Konspekt z przedmiotu Programowanie strukturalne

Temat: Pętla FOR.

Prowadzący: inż. Marek Pudełko

Klasa I SP, specjalność technik Informatyk

Lekcja odbyła się 21.10.2004

Czas zajęć: 2 x 45 minut.

Cele dydaktyczne:

• Nauczenie się konstruowania poprawnej pętli FOR w języku Pascal.

Cele operacyjne:

Po zajęciach słuchacze powinni umieć:

• Konstruować poprawną pętlę FOR w języku Pascal

• Modyfikować odpowiednio pętlę FOR, by osiągnąć zamierzony efekt.

Środki dydaktyczne: komputer, tablica, karteczki z przykładowym programem.

Metody: pogadanka, praca z komputerem, praca samodzielna, dyskusja.

Formy: praca z zespołem klasowym, praca indywidualna słuchacza

Przebieg lekcji:

1) Część wstępna:

• powitanie

• sprawdzenie listy obecności

2) Lekcja właściwa:

• Przypomnienie wiadomości. Co to jest pętla?

Pętla to struktura języka programowania, która pozwala na cykliczne wykonanie wiele razy tej samej (lub podobnej) operacji.

Pętla operuje na takich samych operacjach, danych, strukturach, obiektach czy procedurach.

• Przykład. Unaocznienie potrzeby zastosowania pętli.

Mamy wykonać np. 1000 razy operację przypisania wartości do jakiejś zmiennej. Używając języków niestrukturalnych np. asemblera, musielibyśmy taką instrukcję napisać 1000 razy (ułatwimy sobie wprawdzie pracę używając polecenia kopiuj - wklej, ale to nie rozwiązuje problemu).

Mov AX,BX - przekopiuj zawartość rejestru BX do rejestru AX.

Korzystając z pętli upraszczamy sprawę:

for i:=1 to 1000 do

AX:=BX;

Takie instrukcje nazywamy INSTRUKCJAMI ITERACYJNYMI. Służą do ograniczenia cykli programowych, tj. wielokrotnego wykonywania pewnych sekwencji instrukcji.

• Informacja. Ogólna zasada działania pętli. Schemat blokowy i opis słowny.

PĘTLA FOR

1. Start -uruchomienie programu

2. inicjalizacja wstępna zmiennych - licznik:=1, n:=10

3. wczytaj n - program wczytuje n

4. Iicznik ≤ n - postawienie warunku

1. Nie - niespełnienie warunku (licznik ≤ n) zatrzymanie programu

2. Tak - spełnienie warunku (licznik >n) dalsza praca programu

5. Wykonanie przewidzianej operacji

6. Operacja zwiększania licznika o 1 (INKREMENTACJA) - w pętli FOR domyślna

7. Powrót do sprawdzenia warunku, dwie możliwości

1. NIE - zakończenie pracy programu

2. TAK - kontynuowanie procesu, aż do niespełnienia warunku

• Prezentacja. Przedstawienie schematu programu pętla FOR.

program petla_for;

var i,j,k:integer;

begin

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy pętli');

for i:=1 to 10 do

begin

writeln (i);

end;

readln;

end.

• Ćwiczenie. Pisanie programu przez uczniów.

• Praca z nauczycielem. Poprawa błędów powstałych przy kompilacji. Zaznaczenie pewnych fragmentów kodu przy pomocy klamer komentujących {,}.

• Praca z tablicą. Wypisanie podstawowych kroków i fragmentów kodu tworzonych przez uczniów.

• Praca samodzielna ucznia. Zmiana programu - wpisanie innych danych.

for i:=j to k do

begin

writeln (i);

end;

Uczniowie zmieniają wartości j i k. Obserwują jak się zmienia efekt działania programu. Instrukcja jest wykonywana tyle razy ile wynosi różnica pomiędzy wyrażeniem j a wyrażeniem k.

Liczb dodatnie, ujemne, zmiana znaku liczby,

• Ćwiczenie. Korzystając z funkcji Char(i) napisać program wypisujący tablicę kodową znaków ASCII. Ma zawierać znaki o kodach od 0 do 255.

program tablica_ASCII;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie zawartosc tablicy ASCII');

for i:=0 to 255 do

write (char(i),',');

readln;

end.

• Ćwiczenie. Jak zrobić pętlę liczącą w dół? Jak wyświetlić liczby od największej do najmniejszej? Uczniowie próbują znaleźć rozwiązanie korzystając z poprzednich ćwiczeń.

Wskazówka: W jaki sposób wyświetlają się liczby ujemne? A w jaki te ze zmienionym znakiem?

• Informacja. Pętla licząca w dół.

W języka Paskal istnieje możliwość zaimplementowania pętli liczącej w dół (dekrementacyjnej). Konstrukcja taka ma postać:

for i:=10 downto 1 do

writeln (i);

• Praca samodzielna ucznia. Zmiana programu - wpisanie pętli dekrementacyjnej do programu.

• Ćwiczenie. Modyfikacja programu, tak by odpowiadał schematowi blokowemu.

Program ma wczytywać wielkość n z zewnątrz i wypisywać liczby od 1 do n oraz od n do 1.

• Informacja. Istnieje możliwość umieszczenia jednej pętli w drugiej. Wtedy operacje zawarte w środku wykonywane są tyle razy ile wynosi iloczyn poszczególnych pętli.

for i:=1 do 10 do

for j:=1 do 10 do

writeln (i + j);

• Ćwiczenie. Napisanie programu, który wypisuje na ekranie zawartość tabliczki mnożenia w zakresie od 1 do 100.

program tabliczka_mnozenia;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie tabliczke mnozenia');

for i:=1 to 10 do

begin

for j:=1 to 10 do

begin

write (i*j:3,',');

end;

writeln;

end;

readln;

end.

Rysunek 1 - Efekt działania programu Tabliczka_mnozenia

• Praca samodzielna uczniów. Narysowanie schematu blokowego programu tabliczka mnożenia.

• Dyskusja. Porównanie efektów działania programów.

• Zadanie domowe. Narysowanie schematu blokowego programu z dekrementacyjną pętlą.

3) Zajęcia końcowe:

1. powtórzenie materiału z lekcji:

• Podstawowe problemy napotkane przy pisaniu programu.

• Definicja pętli FOR w języku Pascal.

• Interesujące rozwiązania.

2. ocena pracy słuchaczy.

program petla_for;

var i,j,k:integer;

begin

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli');

for i:=1 to 10 do

begin

writeln (i);

end;

readln;

end.

program petla_for;

var i,j,k:integer;

begin

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli');

for i:=1 to 10 do

begin

writeln (i);

end;

readln;

end.

program petla_for;

var i,j,k:integer;

begin

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli');

for i:=1 to 10 do

begin

writeln (i);

end;

readln;

end.

program petla_for;

var i,j,k:integer;

begin

j:=1;

k:=10;

writeln('Program wypisuje liczby przy pomocy petli');

for i:=1 to 10 do

begin

writeln (i);

end;

readln;

end.

program tabliczka_mnozenia;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie tabliczke mnozenia');

for i:=1 to 10 do

begin

for j:=1 to 10 do

begin

write (i*j:3,',');

end;

writeln;

end;

readln;

end.

program tabliczka_mnozenia;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie tabliczke mnozenia');

for i:=1 to 10 do

begin

for j:=1 to 10 do

begin

write (i*j:3,',');

end;

writeln;

end;

readln;

end.

program tabliczka_mnozenia;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

j:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie tabliczke mnozenia');

for i:=1 to 10 do

begin

for j:=1 to 10 do

begin

write (i*j:3,',');

end;

writeln;

end;

readln;

end.

program tablica_ASCII;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie zawartosc tablicy ASCII');

for i:=0 to 255 do

write (char(i),',');

readln;

end.

program tablica_ASCII;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie zawartosc tablicy ASCII');

for i:=0 to 255 do

write (char(i),',');

readln;

end.

program tablica_ASCII;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie zawartosc tablicy ASCII');

for i:=0 to 255 do

write (char(i),',');

readln;

end.

program tablica_ASCII;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie zawartosc tablicy ASCII');

for i:=0 to 255 do

write (char(i),',');

readln;

end.

program tablica_ASCII;

var i,j:integer;

begin

i:=1;

writeln('Program wypisuje na ekranie zawartosc tablicy ASCII');

for i:=0 to 255 do

write (char(i),',');

readln;

end.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program przekatna_ekranu;

Uses DOS,CRT;

Var

t:word;

Begin

ClrScr;

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,t*4);

Write(t);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

Program tablica_na_ekranie;

Uses DOS,CRT;

Var

t,n:word;

Begin

ClrScr;

FOR n:=1 to 4 do

FOR t:=1 to 4 do

Begin

GotoXY(t*4,n);

Write(t*n);

End;

readln;

End.

3

START

licznik := 1

n := 10

licznik := licznik +1

Wczytaj n

Wykonanie określonej operacji

STOP

licznik ≤n

NIE

TAK

---