieli, a internaty przy ulicach Kaszubskiej i Sikorskiego zostały zamknięte. Także obietnice budowy nowego budynku szkoły pozostały jedynie obietnicami. Teren przy ul. Mickiewicza obiecany szkole przez Radę Miejską nigdy nie wszedł w jej posiadanie.
   Dalsze losy szkoły wyznaczyła podjęta 3 czerwca 1996r. przez Kuratorium Oświaty w Szczecinie decyzja w sprawie utworzenia Zespołu Szkól Zawodowych Nr 3, postanawiająca:

    1. Zlikwidować z dniem 31.08.98r. Zespół Szkół Łączności przy ul. Dworcowej 20A

    2. Zlikwidować z dniem 01.09.98r. Zespół szkól Nr 4 w Szczecinie przy ul. Ku Słońcu 27/30.

    3. Utworzyć z dniem 01.09.98r. Zespół Szkół Zawodowych Nr 3 w Szczecinie przy ul. Ku Słońcu 27/30 w skład którego wejdą:

   W roku szkolnym 1997/1998 w Zespole Szkół Łączności kształciło się 729 uczniów na 23 oddziałach. Wciąż podnosi się poziom nauczania w szkole, wprowadzane są nowe metody kształcenia. Podpisanie w 1991r. umowy o współpracy ZSŁ z Krakowa z Blackburn College w Angli w zakresie stosowania nowych technik telekomunikacji i opracowanie materiałów dydaktycznych w systemie kształcenia otwartego otworzyło przewodniczącemu Komisji Dyrektorów Szkół Kształcenia dla TP S.A - Zdzisławowi Olejniczakowi (obecnemu dyrektorowi szkoły), możliwość zorganizowania w 1993r. w Krakowie konferencji dyrektorów wyżej wymienionych szkół. Efektem tego spotkania było powołanie sieci szkół opracowujących materiały dydaktyczne dla metody "open learning", do której weszło pięć szkół, w tym także ZSŁ w Szczecinie.
   W roku szkolnym 1995/1996 w klasach pierwszych technikum zastosowano do oceny kompetencji "metodę projektu". Wykonanie projektu na dany poziom nauczania pozwala ocenić wiadomości i umiejętności które uczeń zdobył na różnych przedmiotach. Pozwala również na ocenę samodzielności w rozwiązywaniu problemów, umiejętności zastosowania wiedzy teoretycznej, wykorzystania umiejętności praktycznych, współpracy w grupie.
   Dla najzdolniejszych szkoła prowadzi indywidualny tok nauczania umożliwiający im zrealizowanie pięcioletniego programu nauczania w ciągu czterech lat.

  1. STAN BADAŃ ONOMASTYCZNYCH ZE

SZCZEGÓLNYM UWZGLEDNIENIEM ANTROPONIMII

    1. . PODSTAWOWE POJĘCIA ONOMASTYKI

Onomastyka z greckiego onomastikos `dotyczący nazwy'. Jest to dziedzina językoznawstwa, która zajmuje się zbieraniem, klasyfikacją i badaniem nazw własnych.

Celem onomastyki jest objaśnienie pochodzenia nazw własnych ( nomina propria), ich budowy językowej i znaczeń. Nazwy te nie zawierają znaczenia słownikowego. Funkcją ich jest jedynie wskazywanie na dany obiekt, miejsce czy osobę.

W onomastyce można wyróżnić następujące działy:

  1. antroponimia (od gr. antropos 'człowiek') - nazewnictwo osobowe.

  2. toponiomia (od gr. topos `miejsce') - nazewnictwo miejscowe i jego dzieje.

    1. makrotoponimia - obiektem jej badań są nazwy miejscowości (miast, wsi, ulic, placów).

    2. mikrotoponimia - zajmuje się nazwami obiektów niezamieszkałych.

        • hydronimia - zajmuje się nazwami wodnymi.

        • oronimia - zajmuje się nazwami gór i dolin.

  1. choronimia - nazewnictwo kontynentów, dzielnic państwa, plemion oraz grup etnicznych.

  2. zoonimia - nazewnictwo zwierząt2.

Onomastyka wyróznia także działy nazywające hotele, zakłady pracy, jednostki wojskowe, szkoły itp.

Rozbudowany podział onomastyki zauważamy w Encyklopedii. Polskie nazwy własne3:

  1. Nazwy osobowe

    1. Nazwy indywidualne

      1. imiona

      2. przezwiska

      3. pseudonimy

    2. Nazwy rodzinne, rodowe i zbiorowe

      1. nazwiska

      2. nazwy heraldyczne

      3. nazwy dynastyczne

      4. przezwiska zbiorowe i przydomki

      5. eufemizmy. Nazwy narodów. Nazwy mieszkańców

  1. Nazwy geograficzne- toponimia

    1. Nazwy miejscowe

      1. nazwy patronimiczne

      2. nazwy rodowe

      3. nazwy dzierżawcze

      4. nazwy służebne

      5. nazwy etniczne

      6. nazwy topograficzne

      7. nazwy kulturowe

      8. nazwy miast

    2. Nazwy terenowe

    3. Nazwy górskie

    4. Nazwy wodne

      1. nazwy staroeuropejskie

      2. nazwy prasłowiańskie

      3. nowe nazwy wodne

      4. obce nazwy wodne

    5. Nazewnictwo miejskie

    6. Obce nazwy geograficzne w polszczyźnie

  1. Inne kategorie nazw własnych

    1. Zoonimia- nazwy zwierząt

    2. Chrematonimy- nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją

    3. Nazwy własne obecne w literaturze polskiej

  1. Nazewnictwo obszarów pogranicznych

    1. Nazwy pogranicza zachodniego

    2. Nazwy pogranicza północno- wschodniego

    3. Nazwy pogranicza wschodniego

    4. Nazwy pogranicza południoweg

    1. ANTROPONIMIA NA TLE ONOMASTYKI

Antroponimia jest to dyscyplina zajmująca się nazwami osób. Przedmiotem jej zainteresowania są nazwy narodowości, plemion, nazwy mieszkańców wsi i miast, nazwiska, przydomki i przezwiska, oraz nazwy herbów i zawołania.

Nazwy odnoszące się do ludzi możemy podzielić na następujące grupy: nazwy indywidualne, nazwy rodzinne i rodowe oraz nazwy zbiorowosci ludzkich, których nie łączą więzy krwi4.

Nazwy indywidualne są nadawane człowiekowi prymarnie, co jednak nie wyklucza ich funkcjonowania w liczbie mnogiej. Do rodzinnych zalicza się nazwiska, które służą do wyodrębnienia rodziny. Związane z rodem (następnie z rodziną) są nazwy heraldyczne, które przez późniejsze odniesienie do znaku herbu) przybierały formę liczby pojedynczej. Liczba mnoga charakteryzuje też nazwy dynastyczne. Zbiorowości ludzkie takie, jak grupy etniczne, narodowościowe, a także grupy lokalne również zostały wyodrębnione w postaci odpowiednio tworzonych nazw5.

Ogólną klasyfikację antoponimów ze względu na kryterium użycia możemy przedstawić następująco:

NAZWY OSOBOWE- ANTROPONIMY

        1. nazwy indywidualne: