>Typy danych

Zmienne mogą mieć określony typ, który definiuje jaki rodzaj informacji może być przechowywany jako wartość tej zmiennej. Typ zmiennej warunkuje wielkość pamięci zajmowanej przez zmienną.

Visual Basic rozróżnia następujące typy zmiennych:

Typ danych	Wielkość (w bajtach)	Dokładność (w cyfrach)	Charakterystyka (zakres)
Integer	2	5	liczba całkowita od -32.768 do 32.767; wartość domyślna 0
Long	4	10	liczba całkowita długa od -2.147.483.648 do 2.147.483.647; wartość domyślna 0
Single	4	6	liczba rzeczywista (może mieć część ułamkową) od -3,402823e+38 do -1,401298e-45 oraz od 1,401298e-45 do 3,402823e+38; wartość domyślna 0
Double	8	14	liczba rzeczywista dwukrotnie większa od liczy Single; -1,79769313486232e+308 do -4,9406564581247e-324 oraz 4,9406564581247e-324 do 1,79769313486232e+308; wartość domyślna 0
String	1 + 1 na każdy znak		łańcuch znaków; obejmuje tekst maksymalnie do 32.767 znaków; wartość domyślna "" (łańcuch pusty)
Boolean	2	1	wartość logiczna prawda i fałsz Ture albo False; wartość domyślna False
Date	8		data i czas w przedziale od 1 stycznia 100 r. do 31 grudnia 9999 roku; wartość domyślna 0
Currency	8	19	typ walutowy, liczby rzeczywiste od -922.337.203.658.477,5808 do 922.337.203.685.477,5807; wartość domyślna 0
Variant	1 do 8		dowolny typ identyfikowany przez Visual Basic w zależności op pierwszego użycia tej zmiennej; wartość domyślna EMPTY (puste)

>Deklarowanie zmiennej

Typ zmiennej oraz zasięg jej działania (jej dostępność) zależy od miejsca oraz sposobu jej zadeklarowania. Zmienne mogą być deklarowane w sekcji deklaracji modułu, w sekcji deklaracji formularza, albo na początku procedury, w której będą wykorzystane. Zasięg działania określa poza tym użyte słowo kluczowe: DIM, PUBLIC, PRIVATE lub STATIC

• DIM oznacza lokalny zasiÄ™g zmiennej, ograniczony do procedury lub moduÅ‚u, w którym zmienna ta zostaÅ‚a zadeklarowana.

• PUBLIC oznacza zmiennÄ… dostÄ™pnÄ… w dowolnym miejscu w programie, w różnych moduÅ‚ach i formularzach.

• PRIVATE deklaruje zmienne, które bÄ™dÄ… widoczne tylko w odrÄ™bie moduÅ‚u lub formularza, w którym zostaÅ‚y zadeklarowane.

• STATIC pozwala zadeklarować zmienne, które nie sÄ… usuniÄ™te z pamiÄ™ci komputera po zakoÅ„czeniu dziaÅ‚ania procedury, lecz ich ostatnia wartość bÄ™dzie dostÄ™pna tylko w nastÄ™pnym wywoÅ‚aniu procedury. OczywiÅ›cie po zakoÅ„czeniu dziaÅ‚ania caÅ‚ego programu zmienne te znikajÄ… z pamiÄ™ci i przestajÄ… być dostÄ™pne.

Przykład deklaracji zmiennych:

Dim Nazwisko As String*20	'deklaruje zmienną Nazwisko jako zmienną tekstową 'o długości 20 znaków, zasięg lokalny
Static licznik As Integer	'deklaruje zmienną licznik jako zmienną 'całkowitoliczbową statyczną
Public x, y As Single	'deklaruje zmienne x oraz y jako zmienne 'rzeczywiste o zasięgu globalnym

>Instrukcje warunkowe

Instrukcja If... Then... Else warunkowo wykonuje blok instrukcji: jeśli pewien warunek jest spełniony (ma wartość True), należy wykonać pewien zestaw poleceń, w przeciwnym zaś przypadku gdy warunek jest fałszywy (ma wartość False) program powinien wykonać inny blok poleceń.

If warunek Then
[blok kodu wykonywany w przypadku gdy warunek jest spełniony]
Else
[blok kodu wykonywany w przypadku gdy warunek nie jest spełniony]
End If

• If oraz Then - to sÅ‚owa kluczowe jÄ™zyka VBA bÄ™dÄ…ce swego rodzaju nawiasami warunku.

• warunek - jest wyrażeniem logicznym lub zmiennÄ… dajÄ…cÄ… wartość True (prawda) lub False (faÅ‚sz).

• Else - sÅ‚owo kluczowe wstawiane pomiÄ™dzy ostatniÄ… instrukcjÄ…, która ma być wykonana jeżeli warunek jest prawdziwy oraz pierwszÄ… instrukcjÄ…, która ma być wykonana jeżeli warunek jest faÅ‚szywy.

• End If - to sÅ‚owa kluczowe zaznaczajÄ…ce koniec bloku instrukcji If... Then... Else.

Przykład:

Private Sub CommandButton1_Click()
 If Range("A1").Value = 0 Then
  Range("A2").Value = "wartość wynosi zero"
 Else
  Range("A2").Value = "wartość jest różna od zera"
 End If
End Sub

Select Case to alternatywna wobec If...Then...Else wersja przyrównywania wyrażenia

do kilku różnych wartości. Select Case daje bardziej przejrzysty i efektywny kod.

Select Case Ocena

Case 1

MsgBox `'Cyfra mówi sama za siebie...''

MsgBox `'Popraw siÄ™ !!''

Case 2

MsgBox `'Miernie''

Case 3

MsgBox `'Mogło być lepiej...''

Case 4,5

MsgBox `'Dobrze - albo i bardzo dobrze''

Case Is > 5

MsgBox `'Wprost trudno uwierzyć !''

Case Else

MsgBox `'Ejże, chyba nie ma takiej oceny !''

End Select

>Instrukcja Pętli

W Visual Basicu mamy do dyspozycji dwa typy pętli: pętle z licznikiem For ... Next oraz pętle warunkowe Do While oraz Do Until.

• PÄ™tla For ... Next ma nastÄ™pujÄ…cÄ… postać:
  
  For licznik=pocz to koniec Step krok
     Instrukcje powtarzane
  Next licznik
  

lub

For licznik=pocz to koniec
   Instrukcje powtarzane
Next licznik

Drugiej wersji używa się wtedy, gdy krok pętli jest równy jeden.

Przykład:

• WyÅ›wietlenie dziesiÄ™ciu kolejnych wartoÅ›ci zmiennej licznik.
  
  Dim i As Integer
  
  For i = 1 to 10
   MsgBox "Wartość licznika " & Cstr(i)
  Next i

Pętla Do While...Loop to pętla sprawdzająca warunek na początku. Jeśli nie jest on

spełniony, nie wykonujemy instrukcji wewnątrz pętli.

• PÄ™tla Do While ma nastÄ™pujÄ…cÄ… postać:
  
  Do While warunek
     Intrukcje powtarzane
  Loop

Przykład użycia instrukcji Do While:

• intLiczba=0
  Do While (intLiczba<100)
      intLiczba=InputBox("Wpisz liczbę całkowitą","Podaj liczbę")
  Loop

Pętla Do... Loop While działa niemal tak samo, jedyną różnicą jest to, że warunek

sprawdzany jest na końcu pętli, a więc instrukcje wewnątrz pętli zostaną wykonane

przynajmniej raz.

W pętli Do Until...Loop warunek sprawdzany jest na początku, zaś w Do...Loop Until

- na końcu.

Składnia:

• Do Until warunek

instrukcje

Loop

Oraz

Do

Instrukcje

Loop Until warunek

>Zapis i odczyt plików zewnętrznych

Do otwierania a także do tworzenia nowych plików sekwencyjnych służy instrukcja Open. Poniżej przedstawiam składnie tej instrukcji w jej najprostszej postaci.

Składnia:

Open NazwaPliku For NazwaTrybu As NumerPliku

Objaśnienie:

• Open - jest to nazwa polecenia.

• NazwaPliku - nazwa otwieranego pliku podana wraz ze Å›cieżkÄ… dostÄ™pu (w niektórych przypadkach Å›cieżkÄ™ dostÄ™pu można pominąć).

• For - sÅ‚owo kluczowe, które w tym przypadku okreÅ›la, że za nim znajdzie siÄ™ tryb dostÄ™pu.

• NazwaTrybu - sÅ‚owo kluczowe okreÅ›lajÄ…ce tryb dostÄ™pu do pliku. Pliki sekwencyjne mogÄ… być otwierane w nastÄ™pujÄ…cych trybach:

• Output - tryb zapisywania danych. VBA otwiera plik do zapisu danych. Jeżeli plik nie istnieje to zostanie utworzony, natomiast wszystkie dane z istniejÄ…cego pliku zostano usuniÄ™te.

• Append - tryb dopisywania danych. VBA otwiera istniejÄ…cy plik i dopisuje do niego nowe dane. Jeżeli plik nie istnieje zostaje utworzony.

• Input - tryb odczytywania danych. JeÅ›li plik nie istnieje pojawi siÄ™ komunikat o bÅ‚Ä™dzie.

• As - sÅ‚owo kluczowe okreÅ›lajÄ…ce (w tym przypadku), że kolejny wyraz okreÅ›la numer (uchwyt) pliku.

• NumerPliku - numer używany przez instrukcjÄ™ Open podczas otwierania pliku, wartość liczbowa z zakresu od 1 do 511. Jest to identyfikator pliku, identyfikuje on plik w pozostaÅ‚ej części programu.

Przykładowe instrukcje otwarcia plików:

Open "c:\plik.txt" For Output As#1

Otwieramy do zapisu plik plik.txt z katalogu głównego na dysku c:\. Jeśli plik nie istnieje, zostanie utworzony, natomiast wszelkie dane z istniejącego pliku zostaną usunięte.

Open"c:\plik2.txt"For Append As #2

Otwieramy do zapisu plik plik.txt z katalogu głównego na dysku c:\. Jeśli plik nie istnieje, zostaje utworzony. Jeśli plik istnieje, dane będą dopisywane do istniejących w tym pliku.

Open "c:\plik.txt" For Input # As#3

Otwieramy do odczytu plik plik.txt z katalogu głównego na dysku c:\. Jeśli plik nie istnieje, pojawi się komunikat błędu.

Do zapisywania danych w plikach sekwencyjnych służą dwie instrukcje zapisu: Write # i Print #. Poniżej przedstawiam obie instrukcje i różnice występujące między nimi.

Składnia instrukcji Write #:

Write #NumerPliku, [ListaZapisywanychWartości]

ListaZapisywanychWartości - element nieobowiązkowy są to dane, które chcemy zapisać do pliku (wyrażenia numeryczne lub znakowe). Poszczególne elementy bloku danych rozdzielamy średnikami lub przecinkami.

Przykładowe instrukcje zapisu danych:

Write #1, LiczbaOdwiedzin

'Zapisujemy do pliku dane jakie przechowuje zmienna o nazwie LiczbaOdwiedzin. Oczywiście odpowiednie dane przypisujemy wcześniej do zmiennej.

Write #1, "Pozdrawiam wszystkich"; " dzono4"

'Zapisujemy do pliku tekst złożony jakby z dwóch elementów pierwszy to: Pozdrawiam wszystkich, drugi to: dzono4.

Print #1, "Pozdrawiam"; " "; "wszystkich"; Spc(1); "dzono4"

'Przykład zapisania tych samych danych za pomocą instrukcji Print #.

>Funkcje VBA

Podstawowe funkcje wbudowane Visual Basic:

Funkcje matematyczne Rnd liczba losowa Abs (X) wartość bezwzględna Log (X) logarytm naturalny Sqr (X) pierwiastek kwadratowy Sin (X) sinus Cos (X) cosinus Tan (X) tangens ctg(X) = 1 / Tan(X) cotangens Exp (X) e do potęgi	Funkcje daty i czasu Date zwraca aktualną datę DateAdd dodaje dwie daty DateDiff liczy czas między dwoma datami Format formatowanie daty i czasu Hour zwraca godzinę z czasu Minute zwraca minutę z czasu Month zwraca miesiąc z daty Now zwraca bieżącą datę i czas	Funkcje formatujące Format formatowanie wyrażeń LCase łańcuch na małe litery UCase łańcuch na duże litery StrConv formatowanie tekstu LTrim usuwa początkowe spacje RTrim usuwa końcowe spacje Trim usuwa początkowe i końcowe spacje Space zwraca łańcuch wypełniony spacjami String zwraca łańcuch wypełniony znakami
Funkcje wejścia-wyjścia MsgBox wyświetla okno komunikatu InputBox wyświetla okno wprowadzania danych EOF sprawdza czy osiągnięto koniec pliku Input odczytuje dane z pliku SetAttr ustawia atrybuty pliku GetAttr zwraca atrybuty pliku LoadPicture ładuje obraz graficzny do obiektów Command zwraca argumenty wywołania z linii komend Shell uruchamia zewnętrzny program	Inne Funkcje Array zam. Variant na tablicę Asc zamienia znak na kod ASCII Chr zamienia kod ASCII na znak Str zamienia liczbe na tekst Val zamienia tekst na liczbę CSng zamienia wartość na Single (CInt, CLng, CDbl etc.) RGB zwraca wartość koloru RGB

>Kontrolki dostępne w VBA

Kontrolki to elementy interfejsu, które programista wykorzystuje w swoim programie. Są to obiekty, których zdarzenie trzeba zaprogramować. Rozmieszcza się je na formularzu. Służą one np. do wprowadzania danych (pole tekstowe, suwaki), oraz ich wyprowadzania (etykiety). Są one ważną częścią programu, gdyż dzięki nim możemy w łatwy sposób sterować pracą programu. Rozmieszczenie kontrolek na formularzu jest bardzo ważne, gdyż świadczy to o estetyce programu i łatwości jego obsługiwania.
Opis podstawowych kontrolek w Visual Basic-u:

Kontrolka	Ikona	Opis
Pole obrazu (PictureBox)		Tworzy pole, w które można wstawić obraz
Etykieta (Label)		Tworzy etykietÄ™
Pole tekstowe (TextBox)		Tworzy pole tekstu, którego zawartość może być zmieniana
Ramka (Frame)		Wydziela optycznie grupę przycisków oraz definiuje zbiory przycisków opcji
Przycisk polecenia (CommandButton)		Tworzy przycisk polecenia
Pole wyboru (CheckBox)		Tworzy pole wyboru razem z tytułem
Przycisk opcji (OptionButton)		Tworzy przycisk opcji razem z tytułem
Pole rozwijane (ComboBox)		Tworzy pole listy rozwijanej
Pole listy (LIstBox)		Tworzy pole listy
Pasek przewijania (HScrollBar)		Tworzy pasek przwijania (suwak) w poziomie
Pasek przwijania (VSrollBar)		Tworzy pasek przewijania (suwak) w pionie
Regulator czasowy (Timer)		Reguluje czas
Pole listy dysków (DriveListBox)		Tworzy pole listy rozwijanej z dyskami na komputerze
Pole listy folderów (DirListBox)		Tworzy pole listy z folderami aktualnej ścieżki
Pole listy plików (FileListBox)		Tworzy pole listy z plikami aktualnej ścieżki
Kształt (Shape)		Tworzy figurę geometryczną o dowolnym kształcie
Linia (Line)		Tworzy liniÄ™ prostÄ…
Obraz (Image)		Tworzy obraz grupy obiektów
Dane (Data)		Tworzy narzędzie wczytywania i wyświetlania danych
OLE (OLE)		Tworzy obszar wstawiania obiektu

---